İMAR HUKUKU KONFERANSI www.sakarya.edu.tr

MEKANSAL PLANLAMA HUKUKU Prof. Dr. Halil KALABALIK İdare Hukuku Öğretim Üyesi www.sakarya.edu.tr

MEKANSAL PLANLAR Tanımı Mekânsal Planlama Kademeleri Fiziki, doğal, tarihi ve kültürel değerleri korumak ve geliştirmek, koruma ve kullanma dengesini sağlamak, ülke, bölge ve şehir düzeyinde sürdürülebilir kalkınmayı desteklemek, yaşam kalitesi yüksek, sağlıklı ve güvenli çevreler oluşturmak üzere hazırlanan, arazi kullanım ve yapılaşma kararları getiren planlar Mekânsal Planlama Kademeleri Mekânsal Strateji Planı Çevre Düzeni Planı İmar Planları Nazım İmar Planı Uygulama İmar Planı www.sakarya.edu.tr

Mekânsal Planların Karşılıklı İlişkileri (MPYY m. 6) Plan Hiyerarşisi Ülke, Bölge ve Çevre Düzeni Planları (İK. m. 5) Metropoliten İmar Planı (İK m. 9) İmar Planları (İK m. 8) Nazım İmar Planı Uygulama İmar Planı Mekânsal Strateji Planlarının Hazırlanması Sırasında Uyulacak Esaslar (MPYY m. 6) Plan kademelenmesine uygun olarak hazırlanır Her plan, planlar arası kademeli birliktelik ilkesi uyarınca yürürlükteki üst kademe planların kararlarına uygun olmak, raporu ile bütün oluşturmak ve bir alt kademedeki planı yönlendirmek zorundadır Arazi kullanım ve yapılaşmada sadece mekânsal strateji plan, çevre düzeni planı ve imar planlarının kararlarına uyulur İl bütününde yapılan çevre düzeni planları, yürürlükteki bölge veya havza düzeyindeki çevre düzeni planının genel kararlarına aykırı olmamak kaydıyla hazırlanacaktır Mekânsal strateji planları ve çevre düzeni planları hazırlanırken kalkınma planı, bölge planları, bölgesel gelişme stratejileri ve diğer strateji belgeleri ile ortaya konulan hedefler dikkate alınacaktır www.sakarya.edu.tr

Mekânsal Planların Diğer Planlarla İlişkileri Bütünleşik Kıyı Alanları Planı İle ilişkileri Bütünleşik Kıyı Planı Tanımı Kıyıları, etkileşim alanı ile birlikte tüm sektörel faaliyet ve planları, sosyal ve ekonomik konuları da içerecek şekilde bütünleşik bir yaklaşımla ele alan; kıyı alanlarındaki fonksiyon ve faaliyetler ile kıyı alanlarına yönelik hedefler arasındaki uyumu sağlayan; sürdürülebilir gelişme ilkesi doğrultusunda kıyı ekosisteminin korunmasını ve doğal kaynakların kullanımını gözeten; ulaşım türleri ile ilgili kıyıda yapılması gerekli altyapı tesislerini içeren; koruma ve kullanma dengesini sağlayacak biçimde mekânsal hedef, strateji ve eylem önerilerini ve yönetim planını kapsayan, 1/25.000 veya 1/50.000 ölçekte şematik ve grafik planlama diline uygun, plan paftası ve planlama raporu ile bütün olarak stratejik planlama yaklaşımı çerçevesinde ilgili kurum ve kuruluşlar ile işbirliği içinde hazırlanan plan Bütünleşik kıyı alanları planı, mekânsal planlama kademelenmesinde yer almaz. Ancak bu plan kıyı ve etkileşim alanına özgü stratejik yaklaşımla hazırlanır ve imar planlarını yönlendirir (m. 6/6) www.sakarya.edu.tr

Uzun Devreli Gelişme Planı İle ilişkileri Uzun Devreli Gelişme Planı Tanımı Milli parklar, tabiat parkları, tabiatı koruma alanları, sulak alanlar gibi korunan alanın sahip olduğu özellik ve nitelikleri göz önünde tutarak kaynak değerlerinin korunması, geliştirilmesi ve uzun dönemde sürdürülebilirliğinin sağlanması için teknik, sosyal, ekonomik, eylem ve yönetim modellerinin belirlendiği, ilişkilerin kurulduğu, bölgelemeye dayalı ekosistem yaklaşımlı planı Uzun devreli gelişme planı, ulaşım ana planı ve diğer özel amaçlı plan ve projeler; mekânsal planlama kademelenmesinde yer almazlar. Ancak bu planlar, mekânsal planlama kademelenmesinde yerel planlara girdi sağlayan ve imar planı kararlarına veri oluşturan veya gerektiğinde mekânsal planların uygulanmasına yönelik araç ve ayrıntıları da içerebilen, stratejik plan yaklaşımı ile gerektiğinde şematik ve grafik planlama dili kullanılarak yapılan, plan paftası, eylem planı ve planlama raporu ile bütün olan çalışmalardır www.sakarya.edu.tr

GENEL PLANLAMA ESASLARI Mekânsal Planların Planlama İlke ve Esasları Kamu yararı Planlar; pafta, gösterim, plan notları ve plan raporu ile bir bütündür Her plan, kademesine ve ölçeğine göre ve yapılış amacının gerektirdiği ayrıntı düzeyinde kalmak koşuluyla alt kademedeki planları yönlendirir Üst kademe planlar, alt kademesindeki planlara mekânsal nitelikte hedef koyan, yol gösteren ve ilke belirleyen planlardır www.sakarya.edu.tr

Mekânsal Planların Hazırlanması İle İlgili Standartlar (MPYY m. 7) Mekânsal strateji planları, çevre düzeni planları ile nazım imar planları üzerinden ölçü alınarak uygulama yapılamaz Mekânsal strateji planları, diğer kademedeki planların büyütülmesi veya küçültülmesi yolu ile plan elde edilemez Planların hazırlanmasında, doğal, tarihi ve kültürel değerlerinin koruma ve kullanma dengesinin sağlanması esastır Yapıların ve çevrenin kalitesinin artırılması için planlarda gerekli sağlıklaştırma ile ilgili kararlara yer verilir Planlarda; afet, jeolojik ve doğal veriler esas alınır Varsa mevcut geleneksel dokunun korunması esastır Ülke ve bölge düzeyinde karar gerektiren büyük projeler mekânsal strateji planı veya çevre düzeni planında değerlendirilir www.sakarya.edu.tr

