2 1.HAVZA BAZLI SU YÖNETİMİ 2.SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ 3.ÜLKEMİZDE HAVZA BAZLI SU YÖNETİMİNE GEÇİŞ 4.HAVZA KORUMA EYLEM PLANLARI 5.NEHİR HAVZA YÖNETİM PLANLARI 6.ULUSAL HAVZA YÖNETİMİ STRATEJİ BELGESİ

3 M.Ö – Tarım veYerleşik hayat M.Ö – Sosyal sınıflar ve Taşkınlar Geometri biliminin temelleri Mevsim ve arazi şartları – tarımsal ürün deseni bilgisi Kanallar ve barajlar – ulaşım ve ticaret Havza Bazlı Yönetim Su – Gıda – Enerji ilişkisi

Nehir havzalarında suyun ayrım çizgisinden denize aktığı noktaya, kapalı havzalarda ise suyun toplandığı nihai alana göre suyun toplanma alanıdır.

Dünya topraklarının tamamına yakını nehir havzası sistemlerinden oluşuyor. Bir nehir havzasında su ihtiyacı; Kentsel, tarımsal, endüstriyel ve ekolojiktir. Suyun sürdürülebilir kullanımı için havzadaki faaliyetlerin mevcut su miktarına göre yönetim planları aracılığı ile planlanması gerekmektedir. Havzadaki su miktarı sabittir.

6

1972 Stockholm Konferansı (BM İnsan ve Çevre Konferansı) Yüzey Suları Direktifi, İçmesuyu Direktifi 1988 Avrupa Tek Senedi (Ortak çevre politikası için önemli adım) 1991 Kentsel Atıksu Yönetimi Direktifi 1991 Nitrat Direktifi Yeni İçme suyu Direktifi 1996 Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrolü Direktifi 1996 Su Çerçeve Direktifi Taslağının AB Komisyonu tarafından hazırlanması 2000 Su Çerçeve Direktifi’nin (2000/60/EC) yürürlüğe girmesi

HEDEF: Tüm su kütlelerinin 2015 yılına kadar hem kalite hem miktar açısından “iyi durum”da olması KAPSAMI: Tüm suların korunmasıdır. Nehirler, göller, kıyı suları, geçiş suları ve yeraltı suları Siyasi sınır ayrımı yapmamaktadır. Su ücretlendirme faaliyetleri ve kirleten öder prensibini, doğru ücretler ile gerekli kılmaktadır. Su yönetimi faaliyetlerine sivil toplum kurumlarının ve halkın katılımı Tarım, endüstri, evsel ve diğer tüm kirlilik kaynaklarının bütüncül bir anlayış ile azaltılması ve kontrolünü gerektirmektedir. TEMEL PRENSİPLER

21 Aralık 2009’da açılan Çevre Faslı kapanış kriterlerinden biri: Su Çerçeve Direktifinin ulusal mevzuat ile uyumlaştırılması ve Nehir Havza Yönetim Planlarının hazırlanmasıdır.

10

GAYE; Havza bazında kısa, orta ve uzun vadeli hedefleri belirlemek, su kaynaklarının kontrollü ve sürdürülebilir kullanımını sağlamak

Eylem 1 Kentsel Atıksu Yönetimi Eylem 2 Endüstriyel Atıksu Yönetimi Eylem 3 Katı Atık Yönetimi Eylem 4 Yayılı Kaynaklı Kirlilik Yönetimi ve Kontrolü Eylem 5 Ağaçlandırma, Sel, Erozyon Kontrolü Eylem 6 Arıtma Çamuru Kontrolü Eylem 7 İçme Suyu Havzalarında Havza Koruma Planlarının Hazırlanması Eylem 8 Taşkın Yönetimi Eylem 9 Kuraklık Yönetimi Eylem 10 İzleme, Envanter ve Su Bilgi Sistemi Çalışmaları Eylem 11 Su Yatırımları Eylem 12 Arıtılmış Atıksuların Yeniden Kullanımı Eylem 13 İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisinin Kontrolü Eylem 14 Sektörel Tahsis Planları Eylem 15 Sıcak Noktalarda Getirilecek Çözümler

