ULUSLAR ARASI PAZARLAMA TEKNOLOJİK ÇEVRE 1
TEKNOLOJİK ÇEVRE GENEL BAKIŞ Tüketicilerin çevre kirliliğine karşı duyarlı hale gelmeleri onları yeni paketleme malzemeleri kullanmaya yöneltmekte (teknolojik çevre), bu malzemelerin kullanımı ürünlerin fiyatını arttırmakta (ekonomik çevre), devletin belirli ambalaj materyallerini yerel pazarda satılmasını yasaklaması (politik çevre) de yaşanan bir değişimidir. Yeni teknolojinin keşfi eski teknolojinin tükenmesi anlamına gelmektedir (dramatik güç). Ülkenin içinde bulunduğu teknolojik gelişmişlik seviyesi, bu teknoloji ile üretilen ürünler, hizmetler ve var olan teknolojinin sanayi, tarım, haberleşme, ulaşım, ve diğer sektörlerdeki kullanım oranları, yeni pazarda iş yapmak isteyen firmaya, o ülkenin gelişmişlik düzeyleri ve teknolojiye talepleri ile ilgili ipucu verir. Çeşitlik ülkeler gelişmişlik düzeyine bağlı olarak çok farklı teknolojilere sahiptir. Özellikle gelişmekte olan ülkeler teknoloji üreten firmalara yeni fırsatlar sunmaktadırlar. Teknolojiyi kullanacak kişilere eğitim de önemli bir konudur. Günümüzde teknolojinin kullanımı ve yönetimi değişmektedir. Kablosuz alanda iletişimin gelişimi öne kazanmış, elektronik iş (e-business), şirketler arası elektronik iş (B2B), Müşteri ilişkileri yönetimi iş yapma biçiminin bir parçası haline gelmiştir. Bilgisayar kullanımının artması,internet üzerinden yapılan işlerde artış olacaktır. 2
TEKNOLOJİ TANIMI Yeni bir mal ortaya çıkartan veya mevcut malların daha ucuz ve kaliteli bir biçimde üretimine olanak veren her türlü bilgi, beceri ve süreçtir. Teknoloji sadece fiziksel ürünlerin üretimi ile ilgili değil, ayrıca yönetim, pazarlama ve benzeri hizmet ve bilgi üretimi ile ilgili de olabilir. Bu açıdan ARGE ve üniversitelerde yürütülen çalışmalar teknoloji yaratılmasında önemlidir. 3
TEKNOLOJİ Araştırma ve geliştirme giderlerine ayrılan payın ABD’de %2.8, AB ülkelerinde 2, Türkiye’de 0.5’tir. Çalışan on bin kişi başına düşen AR-GE personelinin sayısı ABD’de 80, AB ülkelerinde 40, Türkiye’de 7.5’tir. Teknopark (teknoloji geliştirmeye ve üretmeye yönelik olarak kurulan ve serbest bölgelere benzeyen organizasyon) 2003 yılında kurulması ve on yıl içinde 150 şirkete ait 2 binin üzerinde nitelikli AR-GE personeli, yazılımcı ve araştırmacı faaliyet göstermesi 4
Ürünler Açısından Teknoloji Uluslararası Pazarda Herhangi bir ürünün üretilmesine yardımcı olan teknolojik bir üründür Teknolojinin kendisi bir üründür. Dolayısıyla; Teknoloji yeni ürünlerin icat edilmesine ve/veya geliştirilmesine veya mevcut ürünlerin daha ucuz ve kaliteli bir biçimde üretilmesine olanak verebilir. Teknoloji ayrıca, bir işin nasıl yapılacağı ile ilgili beceri ve know-how’dan da oluşabilir. 5
Grosse ve Kujawa Ürün (ürün üretebilme bilgisi) Süreç (bir makinanın üretimde kullanılabilecek girdileri düzenleyebilmek, ve ürünün çalışmasını sağlayabilmek için gerekli bilgi) Yönetim (bir firmanın işletilebilmesi için gerekli olan bilgi) açısından teknolojiden bahsedilebileceğini belirtmektedir. 6
PAZARLAMADA ASIL İLGİLENİLMESİ GEREKEN KONU Teknolojinin nasıl yaratıldığı Pazarlara nasıl sunulduğu Tüketiciler arasında nasıl yayıldığıdır. 7
