NÖROPATİ NEDİR? Nöropati otonomik ya da periferik nedenlere bağlı olarak meydana gelen sinir hasarı olarak tanılanmaktadır.

PERİFERİK NÖROPATİ Nöropati beyin ve omurilik dışındaki sinirlerin etkilendiği zaman periferik nöropatidir. Buna göre periferik nöropati ; Distal ekstremitelerin ( ayak parmaklarının, ayak, bacak, el parmakları, el ve kol siinirlerinin etkilendiği nöropatidir.)

PERİFERİK SİNİR HASTALIKLARI 1.POLİNÖROPATİ 2.TUZAK NÖROPATİLER 3.PERİFERİK SİNİR TRAVMALARI

TUZAK NÖROPATİLER Periferik sinirlerin vücudun bir segmentinden başka bir segmentine geçiş yerlerinde yer alan fibrosseöz tünelde sıkışması ‘tuzak nöropati’olarak tanımlanmaktadır.

 Tuzak nöropatilerin klinik seyrinde görülen ortak bazı özellikler vardır. Bunlar; sinirin duyusal dağılım alanında yayılan rahatsız edici iğnelenme benzeri hisler, özellikle istirahat ve geceleri artan yakınmalar, yanma, karıncalanma, bazen kaşıntı duyusu ve sinirin innerve ettiği kasları da içine alan ağrılar, ileri derecede ve kalıcı basılarda tutulan ekstremitede fonksiyonel bozukluk, atrofi ve kas güçsüzlüğüdür.

 Çoğunlukla bir eklem komşuluğunda, anatomik tüneller ve kemik çıkıntıların yakınında seyreden pek çok sinirde görülebilir. Ağrı ve güç kaybı en sık belirtileridir. Diyabet, gebelik ve akromegali gibi tıbbi durumlar, tuzak nöropatinin daha çabuk ve daha ağır gelişmesine neden olabilir.

TUZAK NÖROPATİ TANISI Tanıda ayrıntılı fizik ve nörolojik muayene (duyu, motor), sinir ileti çalışmaları ile elektronöromiyografi(EMG) gereklidir. Bazı durumlarda X-Ray, bilgisayarlı tomografi, magnetik rezonans görüntüleme gibi radyolojik incelemeler gerekebilir

Tuzak nöropati, sık rastlanan bir durumdur; üst ekstremitede daha sıktır. En sık tuzak nöropati, median sinirin karpal tünelde sıkışmasına bağlı olarak gelişen karpal tünel sendromudur.

Üst Ekstremite Tuzak Nöropatileri TORSAL OUTLET SENDROMU(TOS) Boynun yan tarafından çıkıp kol ve ellere doğru yol alan damar ve sinirler, boyundan ayrıldıktan sonra köprücük kemiği (klavikula), birinci kaburga ve iki boyun kasının oluşturduğu (skalen kaslar) dar bir alandan geçerler. Bu dar alana torasik çıkış adı verilir. Boyunda iki omur arasından çıkan sinirler çıktıktan hemen sonra birbirleriyle birleşerek ve tekrar ayrılarak ağlar oluştururlar ve omuz çevresine dallar verdikten sonra kola giden 3 ana siniri oluştururlar. Bu sinirler; radial sinir (el sırtı, kolun yanı, baş parmak), median sinir (baş parmak, 2.ve3. parmak ve 4. parmağın yarısı) ve ulnar sinirdir (serçe parmak, 4. parmağın yarısı, kolun iç tarafı.)

TOS BELİRTİLERİ Omuzda veya kolda ağrı, elde hissedilen uyuşma veya morarma, bir elin diğerine göre soğuk olması gibi belirtilerle seyreder. TOS’ta en önemli belirti ağrıdır ve ağrının şiddeti basının şiddeti ile orantılıdır.

Anterior İnterosseöz Sinir Sendromu Anterior interosseöz sinir, median sinirin saf motor bir dalıdır. Motor kuvvetsizlik yakınmaları ön plandadır. Anterior interosseöz sinir sendromunda baş ve işaret parmağının distal fleksiyon kaybına bağlı olarak ortaya çıkan “düzleşmiş çimdik bulgusu” tipik bir bulgudur. Hastaların çoğunda 6 hafta-12 ay arasında iyileşme gerçekleşir ve çoğunlukla konservatif tedavi edilir.

Karpal Tünel Sendromu Karpal Tünel Sendromu bir ya da her iki elin ilk üç parmağını tutan ilerleyici özellik gösteren hastalıktır. El bileğinin ortasında bulunan ve ilk 3 parmağa dağılan medyan sinirin bası altında kalması sonucu ağrı, uyuşukluk ve güçsüzlükle kendini gösterir.

