Çevre Ölçümleri

Fleksiyonda biceps Çevre Ekstansiyonda biceps Çevre El Bileği Çevre Baş Çevre Boyun Çevre Omuz Çevre Göğüs çevre Bel Çevre Karın Çevre Kalça Çevre Uyluk Çevre Proksimal Uyluk Çevre Orta Uyluk Çevre Distal Uyluk Çevre Ayak Bileği Çevre Fleksiyonda biceps Çevre Ekstansiyonda biceps Çevre El Bileği Çevre

Baş Çevresi 1.BAŞ ÇEVRESİ (HEAD): Bebeklerin baş çevresi anne kucağında, çocuk ve yetişkinlerde baş çevresi ayakta alınır. Başta saç dışında bulunan toka gibi eşyalar alındıktan sonra mezura ile ölçüm yapılır. Mezura kaş kemerlerinin hemen üzerinden frankfort planında uygulanarak başın maksimal çevresi ölçülür. Mezura başın her iki tarafında da aynı noktalardan uygulanmış olmalıdır. Mezura hafifçe gerdirilerek saçar sıkıştırılarak yaklaşık yaklaşık kafa kutusu çevresi ölçülür. Ölçüm, 0.1 cm duyarlıkta not edilir. Baş çevresi bebek antropometresinin standart unsurudur. Çünkü baş çevresi bebeklerde beyin ölçüsü ile yakın ilişkilidir. Normal olmayan durumlarda ebeveynlerin ve diğer kardeşlerin de baş çevreleri ölçülmelidir.

BOYUN ÇEVRESİ (NECK) Deney ayakta baş Frankfort planında ve ölçümü engellemeyecek giysili olarak ölçüm yapılır. Mezura Adem elmasının hemen altından uygulanarak ölçülen minumum çevre 0.1 cm’ye kadar kaydedilir. Mezura boyunun uzun eksenine dik olarak uygulanır. Mezura deri üzerine tam olarak yerleşinceye kadar gerilir. Ölçüm 5 saniyeden daha az bir sürede tamamlanmalıdır. Boyun çevresi, büyüme ve gelişme, motor ve sportif performans, şişmanlık ve yaşlanma çalışmalarında kullanılabilir. Boyun çevresi ölçümü değişik araştırmacılarla farklı şekilde ölçülebilir. Örneğin; bazıları Adem elmasından bazıları da bu bölgenin hemen üzerinden ölçmektedir.

OMUZ ÇEVRESİ Denek soyunuk ve gerekli antropometrik noktalar belirlenmiş olmalıdır. Ölçüm ayakta, baş dik durumda, ağırlık iki ayağa dengeli olarak dağıtılmış, ayaklar 5 cm kadar açık, omuzlar normal pozisyonda ve kollar yanlara uzatılmış durumdayken yapılmalıdır. Mezura akromionun altında deltoid kaslarının en belirgin bölgeleri üzerine uygulanır. Mezuranın her iki tarafta da yere paralel olmasına dikkat edilir. Mezura dokuyu ezdirmeden deriye tam olacak şekilde yerleştirilir. Ölçüm 0.1 cm e kadar not edilir. Omuz çevresi omuz ve üst gövde bölgesinin kassal gelişimini yansıtır. Çünkü omuz bölgesinin kas miktarı yağsız vücut kitlesiyle ilişkilidir. Omuz çevresi kuvvet çalışmalarıyla değişebilir. Bu çevre ölçüsü insan mühendisliği ve beden eğitimi araştırmalarında önemlidir. Önerilen ölçüm tekniği uygulandığında mezura yaklaşık olarak sternal kavşağın üzerinden ve ikinci kaburganın sternumla birleştiği yerden geçer. Ölçüm zamanı normal soluk vermenin sonu olarak belirtilmektedir.

