Vergi Mükellefinin Haklarını Koruma Derneği ("MÜHAK") Türkiye XIII. Vergi Kongresi (8-9 Nisan 2016) Sunumu "Ülkemizde Mükellef Hukukunun Gelişmesi İçin 10 Öneri"

MÜHAK Hakkında Vergi Mükellefinin Haklarını Koruma Derneği (MÜHAK), 2010 yılında, ülkemizde vergi ödeyenlerin hukukunun modern toplumlar seviyesinde korunmasına dönük çalışmalar yapmak amacıyla kuruldu.

MÜHAK Faaliyetleri Dernek faaliyetlerimiz, şu aşamada; Derneğimizin adresinde yer alan web sitesi üzerinden mükellefleri bilgilendirici yayın yapmak, Kongre, Panel, Seminer ve benzeri etkinliklere katılarak dernek faaliyetleri hakkında topluma bilgi sunmak, öneriler geliştirmek, çalışmalarından ibarettir.

Ülkemizde Mükellef Hukukunun Gelişmesi İçin 10 Öneri Derneğimizin çalışmaları sırasında karşılaştığımız ihtiyaçları ve aynı zamanda mükelleflerin derneğimize ilettikleri talep ve beklentilerini dikkate alarak, ülkemizde mükellef hukukunun gelişmesi için 10 öneri belirledik

Öneri 1 Mükellef Hakları kavramı ile Mükellef Hizmetleri kavramları birbiriyle karıştırılmamalıdır: Mükellef hizmetleri, gelir idaresince mükellefe sunulan hizmetleri ifade eder, mükellef hakları ise mükelleflerin doğrudan kanundan (hukuktan) aldıkları hukuki korumadır

Öneri 2 VUK Tasarısının Mükellef Hakları maddesi geliştirilmelidir: (a) VUK Tasarısının 122 maddesi geliştirilmeli, ayrıca Mükellef Hizmetleri ile ilgili ifadeler maddeden çıkarılarak ayrı bir maddede düzenlenmelidir

Öneri 2 (b) Tasarının 122 maddesi geliştirilmesinde, mehaz ABD Gelir İdaresine (IRS) ait Mükellef Hakları Bildirgesi’nin yasalaşmış hali olan Mükellef Hakları Yasasından yararlanılabilir * Önerimizin geliştirilmesinde Vergi Başmüfettişi Sn. Mehmet ABANOZ’un bir makalesinden yararlanılmıştır, kendisine teşekkür ederiz

Öneri 2 (c) Tasarının 122. maddesinde yer alan ve VUK’ta mükelleflere ait sair hak ve imkânları hatırlatan, tekrar eden ve atıfta bulunan bölümler metinden çıkarılmalıdır

Öneri 2 (d) Tasarının, 122 ve 123. maddesinde sayılan mükellef haklarına riayet edilmemesinin idarece tesis edilen işlemlerin iptalini gerektirmeyeceği düzenlemesini içeren 124. maddesi metinden çıkarılmalıdır

Öneri 3 Yürürlükteki VUK Md. 112/4 ve VUK tasarısı Md. 76/7 hükümlerinde yer alan iade faizi ödenmesi kurumuna işlerlik kazandırılmalıdır

Öneri 4 Vergi aflarında, vergisini zamanında ve eksiksiz ödeyen mükellefi rencide eden düzenlemelerden özenle kaçınılmalıdır: (a) Vergi aflarında matrah artırımlarına ve bunun yerine kaim benzer aflara yer verilmemelidir

Öneri 4 (b) Vergi aflarında VUK Md. 359 hükmü kapsamında kalan vergi kaçıranlara dönük aflar getirilmemelidir

Öneri 5 Uzlaşma kurumunun işleyişi konusunda kamuoyu vicdanını yaralayan uygulamalardan kaçınılmalı, bu türden haberlerin kamuoyunun bilgisine girmesi durumunda tatminkâr bir açıklama yapılmasına özen gösterilmelidir

