Fatma KONUK Burcu AY Şeyma KÖKOGLU Ebru MAKAS İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME Fatma KONUK Burcu AY Şeyma KÖKOGLU Ebru MAKAS

İşbirlikli öğrenme, küçük gruplar oluşturarak bir konuyu çözümlemek, bir görevi yerine getirmek, bir problemi çözmek için ortak bir amaç etrafında çalışma yoluyla bir konuyu öğrenme yaklaşımıdır.

İşbirlikli öğrenme kpss kaynaklarında kubaşık öğrenme, işbirlikçi öğrenme, işbirliğine dayalı öğrenme olarak da karşımıza çıkmaktadır. J. Dewey, Vygotsky, Slovin, Bandura, Piaget gibi kuramcılar işbirlikli öğrenme savunucularıdır.

İşbirlikli Öğrenme Etkili Kullanım İlkeleri Grup heterojen olmalıdır. Böylece birbirinden öğrenme gerçekleşir. Öğrenciler arasında rekabet yoktur. Rekabet gruplar arasında olmalıdır. Başarı ve başarısızlık tüm grup tarafından paylaşılır. Öğretmen rehberdir. Paylaşılmış bir liderlik vardır. Sosyal becerilerin kazandırılmasında etkilidir. İşbirlikli öğrenme içinde öğrenciler birbirlerinin öğrenmesinden sorumludur. En pasif öğrencinin bile grubun başarılı olmasında büyük payı vardır. 2 – 6 kişilik öğrenme grupları idealdir. Öğrencilere sosyal beceriler kazandırılmaya çalışılır.

İşbirlikli Öğrenme İçin Gerekli Koşullar

1- Olumlu Bağlılık: Bireyin, grubun başarısını kendi başarısı, kendi başarını da grubun başarısı olarak algılayabilmesidir. Bu kavram işbirlikli öğrenmenin temeli sayılmaktadır. Ortak amaç, ortak rol, ortak kaynak ve ortak ödül gibi kavramlar kpss açısından bu kavram için anahtar kelimelerdir

2- Yüz Yüze Etkileşim: İşbirlikli öğrenme için gerekli olan bir diğer koşul da yüz yüze etkileşimdir. Öğrencileri başarı için birbirlerinin çalışmalarını kolaylaştırması, birbirlerini güdülemeleri, birbirlerine yardım etmeleri gibi etkinlikleri kapsamaktadır. Grup sayıları az tutulmalı ve öğrenciler oturtulurken birbirlerini en iyi görebilecekleri şekilde ayarlanmalıdır.

3- Bireysel Sorumluluk ve Değerlendirilebilirlik: Her birey yeteneği kadar en iyi şekilde gruba katkı getirir. Burada amaç bir görevi bitirmek için daha çok yardımlaşmadır. Grubun görevi tamamlamada kimin daha çok yardıma, desteğe ve teşvike ihtiyacı olduğunu bilmesi önemlidir.

4- Grup İşleyişinin Değerlendirilmesi: Grup üyelerinin kendilerini sürekli kontrol etmelerini sağlayacak imkanın verilmesidir.

5-Sosyal Beceriler: Öğrencilerin birbirlerini tanımaları ve birbirlerine güvenmeleri, açık ve net olarak iletişime geçebilmeleri, birbirlerini kabul etmeleri ve savunmaları, aralarındaki problemleri yapıcı bir şekilde çözebilmeleri açısından sosyal beceriler önemli yer tutmaktadır.

6- Eşit Başarı Fırsatı: Herkese yeteneği ölçüsünde görevler verilmesi, gruba yeteneği ölçüsünde katkı sağlamasıdır. Oluşturulacak koro için öğrenci grupları oluşturulurken sesi güzel olmayan bir öğrenciye notaların kaydını tutma görevi verilmesi gibi.

İşbirlikli Öğrenme Özellikleri 1-Öğrencinin güdülenmesi ve dikkati üst düzeydedir.  Çünkü yeteneği ölçüsünde işler verilir. 2-Başarı ve başarısızlık grubun tüm üyelerince paylaşılır. 3-Psikososyal ve duygusal gelişimi sağlar. 4-İşbirliği ve sorumluluk duygusu kazandırır. 5-Düşük yetenekli ve öğrenme güçlüğü çeken öğrencileri de sürece katar. 6-Zincirleme bir görev dağılımı vardır.  Bunun sorumluluğu öğretmene aittir. 7-Ortak hareket ve bireysel çaba vardır. 8-Sosyal öğrenme süreci çalışır. 9-Sosyal öğrenme süreci çalışır. ”BEN” değil ”BİZ” duygusu vardır. Diğer ”BİZ”lere karşı. 10-Değerlendirme sürecinde hem bireysel hem de grup değerlendirilmesi vardır.