Planlama süreci; araştırmaların yapılması, sorunların ortaya konulması, veri ve bilgi toplama ile ilgili analiz aşaması; bilgilerin bir araya getirilmesi, birleştirilmesi ve sonuçların değerlendirilmesi ile ilgili sentez aşaması ve plan kararlarının oluşturulması aşamalarından oluşur Planların hazırlanmasında plan türüne göre katılım sağlanmak üzere anket, kamuoyu yoklaması ve araştırması, toplantı, çalıştay, internet ortamında duyuru ve bilgilendirme gibi yöntemler kullanılarak kurum ve kuruluşlar ile ilgili tarafların görüşlerinin alınması esastır Planların iptal edilmesi halinde, daha önce alınan kurum ve kuruluş görüşleri ile birlikte yapılan analiz ve sentez çalışmaları yeni plan hazırlanmasında bu Yönetmelik kapsamında yeniden değerlendirilir Planlar, çevresinde veya bitişiğinde yer alan mevcut planlar ile uyumlu hazırlanır. Korunacak alanların çevresinde yapılan planlar ise bu alanların hassasiyeti dikkate alınarak hazırlanır www.sakarya.edu.tr

MEKANSAL PLANLARIN YAPIMINA DAİR ESASLAR Araştırma ve Analiz (MPYY m. 8) Kamu kurum ve kuruluşları veya plan müelliflerince planın türüne ve kademesine göre bu Yönetmelikte genel başlıklar halinde belirtilen konularda ilgili kurum ve kuruluşlardan veri, görüş ve öneriler elde edilerek gerekli analiz, etüt, araştırma ve çalışmalar yapılır Kurum ve kuruluşlar, görüşlerini en geç otuz gün içerisinde bildirmek zorundadır Kurum ve kuruluşların plan yapım aşamasında plan alanına yönelik ihtiyaç duydukları eğitim, sağlık, sosyal ve kültürel tesis, emniyet ve güvenlik vb. hizmet alanları ile bu alanlara ilişkin standartları bildirmeleri esastır. Bu amaçla nazım imar planı yapım aşamasında kurumların görüşü alınır Nazım ve uygulama imar planlarının hazırlanması sürecinde birlikte veya eş zamanlı görüş istenebilir www.sakarya.edu.tr

Kurum ve kuruluşlar planlama çalışmasında kullanılacak bilgi ve belgeleri, açık ve kapsamlı görüşüyle birlikte planlamaya veri teşkil edecek şekilde basılı belge olarak ve sayısal ortamda sağlamakla sorumludur Verilerin Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi Portalından temini esastır. Kurum ve kuruluşlar verilerini Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi Portalından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca belirlenen standartlarda sunar Planlama alanına yönelik ilgili kurum ve kuruluşlardan, uydu görüntülerinden veya hava fotoğraflarından ve arazi çalışmalarından sayısal veri seti oluşturularak planla birlikte idareye sunulur Planlama alanının statüsüne, alanın büyüklüğüne ve kapsamına, yerleşik alan veya gelişme alanı olmasına, planın temellendiği sorunun niteliğine göre; sorun veya ihtiyaç analizine yönelik sektörel ve tematik raporlar, nüfus analizi ve projeksiyonu, yapı ve doku analizi, kentsel risk analizi gibi çalışmalar yapılabilir www.sakarya.edu.tr

Planlama alanı ve yakın çevresi ile alanın bölge veya kent bütünü içindeki konumunu belirlemek üzere; eşik analizi, yerinde yapılan incelemeler gibi fiziksel çalışmalarla birlikte, bilimsel tekniklere dayalı, ekonomik, sosyal, kültürel, politik, tarihi, sektörel ve teknolojik araştırmalar ile sorunlar ve potansiyel analizi yapılır. Ayrıca yürürlükteki planla ilgili gerekli çalışma ve değerlendirmeler de yapılır. Gerektiğinde güçlü, zayıf yönler ile fırsatları ve tehditleri içeren analiz yöntemi kullanılır. Bu çalışmalar araştırma raporunda yer alır Afet ve diğer kentsel risklerin yüksek olduğu yerleşmeler veya yapılı kentsel çevre için, gerekli görülmesi halinde kentsel risk analizleri veya sakınım planlaması çalışmaları yapılır. Afet ve diğer kentsel riskler için yapılmış risk azaltıcı tedbirler planlarda esas alınır www.sakarya.edu.tr

Planlı ve sağlıklı gelişimin sağlanması için, alışveriş merkezleri, sanayi, depolama, lojistik bölgeler gibi büyük alan kullanımına sahip alanların yer seçiminde, yerleşmelerin gelişme yönü, nüfus ve yapı yoğunlukları, ulaşım sistemi gibi özellikleri dikkate alınarak gerekli analiz çalışmaları yapılır; bu çalışmalar değerlendirilerek planlar hazırlanır Koruma amaçlı imar planlarının hazırlanması aşamasında; tarihi çevre ve geleneksel doku, kültürel ve doğal miras, sosyal ve ekonomik yapı, mülkiyet durumu, kentsel, sosyal ve teknik altyapı, yapı ve sokak dokusu, ulaşım-dolaşım sistemi, örgütlenme biçimi ve benzeri etütler kent bütünü ile ilişkilendirilerek yapılır Planların araştırma aşamasında yapılan çalışmalarda elde edilen bilgi, belge ve sonuçlar ayrı raporlar halinde sunulabilir www.sakarya.edu.tr

