Öğretmenlik Mesleğine Giriş Hazırlayan – Sunan: Oğuzhan ALBAYRAK

Meslek Nedir: Meslek, insanın yaşamını sürdürebilmek için icra ettiği ve genellikle yoğun bir eğitim, çalışmayı gerektiren sürecin sonunda kişilerin kazandığı ünvanın adıdır. Gelişmemiş ve formal eğitimin yaygın olmadığı toplumlarda meslekler babadan oğla geçebilir. (Çiftçilik, tüccarlık, berber) gibi meslekler.

Öğretmenlik Mesleği: Günümüzde öğretmenlik mesleği, eğitim sektörüyle ilgili olan sosyal, kültürel, ekonomik, bilimsel ve teknolojik boyutlara sahip alanda özel uzmanlık bilgi ve becerisine temel alan akademik çalışma ve mesleki formasyonu gerektiren, profesyonel statüde uğraşı alanıdır. Milli Eğitim Temel Kanununa göre de öğretmenlik, devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan bir ihtisas mesleğidir. TARTIŞMA: Her üniversite mezunu öğretmen olabilir mi? – Neden?

Meslekleşme Koşulları: Toplumlarda bireylerin uğraşı alanı olarak seçtikleri çok çeşitli işler vardır. Toplumlardaki uzmanlaşmayla birlikte meslekleşme mücadelesi başlamış ve meslek olmanın bir takım ölçütleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu ölçütleri sırasıyla inceleyelim.

1.Tanımlanmış Bir Alanda Hizmet Verme: Her mesleğin kendine özgü, belirli bir hizmet alanı vardır. Öğretmenin uğraş alanı çok belirgindir. Öğretmen, okul denilen kurumlarda öğrencilere belli programlar çerçevesinde bilgi ve beceri kazandırır. Diğer kişilerin öğrettikleri konusunda kimseye karşı bir sorumlulukları yoktur. Ancak öğretmen, yetiştirdiği kişiden ailesine, topluma ve devlete karşı sorumludur.

2.Uzmanlık Bilgisi-Örgün Eğitimden Geçme: Bir uğraşı alanının meslek olabilmesi için o işi yapan kişinin özel bilgi ve becerilere sahip olması gerekir. Bu bilgi ve beceriler profesyonel meslekte örgün eğitimden geçerek kazanılabilir. Öğretmenlik mesleğinin icra edilebilmesi için bireyin öncelikle bilgi aktaracağı konu alanında uzman olması gerekir. Öğretmen aynı zamanda öğretmenlik meslek bilgisine sahip olmalıdır.

3.Mesleki Kültüre Sahip Olma: Mesleki kültür meslekle ilgili değerleri, normları ve sembolleri içerir. Öğretmenlik mesleğinin de kendine özgü değerleri, normları ve sembolleri bulunmaktadır. Öğretmenler arasındaki davranış birliği mesleki kültürün bir ürünüdür.

4. Giriş Denetimi: Her mesleğe kabul için belli ölçütler vardır. Bir mesleğe girişin en önemli şartı meslekle ilgili bir eğitim kurumundan belge ya da diploma almaktır. Eğitim birçok ülkede milli bir nitelik taşıdığı için, mesleğe girişte en çok denetlenen meslek grubu öğretmenliktir. Bakanlığa bağlı her hangi bir eğitim kurumunda görev alabilmek için bireylerin öğretmenlik formasyonu sertifikasına sahip olması gerekmektedir.

5. Meslek Ahlakı: Meslek sahibi bireylerin bir takım bilgi ve becerilere sahip olmasının yanı sıra mesleğinin gerektirdiği değerlere de sahip olması gerekir. Ahlak kuralları yönetici nitelik taşırlar. Bir mesleğin ahlak kurallarının belirgin olması ve onlara sahip çıkılması mesleklerin saygınlığını arttırır. Öğretmenlik mesleğinin de kendine özgü bazı ahlak kuralları bulunmaktadır. Bunlar şöyle sıralanabilir; Çocuklara eşit davranma, kendi öğrencilerine özel ders vermeme vb.