GÖĞÜS ÇEVRESİ Göğüs çevresi ölçümünde bükülebilir, elastik olmayan 0.7 cm den geniş olmayan mezura kullanılır. Ölçüm sırasında denek ayakta dik, ayakları omuz genişliğinde açık ve ağırlığı her iki bacağa dengelenmiş durumdadır. Kollar mezuranın kolayca uygulanabilmesi için hafifçe yukarıya doğru kaldırılmış durumdadır. Mezura göğse sarıldıktan sonra kollar normal pozisyona getirilir. Göğüs çevresi 4. kaburga sternal bağlantısı düzeyinden ölçülür. Bu düzey yanlarda 6. kaburga seviyesine karşılık gelir. Ölçüm yatay doğrultuda normal soluk vermenin sonunda yapılır. 4. costo-sternal birleşme iki elle kontrol edilerek yukarıdan aşağıya doğru kaburgalar sayılarak bulunur ve 4. kaburganın sternumla yaptığı kıkırdak bağlantının orta noktası işaretlenir. Mezura deri ile hafifçe temasta olmalı ve yumuşak doku bastırılmamalıdır. Mezura uygulandığında önde ve arkada aynı seviyeden geçip geçmediği kontrol edilmelidir.

Bebeklerde ve çocuklarda göğüs çevresi beslenme yetersizliğinin belirlenmesinde yardımcı olur. Çocuk ve gençlerde bu ölçü aynı zamanda beden ölçüleri indeksi içinde kullanılabilir. Göğüs çevresi değişik seviyelerden ve değişik solunum etaplarında ölçülmektedir. Fonksiyonel solunum kapasitesi indeksi için maksimum soluk alma ve maksimum soluk vermede ölçülür.

BEL ÇEVRESİ Denek mezuranın kolayca uygulanabileceği bir giysiyle ayakta karnı normal gevşek pozisyonda, kollar yanda sarkıtılmış, bacaklar bitişik durumda olmalıdır. Deneğin karşısında durarak esnek olmayan bir mezura ile gövdenin en dar (doğal bel) yerinden yere paralel olarak ölçülür. Ölçüm sırasında mezuranın her iki tarafta da yere paralel olmasına, dokunun sıkıştırılmamış olmasına dikkat edilir. Şişman deneklerde doğal bel bölgesi kolaylıkla seçilemeyebilir. Bu durumda kaburgalar ile iliac krest arasındaki en dar bölge ölçülür. Ölçüm normal soluk vermenin sonunda alınmalıdır. Ölçü 0.1 cm olarak not edilir. Bel çevresi adipoz doku indeksi ve yağsız vücut kitlesi ile ilişkilidir. Kalça ve üst bacak çevreleri ile oranlığında adipos dokunun dağılım derecesi hakkında bilgi verebilir. Bel çevresi BMI (AĞIRLIK/BOY2) ile yakın ilişkilidir ve genel şişmanlığın göstergesidir. Bel çevresi insan mühendisliğinde de oldukça kullanılan bir ölçümdür.

KARIN ÇEVRESİ Denek mezuranın kolayca uygulanabileceği bir giysiyle ayakta karnı normal gevşek pozisyonda, kollar yanda sarkıtılmış, bacaklar bitişik durumda olmalıdır. Deneğin karşısında durarak esnek olmayan mezura ile gövdenin en geniş genelde göbek çukuru seviyesinden yere paralel olarak ölçülür. Ölçüm sırasında mezuranın her iki tarafta da yere paralel olmasına, dokunun sıkıştırılmamış olmasına dikkat edilir. Ölçüm yatay doğrultuda normal soluk vermenin sonunda yapılır. Ölçü 0.1 cm olarak not edilir. Karın çevresi, bel çevresi gibi derin apidos ve deri altı yağ dokusunun göstergesi olarak kabul edilir. Bel ve karın çevresi arasında yüksek bir ilişki vardır.

KALÇA ÇEVRESİ Denek mezuranın kolayca uygulanabileceği bir giysiyle ayakta, kollar yanda sarkıtılmış, bacaklar bitişik durumda olmalıdır. Ölçüm yapan deneğin yanında durarak kalçanın en geniş bölgesine, dokunun sıkıştırılmamasına dikkat ederek mezurayı yere paralel olarak sarar ve 0.1 cm olarak not eder.