Plan Raporu (MPYY m. 9) Mekânsal planlara ilişkin, kendi kademesine göre ve yapılış amacının gerektirdiği açıklamaları içeren bir plan raporu hazırlanır Plan raporunda, planın türü, ölçeği, kapsamı ve özelliğine göre; vizyon, amaç, hedefler ve stratejiler belirlenerek, koruma-kullanma esasları, alan kullanım kararları, yoğunluk ve yapılaşmaya ilişkin konularda planlama esasları ve uygulama ilkeleri, eylem planları, açık ve yeşil alan sistemi, ulaşım, erişilebilirlik ve mekânın etkin kullanılması, gerektiğinde koruma, sağlıklaştırma ve yenileme program, alan ve projelerinin etaplama esasları, alan kullanım dağılımı tablosu gibi hususlarda açıklamalara yer verilir Plan değişikliklerinde, değişiklik gerekçesi ve yapılan gereklilik analizlerini ayrıntılı açıklayan plan raporu hazırlanması zorunludur İmar planlarında, birden fazla mekânsal kullanımın aynı alanda bir arada bulunması durumunda uygulamaya yönelik alan kullanım oranları, otopark, yeşil alan ve benzeri sosyal ve teknik altyapı kullanımlarına ilişkin detaylar ile gerektiğinde bağımsız bölüm sayısı, plan raporu ve plan notlarında ayrıntılı olarak açıklanır www.sakarya.edu.tr

Gösterim (Lejand Teknikleri) (MPYY m. 10) Her türlü mekânsal plan, kendi kademesinin ve yapılış amacının gerektirdiği çizim ve gösterim tekniğine göre hazırlanır Planlar, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca belirlenen ve MPYY ekinde EK-1 Gösterimler başlığı altında yer alan EK-1a Ortak Gösterimler, EK-1b Mekânsal Strateji Planları Gösterimleri, EK-1c Çevre Düzeni Planı Gösterimleri, EK-1ç Nazım İmar Planı Gösterimleri, EK-1d Uygulama İmar Planı Gösterimleri ve EK-1e Detay Kataloğuna uygun olarak hazırlanır Gösterim listesine ilişkin teklif niteliğinde olan, öznitelikler ve kodlamalar ile planların özelliği gereği ihtiyaç duyulacak gösterim tür ve tipi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca değerlendirilerek uygun görülen gösterimler, Bakanlığın internet sayfasında ilan edilir. Bakanlıkça ilan edilmeyen gösterim planlarda uygulanamaz. www.sakarya.edu.tr

Standartlar (MPYY m. 11) İmar planlarının yapımı ve değişikliklerinde planlanan alanın veya bölgenin şartları ile gelecekteki gereksinimleri göz önünde tutularak kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarında MPYY EK-2 Tablosunda belirtilen asgari standartlara ve alan büyüklüklerine uyulur Asgari standartların ÇŞB’nca belirlenen esaslar doğrultusunda veya ÇDP ile belirlenmesi durumunda belirlenen standartlara uyulur Planda yerleşik alan olarak belirlenen alanlarda yapılacak imar planı revizyon ve değişikliklerinde, MPYY’nde belirtilen eğitim, sağlık ve ibadet kullanımlarına ilişkin asgari alan büyüklüğünün karşılanamaması durumunda ilgili kamu kurum ve kuruluşunun teklifi doğrultusunda veya görüşü alınarak alan büyüklüğü plan ile belirlenir Sit alanlarında; taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının fiziksel ve mülkiyet dokusu özellikleri, mevcut sosyal ve teknik altyapı tesisleri, koruma-kullanma dengesi, planlanan alanın şartları ile ihtiyaçları gözetilerek kentsel, sosyal ve teknik altyapı alan standartları, yaya ve taşıt yolları genişlikleri koruma amaçlı imar planı kararları ile belirlenir www.sakarya.edu.tr

Planlarda, turizm merkez ve bölgelerinde yılın belirli dönemlerinde ikamet edilen konut alanlarında nüfusun gelecekte sürekli yerleşeceği varsayılarak gerekli kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanları ile ihtiyaca karşılık gelecek otopark alanlarının ayrılması zorunludur. Bu alanlar, ayrıldığı amaca uygun yapılaşma gerçekleşinceye kadar park, çocuk bahçesi veya spor alanı olarak kullanılabilir İmar planları hazırlanırken varsa ulaşım planı dikkate alınarak otopark düzenlemesi yapılır. İmar planında otopark alanı ayrılırken, alan kullanım kararına bağlı olarak yerleşik ve hareketli nüfusun oluşturacağı trafik yoğunluğu dikkate alınarak semt veya bölge otoparkı düzenlenir. İmar planlarında otopark alanları ayrılırken otoparkın hizmet vereceği bölgenin sosyal, kültürel ve ekonomik durumu ile kalıcı ve hareketli nüfusun oluşturacağı trafik yoğunluğu dikkate alınır. Bu bölgelerde ulaşım planlarının yapılması esastır. Bölgesel otopark alanları ayrılırken ulaşım planları dikkate alınır www.sakarya.edu.tr

Yürüme Mesafeleri (MPYY m. 12) İmar planlarında yürüme mesafeleri; eğitim, sağlık ile yeşil alanların hizmet etki alanındaki nüfusun erişme mesafesi topoğrafya, yapılaşma, yoğunluk, mevcut doku, doğal ve yapay eşikler dikkate alınarak planlanması gerekir Asgari yürüme mesafeleri, imar planlarında; Çocuk bahçesi, oyun alanı, açık semt spor alanı, aile sağlık merkezi, kreş, anaokulu ve ilkokul fonksiyonları takriben 500 metre, ortaokullar takriben 1.000 metre, liseler ise takriben 2.500 metre mesafe dikkate alınarak yaya olarak ulaşılması gereken hizmet etki alanında planlanabilir Dini tesislerden küçük cami takriben 250 metre, orta (semt) cami takriben 400 metre mesafe dikkate alınarak yaya olarak ulaşılması gereken hizmet etki alanında planlanabilir. Mescitler ise yerleşik veya hareketli nüfusa göre takriben 150 metre hizmet etki alanında yapılabilir Brüt nüfus yoğunluğu 100 kişi/ha ve daha az olan yerleşim bölgelerinde, dağınık kırsal nitelikli yerleşmelerde veya yerleşik alanlarda uygun büyüklük ve nitelikte alan bulunamaması halinde veya bu fonksiyonlara ulaşımı zorlaştıran doğal ya da yapay eşikler olması nedeniyle yürüme mesafeleri artırılabilir www.sakarya.edu.tr