Öneri 6 Ülkemizde neden (a)Gerçek usul yanında bir de götürü usul vergilemenin bulunduğu, (b)Bazı kazanç türlerinden neden hiç vergi alınmadığı veya az vergi alındığı, (c)Bazı ekonomik faaliyetlerde neden vergi teşviki bulunduğu,

Öneri 6 (d) Kayıt dışı ekonomi ile mücadelenin hangi sosyal ve iktisadi hususlara özen gösterilmek suretiyle yürütülmek durumunda olunduğu, Keza, (e) Vergi kaçıranların ve bunlara yardım edenlerin nasıl cezalandırıldığı,

Öneri 6 (f) Temel tüketim ürün ve hizmetlerinde neden yüksek vergiler olduğu, (g) Vergi gelirlerinden tüm vatandaşlarımızın adil ve eşit olarak yararlanmalarının nasıl sağlandığı,

Öneri 6 (h) Sahte veya yanıltıcı belge düzenleme veya kullanımı suçlarında her bir hesap dönemi için neden ayrı ceza verildiği, konuları* kamuoyuna herkesin anlayabileceği şekilde anlatılmalıdır * Bu konularda kamu spotu da hazırlanabilir

Öneri 7 Yeni Anayasada, mükellef hukuku özel olarak gözetilmeli, Anayasanın mevcut 73. maddesi içeriğine, mükellef hukukunu geliştiren düzenlemeler ilave edilmelidir * Derneğimizce bu konuda yapılan çalışmalar için bkz: haklari/anayasa_calistayi/

Öneri 8 Vergileme ile ilgili tüm kamusal işlem ve eylemlerde, hukukun öngördüğü şekilde adil ve eşitlikçi davranıldığı, özellikle kamuda siyasi kayırma ve israfın olmadığı konularında kamuoyu tatmin edilmelidir

Öneri 9 VUK Tasarısı bir an evvel yasalaştırılmalı, bu yapılırken STK’ların önerileri de dikkate alınmalıdır GVK tasarısı 2017 yılı başından itibaren hüküm ifade edecek şekilde yasalaştırılmalı, bu yapılırken KVK ile birleştirilmemelidir

Öneri 10 Mükellef Hakları; Anayasamızın 2, 125/1, 125/7, 90 ve Avrupa İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerinin Korunmasına İlişkin Sözleşmeye ekli 1 No.lu Ek Protokol'ün 1'inci maddeleri uyarınca bir İnsan Hakları konusudur.

Öneri 10 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, mükellef haklarını mülkiyet hakkı kapsamında kabul etmektedir. Bu yönüyle, mükellef hakları, mülkiyet hakkına gösterilen saygıyı hak etmektedir. Her bireyin, ya vergi mükellefi ya da potansiyel vergi mükellefi olduğu ve mükellef haklarının herkese lazım olduğu bilinci ile hareket edilmelidir.

Öneri 10 Mükellef haklarını hâkim kılmak konusunda yapılabilecek yegâne şey, mükelleflere kendi haklarını savunabilecekleri hukuki imkânlar tanımaktır. Buna ilaveten, bir Mükellef Haklarını Koruma Kurulu kurulması veya Mükellef Haklarını Koruma Kanunu çıkarılması veya bu imkânların mevcut mevzuata işlenmesi yararlı olacaktır.

Öneri 10 Uzun yıllar tecrübesinden sonra beklentileri karşılamadığı görülen çözüm; mükelleflerin hukukunun korunmasının, idarenin takdir ve inisiyatifine bırakılmasıdır. Her ne kadar idarenin eylem ve işlemleri kural itibariyle kanun ve hukuka uygun olmak durumunda ise de, hak ve özgürlükler gerçek manasıyla ancak sahiplerince korunur.

Öneri 10 Hak ve özgürlüklerin, en iyi şekilde hak sahiplerince korunacağı anlayışından hareketle, mükellefler kendi haklarını koruyabilecekleri hukuki imkânlarla teçhiz edilmelidirler. Ülkemizde, dünyada artık çağını doldurmuş olan organik devlet anlayışının terk edilerek liberal demokratik devlet anlayışına geçilmesi sürecinde alınan mesafenin somut göstergelerinden biri mükellef haklarında sağlanan ilerleme olacaktır.