Hazırlayan: Hakan ULUTAŞ NÜFUS VE NÜFUS SAYIMLARI Hazırlayan: Hakan ULUTAŞ

NÜFUS:Sınırları belli bir alanda yaşayan insanların sayısıdır. Bu alan ; Yöre, Bölüm, Bölge, Ülke, Kıta vb. olabilir. Demografi: Dünyada veya bir ülkede bulunan nüfusun; Yapısını, Dağılışını ve Hareketlerini inceleyen bilim dalı. Yunanca demos (halk) ve graphein (yazmak) kelimelerinden meydana gelmiştir.

NÜFUS SAYIMI: Belli bir zamanda, bir ülke sınırları içinde kişilere yönelik yapılan; Demografik, Ekonomik, Sosyal , verilerin toplanması ve değerlendirilmesi dir.

Nüfus Sayımlarının Tarihçesi: Tarih boyunca çeşitli amaçlarla bir çok nüfus sayımı yapılmıştır. Bu nüfus sayımları ile; Çağın özelliklerine göre değişik bilgiler elde edilmeye çalışılmıştır.

Vergi yükümlülerini belirlemek. 20. Yüzyıl Öncesi Nüfus Sayımlarının Amaçları Modern Nüfus Sayımlarının Amaçları Asker sayısını belirlemek. Vergi yükümlülerini belirlemek. Nüfus miktarını, Yaş gruplarını, Kırsal ve Kentsel nüfusu, Nüfusun eğitim durumunu, Nüfusun mesleklere dağılımını, Nüfusun cinsiyet durumunu, Nüfus hareketleri ( Göçler ) Nüfusun, Konut-Sağlık- Beslenme….. vb

İLK NÜFUS SAYIMLARI Osmanlı Devleti’nde ilk kapsamlı nüfus sayımı; Sultan II. Mahmud zamanında (1831) yapılmıştır. Bu sayım, asker ve vergi yükümlülerini belirlemek için yapılmıştır.

Modern nüfus sayımları Dünya’da ilk olarak İskandinav ülkelerinde yapılmıştır. Çin’de ilk modern nüfus sayımı 1953 te yapılmıştır. Bu sayımla Dünya nüfusunun 1/5 i resmi kayıtlara geçirilmiştir. NOT: Türkiye’de modern anlamdaki ilk nüfus sayımı 1927 yılında yapılmıştır.

ETKİNLİK Erkek Nüfus 24.000.000 Kadın Nüfus 22.000.000 Kent Nüfusu 34.000.000 Kır Nüfusu 12.000.000 65+ Yaş Nüfus 2.300.000 Çalışmayan Nüfus 4.000.000 Okuma-Yazma Bilen Nüfus 35.000.000 0 – 14 Yaş 27.600.000 Toplam Nüfus? 46 Milyon % 75 Kentleşme Oranı? % 5 Yaşlı Nüfus Oranı? Bağımlı nüfus Oranı? % 65 % 60 Çocuk Nüfus Oranı?

Saniye de 2-3 kişi… Günde 200 bin kişi… Dakikada 140 kişi… Her ay 6 milyon kişi.. Her yıl 73 milyon kişi… DÜNYA NÜFUSUNA KATILMAKTADIR!

Dünya Nüfusu’nun Tarihsel Değişimi Geçmiş çağlardan günümüze Dünya nüfusu genel olarak artma eğilimi göstermiştir. Dünya nüfusu tarih boyunca 3 büyük sıçrama dönemi yaşamıştır. 1. İnsanların Alet Yapmaya Başlaması ( Paleolitik Çağ) 2. İnsanların Yerleşik Hayata Geçmesi ( Neolitik Çağ: M.Ö 8000-5500 ) 3. Sanayi İnkılabı ( 1750 - Günümüz )

1. PALEOLİTİK ÇAĞ (? – MÖ 10 000 ) Bu çağda, çakmaktaşı, hayvan kemikleri ve ağaç gibi doğal maddelerden yapılan ilk aletlerin kullanılmaya başlandığı ve insanların mağaralarda "büyük gruplar" biçiminde yaşadıkları bilinmektedir.

Paleolitik insanı, besinini avcılık ve toplayıcılık yoluyla tüketime hazır olarak sağlamaktaydı. Ateş, bu çağda bulunmuş ve çiğ yenemeyen besinleri pişirmeye, ısınmaya, yırtıcı hayvanlardan korunmaya yaramıştır.