TEKNOLOJİK GELİŞMELER BİR SÜREÇ OLARAK ELE ALINIRSA ÜÇ AŞAMADAN OLUŞMAKTADIR İcat (Buluş)-Bir işletmede bir sektörde kullanılabilecek yeni bilgilerin yaratılması-Ampul ve sabun İnovasyon (Yenilik)-Bir icadın yeni bilginin pazara sunulması-Windows Vista Yayılma-Yeni bir bilginin benimsenmesi oranı İnovasyonun firma tarafından icat edilmesi ve satılması Başkaları tarafından geliştirilen teknoljilerin takip edilerek takip edilmesi ve satılması Başka firma tarafından geliştirilen teknolojilerin satın alınması (teknoloji transferi) 8
TEKNOLOJİLERİN İŞLETMELERE ETKİSİ Değişimler (İnternet kullanımını artması) İnovasyon (Yeni ürünler) Değişen AR-GE Bütçeleri (ABD’de bütçenin önemli bir yüzdesi ürün geliştirmeye harcanmaktadır ve yeni buluş ve icatlar için konsorsiyumlar) Teknolojik Değişimlerden Dolayı Kısıtlayıcı Yasaların Artması (güvenlik ve sağlıkla ilgili yasalar yürürlüğe girdi) 9
Hoffman, Czinkota ve diğ. Göre; Teknoloji işletmelerin pazarlama faaliyetlerini iki açıdan etkilemektedir. Yeni ürünler ile pazarda rekabet edebilme Günlük ticari faaliyetlerinin yürütülmesinde kolaylıklar sağlama (stok kontrolü, ürünler hakkında bilgilendirme, veri tabanları, ödeme işlemleri, akıllı kartlar) 10
TEKNOLOJİNİN TÜKETİCİLERE ETKİLERİ 11
TEKNOLOJİK AVANTAJA SAHİP FİRMALARIN İZLEDİĞİ STRATEJİLER Teknolojik Gelişmeler Tüketicilere Hangi Yöntemlerle Sunulmalıdır. Geliştirilen Teknolojiler Nasıl Korunmalıdır. 12
Teknolojik Gelişmeler Tüketicilere Hangi Yöntemlerle Sunulması Teknolojik Gelişmelerin Firma Bünyesinde Muhafaza Ederek Tüketicilere Sunuluş Yöntemi (Temsilcilik, Bayi, Fabrika, Pazar küçükse pazara ihracat yapar), Polaroid Firması Teknolojik Gelişmelerin Diğer Firmalarla Paylaşılarak Satışa Sunulması (lisans antlaşmaları ve yönetim anlaşmaları karşılığında gelir elde edilmesi) Teknoloji Transferinin (yönetim anlaşmalarının) Franchising, teknolojinin kendisi değil, ara ürünler (planlar, beceri bilgileri), isim hakları ve beceriler başka firmalara satılmaktadır. 13
Geliştirilen Teknolojinin Korunması Ticari Marka: Teknik bir ticari marka, ayırt edici bir şekil, kelime tasarım veya resimdir ve ilgili ürünün aslını belirlemeye yarar. Telif Hakkı:Edebiyat, resim vb. koruma altın alınır. Patent:Yeni bir teknoloji geliştiren firmaya belirli süre için tekel olarak faaliyet imkanı sağlayan yasal korumadır. Ticari Sır 14
ULUSLAR ARASI PAZARDA TEKNOLOJİNİN YAYILMASINI TANIMLAYAN ÜRÜN YAŞAM DÖNEMİ TEORİSİ Yeniliğin Kabul Görmesi Genellikle Farkında Olma İlgi Uyanma Değerlendirme Deneme ve Kabul Etme Sonucunda gerçekleşir. Ürün yaşam dönemi teorisi önemli teknolojik yenilikler için uyarladığında altı bölge elde edilir. 1.Erken Pazar 2.Derin Yarık 3.Bowling Kulvarı 4.Kasırga 5.Ana Cadde 6.Yaşamın Sonu 15
TEKNOLOJİ TRANSFERİ Teknoloji Transferinde Kullanılan Yöntemler Sermaye Malları İthaliyle Sağlanan Teknoloji Dolaysız Yabancı Sermaye Yatırımları Yalın Biçimde Teknoloji İthali (Teknolojinin patentinin satın alınması, lisans anlaşmaları ile teknoloji kiralanması, ücretli danışmanlık hizmetlerinden yararlanılması Yabancı Konferanslar, Teknik Bültenler ve Yabancı Bilim Adamı Değişim Programları Teknik Yardım Programları (hibe şeklinde ya da düşük ücretli, yerel teknik personelin eğitimi, danışmanlık hizmetleri vb.) 16
TEKNOGRAFİK: TÜKETİCİLERİ TEKNOLOJİYİ KULLANMA ORANLARINA GÖRE BÖLÜMLERE AYIRMA KARİYERAİLEEĞLENCE İYİMSERLERHızlı YaşayanlarYeni Çağı Besleyenler Fare PatatesleriYÜKSEK GELİR Teko- çabalayıcılar Dijital Beklentileri Alet KapanlarDÜŞÜK GELİR KÖTÜMSERLEREl SıkıcılarGeleneklerine Düşkünler Medya Bağımlıları Teknolojiye İlgisi Olmayanlar 17