6. Meslek Kuruluşları: Her meslek, kendi üyelerinin çıkarlarını, haklarını korumak ve sorunlarını dile getirmek için örgütlenir. Güçlü örgütlere sahip olan meslekler, bu güçlerine toplumun politik ekonomik kararlarının belirlenmesinde de kullanabilirler, Meslekler, meslek kuruluşlarıyla güç kazanırlar Günümüzde öğretmenler değişik adlarda kurulan derneklerin çatısı altında toplanmaya çalışmaktadırlar. Ancak tüm öğretmenleri bir arada toplayan bir mesleki örgüt bulunmamaktadır.

7. Toplumca Meslek Olarak Tanınma: Bir mesleğin toplumda herkes tarafından kabul görmesi de meslekleşmenin önemli koşullarından biridir. Toplumumuzda öğretmenlik toplumdaki bireyler tarafından kabul edilmiş saygın bir meslektir. 1980’li yılların sonlarına doğru Milli Eğitim Bakanlığı öğretmenlik formasyonuna önem vermeye başlamış ve tüm öğretmenlerin açık öğretim ya da kurslar yoluyla bu formasyonu kazanmalarını sağlamıştır. 1997 yılında Yüksek Öğretim Kurulunun öğretmen yetiştirme alanında gerçekleştirdiği proje çerçevesinde öğretmenlik profesyonel bir meslek olma yolundadır.

Öğretmenlik Mesleğinin Özellikleri: Öğretmenlik mesleğinin kendine özgü bazı özellikleri vardır. 1.Öğretmenlik tüm ülkelerde en yaygın olarak görülen mesleklerden biridir: 1997 Milli Eğitim Bakanlığı istatistiklerine göre tüm eğitim kurumlarında toplam 436 067 öğretmen görev yapmaktadır. 2.Öğretmenlerin büyük bir kısmı devlet memurudur: Öğretmenlik mesleğini yürütenlerin büyük bir kısmı devlet memuru statüsünde çalışmaktadırlar.

3.Öğretmenlik mesleğini daha çok toplumun alt sınıflarından gelen bireyler seçmektedir: Ülkelerin çoğunda öğretmenlerin orta ve alt gelir gruplarının ailelerinden geldiği belirlenmiştir. 4. Öğretmenlik mesleğinin geliri düşüktür: Öğretmenlik hemen hemen tüm ülkelerde aldığı eğitim düzeyine göre geliri en düşük olan mesleklerden biridir. 5.Öğretmenlik mesleğinin toplumsal statüsü çok yüksek değildir: Öğretmenlerin gelir düzeyinin düşük olması, eğitim verdiği grubun yaşının ve bilgi düzeyinin az olması, mesleki statüsünü de düşürmektedir.

6. Mesleği değiştiren ve terk edenlerin oranı yüksektir: Öğretmenlerin maaşının düşük olması, statüsünün düşük olması, öğretmenleri genellikle başka alanlarda çalışmaya itmektedir. 7.Öğretmenlik mesleğini genellikle kadınlar tercih etmektedirler: Yapılan araştırmalar özellikle gelişmiş ülkelerde ve okul öncesi eğitim ile ilk öğretim kademelerinde kadın öğretmenlerin daha çok olduğunu görmektedir.

Türkiye’de Öğretmenlik Mesleğinin Durumu: Türkiye’de Osmanlı geleneği ve devletçi yapısından ötürü, Cumhuriyetin ilk yıllarında öğretmenlik mesleği saygın meslekler arasına girmekteydi. Öğretmenlik mesleğinin saygınlığı 1970’li yıllara kadar korunmuş ancak daha sonra ülkemizde ki hızlı toplumsal değişme ve sanayileşme ile birlikte giderek gerilemeye başlamıştır.

Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni Oğuzhan ALBAYRAK Sürç-i Lisan Ettiysek Affola 