MEKANSAL STRATEJİ PLANI Tanım Ülke kalkınma politikaları ve bölgesel gelişme stratejilerini mekânsal düzeyde ilişkilendiren, bölge planlarının ekonomik ve sosyal potansiyel, hedef ve stratejileri ile ulaşım ilişkileri ve fiziksel eşiklerini de dikkate alarak değerlendiren, yer altı ve yer üstü kaynakların ekonomiye kazandırılmasına, doğal, tarihi ve kültürel değerlerin korunmasına ve geliştirilmesine, yerleşmeler, ulaşım sistemi ile kentsel, sosyal ve teknik altyapının yönlendirilmesine dair mekânsal stratejileri belirleyen, sektörlere ilişkin mekânsal politika ve stratejiler arasında ilişkiyi kuran, 1/250.000, 1/500.000 veya daha üst ölçek haritalar üzerinde şematik ve grafik dil kullanılarak hazırlanan, ülke bütününde ve gerekli görülen bölgelerde yapılabilen, sektörel ve tematik paftalar ve raporu ile bütün olan plan www.sakarya.edu.tr

Planlama Alanına Göre Mekânsal Strateji Planlarının Türleri (MPYY m Ülke düzeyinde Ülke bütünü ile karasuları ve münhasır ekonomik bölgeleri kapsayacak şekilde ülke düzeyinde hazırlanabilir Bölge Düzeyinde Metropoliten bölgeler, gelişme odakları, yeni kentler, gelişme koridorları, üretim, arz ve tüketim akımları ve ilişkileri, kentsel ve bölgesel ağlar, yerleşmelerin yoğunluğu, ulaşım ilişkileri ve fiziksel eşikler gibi etkenler dikkate alınarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenen havza ya da bölgeleri kapsayacak şekilde bölge düzeyinde hazırlanabilir www.sakarya.edu.tr

Metropoliten planlama Metropoliten imar planı ile ilgili ilk düzenleme 6785 sayılı eski İmar Kanununda 11.7.1972 tarih ve 1605 sayılı Kanunla yapılmıştır İK m. 9’da, “birden fazla belediyeyi ilgilendiren metropoliten imar planlarının … tamamını veya bir kısmını, ilgili belediyelere veya diğer idarelere bu yolda bilgi vererek ve gerektiğinde işbirliği sağlayarak yapmaya, yaptırmaya, değiştirmeye ve re'sen onaylamaya yetkilidir” denilerek, metropoliten imar planlarını yapma ve/veya yaptırma yetkisi ÇŞB’na verilmiştir 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 6/A-b bendinde, Büyükşehirlerde “nazım imar planlarını yapmak, yaptırmak ve onaylayıp uygulamak” Büyükşehir belediyelerinin görevlerinin arasında sayılmıştır 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nda da metropoliten imar planı kavramına yer verilmemiştir Kalkınma ve bölge planı kararları doğrultusunda, birden fazla belediyeyi kapsayacak şekilde hazırlanan ve daha alt düzeydeki nazım ve uygulama imar planlarını yönlendirici nitelikte olan, genellikle 1/50.000 ölçeğinde hazırlanan planlardır www.sakarya.edu.tr

Planlama İlke ve Esaslar (MPYY m. 14) Doğal, tarihi ve kültürel değerlerin korunması Afet zararlarının azaltılmasına yönelik olarak tehlike ve risklerin analiz edilerek tanımlanması ve tedbirlerin alınması Kaynakların sürdürülebilir kullanımının sağlanması Ekonomik ve sosyal gelişme için gerekli olan altyapı, hizmet ve üretim faaliyetlerinin kentsel ve kırsal tüm alanları kapsayacak şekilde kalkınma politikalarına uygun olarak dağıtılması Planların yapımında kamu yararının, kaynak kullanımında etkinlik, verimlilik ve saydamlığın sağlanması Planlamayı etkileyecek ve planlamadan etkilenecek kamu kurum ve kuruluşları, kalkınma ajansları, üniversiteler, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları, meslek odaları ve özel sektör temsilcilerinin katılımı ile farklı uzmanlık alanlarını içeren çok disiplinli bir yapıda hazırlanması Planların hazırlanmasında; ulusal, bölgesel, yerel ve sektörel öncelikler arasında tamamlayıcılık ve bütünsellik ilişkisinin kurulması www.sakarya.edu.tr

Mekânsal uyumun gözetilmesi Yaşam kalitesinin artırılması Kentsel ve kırsal alanlar arası mekânsal ilişkilerin güçlendirilmesi Araştırma, analiz ve sentez raporları ile bunların gerektirdiği çalıştayların gerçekleştirilmesi sonucunda çıkacak verilere dayanarak hazırlanması Yenilikçi, esnek ve rekabetçi bir ekonomik yapının oluşturulması için gerekli mekânsal düzenlemelerin yapılması Değişen koşullara uyum sağlanması www.sakarya.edu.tr

Planın Unsurları (MPYY m. 15) Sektörel ve Tematik Paftalar Yerleşmeler sistemi ve kentleşme, ulaşım sistemi, su, risk, altyapı, ekonomi ve özel uzmanlaşma bölgeleri, geliştirilmesi kısıtlı veya özel koşullarla tanımlanan alanlar, özel ilkeler doğrultusunda planlanması gerekli alanlar ve benzeri konularda sektörel ve tematik karar paftaları hazırlanır Plan Raporu Mekânsal strateji planı raporu; vizyon ve öncelikler, ilkeler, amaç, kapsam, hedefler ve stratejiler, sektörel ve tematik kararlar, plan hükümleri ve eylem planı konu başlıklarını içerecek şekilde hazırlanır Bölge düzeyinde mekânsal strateji planları hazırlanırken, bölgenin özellikleri gözetilerek sektörel ve tematik pafta konuları çeşitlendirilebilir www.sakarya.edu.tr

Planın Hazırlanması (MPYY m. 17) Mekânsal strateji planlarının hazırlanması sürecinde, aşağıda genel başlıklar halinde belirtilen konular ile diğer konularda ilgili kurum ve kuruluşlardan veriler elde edilir; bu veriler kapsamında etüt ve analizler yapılır Planlama alanının dünya ve bölgesindeki yeri; coğrafi konumu ve tanımı, ekonomik ilişkileri, uluslararası ve bölgesel gelişmeler, taraf olunan uluslararası ve ikili antlaşmalar ve kuruluşlar, uluslararası antlaşmalardan gelen yükümlülükler ve benzer konular Gelişmesi kısıtlanacak veya özel koşullara sahip alanlar; deprem, heyelan, taşkın, iklim değişikliği gibi belirli bir tehlikenin söz konusu olduğu alanlar, biyolojik çeşitlilik açısından önemli olan, tarımsal ekosistemler ve ormanlar, tatlı su ekosistemleri ve su kaynakları, kıyı ekosistemleri gibi endemik türlerin bulunduğu veya ekolojik açıdan önemli alanlar ile doğa koruma alanları, özel çevre koruma bölgeleri, milli park, tabiatı koruma alanı, yaban hayatı koruma alanı, sit alanları ve benzer konular www.sakarya.edu.tr