İşbirlikli Öğrenme Türleri

Öğrenci Timleri- Başarı Grupları Tekniği: Heterojen öğrenci gruplarının oluşturulması. Öğrenme ünitesinin gruba verilmesi. Hangi grup çalışmasının yapılacağının belirlenmesi. Çalışmadan sonra her öğrenciye test verilmesi ve bireysel cevaplandırılması Öğrencilerin aldıkları puana göre başarı sırasına dizilmesi ve Bireysel başarılar sonucunda grubun topladığı puana göre en başarılı gruba ödül verilmesi

Tartışma Grubu Tekniği: Tartışma grubunun seçilmesi ve ilgi gruplarının oluşturulması Öğrenme ünitesinin incelenmesi ve ne yapılcağının planlanması Okul içi ve dışındaki kaynaklardan yararlanılması Sunulacak grup raporunun hazırlanması Raporun sınıfa sunulması Grup çalışmasının sınıf tartışmasına açılması ve değerlendirilmesi

Ayrılıp- Birleşme Tekniği: Küçük heterojen gruplar oluşturulur. Öğrenilecek konular grup üyesi kadar küçük parçalara ayrılır. Her gruptan birer üyenin katılımıyla bu parçalardan birini hazırlamak için yeni gruplar hazırlanır. Yeni gruplar verilen konu üzerinde çalışır ve her üye grubuna dönerek kazandıkları bilgi ve becerileri grup arkadaşlarına öğretir. Grup üyeleri konuyu tamamen öğrendikten sonra sınav yapılır. Sonuçlar bireysel olarak değerlendirilir.

Takım-Oyun-Turnuva Tekniği: Öğrenciler 4-5 kişilik gruplara yetenek ve cinsiyetlere göre engeli ve heterojen olarak ayrılır. Grubun amacı turnuvada başarılı olmaktır. Hedef konu sunulur ve uygun çalışma materyali verilir. Öğrenciler birlikte çalışarak birbirini sınayarak hazırlanırlar. Hafta bir kez kısa cevaplı turnuvaya hazırlık sınavları yapılır. Turnuvalara her grubu temsilen bir kişi katılır elde ettikleri puanlar takım puanlarına eklenir. En yüksek puanı alan takım turnuvanın birincisi olur

SORU:Bir öğretmen, öğrencilerine “genetiğiyle oynanmış bitkilerin sağlığımız üzerindeki etkileri” ile ilgili konuyu anlatır ve öğrencilerini gruplara ayırır. Grup üyelerinin birbirlerine konuyla ilgili soru sormalarını ve cevap vermelerini ister. Öğrencilerine “… siz neler yapardı- nız?”, “… benzerlik ve farklılıkları nelerdir?” gibi bazı soru köklerini ipucu olarak vererek onları konu hakkında daha derin düşünmeye yönlendirir. Dersin sonunda grupların çalışmalarını sınıfla paylaşmalarını ister. (KPSS 2010) Bu öğretmenin iş birliğine dayalı öğrenme tekniklerinden hangisini uyguladığı söylenebilir? A) Öğrenci takımları, başarı grupları B) Ayrılıp-birleşme (jigsaw) C) Takım destekli bireyselleştirme D) Karşılıklı sorgulama (discussion group) E) Takım-oyun-turnuva

Aşağıdakilerden hangisi bu öğretmenin iş birliğine dayalı öğrenmeyi kullanmasında en az öneme sahiptir? A) Öğrencilere liderlik rolünün ne olduğunu öğretmek B) Öğrencilere bireysel sorumluluk duygusu kazandırmak C) Öğrencilerin grup sürecinin ne olduğunu anlamalarını sağlamak D) Öğrencilere karşılıklı bağımlılık duygusu kazandırmak E) Öğrencilerin birbirlerini eleştirmelerine fırsat vermek

SORU:Öğretmen, sosyal bilgiler dersinde “Bölgelerimizi Tanıyalım” konusunu işleyecektir. Öğrencilerini yedişerli gruplara ayırır. Grup içinde her üyenin bir coğrafi bölgeyi seçmesini ister. Her gruptan aynı bölgeyi alan öğrenciler bir araya gelerek uzmanlık gruplarını oluştururlar. Öğrenciler 15 dakika bu gruplarda çalıştıktan sonra ilk gruplarına dönerler ve her üye öğrendiğini sırayla grup içindeki arkadaşlarına anlatır. Bu durumda öğretmenin kullandığı iş birliğine dayalı öğrenme tekniği ve kullanım amacı aşağıdakilerin hangisinde doğru eşleştirilmiştir?(KPSS 2010) Öğrenme tekniği Amaç Takım-oyun- turnuva - Okul içi ve dışındaki kaynaklardan yararlanma Karşılıklı sorgulama (discussion group) - Eleştirel ve yaratıcı düşünme becerileri geliştirme Takım destekli bireyselleştirme - Öğrencilere karar verme ve seçme becerisi kazandırma Öğrenci takımları-başarı grupları - Gruplar arası yarış- maya özendirme Ayrılıp-birleşme (jigsaw) - Öğrencilere birbirlerinden sorumlu oldukları bilincini kazandırma