DİYABET EĞİTİMİ DİYABETTE GENEL SAĞLIK ÖNERİLERİ, DANIŞMANLIK VE DİYABET HEMŞİRESİNİN EKİPTEKİ ROLÜ

DİYABET O Diyabet, vücudunuzun da pankreas adlı salgı bezinin yeterli miktarda insülin hormonu üretmemesi ya da ürettiği insulin hormonunun etkili bir şekilde kullanılamaması durumun da gelişen ve ömür boyu süren bir hastalıktır.

DİYABET EĞİTİMİ O Diyabetli bireye ve onların bakımlarından sorumlu olan aile bireylerine hastalığın bakımını ve yönetimini öğretmek diyabet tedavi planının bir parçasıdır. Diyabetlinin eğitimi, kendi kendine bakma gücünü kullanmasına yardım etmektir. Bu yardım hastanın aile üyeleri ve arkadaşlarının uzun süreli tedavi planına katkıda bulunmaları ile güçlenir.

O Aile üyeleri diyabet konusunda bilgili ise, yiyecek ve içeceklerin diyet tedavisine uygun olarak nasıl hazırlanacağı, hipoglisemi yada hiperglisemi belirti ve bulgularını farketme ve önleme, insulin enjeksiyonu yapma, hekime veya hemşireye hastaya ne olduğu, ne gözlendiği konusunda bilgi verme gibi pek çok konuda destek olurlar. Diyabetlinin birlikte yaşadığı aile üyelerinden başka, öğretmen okul arkadaşları ve yakın iş arkadaşlarının bilgilenmesi de büyük önem taşır.

O AMAÇ…

AMAÇ O Hemşirelerin; eğitim, danışmanlık bilgi ve becerilerini kullanarak, erişkin diyabetlilere, aile bireylerine ve yakınlarına diyabetin önlenmesi ve yönetilmesi konularında temel bilgi ve yaşamsal beceriler kazandırmasını sağlamaktır.

O Terapötik hasta eğitim ilkelerini tanımlayabilmeli, O Danışmanlık becerilerini benimsemeli ve uygulayabilmeli, O Terapötik hasta eğitimi anlayışının ekip içinde benimsenmesini sağlayabilmeli, O Öğretim yöntemlerinden en az birkaçını kullanabilmeli, O Eğitim kaynaklarını ve finans eksiklerini karşılamak için çaba harcayabilmeli,

O Diyabet eğitim programını planlayabilmeli, uygulayabilmeli ve değerlendirebilmeli, O Tip 1 ve tip 2 diyabetli bireylere eğitim ile hangi bilgi ve becerileri kazandıracağını bilmeli, O Diyabet açısından risk altında olan bireyleri tanımlayabilmeli ve yönlendirebilmelidir.

O Teröpatik hasta eğitimi; Bireyin hastalığını en üst düzeyde yönetmesini ve sürdürmesini sağlayan, sürekliliği olan yardım sürecidir. Tedavinin yönetilmesini, komplikasyonların önlenmesini, yaşam kalitesinin korunmasını ve geliştirilmesini hedefler.

O Terapötik hasta eğitimi “hasta merkezli”dir. O Terapötik hasta eğitimi katılımcı eğitimdir. O Terapötik hasta eğitimi çift yönlü iletişimlidir. O Terapötik hasta eğitimi beceri kazandırmayı amaçlar. O Öğrenim sürecini ve etkilerini değerlendirir.

GENEL SAĞLIK ÖNERİLER İ

Genel Sağlık Öneri Alanları O Diyabeti anlamak O Diyabet nasıl tedavi edilir O Hipoglisemi ve hiperglisemi O Beslenme ile uyum O Diyabet ve egzersiz O İnsülin uygulama teknikleri O Diyabetin kontrolü ve izlenmesi

O Diyabeti yiyeceklerle tedavi etmek O Kan şekeri ölçme teknikleri O Bireysel danışmanlık O Diyabetin komplikasyonları O Hastanın hedefleri O Diyabet ve ayak bakımı O Zor durumlarda ne yapabilirim?

O Diyabetli bireylerde cilt bütünlüğünü korumak önemlidir. O Diyabetli hastalar ağız-diş sorunları ile daha sık karşılaşırlar O Hastalıkla ilgili gerekli düzenlemeler yapılırsa diyabetli bireyler de normal bireyler gibi seyahat edebilirler. O Diyabetli hastalar kesinlikle sigara içmemelidirler.

O Yaşlı diyabetlilerin daha yakından izlenmesi gerekir. O Hipertansiyon diyabette sık karşılaşılan bir sorundur ve tedavisinde yaşam biçimi değişiklikleri gereklidir.

DANIŞMANLIK O Diyabetli hastaların ne hissettiklerini anlamak, onlara ne yapacaklarına karar vermeleri için yardımcı olmaktır. Bireyseldir. Danışmanlık yapılmadan yürütülen öğretimin yetersiz kalacağı, davranış değişimi için tek başına öğretimin yetmediği bilinmektedir.

O İletişim teknik ve yöntemlerinden yararlanarak güven ve anlayış ortamı içinde sıcak insan ilişkilerine dayanan bir yardım hizmetidir. İletişim yüz yüze olduğu gibi, telefonla, mektupla yada diğer teknolojik iletişim araçları ile sağlanabilir.