Yerleşmeler sistemi ve şehirleşme; yerleşme kademelenmesi, yerleşmeler arası ilişkiler, yerleşme büyüklükleri, nüfus değişimleri ve demografik eğilimler, yerleşmelerin sosyal yapıları, uzmanlaşma alanları, odak noktaları, kentsel dönüşüm odakları, cazibe merkezleri, konut stratejileri, yeni kentler, kır kent ilişkisi ve kent-bölgeler ve benzer konular Sektörlerin mekânsal eğilimleri; kalkınma planı, sektörel planlar ve ulusal strateji belgeleri ile üst ölçekli planlarda öngörülen sektörel gelişmeler, stratejik yatırımlar, gelişme odak ve koridorları, yeni kentler, üretim bölgeleri, bölgesel ölçekli kamu projeleri ve yatırım kararları, kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve benzer konular Temel altyapı ve ulaşım; karayolu, denizyolu, demiryolu ve havayolu taşımacılığı, limanlar, havaalanları, demiryolları, karayolu ağları, Trans-Avrupa ulaşım sistemi vb. projeler, enerji nakil hatları ve koridorları, enerji altyapıları ve potansiyelleri, boru hatları, lojistik merkezler, kara, deniz ve hava giriş kapıları ve benzer konular Gerekli görülmesi halinde planın yeri ve niteliğine göre ilave etüt ve analizler ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği içerisinde yapılır www.sakarya.edu.tr

Planın Uygulanması ve İzleme (MPYY m. 16) İlgili kurum ve kuruluşlarca hazırlanan sektörel planların havza veya bölge düzeyindeki mekânsal strateji planlarına ve çevre düzeni planlarına uyumu sağlanır Mekânsal strateji planlarının uygulamaları, ilgili kurum ve kuruluşların faaliyet raporlarından da faydalanılarak hazırlanacak raporlar ile izlenir. Bu raporlar, uygulama döneminde belirlenen sorunlar ve seçenekli çözüm önerilerini içerecek biçimde hazırlanır, ilgili kurum ve kuruluşlar ile koordinasyon içerisinde değerlendirilir ve gerektiğinde güncellemeler yapılır Yeni gelişmeler ve bölgesel dinamikler dikkate alınarak ihtiyaç duyulan dönemlerde mekânsal strateji planları revize edilir www.sakarya.edu.tr

ÇEVRE DÜZENİ PLANI Tanım Varsa mekânsal strateji planlarının hedef ve strateji kararlarına uygun olarak orman, akarsu, göl ve tarım arazileri gibi temel coğrafi verilerin gösterildiği, kentsel ve kırsal yerleşim, gelişme alanları, sanayi, tarım, turizm, ulaşım, enerji gibi sektörlere ilişkin genel arazi kullanım kararlarını belirleyen, yerleşme ve sektörler arasında ilişkiler ile koruma-kullanma dengesini sağlayan 1/50.000 veya 1/100.000 ölçekteki haritalar üzerinde ölçeğine uygun gösterim kullanılarak bölge, havza veya il düzeyinde hazırlanabilen, plan notları ve raporuyla bir bütün olarak yapılan plan (İK m. 5, MPYY m. 4/1-c) www.sakarya.edu.tr

Planlama Yetkisi İl Düzeyinde ÇDP Bölge ve Havza Düzeyinde ÇDP Belediye sınırları il sınırı olan Büyükşehir Belediyeleri hariç ilin çevre düzeni plânına ilişkin hizmetleri il sınırları içinde il özel idareleri yetkilidir (İÖİK m. 6/1-b) Büyükşehir Belediyelerinde Belediye sınırları il sınırı olan büyükşehir belediyelerinde il ÇDP Büyükşehir Belediyeleri tarafından yapılır veya yaptırılır ve doğrudan büyükşehir belediye meclisi tarafından onaylanır Ölçeği, 1/25.000 Bölge ve Havza Düzeyinde ÇDP ÇŞB’ının ÇDP yapma, yaptırma ve onaylama yetkisi, nazım ve uygulama imar plânlarına esas teşkil etmek üzere bölge ve havza bazında 1/50.000-1/100.000 ölçekli ÇDP’ları ile sınırlıdır www.sakarya.edu.tr

ÇDP Yapım Usulü Planlama Alanı Planlama İlke ve Esasları (MPYY m. 19) ÇDP, coğrafi, sosyal, ekonomik, idari, mekânsal ve fonksiyonel nitelikleri açısından benzerlik gösteren bölge, havza veya en az bir il düzeyinde yapılır Planlama İlke ve Esasları (MPYY m. 19) Varsa mekânsal strateji planlarına uygunluk sağlanır Yeni gelişmeler ve bölgesel dinamikler dikkate alınır İlgili kamu kurum ve kuruluşlarının mekânsal kararları etkileyecek nitelikteki bölge planı, strateji planı ve belgesi, sektörel yatırım kararları dikkate alınarak değerlendirilir Sürdürülebilir kalkınma amacına uygun olarak ekolojik ve ekonomik kararlar bir arada değerlendirilir Tarihi, kültürel yapı ile orman alanları, tarım arazileri, su kaynakları ve kıyı gibi doğal yapı ve peyzaj korunur ve geliştirilir Doğal yapının, ekolojik dengenin ve ekosistemin sürekliliğinin korunması amacıyla arazi kullanım bütünlüğü sağlanır www.sakarya.edu.tr