2.NEOLİTİK ÇAĞ: Son buzul çağının bitişiyle iklimde meydana gelen değişim daha ılıman ortamda yaşayan bitki ve hayvan türlerinin çoğalmasına olanak vermiş, günümüzdekine benzer doğal bir ortam oluşmuştur. Bu olumlu değişimin sonucunda insanlık tarihinin ilk büyük devrimi olarak kabul edilen NEOLİTİK DEVRİM yaşanmıştır. Neolitik devrim insan topluluklarının binlerce yıl boyunca geçimini sağladığı avcılık ve toplayıcılık yerine üretime başlaması yani tarım ve hayvancılığı öğrenmesidir.

ÇATALHÖYÜK - Konya

3.SANAYİ İNKILABI ( 1750 - Sanayi Devrimi ile (özellikle Avrupa’da) yaşam düzeyi yükseldi. Beslenme ve sağlık koşulları iyileşti. Tıp bilimi gelişti.Ulaşım ve iletişim kolaylaştı. Yükselen yaşam standartları ile ölüm oranı azaldı ve ortalama insan ömrü uzadı. Sanayi devrimi nüfusun artışı kadar dağılışını da etkilemiştir. ( Göçleri artırmıştır)

Sanayi devriminin en önemli gelişmelerinden birisi buharlı makinelerin bulunuşudur.

Dünya’da Nüfusun Alansal Dağılışı

Doğal nüfus artışı Bir ülkenin nüfusunun artmasında etkili faktörler: Doğal nüfus artışı neye denir? Bir yerde ,bir yıl içersinde doğanlarla ölenler arasındaki sayısal farka doğal nüfus artışı denir. (Doğum-Ölüm) Bir ülkede doğumlarla kazanılan nüfus ,ölümlerle kaybedilen nüfustan fazla ise orada doğal nüfus artışı var demektir.Bu oran yüzde yada binde olarak ifade edilir. Bir ülkenin nüfusunun artmasında etkili faktörler: Doğumların artması Yaşam şartlarının iyileşmesi Tıptaki gelişmeler Salgın hastalıkların önlenmesi

NÜFUS PİRAMİTLERİ DÜZGÜN ÜÇGEN Doğum-ölüm oranları yüksektir. Genç nüfus fazla – yaşlı nüfus azdır. Gelişmemiş ülke özelliğini yansıtır. Orta ve Kuzey Afrika ülkeleri ÖRNEK: Bangladeş

NÜFUS PİRAMİTLERİ KENARLARI İÇ BÜKEY PİRAMİT Doğum çok ölüm ölüm azdır. 0-5 Yaş grubundaki ölüm oranları azalmaya başlamıştır. Gelişmekte ülkelerin nüfus piramitidir. Örnek: İran ve Nijerya

Nüfus piramitleri Arı kovanı piramidi Doğum ve ölüm azdır. Taban ve orta kesim dengeli, Gelişmiş sanayi toplumlarının nüfus piramitidir. Örnek:İngiltere,Fransa,İsveç

NÜFUS PİRAMİTLERİ Asimetrik Şekilli Piramit Doğum oranında hızlı bir düşüş vardır. Ölüm oranlarında da düşüş vardır. Japonya gibi hızla gelişen ülkelerde görülür.

NÜFUS PİRAMİTLERİ ÇAN BİÇİMLİ PİRAMİT Geçmişte doğum ve ölüm oranlarının düşük olduğu daha sonra arttığını ifade eder. ABD ve Kanada örnek verilebilir.

NÜFUS SEYREK: Sıcaklık ve Yağış fazla, Gür ormanlar var NÜFUS SEYREK: Sıcaklık ve Yağış fazla, Gür ormanlar var. Ulaşım ve iletişim güç, Toprakları ( Laterit) verimsiz

NÜFUS SEYREK: Sıcaklık fazla. Su kaynakları yetersiz. Tarıma elverişsiz. vb

NÜFUS SEYREK: Yükselti fazla, Yerşekilleri engebeli, İklim çok soğuk, Ulaşım ve Tarıma elverişli değil.

NÜFUS SEYREK ( YERLEŞME ALANI DEĞİL ): Çok soğuk iklim NÜFUS SEYREK ( YERLEŞME ALANI DEĞİL ): Çok soğuk iklim. Yaşam ve ulaşım çok zor. Tarım yapılamamakta. Vb.

NÜFUS YOĞUN: Yükselti az, İklim ılıman, Topraklar tarıma uygun, Sanayi gelişmiş. Vb.

NÜFUS YOĞUN: Yerşekilleri düz. Yükselti az. Topraklar verimli NÜFUS YOĞUN: Yerşekilleri düz. Yükselti az. Topraklar verimli. Su kaynakları bol. İklim ılıman.