SSCB’NIN KURULUŞU VE BOLŞEVİK İHTİLALİ

KANLI PAZAR (1915)

ÇARLIK RUSYA’NIN YIKILIŞI (1917) VE BOLŞEVİK İHTİLALİ I. Dünya Savaşı'nın olumsuz etkileri ÇARLIK yönetimi üzerinde etkisini gösterdi. Hayat şartları ağırlaşması. Yolsuzluk ve vurgunlar baş göstermesi Bu durum insanları yönetime karşı tavır almaya itti. Petersburg'da kadın işçilerin başlattığı grev kısa sürede yayıldı. Grevi bastırmaya gelen askerlerin katılımıyla bu hareket bir devrime dönüştü. Çar II. Nikola tahttan çekilmek zorunda kaldı. Duma (meclis) tarafından kurulan geçici hükümet yetkiyi devraldı.

Rusya'nın son Çarı olan II Rusya'nın son Çarı olan II.Nikolas , karısı, 4 kızı, tek oğlu ve birkaç hizmetçisi, Urallar bölgesindeki Ekaterinburg kentinde 17 Temmuz 1918 tarihinde Bolşevikler tarafından kurşuna dizilmişti.

Lenin Dönemi Bolşevikler, önceleri geçici hükümeti desteklese de, sürgündeki İlyiç Vilademir Lenin'in Petersburg'a dönmesiyle "Barış, toprak ve ekmek" vaatleriyle destek kazanıp geçici hükümeti devirerek yönetimi ele geçirdiler (Ekim 1917). İktidara gelen Lenin zaman kazanmak amacıyla, toprak kayıplarına rağmen 3 Mart 1918'de Brest-Litovsk antlaşmasını imzalayarak I. Dünya Savaşı’ndan çekildi. 1919 Ocağında, Sovyet rejimi devletle kiliseyi birbirinden ayırdı. Militan Tanrıtanımazlar Derneği’nin öncülüğünde yoğun bir din aleyhtarı propaganda yürüttü. Bu süreçte dış güçlerin desteklediği Çar yanlısı Beyaz Ordu yeni yönetime karşı saldırıya geçti. 13 milyon insanın öldüğü, üç yıl süren bu iç savaş Bolşeviklerin zaferi ile sonuçlandı. Savaşın sonunda, ekonominin alt-üst olması, sanayinin bitme noktasına gelmesi üzerine Lenin, Bolşeviklerin güçlenmesi için geçici uzlaşma politikalarından ibaret N.E.P. (novaya ekonomi çeskaya politika) adı verilen yeni ekonomi politikasını ilan etti (1921).

Lenin’in NEP Politikası: Tarım ürünlerine el koymaktan vazgeçildi. Köylülere ürünlerini pazarlama özgürlüğü sağlandı. Küçük esnafa ve tüccara kolaylıklar sağlandı. 20 kişiden az çalışanı bulunan küçük sanayi işletmelerinin devletleştirilmesinden vazgeçildi. Yabancı sermayeye çeşitli imkânlar sağlandı. Devlet; bankalar, büyük sanayi kuruluşları ve ulaşım üzerindeki egemenliğini korudu. Bu politikalar Rus ekonominin hızla düzelmesini sağladı.

Yönetim Alanında Düzenlemeler: Eski Rus İmparatorluğu federasyona dönüştürülerek 1 Ocak 1923'te Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği (SSCB) adını aldı. 30’a yakın cumhuriyet ve özerk bölgeyi bünyesinde topladı. Merkeziyetçi bir politika izlenerek her şeyin kontrolü Sovyetler Birliği Komünist Partisi’ne verildi.

Stalin Dönemi 1924'te Lenin'in ölümü ile iktidar mücadelesini kazanan Joseph Stalin kazandı. Birinci beş yıllık kalkınma planını uygulamaya koydu (1928). Buna göre, Stalin öz kaynaklara dayanarak kalkınmayı sağlamak için tarım devrimi yapmaya çalıştı. Tarım devrimini gerçekleştirmek için köylülerin küçük topraklarını makinelerle donatılmış büyük çiftlikler şeklinde birleştirerek "kolektifleştirme" politikası izledi. Bu köylülerin tepkisine neden oldu. Zorunlu kollektifleştime çabaları sırasında 4 milyon civarında köylünün ölümü üretimde düşüşe neden oldu. Bu süreçte ağır sanayi ilerledi, fabrikalar modernleştirildi, traktör imalatı ve demir-çelik alanlarında yeni fabrikalar kuruldu.

1950'den sonra Sibirya'daki petrol, gaz ve maden rezervleri işletilmeye başlandı. Stalin döneminde toplum üstünde büyük bir baskı kuruldu, muhalifler tasfiye edildi. Sosyalizmin eşitlik ilkesine rağmen, işçilerin yüksek hayat standardına karşılık köylüler sefalete sürüklenmişti. Aydınlar ile komünist parti yöneticileri ( politbüro) birçok hizmetten parasız faydalanabiliyordu. 1930'dan itibaren eğitim zorunlu hale getirildi. Bilim ve teknoloji gelişti. Buna bağlı olarak, SSCB ordusu dönemin güçlü ordularından biri hâline geldi.