Verilerin Elde Edilmesi, Analiz Etüt ve Araştırmalar Yapılması Ulaşım ağının arazi kullanım kararlarıyla birlikte ele alınması suretiyle imar planlarında güzergahı netleştirilecek yolların güzergah ve yönü genel olarak belirlenir Çevre sorunlarına neden olan kaynaklara yönelik önleyici strateji ve politikalar belirlenerek arazi kullanım kararları oluşturulur İmar planlarına esas olacak şematik ve grafik dil kullanılarak arazi kullanım kararları ile koruma ve gelişme sağlanır Afet tehlikelerine ilişkin mevcut raporlar ve jeolojik etütler dikkate alınarak afet risklerini azaltıcı öneriler dikkate alınır Verilerin Elde Edilmesi, Analiz Etüt ve Araştırmalar Yapılması ÇDP’larının hazırlanması sürecinde, planlama alanı sınırları kapsamında, genel başlıklar halinde; ilgili kurum ve kuruluşlardan veriler elde edilir; bu veriler kapsamında analiz, etüt ve araştırmalar yapılır www.sakarya.edu.tr

Planlama alanı sınırları kapsamındaki tüm veriler 1/25 Planlama alanı sınırları kapsamındaki tüm veriler 1/25.000 ölçekli harita hassasiyetinde hazırlanır Plan hazırlık sürecinde ihtiyaç duyulan veri, bilgi ve belgeler; ilgili veriyi hazırlamakla sorumlu kurum ve kuruluşlardan, bilimsel çalışmalardan ve uzmanlarca arazide yapılacak çalışmalardan elde edilir Planlama sürecinde coğrafi bilgi sistemleri ve uzaktan algılama yöntemleri kullanılarak güncellenebilir ve sorgulanabilir sayısal veri tabanı oluşturulur ÇED Raporu veya ÇED Ön Araştırma Raporu hazırlamakla yükümlü bulunan faaliyetler için ÇDP değişikliği yapılması gereken durumlarda, ÇED süreci başlatılmadan önce plan değişikliği yapılır www.sakarya.edu.tr

ÇDP’nda Revizyon (MPYY m. 20) ÇDP’nın ihtiyaca cevap vermediği hallerde veya planın vizyonu, amacı, hedefleri, stratejileri, ilke ve politikaları açısından plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü etkilemesi halinde çevre düzeni planı bütününde revizyon yapılır Nüfusun yerleşim ihtiyaçlarının karşılanamaması Planın temel strateji ve politikalarını değiştirecek bölgesel ölçekli yatırımların ortaya çıkması Yeni verilere bağlı olarak, sonradan ortaya çıkabilecek ve bölgesel etkiye yol açabilecek arazi kullanım taleplerinin Yeni gelişmeler ve bölgesel dinamiklerde değişiklik olması Durumunda yapılır ÇDP’nda Değişiklik (MPYY m. 20) Çevre düzeni planı ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğü bozmayacak nitelikte, plan değişikliği yapılabilir www.sakarya.edu.tr

ÇDP değişikliğinde; Kamu yatırımlarına Çevrenin korunmasına Çevre kirliliğinin önlenmesine Yeni gelişmeler ve bölgesel dinamiklerde değişiklik olması Değişen verilere bağlı olarak planın güncellenmesine dair yeterli, geçerli ve gerekçeleri açık olan, altyapı etkilerini değerlendiren raporu içeren teklif ve talepler; idarece planın temel hedef, ilke, strateji ve politikaları kapsamında teknik ve yasal çerçevede değerlendirmeye alınarak sonuçlandırılır. www.sakarya.edu.tr

İMAR PLANLARI Planlama İlkeleri (MPYY m. 21) İmar planları, varsa kadastral durum işlenmiş, en son onaylı halihazır haritalar üzerine çizilir. Kıyı alanlarında yapılan imar planlarında onaylı kıyı kenar çizgisinin paftalarda gösterilmesi zorunludur Nazım ve uygulama imar planları gerekli görülmesi halinde eş zamanlı olarak hazırlanabilir. Nazım imar planı kesinleşmeden uygulama imar planı onaylanamaz. Ancak, onay yetkisinin aynı idarede bulunması halinde nazım ve uygulama imar planları eş zamanlı olarak onaylanabilir İmar planları, planlama alanına ilişkin inceleme, araştırma, etüt ve eşik analizi çalışmalarının değerlendirilmesinden elde edilen senteze dayalı olarak hazırlanır www.sakarya.edu.tr

Halihazır Harita www.sakarya.edu.tr

Halihazır Harita www.sakarya.edu.tr

İMAR PLANLARI www.sakarya.edu.tr

İmar planlarının, yeterliliği haiz müellifler tarafından kanun ve yönetmelik hükümlerine göre gerekli teknik araştırmalar yapılarak hazırlanması zorunludur Hazırlanan planlar ve bu planlara ilişkin revizyon, ilave ve değişiklik teklifleri yetkili idarelere karar alınması için sunulur İmar planlarında, planlama alanının niteliğine göre mevzuatta öngörülen sağlık koruma bantları, güvenlik bölgesi ve benzeri koruma kuşakları gösterilir. İmar planları, varsa stratejik gürültü haritaları ve eylem planları dikkate alınarak hazırlanır ve planlarda bu konuda gerekli tedbirler alınır Onaylı jeolojik-jeoteknik veya mikro bölgeleme etüt raporu bulunmayan alanlarda imar planları hazırlanamaz www.sakarya.edu.tr

İmar planına esas onaylı jeolojik-jeoteknik etüt veya mikro bölgeleme raporlarındaki yerleşime uygunluk durumu haritalarına uyulması zorunludur. İmar planlarının hazırlanmasında, varsa öncelikle mikro bölgeleme etütleri, yoksa yerleşim alanının planlanmasına yönelik uygun jeolojik-jeoteknik etütler kullanılır Çevre kirliliği oluşturmayan mevcut veya ilave ihtiyaç duyulan sosyal ve teknik altyapı alanlarının, öncelikle söz konusu hizmetleri yürütmekle yükümlü kurum ve kuruluşların varsa kendi mülkiyeti veya tasarrufundaki alanlar üzerinde planlanması esastır İnsan sağlığı ve güvenliği üzerinde doğrudan veya dolaylı olumsuz etkileri olan enerji nakil hatları, dere koruma kuşakları, taşkın risk alanları, afete maruz alanlar ve benzeri alanlara ilişkin kurum ve kuruluş görüşleri imar planlarına yansıtılır www.sakarya.edu.tr

