DEPRESYON VE ANKSİYETE BOZUKLUKLARI, TEDAVİSİ Sıla Yıldız Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi 2015 Skrik (çığlık ) Edvard Munch

Duygulanım (affect)  Bireyin uyaranlara, anılara neşe, öfke, üzüntü gibi duygusal tepki ile katılabilme yetisidir  ‘hava durumu’ Duygudurum (mood)  Bireyin belli bir süre, belli sınırlarda belli tip bir duygulanım içinde bulunuşudur  ‘iklim’

Duygudurum, duygulanım DEPRESYON; BİR DUYGUDURUM BOZUKLUĞUDUR. DEPRESYONDA DUYGUDURUM ÇÖKKÜN HALDEDİR.

Depresyon kliniği  Duygudurum  Duygudurum alanı: Çökkün, kederli, mutsuz, sözel olarak ya da yüz görünümünden, ilgi istek azlığı ya da anhedoni  Psikomotor  Psikomotor alan: düşünce, konuşma ve hareketlerde yavaşlama  Bilişsel alan  Bilişsel alan: değersizlik, küçüklük, isteksizlik  Vejetatif alan  Vejetatif alan: uyku ya da iştah cinsel istek

tanı DSM 4’ e göre; Depresif ruh hali * Anhedoni * Vücut ağırlığında değişmeler İştah Uyku Psikomotor ajitasyon Bitkinlik, enerjjisizlik Kendini değersiz hissetme İntihar düşünceleri ( Bu semptomlardan en az 5 ‘i, yıldızlı olanlardan en az biri iki hafta süreli eşlik etmeli )

FARKLI DEPRESYON TİPLERİ Major depresyon tek episod Major depresyon yineleyici Double (çifte) depresyon Distimik bozukluk bipolar bozukluk

monoamin hipotezi noradrenalinserotonindopamin Depresyonda NE, serotonin, dopamin etkinliğinde azalma antidepresan ilaçların etki düzeneklerinden esinlenilmiş Enzim inh. geri alım inh.

Depresyonun en önemli komplikasyonu İntihar ??? Bipolar boz. (%10-15)

Depresyon ve suisid  Depresyonda intihar riski yüksektir (% 15)  İntihar edenlerin % 40-50’ sinde, tanı konmamış ya da yetersiz tedavi edilmiş depresif bozukluk  ♀ > ♂  Özellikle erkekler ve yaşlılarda ÖLÜM  Depresif duygu durumla gelen her hasta suisid açısından araştırılmalı !

Edvard Munch ‘ anxiety ’ 1894

anksiyete  Somatik belirtilerin de eşlik ettiği, nedensiz bir tedirginlik ve korku hali olarak tanımlanabilir.  Okulun ilk günü, hoşlandığın biri ile ilk randevu,işe yeni başlama,iş başvurusu,evlenme,ÖSS,SBS

Nedensiz yere kalbim kötü çarpıyor. Duramıyorum. Aklıma kötü şeyler geliyor. Öyle bir sıkıntı geliyor ki, delireceğim, öleceğim diye korkuyorum. Tıkanıyorum, Boğulacak gibi oluyorum. İnsanlara zarar vermekten korkuyorum.

Deprese, ilgi kaybı, zevk alamama, içe dönüklük, kendine güvensizlik Aşırı uyarılma, çekingenlik, sosyal anksiyete,gerginli aşırı duyarlılık değersizlik uyku iştah olumsuz duygulanı depresyon anksiyete

tedavi  İlaç Tedavisi  Psikoterapi  Egzersiz  Kombine tedavi  EKT (Elektro Konvülziv Tedavi)

tedavide hedefler 1. İyileşme süresini kısaltmak (genellikle 4-6 hafta) 2. Nüksü engellemek 3. İşlevselliği düzeltmek 4. Morbidite ve mortaliteyi azaltmak

farmakoterapi TSA SSRİSNRİSNARİATİPİKMAO İNH. ANTİDEPRESAN İLAÇLAR

tsa  Klomipramin  imipramin

tsa-2  Amitriptilin  opipramol

tsa-3  KVS yan etkilerine dikkat edilmelidir. *taşikardi *aritmi  Akut zehirlenmede; kalpte ritm bozuklukları, konvülsiyon, hiperpireksi gözlenir.  Terapötik pencere dar olduğundan kullanımına dikkat edilmelidir.

ssri  Sertralin  fluoksetin

ssri-2  Sitalopram  essitalopram

Cipralex (essitalopram)

endikasyonlar Sosyal anksiyete boz. okb Yaygın anksiyete boz. anksiyete Major depresyon depresyon

kontreendikasyon Mao inh birlikte kullanılırsa tremor, hipertermi olabilir. QT aralığını uzatan ilaçlarla kullanılması kontendike

Yan etkiler  İntihar düşüncesi klinik kötüleşme; hastanın ailesi ve tedavi ediciler tarafından izlenmelidir.  Uykusuzluk etkileşimler  Non-selektif MAOI ile birlikte SSRI kullanan hastalarda serotonin sendromu  CYP2C19'u inhibe eden ilaçlarla birlikte kullanımı (omeprazol)  Alkol ???

notlar:  Essitalopram metabolizması genellikle CYP2C19 ile gerçekleşir. (etkileşimler…)  SSRI'ların 'Hypericum perforatum' içeren bitkisel ürünlerle birlikte kullanımı advers reaksiyonların oluşumunda artışa yol açabilir. (bitkisel ilaçların suistimali)

snri  Duloksetin  venlafaksin

snari  Reboksetin  atomoksetin

atipik antidepresan  Bupropiyon (nikotin bağımlılığı tedavisi)  Trazodon

mao inh.  Moklobemid

psikoterapi  Bilişsel terapi  Davranışcı terapi  Destekleyici terapi

ekt  Özkıyım riski yüksekse,  Psikotik özellikli depresif durumlarda,  Yememe içmeme, konuşmama, negativistik bir tutum içindeyse,  gebelik nedeniyle ilaç verilemiyorsa,  Yeterli süre ve dozda ilaç sağaltımına yanıt alınamamışsa

Anksiyete bozukluğunun tedavisi  Ssri  Benzodiazepinler  betablokörler

Edvard Munch – ‘ malinconia ’ 1906

kaynakça  Prof. Dr. Feyza Arıcıoğlu frmakoloji-3 notları  Prof. Dr. Ayşegül Özerdem Dokuz Eylül Üniversitesi Psikiyatri & Sinirbilimler AD ‘Beyinmer’ depresyon nedir, nasıl yönetimelidir?  Oğuz Karamustafalıoğlu1 Hüseyin Yumrukçal2 depresyon ve anksiyete bozuklukları 5 nisan 2011  /dosyalar/2014_09/ _duygudurumbozu kluklar.ppt /dosyalar/2014_09/ _duygudurumbozu kluklar.ppt  Dr. Kenan Taştan ‘depresyon’ Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD  1.Basamakta Depresyon ve Anksiyete Bozuklukları Uz. Dr. Bekir Ceylan Balıkesir Devlet Hastanesi