13 Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu Toplantıları Havza Yönetim Merkez Kurulu Toplantıları Havza Yönetim Heyeti Toplantıları İl Su Yönetimi Koordinasyon Toplantıları üzerinden gelen takip tabloları Mesul kurumlara yapılan ziyaretler Sayın Bakanımıza ve Sayın Müsteşarımıza yapılan sunumlar

14 SU YÖNETİMİ KOORDİNASYON KURULU (Ankara) HAVZA YÖNETİMİ HEYETİ (Havzada) HAVZA YÖNETİM HEYETLERİNİN TEŞEKKÜLÜ, GÖREVLERİ, ÇALIŞMA USÛL VE ESASLARI HAKKINDA TEBLİĞ tarihli ve sayılı Resmi Gazete HAVZA YÖNETİM HEYETLERİ

15 ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI MÜSTEŞARI Avrupa Birliği Bakanlığı Müsteşarı Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşarı Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşarı İçişleri Bakanlığı Müsteşarı Kalkınma Bakanlığı Müsteşarı Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşarı Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşarı Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanı Devlet Su İşleri Genel Müdürü Su Yönetimi Genel Müdürü İlbank A.Ş. Genel Müdürü Türkiye Su Enstitüsü Başkanı HAVZA YÖNETİMİ MERKEZ KURULU

16 HAVZA YÖNETİMİ MERKEZ KURULU  HKEP’lerde belirlenen kısa, orta ve uzun vadeli uygulamaların ve Taşkın Yönetim Planları, Kuraklık Yönetim Planlarının uygulanmasının takibi  HKEP’larının, Taşkın Yönetim Planlarının, Kuraklık Yönetim Planlarının ve Özel Hükümlerin hazırlanmasında ve uygulanmasında kurumlar arası koordinasyonun sağlanması  Ulusal Havza Yönetim Stratejisi kapsamında gelişmelerin takip edilmesi ve koordinasyonun sağlanması  Gerekli görüldüğünde Havza Yönetim Heyetlerini toplantılarına davet etmek TOPLANTI PERİYODU 6 ayda bir toplanır VAZİFELERİ

17 HAVZA YÖNETİM HEYETİ BAŞKANI (Koordinatör Vali ) VALİ veya VALİ YARDIMCILARI (diğer iller) DSİ Bölge Müdürü (Sekretarya) İL BELEDİYE BAŞKANLARI DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI Temsilcisi (Sınıraşan Havza) Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürleri Üniversiteler SYGM Temsilcisi OSB’ler DSİ Genel Müdürlüğü Temsilcisi STK’lar SEKRETARYA (Koordinatör Valilikteki DSİ Bölge/Şube Müdürlüğü ) HAVZA YÖNETİM HEYETİ (REVİZE)

18 HAVZA YÖNETİM HEYETİ (REVİZE)  Havza Yönetimi Planlama çalışmalarının uygulanmasını izlemek  Kuraklık ve Taşkın Yönetim Planlarının uygulanmasını izlemek  Havza Yönetimi Merkez Kurulu’na rapor sunmak  Su kalitesi ve miktarı ile ilgili elde edilen izleme sonuçlarını kayıt altına almak (USBS’ye girmek vb.)  İçme ve kullanma suyu korunması çalışmalarını takip etmek ve uygulanmasını sağlamak  Havza, taşkın ve kuraklık yönetim planlarının hazırlanmasında ve güncellenmesinde halkın katılımını sağlamak VAZİFELERİ TOPLANTI PERİYODU 6 ayda bir toplanır