İmar planlarında Ticaret+Konut, Ticaret+Turizm+Konut, Turizm+ Ticaret karma kullanım alanlarında konut kullanımına da yer verilmesi halinde, konut kullanım oranları belirtilerek, konut kullanımının gerektirdiği sosyal ve teknik altyapı alanlarının ayrılması zorunludur. İmar planlarında konutun yer aldığı karma kullanımlarda konut kullanım oranının belirtilmediği hallerde en fazla %30 konut kullanabileceği varsayılır İmar planlarında, özel proje alanı olarak belirlenen yerlerde nüfus veya yapı yoğunluğu ile kullanım ve yapılaşmaya ilişkin kararlar belirtilir İmar planlarında araç trafiğinin azaltılması, toplu taşıma ve yaya öncelikli bir ulaşım sisteminin kurgulanması esastır. Toplu taşım araçlarının kullanımının teşvik edilmesi amacıyla park et - devam et sisteminin yaygınlaştırılmasına ve toplu taşım duraklarının veya istasyonlarının bulunduğu etki alanında otopark alanları ayrılması ve birbirine entegre olmasına ilişkin imar planlarında kararlar getirilir www.sakarya.edu.tr

Planlamanın Aşamaları İmar planlarında afet ve acil durumlarda ihtiyaç duyulabilecek açık alan, yol ve diğer mekânsal ihtiyaçlar gözetilir İmar planlarında, sosyal altyapıya yönelik standartlarının sağlanabilmesi açısından imar adalarının çok küçük ve parçalı oluşturulmayacak şekilde imar yollarının düzenlenmesi esastır Planlamanın Aşamaları Halihazır Harita Alımı Hâlihazır harita, kentin ya da kasabanın bugünkü durumunu, özellikle toprak kullanımını küçültülmüş bir ölçekte gösteren ve imar planının üzerine çizildiği haritadır Hâlihazır haritanın yaptırılması zorunludur Hâlihazır haritası bulunmayan yerleşim yerlerinin hâlihazır haritaları belediyeler veya il özel idarelerince yapılır veya yaptırılır www.sakarya.edu.tr

Hâlihazır haritalar, ilgili idareler tarafından kendi teknik personeliyle ve emanet usulüyle yapılabileceği gibi, İller Bankasına yetki vermek suretiyle ya da doğrudan doğruya harita mühendislerine ihale edilmesi suretiyle yaptırılabilir Emanet usulü ile harita yapımında ilgili idarelerce, harita yapım işinde görev alacak teknik personelin listesi, öğrenim durumlarını belirtir belgelerle birlikte ÇŞB'na göndererek yeterlilik (olur) almak zorundadırlar İhale Usulünde Plan Yapımını Yükümlenecek Müelliflerin Yeterliliği Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun hareket Hâlihazır haritalar, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde belediye başkanının, belediye ve mücavir alan sınırları dışında ise valinin onayı ile yürürlüğe girer Onaylanmış hâlihazır harita paftaları ve belgeleri en az üç nüsha düzenlenir. Bir nüshası ilgili yerdeki tapu ve kadastro müdürlüğüne, bir nüshası da ÇŞB’na bilgi için gönderilir www.sakarya.edu.tr

İlgili Kurum ve Kuruluşlardan Rapor Alınması Plan yapmakla yetkili olan kamu kurum ve kuruluşları veya plan müelliflerince, planlarla ilgili olarak ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından plana ilişkin görüşlerin alınması gerekir. İlgili kurum ve kuruluşları, görüşlerini en geç otuz gün içerisinde bildirmeleri zorunludur. Görüş bildirilmesi için etüt ve analiz gibi uzun süreli çalışma yapılması gereken hallerde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının talebi üzerine otuz günü geçmemek üzere ilave süre verilir. Bu süre içerisinde görüş bildirilmediği takdirde plan hakkında olumsuz bir görüşün bulunmadığı, yani sözkonusu kurum veya kuruluşun planlar hakkındaki görüşünün olumlu olduğu kabul edilir Eşik Analizi (MPYY m. 22) Eşik analizinin yapılması zorunludur Yerleşilebilir alanların belirlenmesi amacıyla, kurum ve kuruluşlardan alana ilişkin toplanan doğal ve fiziki bilgilerin, alana özgü yapılan etütler ile diğer tüm veriler birlikte değerlendirilmesi suretiyle, gerek duyulan ölçeklerde halihazır haritalar üzerinde üst üste çakıştırılması ile eşik analizi hazırlanır. www.sakarya.edu.tr

Planın Elde Etme Şeklinin Belirlenmesi ve Plan Yaptırma Yolları Eşik analizinde; topografik, jeolojik-jeoteknik, hidrojeolojik yapı özellikleri ile arazi kullanımı, tarım ve orman alanları, içme suyu havzaları, sit ve diğer koruma alanları, hassas alanlar, kıyı, altyapı, doğal ve fiziki veriler ile afet tehlikeleri analiz edilerek bir arada değerlendirilir Planın Elde Etme Şeklinin Belirlenmesi ve Plan Yaptırma Yolları İmar Planlarının Elde Edilmesi Usulleri Emanet Usulü (Planlama Bürosu) Planların, ilgili idarece doğrudan yapılması halinde planlama grubu içinde en az bir elamanın “Plan Yapımını Yükümlenecek Müelliflerin Yeterliliği Hakkında Yönetmelik”te belirlenen niteliklere sahip olması zorunludur İhale Usulü Tasarım yarışmaları Danışmanlık hizmet ihaleleri www.sakarya.edu.tr

NAZIM İMAR PLANI Tanım Mevcut ise çevre düzeni planının genel ilke, hedef ve kararlarına uygun olarak, arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, çeşitli kentsel ve kırsal yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarını, ulaşım sistemlerini göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere, varsa kadastral durumu işlenmiş olarak 1/5.000 ölçekte, büyükşehir belediyelerinde 1/5000 ile 1/25.000 arasındaki her ölçekte, onaylı halihazır haritalar üzerine, plan notları ve ayrıntılı raporuyla bir bütün olarak hazırlanan plan www.sakarya.edu.tr

www.sakarya.edu.tr

Nazım İmar Planı Aşamaları İlgili Kurum ve Kuruluşlardan Verilerin Elde Edilmesi Analiz, Etüt ve Araştırmalar Gerekli izinlerin Alınması Tarım Arazileri Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazilerinin tarımsal üretim amacı dışında kullanılamaz (5403, m. 13) Ancak, Savunmaya yönelik stratejik ihtiyaçların; Doğal afet sonrası ortaya çıkan geçici yerleşim yeri ihtiyacının Petrol ve doğal gaz arama ve işletme faaliyetlerinin; İlgili bakanlık tarafından kamu yararı kararı alınmış madencilik faaliyetlerinin www.sakarya.edu.tr