UYLUK ÇEVRESİ Mid-Thigh çevresinin ölçümünde ölçüm bölgesinin belirlenmesi için denek sol bacağını 90 derece fleksiyona gelecek şeklide bir basamak üzerine basar, yada denek oturur pozisyonda dizini 90 derece büker, inguinal katlanma ile proksimal patella işaretlenir ve iki nokta arasında orta nokta bulunur. Bu nokta aynı zamanda skinfold ölçümünde kullanılan noktadır. Mezura işaretlenen orta noktadan yere

Orta Uyluk Çevre; Bu nokta aynı zamanda skinfold ölçümünde kullanılan noktadır. Mezura işaretlenen orta noktadan yere paralel, ekstremiteye dik olarak uygulanır. Proksimal çevrenin ölçülmesinde mezura, guteal katlantının üzerine uygulanır. Bu ölçü üst bacağın maksimum çevresi olmayabilir. Distal çevrenin ölçülmesinde mezura femurun proksimal epikondilleri seviyesine uygulanır. Tüm ölçümlerde denek ayakta, topuklar birbirinden yaklaşık 10 cm ayrılmış, ağırlık iki noktaya dengeli dağıtılmış olmalıdır. Ölçüm sırasında mezuranın her iki tarafta da yere paralel olmasına, dokunun sıkıştırılmamış olmasına dikkat edilir. Ölçüm 0.1 cm ye kadar not edilir.

BALDIR ÇEVRESİ : Denek masa üzerine oturtularak ayakları serbestçe sarkıtılır ya ad ayakları 20 cm açık, ağırlık dengeli dağıtılmış olarak ayakta durur. Mezura ekstremitenin en geniş bölgesine dik olarak uygulanır. Skinfold ölçümü de aynı seviyeden yapılır. Ölçüm sırasında mezuranın her iki tarafta da yere paralel olmasına, dokunun sıkıştırılmamış olmasına dikkat edilir ve ölçüm 0.1 cm’ye kadar not edilir.

AYAK BİLEĞİ ÇEVRESİ Denek çıplak ayakla ayakta durur. Ayaklar arası hafif açık, ağırlık iki ayağa dengelenmiş durumdadır. Mezura malleolün üst tarafından minimum çevre ölçülmek üzere uzun eksene dik biçimde uygulanır. Mezura yumuşak dokuyu ezmeyecek biçimde gerdirilerek ölçüm 0.1 cm’ye kadar not edilir.

ÖNKOL ÇEVRESİ (FOREARM) Denek ayakta dik duruşta, kollar yanlarda serbestçe sarkıtılmış fakat vücuttan hafifçe açılmış ve öne doğru çevrilmiş durumdadır. Mezura ön kolun proksimal bölümüne sarılır, yukarıya ve aşağıya kaydırılarak en büyük çevre bulunarak 0.1 cm’ye kadar not edilir. Ölçüm sırasında mezura kolun uzun eksenine dik olmalı, doku ezdirilmemelidir. Önerilen ölçüm şekli kol kasının serbest olduğu pozisyondur. Buna karşılık kol fleksiyonda ve kasılı olarak ölçüm yapılmaktadır. Bu durumda kas gelişimi değerlendirilmektedir.

EL BİLEĞİ ÇEVRESİ (WRIST) Ölçüm radius ve ulnanın styloidlerinin distal bölgesi üzerinden yapılır. Styloid prosesler her iki elin işaret parmaklarıyla belirlenir, ölçüm kolun uzun eksenine dikey olarak alınır. Mezura deri üzerine tam yerleşmeli fakat yumuşak doku bastırılmamalıdır. Ölçüm 0.1 cm’ye kadar not edilir.

Kaynak NATIONAL HEALTH AND NUTRITION EXAMINATION SURVEY III Body Measurements (Anthropometry) Westat, Inc. October 1988