İL SU YÖNETİMİ KOORDİNASYON KURULU İL SU YÖNETİMİ KOORDİNASYON KURULU BAŞKANI (VALİ veya VALİ YRD. ) SEKRETARYA (Koordinatör Valilikteki DSİ Bölge/Şube Müdürlüğü Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürü (Büyükşehir ise) İl Çevre ve Şehircilik Müdürü İl Halk Sağlığı Müdürü Sulama Birlikleri Temsilcileri Mülga İl Taşkın Koordinasyon Kurulu Diğer Üyeleri İL BELEDİYE BAŞKANI (Büyükşehir değilse) İl Özel İdaresi Genel Sekreteri veya İl Genel Meclis Başkanı (Büyükşehir değilse) İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürü İl Kültür ve Turizm Müdürü İl Bilim Sanayi Teknoloji Müdürü İl Afet ve Acil Durum Müdürü Enerji ve Tabii Kayn. Bakanlığı İldeki en üst düzey temsilcisi İlbank A.Ş. İldeki en üst düzey temsilcisi İl Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı DSİ, OSİB, OGM, MGM ve KYGM İl’deki en üst düzey temsilcisi Kalkınma Ajansı İldeki en üst düzey temsilcisi

20 İL SU YÖNETİMİ KOORDİNASYON KURULU  Bakanlıkça hazırlanacak havza, taşkın ve kuraklık yönetim planları için gerekli katkıları sağlamak  Havza koruma eylem planları, havza, taşkın ve kuraklık yönetim planlarının il bazında uygulanmasını sağlamak  İçme ve kullanma suyu kaynaklarının korunmasına yönelik çalışmaların takibini yapmak  Hazırlanan özel hükümlerin il bazında uygulanmasını sağlamak VAZİFELERİ TOPLANTI PERİYODU Her yılın Şubat, Mayıs, Ekim aylarında toplanır

21 NEHİR HAVZA YÖNETİM PLANLARI

22 Havza Koruma Eylem Planlarının Nehir Havza Yönetim Planlarına Dönüştürülmesi AB Teknik Yardım Projesi

23

24 ULUSAL HAVZA YÖNETİMİ STRATEJİSİ (UHYS) ( )

PLANLAMA SİSTEMİNDE YER ALAN PLANLAR ÜST ÖLÇEKLİ PLANLARALT ÖLÇEKLİ PLANLAR ÖZEL AMAÇLI PLANLAR Kalkınma Planları Ülke Mekansal Strateji Planları Bölge Planları Bölge Mekansal Strateji Planları Çevre Düzeni Planları Kırsal Kalkınma Planları Nazım İmar Planları Uygulama İmar Planları Havza Koruma Eylem Planları Taşkın Yönetim Planları Sulak Alan Yönetim Planları Uzun Devreli Gelişim Planları Kuraklık Yönetim Planı İçmesuyu Havzası Koruma Planı Havza Master Planı Havza Rehabilitasyon Planı

26 “Ulusal Havza Yönetimi Stratejisi (UHYS) ( )” 13/06/2014 tarihinde Yüksek Planlama Kurulu tarafından kabul edilmiş ve tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. UHYS UHYS Vizyonu, “Ülkemiz havzalarının eşgüdümlü, katılımcı ve ekosistem odaklı yönetimi ile havza kaynaklarını ve biyolojik çeşitliliğini korumak, geliştirmek, havzaların çevresel, ekonomik, sosyo-kültürel hizmet ve faydalarını sürdürülebilir olarak temin etmek suretiyle yaşam kalitesinin ve refah düzeyinin artırılmasına, ülkenin kalkınmasına gerekli katkıları sağlamak”tır.