DİKKAT! O Eğitim yapan hemşirenin “Dinleme ve öğrenme becerileri” konusunda bilgili ve deneyimli olması hastanın kendi kendini yönetme başarısını büyük oranda etkiler.

Okulda Diyabet Programı

DİYABET HEMŞİRESİ O Hemşirelikte lisans mezunu olup, en az iki yıl iç hastalıkları alanında ve meslekte beş yıl çalışmış, Sağlık Bakanlığı’nca onaylanmış diyabet eğitim hemşireliği sertifikasına sahip hemşireler arasından, Hemşirelik Hizmetleri Müdürü tarafından görevlendirilir. Hemşirelik Hizmetleri Müdürü tarafından yerine aynı niteliklere sahip bir hemşire yerleştirilmeden görevden ayrılamaz. Diyabet eğitim hemşirelerine görevlerinin dışında nöbet dahil ek herhangi bir görev verilemez.

DİYABET HEMŞİRELİĞİ STANDARTLARI O Profesyonel uygulama O Profesyonel gelişim (EĞİTİM) O Ortaklık O Araştırma / kalite güvencesi sağlama O Yönetim

GÖREVLERİ O Diyabetli bireyin bakım önceliklerini belirler, hemşirelik girişimlerini başlatır, izler, değerlendirir, diğer sağlık profesyonellerine yönlendirir. O Diyabetli bireyin öz bakım yeterliliğini sürekli olarak tanılar ve uygun eğitimi verir.

O Diyabetli bireyin sağlık potansiyelini artırmak ve desteklemek, bakımın sürekliliğini sağlamak için diyabetli birey ile birlikte veya diyabetli birey adına karar verir.

DÜNYA’DA O Avrupa Diyabet Hemşireliği Derneği'nin (Federation of European Nurses in Diabetes- FEND) tanımı şöyledir: "Diyabet alanında çalışan hemşire, eğitimci, danışman, yönetici, araştırmacı, iletişim ve değişim rollerine sahip olan, diyabet yönetiminde ileri düzeyde bilgi ve beceriye sahip klinisyen hemşiredir."

O Amerikan Hemşireler Birliği (American Nurses Association - ANA) ve Amerikan Diyabet Eğitimcileri Birliği (American Association of Diabetes Educator- AADE) diyabet hemşiresi görev tanımını yaparken “Diyabet hemşiresi; diyabetlinin diyabet bakımını ve eğitim gereksinimlerini değerlendirmek, hemşirelik tanıları geliştirmek, hemşirelik bakım ve eğitimini uygulamak ve değerlendirmek için diyabetli bireyler, aileleri, gruplar ve toplum ile çalışır” ifadesini kullanmaktadır.

DİYABET HEMŞİRESİ Hasta bakımı Diyabetli bireylere eğitme Çalışmaları organize etme Değişimin temsilcisi olma Kaynak olma Araştırma yapma Danışmanlık Sağlık profesyonellerini eğitme

DİYABET HEMŞİRESİNİN EKİP İÇİNDEKİ ROLÜ O Ekibin hedef ve stratejilerinin belirlenmesinde görev alma, O Hastaları ve ailelerini eğitme, O Ekip ile diyabetli bireylerin yönetiminde görev alan diğer merkezler ve sağlık görevlileri arasında işbirliğini sağlama.

EĞİTİM ÖNEMLİ OLDUĞUNA KANITLAR O Arkadaşlar elimde fazladan Glifix 15 mg tablet var ihtiyacı olan varsa paylaşabilirim. O Arkadaşlar elimde fazla novarapid var ihtiyacı olan var mı?

O Şekerim 280 dün ve bugün Levemiri yapıncaya sabah çok Düşüyor Ne yapacağımı anlamadım. O Çam çırası suyu diyabeti bitiriyormuş arkadaşlar bilen var mı?

AVRUPA’NIN EN BÜYÜK DİYABET KÖYÜ KURULUYOR O Türkiye Diyabet Vakfı, Diyabet Eğitim ve Yaşam Köyü’nü İstanbul Şile’de hayata geçiriyor. Avrupa’nın en büyük Diyabet Hasta Eğitim Merkezi’nin İkinci Etap başlama töreni bugün Doğancılı köyünde yapıldı.

KAYNAKÇA 1. Erdogan S, Özcan Ş. Diyabet Hemsireligi Temel Bilgiler, Ed.S.Erdogan, Yüce Yayınları, Istanbul, International Diabetes Federation. Diabetes Atlas Funnel M, Ozcan S. International Diabetes Federation. International Education Curriculum for Diabetes Health Care Professionals, Tay-Sas Matbaacılık, İstanbul, Funnel M, Ozcan S. International Standards for Diabetes Education, EOS Ajans, İstanbul, Yilmaz T, Özcan Ş, Olgun N. GAPDIAB Project as a Model Ed: T.Yılmaz, Printed by Gri Tasarim, Istanbul, 2003, p Satman İ, Yılmaz MT, Şengül AM. TURDEP Çalışması: Türkiye’de Diyabet Prevalansı ve Diyabet Gelişmesine Etkili Faktörler. Endokrinoloji Forumu Türkiye Diabet ve Obezite Epidemiyolojisi : [Turkish diabetes prevelance study]