İHRACAT İŞLEMLERİ VE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ II Öğr. Gör. Ayşegül YILDIRIM KUTBAY

İHRACAT BEDELİNİN TAHSİL EDİLMESİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ Türk parasının kıymetini koruma hakkında 32 sayılı karar gereğince ticari amaçla ihraç edilen ihraç bedelinin , özel haller ve mücbir sebepler dışında180 içinde yurda getirilmesi ve Türk lirasına çevrilmesi zorunludur. Süre fiili ihracat tarihinde bir sonraki gün başlar. Yurda getirilen ihracat bedeli için, banka veya özel finans kurumlarına satılan döviz karşılığında döviz alım belgesi alınır. Bu belge hesaplarının kapatılması için gereklidir.

İhracat bedeli olan dövizler %70’i 90 gün içinde yurda getirilir ve banka veya özel finans kurumlarında bozdurarak döviz alım belgesi alınırsa geriye kalan %30’luk kısım ihracatçı tarafından serbestçe kullanılabilir. Fakat eğer ihracat bedeli 90 günden fazla günde yurda getirilirse ihracatçı %30’luk kısmı serbestçe kullanamaz. Belirtilen sürede ihracat bedelinin tamamı tahsil edilebileceği gibi parça parçada (taksitli) olarak da tahsil yapılabilir. Bu durumda tahsil edilen kısım tahsil hesaplarında işlenirken geri kalan kısımda yurt dışı alıcılar hesabında izlenir. Tahsilatın parça parça yapılması halinde her tahsilatta döviz alım belgesinin düzenlenmesi gerekir.

İhracat bedeli tahsil edildiğinde döviz alım belgesindeki kur fiili ihracat tarihindeki kurdan büyük olursa aradaki fark 601- Yurt Dışı Satışlar hesabına ihracat kur farkı geliri hesabına alacak, düşük olduğu zaman ise 612- Diğer İndirimler İhracat Kur Farkı giderleri hesabına borç yazılır.

ÖRNEK: Fiili ihracat tarihi 01/10/…. Olan 50 ÖRNEK: Fiili ihracat tarihi 01/10/…. Olan 50.000 dolarlık vadeli akreditifin tamamı Almanya'daki B firması tarafından işletmenin bankasına havale tahsil edilmiştir. İhracat bedeli ….. Nolu döviz alım belgesiyle tahsil edilmiştir. Fiili ihracat tarihindeki kur 1 Dolar= 1,20 TL, döviz alım belgesi kur 1 Dolar= 1,18 TL’dir. ............................Tarih................................... 102 BANKALAR 102. 01.01 TL Hesabı 612 DİĞER İNDİRİMLER 612.02.02 İhracat Kur Farkı İndirimi 120 ALICILAR 120.03. Yurt Dışı Alıcılar 50.000*1,20=60.000 50.000*1,18=59.000 59.000 1.000 60.000

ÖRNEK: Fiili ihracat tarihi 10/10/…. Olan 50 ÖRNEK: Fiili ihracat tarihi 10/10/…. Olan 50.000 Euro’luk ihracat bedelinin 20.000 Euro'luk kısmı Almanya'daki B şirketinden 05.12…. Tarihinde ….. nolu döviz alım belgesiyle tahsil edilmiştir. Fiili ihracat tarihindeki kur 1 Dolar= 1,75 TL, döviz alım belgesi kur 1 Dolar= 1,80 TL’dir. ............................Tarih................................... 102 BANKALAR 102. 01.01 TL Hesabı 120 ALICILAR 120.03. Yurt Dışı Alıcılar 601- YURT DIŞI SATIŞLAR HS 601.02 ihracat kur arkları 20.000*1,75=35.000 20.000*1,80=36.000 36.000 35.000 1.000

SIRA SİZDE: Fiili ihracat tarihi 01. /10/…. Olan 20 SIRA SİZDE: Fiili ihracat tarihi 01./10/…. Olan 20.000 dolarlık vadeli akreditif bedelinin %70’i 15/11/…. Tarihinde yurda getirilerek TL’ye çevrilmiştir. Geriye kalan %30’luk kısım ise yurt dışında bırakılmıştır. . Fiili ihracat tarihindeki kur 1 Dolar= 1,20 TL, döviz alım belgesi kur 1 Dolar= 1,17 TL’dir.

İhracatta avans işlemleri ve muhasebeleştirilmesi İşletmenin ihracat işlemleri için gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak yurt dışı alıcılarından peşin tahsil ettiği bedelleri alınan sipariş avanslarında izlenir. Bu durum, 102 bankalar hesabına borç, 340 alınan sipariş avansları hesabına (alınan yurt dışı sipariş avansları) alacak olarak kaydedilir. Kayıt yapılırken dikkate alınacak kur , eğer havale yoluyla gelmişse ilgili bankanın alış kuru, yabancı para olarak gelmişse merkez bankasının alış kuru esas alınır.

Mal ve hizmet teslimi yurt dışına yapılınca, fiili ihracat tarihlerindeki kur dikkate alınarak, 120 alıcılar (yurt dışı alıcıları) hesabına borç, 601 yurt dışı satışlar hesabına alacak yazılır. Alınan sipariş avansları kapatılırken ise 340 alınan sipariş avansları ( alınan yurt dışı sipariş avansları) hesabına borç, 120 alıcılar ( yurt dışı alıcılar) hesabın alacak kaydedilir. Avans alındığı tarih ile kapatıldığı tarih arasındaki kur farklı ise ve avans cari dönem içinde kapatılmış ise, olumlu kur farkları 601 yurt dışı satışları hesabının alacağına, olumsuz kur farkları ise 612 diğer indirimler ( ihracat kur farkı indirim ) hesabına borç yazılır.

Örnek : Derya anonim şirketi ile Gürcistan'da bulunan X firması arasında yapılan anlaşmaya göre ihracat bedeli 100.000 dolar olan ihracat bedelinin %40’ı peşin olarak 15/10/… tarihinde ihracatçının (Derya A.Ş’nin) bankasına havale edilmiştir. Havalenin geldiği gün 1 dolar= 1,17 TL’dir. İhracatçı avansı alır almaz üretime başlamış ve bir ay içinde üretimi yaparak malları 15/11/…. Tarihinde ….. nolu ihracat beyannamesi ile ihraç etmiştir.. İhraç tarihinde 1 dolar 1,18 TL'dir. Aynı gün ithalatçı X firması kalan %60’lık kısmında ihracatçının bankasına havale etmiştir ve avans kapatılmıştır. İstenenler: Alınan sipariş avansının kaydını yapınız. İhracat kaydını yapınız Alınan sipariş avansının kapanış kaydını yapınız.