HAVZA YÖNETİMİ İLE İLGİLİ PAYDAŞLAR  Orman ve Su İşleri Bakanlığı (ÇEM, OGM, SYGM, DSİ, DKMP, MGM, BİD, SGB, SUEN)  Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇYGM, ÇED, TVKGM, MPGM, İLBANK, AYHGM)  Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (TRGM, BÜGEM, TAGEM, BSGM)  Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (Maden İşleri Genel Müdürlüğü)  İçişleri Bakanlığı (Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü)  Kültür ve Turizm Bakanlığı,  Milli Eğitim Bakanlığı,  Sağlık Bakanlığı,  Başbakanlık (AFAD)  Hazine Müsteşarlığı  Yerel İdareler (Valilikler, Kaymakamlıklar, İl Özel İdareleri, Belediyeler, diğer birimler)  Bölge Kalkınma İdareleri  Kalkınma Ajansları  Diğer Paydaşlar (STK’lar, Meslek Kuruluşları, Odalar, Havza Birlikleri, vd.) 27

28 UHYS – STRATEJİ BELGESİNİN MUHTEVASI UHYS Belgesinde:  Vizyon ifadesi  14 İlke  7 Amaç  9 Alt Amaç  44 Hedef  Performans göstergeleri ve stratejiler  Sorumlu kuruluşlar  İşbirliği ve katkı sağlayacak kuruluşlar

29 UHYS, AMAÇLAR Amaç 4: Havzaların biyolojik çeşitliliğinin, doğal ve kültürel peyzaj kaynak değerlerinin korunması ve yönetimi ile ekosistem hizmetlerinin sürdürülebilirliğinin sağlanması Amaç 1: Havzaların sürdürülebilir yönetimi için yasal ve kurumsal kapasitelerin güçlendirilmesi, kurumlar ve paydaşlar arasında eşgüdüm ve işbirliğinin sağlanması Amaç 2: Havzaların su kaynaklarının sürdürülebilir olarak yönetimi ve kullanımı Amaç 3: Havza alanlarında ve doğal kaynaklarında tahribatın ve erozyonun önlenmesi, bozuk havza alanlarının ıslahı ve sürdürülebilir kullanımı

30 Amaç 7: Havza yönetimine iklim değişikliğinin muhtemel etkilerinin ve bu etkilere uyumun dahil edilmesi, uyum ve mücadele mekanizmalarının geliştirilmesi Amaç 5: Havzalarda yaşayan halkın bilinçlendirilmesi, yaşam kalitesinin ve refah düzeyinin yükseltilmesi ve doğal kaynaklar üzerine baskılarının azaltılması Amaç 6: Havza yönetiminde doğal afetler ve zararlarına karşı önlem ve mücadele mekanizmalarının entegrasyonu, geliştirilmesi ve etkinleştirilmesi UHYS, AMAÇLAR

OSİB Tarafından UHYS Kapsamında 2015/1 Döneminde Yürütülen Faaliyetler 31 HedefPerformans Göstergesi Eylem H-1.2 Havzaların yönetimi ile ilgili politika kararlarının alınmasının, uygulama sonuçlarının üst düzeyde izlenmesi ve değerlendirmesinin ilgili kurumların ve paydaşların yetkili temsilcilerinin katılımıyla eşgüdümlü olarak gerçekleştirilmesini sağlayacak ulusal ve havza düzeyinde kurumsal düzenlemeleri gerçekleştirmek. G Ulusal Su Yönetimi Koordinasyon Kurulunun oluşum, yetki ve görevlerinin havza yönetimi çalışmalarının ulusal bazda koordinasyonunu da kapsayacak şekilde geliştirilmesi için düzenleme. Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu tarafından 4 adet toplantı gerçekleştirilmiştir. 1. toplantı 23 Mayıs 2012, 2. toplantı 13 Eylül 2012, 3. toplantı 31 Ocak 2013 ve 4. toplantı ise 13 Ağustos 2013 tarihlerinde gerçekleştirilmiş olup toplantılarda alınan kararların takipleri yapılmaktadır. G Havzalar düzeyinde kurulmuş olan HYK sayısı. Havza Yönetim Heyetlerinin Teşekkülü, Görevleri, Çalışma, Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca 25 havzada 26 adet Havza Yönetim Heyeti oluşturulmuştur.

32 TEŞEKKÜRLER Osman Özdemir