Hangi Sıklıkta ve Yaşlarda Görülür?  yaş arası kadınlarda daha sık gözükür.Genellikle bilek kanalı yapısal olarak dar olan kişiler klinik belirtilerin ortaya çıkmasına yatkın olan kişilerdir. Şişmanlar, alkol alanlarda, şeker hastalığı ve damarsal hastalıklarında normal durumlardan daha sık görülebilir.

KLİNİK BELİRTİLERİ NELERDİR? Hastalar gece uykuya daldıktan birkaç saat kadar sonra tüm elde şişme hissi ve uyuşma karıncalanma hissi ile uyanırlar. Parmaklar sertleşmiştir, hasta ellerini şişmiş ve gerilmiş hisseder; fakat gerçekte objektif bir değişiklik gözlenmez. Hastalar ellerini sallar ve ovarlar, çoğunlukla yataktan kalkarlar ve kısa süre sonra rahatlarlar. Bazen bir gece içinde birçok kez tekrarlayan uyuşmalar olur ve hastalarda ciddi uyku bozukluğuna yol açar

Kubital Tünel Sendromu  Ulnar sinirin, dirsek, el bileği ve palmar bölgelerde hasarlanması sonucu gelişir. En sık dirsekte, retrokondiler olukta direkt bası veya sinirin kubital tünelden geçerken basıya uğraması sonucu gelişir. İkinci sıklıkta görülen tuzak nöropatidir.

Alt Ekstremite Tuzak Nöropatileri Siyatik Sinir Tuzaklanması Siyatik sinir, pelvisi terkederken büyük siyatik çentikten geçtiği düzeyde nadiren sıkışabilir. Travma, intramuskular enjeksiyonlar, kalça replasman operasyonları bu sinire daha sık hasar verir. Tam bir siyatik sinir lezyonunda,diz fleksörleri ve diz altındaki tüm kaslar etkilenir. Medial malleolus yakını hariç tüm ayakta duyu kaybı görülür.

Ortak Peroneal Sinir Lezyonları  Alt ekstremitede en sık ortak peroneal sinirin tuzak nöropatisi görülür. Fibula üst boynu yanından yüzeyel olarak geçerken veya peroneus longus kasının orijinindeki tünel şeklindeki açıklıktan geçerken zedelenir. Uzun süre çömelerek iş yapma, uzun süre bacak bacak üstüne atma (bu iki durum özellikle ani kilo kaybeden kişilerde),operasyon masasının hatalı duruşu, tekrarlayıcı ayak bileği burkulmaları nedenler arasındadır. Ayak bileği ve ayak başparmağı ekstansiyonunda, ayak eversiyonunda kuvvet azlığı görülür. Düşük ayak oluşur. Hasta stepaj yürüyüşü yapar. Diz altı bacak laterali ve ayağın dorsumunda duyusal semptom ve bulgular görülür.

Posterior Tibial Sinir Lezyonları: Tarsal Tünel Sendromu Posterior tibial sinir, medial malleolusun posterior ve medialindeki tünelde sıkışır. Ayak tabanındaki duyusal semptomlar ayakta durunca, yürüyünce ve gece yatarken artar. Yakınmalar, ayağa yapılan masaj veya ayağı yükseğe kaldırmakla azalır. İlerlemiş vakalarda başparmak plantar fleksiyonu ve ayağın küçük kaslarında atrofi oluşur. Tinel belirtisi pozitiftir. Ayağı inversiyonveya medial rotasyonda tutmak semptomları artırır. Hafif vakalarda lokal kortikosteroidler, ağır vakalarda dekompresyon ameliyatı yapılır.

Medial Malleolus

Meralgia Parestetika Genellikle lateral femoral kutanöz sinirin inguinal ligaman altında veya nadiren karın içinde basıya uğraması sonucu gelişir. Şişmanlık, fazla egzersiz sonucu kuadrisep kaslarında hipertrofi, intraabdominal basıncıartıran hamilelik ve asit gibi durumlarla beraber sıkça görülür. Sıkı iç çamaşırlar da sebep olabilir.

Uyluk lateralinde hipoestezi veya parestezilerle seyreder. Fizik muayenede küçük bir alanda duyusal bozukluk çoğunlukla saptanır.Ayırıcı tanıda L2-L3 köklerindeki radikülopati veya kanal stenozu ekarte edilmelidir. Sinir ileti hızlarının ölçülmesi anının doğrulanmasında yararlıdır. Tedavide kilo verme, dinlenme, aneljezikler ve lokal kortikosteroidler önerilir. Cevap alınamazsa cerrahidekompresyon uygulanır.

HAZIRLAYANLAR İkbal Sıla KAÇAR Şahsenem DOĞAN