Safa Burak GÜRLEYEN Coğrafi Bilgi Sistemleri

Haftalık Konular 1. Hafta: Coğrafi Bilgi Sistemlerine ve Bilimine Giriş 2. Hafta:Coğrafi Bilgi Sistemlerine ve Bilimine Giriş (Devam) 3. Hafta:Temel Haritacılık Kavramları 4.Hafta:Konumsal Veritabanı Tasarımı 5.Hafta:Konuma Bağlı Analizler 6.Hafta:Konumsal Veri Altyapıları: Kuruluşlar, Politikalar ve Standartlar 7.Hafta:Ara Sınav 8.Hafta:Veri Sağlama 9.Hafta:Bilgi Hizmetleri ve CBS 10.Hafta:Bilgi Erişim Etkinliğinde CBS Uygulamaları 11.Hafta:Bilgi Kaynaklarının Entegrasyonu ve CBS 12.Hafta:Uygulama Örnekleri 13.Hafta:CBS’nin Bilgi Yönetimi Alanında Geleceği 14.Hafta:Yarıyıl Sonu Sınavı

Coğrafi Bilgi Sistemlerine ve Bilimine Giriş  Giriş  Temel Kavramlar  CBS Tanımı  Tarihsel Gelişim  CBS Bileşenleri  CBS’nin Kullanıldığı Disiplinler  CBS’nin Faydaları  CBS ile Neler Yapılabilir?  CBS ve Coğrafi Yaklaşım

Giriş  Basılı haritaların bilgisayar ekranına yansıması,  Harita görüntülerinin uydu görüntüsü ve nufüs istatistikleri gibi diğer bilgilerle birleştirilmesiyle, bilgisayarsız yapılması mümkün olmayan veya çok uzun zaman alan ilişkilerin coğrafi olarak görüntülenmesi,  Genellikle coğrafya biliminin veri tabanı sistemleri ile entegrasyonu olarak algılanmaktadır. Ancak;

Etkileşimde Olan Disiplinler... CBS Bilgisayar Uzaktan Algılama MühendislikVeri İşleme İstatistik Karar Verme Matematik Coğrafya Haritacılık Planlama Çevre Bilimi Peyzaj Mimarlığı Modelleme Araştırma

CBS Bileşenleri...

Temel Kavramlar  Veri ve bilgi  Coğrafi veri ve coğrafi bilgi nedir?  Coğrafi ne demektir?  Konumsal ne demektir?  Jeo-konumsal (geospatial) ne demektir?

Coğrafi ve Konumsal kavramları...  Coğrafi kavramı, dünyanın iki boyutlu yüzeyi ve üçüncü boyut olan atmosfer, okyanuslar ve yer altı ile ilgilidir.  Konumsal ise sadece dünya yüzeyindeki alanları değil, tüm çok boyutlu yapıları ifade eder.  Örneğin insan vücudunda başvurulan medikal görüntüler, binalarda başvurulan mimari çizimler vb.  Coğrafi, konumsal ifadesinin alt alanı olmasına rağmen genellikle birbirinin alternatifi olarak kullanılır.

Jeo-Konumsal  Jeo-konumsal (geospatial) ifadesi coğrafi içerik ile birlikte dijital konumsal bilgiyi işaret etmek üzere kullanılmaktadır.

Sistem  Sistem; belirli amaçlarla şekillenen yani özel bilgi gerektiren kurumsallaşmış faaliyetler bütünüdür.  Bilgi Sistemleri; belirli bir amaca yönelik olarak değişik kaynaklardan toplanarak depolanan veri ve bilgileri işleyerek analiz edip, anlamlı yeni bilgiler türeten ve çoğunlukla bu işlevi bilgisayar desteği ile sağlayan sistemlerdir.  Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS); Nerede? Ne var?

CBS Tanımı  Bilgi sistemleri kullanılan veri yapıları itibariyle herhangi bir konuma bağlı olup olmamalarına göre;  Konumsal Olmayan Bilgi Sistemleri, Öğrenci Bilgi Sistemi, Kütüphane Bilgi Sistemi  Konumsal Bilgi Sistemleri, Ulaştırma Bilgi Sistemi, Elektrik Hattı Sistemi

CBS Tanımı Konumsal BilgiKonumsal Olmayan Bilgi Coğrafi Bilgi Sistemleri  Veri tabanı yönetim sisteminin (VTYS) iyi bir şekilde düzenlenmesi ile konumsal olan ve olmayan veriler birleştirilerek mantıksal ve topolojik analizlerin yapılmasına imkan sağlanmaktadır.

CBS Tarihsel Gelişimi  İnovasyon Evresi;  Ticarileşme Evresi;  Genişleme Evresi;

CBS Bileşenleri...

Donanım...

Yazılım...  CBS pazarı dağılımı; Kaynak:

İnsan...

CBS’nin Kullanıldığı Disiplinler  Jeodezi ve Geomatik  İnşaat Mühendisliği  Jeoloji  Jeofizik  Petrol Mühendisliği  Şehir ve Bölge Planlama  Madencilik  Oşinografi  Hidrografi  Peyzaj Mimarlığı  Kadastro  Coğrafya  Tarım  Arkeoloji  Biyoloji (ekoloji, biyo-coğrafya)  Çevre ve Yer Bilimleri  Sosyoloji  Siyasal Bilimler  Krimonoloji  Lojistik  Ulaşım  Epidemiyoloji  Bilgi Yönetimi

CBS’nin Faydaları  Masraf Tasarrufu ve Verimliliğin Artırılması; ArcLogistics tarafından yaratılan optimize edilen su kesme rotaları hakkında basit bir excel sayfası verisi örneği

CBS’nin Faydaları  Daha İyi Karar Verme; Megi tayfununu görüntüleyen zaman tanımlamalı işlevsellik. Zaman tanımlamalı işlevsellik, kullanıcılara değişik zamanlarda oluşan olayları kolayca gözden geçirmelerini sağlar.

CBS’nin Faydaları  Gelişen İletişim; Wisconsin, Winnebago bölgesi çevresinde kurumsal varlıkların düzenleme, envanterleme ve izlenmesinde sunucu teknolojisinin kullanılması. Kansas’daki Cloud Bölgesinde Meridyen Yolu Rüzgar Enerjisi Projesinde çalışan saha görevlilerinin, sahadaki toplama ünitelerini haritaları birleştiren betimleme ve vektör verisi ile kullanmaları.

CBS’nin Faydaları  Daha İyi Kayıt Tutma; Vergi parselleri verisinden elde edilen çatı malzemelerinin yanabilirliği hakkında genel görünüm.

CBS’nin Faydaları  Coğrafi Yönetim; Flex viewer kullanılarak Kuveyt Üniversitesinin tüm bilgilerinin coğrafi veri tabanında saklanması ve kolayca ulaşımı. Performans göstergeleri süreci projesinin, kampusün üç boyutlu görünümünden gözlemlenebilirliği.

CBS ile Neler Yapılabilir?  Nesnelerin nerede olduklarının haritalanması,  Harita metrajları,  Harita yoğunlukları,  Spesifik bir alanın haritalandırılması,  Yakında neler olduğunun haritalandırılması,  Değişimlerin haritalandırılması.

CBS ve Coğrafi Yaklaşım 1.Aşama: Sorma 2.Aşama:Edinme 3.Aşama:İnceleme 4.Aşama:Analiz 5.Aşama:Eylem