Jeotermal kaynaklı teknolojik sera yatırımlarının Bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış plân ve yatırımların kamu yararı gözetilerek yol altyapı ve üstyapısı faaliyetlerinde bulunacak yatırımların Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun talebi üzerine 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu uyarınca yenilenebilir enerji kaynak alanlarının kullanımı ile ilgili yatırımların Jeotermal kaynaklı teknolojik sera yatırımlarının gerektirdiği yer ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla, bu arazilerin amaç dışı kullanım taleplerine, toprak koruma projelerine uyulması kaydı ile Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından izin verilebilir. Bakanlık bu yetkisini valiliklere devredebilir Tarımsal amaçlı yapılar için, projesine uyulması şartıyla ihtiyaç duyulan miktarda her sınıf ve özellikteki tarım arazisi valilik izni ile kullanılabilir www.sakarya.edu.tr

Mer’a Yaylak ve Kışlaklar Tahsis amacı değiştirilmedikçe mera, yaylak ve kışlaklar bu Kanunda gösterilenden başka şekilde yararlanılamaz (4342, m. 14). Mera , yayla ve kışlaklar köy yerleşim yeri ile uygulama imar plânı veya uygulama plânlarına ilave imar plânlarının hazırlanması, toprak muhafazası gen kaynaklarının korunması millî park ve muhafaza ormanı kurulması doğal, tarihî ve kültürel varlıkların korunması sel kontrolü, akarsular ve kaynakların düzenlenmesi, bu kaynaklarda yapılması gereken su ürünleri üretimi ve termale dayalı tarımsal üretim faaliyetleri için, doğal afet bölgelerinde yerleşim yeri için ihtiyaç duyulan ve Bakanlar Kurulunca kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilan edilen yerler ilgili müdürlüğün talebi, komisyonun ve defterdarlığın uygun görüşü üzerine, valilikçe tahsis amacı değiştirilebilir ve söz konusu yerlerin tescilleri Hazine adına, vakıf meralarının tescilleri ise vakıf adına yaptırılır www.sakarya.edu.tr

İmar planı kapsamına alınması planlanan meraların tahsis amacının değiştirilmesi için, planlamayı yapan idare tarafından Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı il müdürlüğüne talepte bulunulması gerekir Başvurular mera komisyonuna iletildikten sonra teknik ekibe inceleme yaptırılır. Teknik ekip tarafından hazırlanan inceleme raporları mera komisyonunca değerlendirilir. Salt çoğunluğuyla toplanıp, yine salt çoğunlukla talebi karara bağlayan Komisyonun kararı, meraların imar planı kapsamına alınması yönünde ise, karar defterdarlığa gönderilir. Defterdarlığın da olumlu görüşü üzerine meranın tahsis amacı değişmiş olur Mera, ilk defa imar planı kapsamına alınacaksa, mera komisyonu tarafından tahsis amacı uygun görüldüğü takdirde yirmi yıllık ot geliri yatırıldıktan sonra ilgili idareye yeni imar planı hazırlanması için iki yıllık süre verilir. Verilen süre sonunda imar planları hazırlanarak gönderilmezse, tahsis amacı değişikliği işlemi iptal edilir. İmar planları tahsis amacına uygun olarak kesinleşmişse, Defterdarlığın uygun görüşü üzerine tescil işlemleri yapılır. Tahsis amacı değiştirilen mera yaylak ve kışlaklar Maliyle Hazinesi adına tescil edilir. Buna karşılık, tahsis amacı değiştirilen mera, vakıf merası ise vakıf ya da Vakıflar Genel Müdürlüğü adına tescil yapılır. www.sakarya.edu.tr

Su ve Kanalizasyon Altyapısı İmar planlarının hazırlık aşamasında altyapı tesisleriyle uyum yönünden o büyükşehir belediyesi çevresinde, kurulmuş bulunan İSKİ ve benzeri Genel Müdürlüğün uygun görüşünün alınması (2560, m. 18/2). Hava Alanları Hava alanları ve uçuş güvenliğinin tehlikeye düşmemesi için, hava alanı civarına yapılacak yapıların yükseklikleri ve diğer şartlar mania planları ile belirlenir Askeri hava alanlarının mania planları Genelkurmay Başkanlığı’nca hazırlanır. Sivil hava alanlarının mania planları için, ilgili yönetimlerin mania planlarına göre hazırlayacakları imar planlarına Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından uygun görüş verilmesi gerekir (5431, 11/d) www.sakarya.edu.tr

Karayollarının Şehir içi Yollarla Bağlantısı (6001, 17/3) Erişme kontrolü uygulanan karayolunun şehir geçişlerinde karayolunun şehir ile bağlantı ve ilişkilerinin düzenlenmesi, Karayolları Genel Müdürlüğünün teklifi üzerine, Bakanlık ve ilgili belediye tarafından müştereken kararlaştırılır. İşletme hakkı verilen veya devredilen erişme kontrolü uygulanan karayollarında, şehir geçiş güzergâhının veya karayolunun şehir ile bağlantı ve ilişkilerinin değiştirilmesinde işletici şirketin görüşü alınır. Belediye ve mücavir alan sınırları dışında, erişme kontrolü uygulanan karayolu çevresinde, ilgili idare tarafından imar düzenlemesi yapılmadan önce, Genel Müdürlüğün olumlu görüşü alınır. Olumlu görüş alınmadan imar planı kesinleştirilemez Kesinleşen imar planlarında karayolu ve çevresine ilişkin daha sonra yapılacak her türlü ilave, değişiklik ve diğer çalışmalarda, trafik ve karayolu güvenliği açısından Karayolları Genel Müdürlüğü’nün görüşü alınır. Bu plana ilişkin değişiklikler hakkında ilgili mevzuatına göre ilan süresinin başladığı tarihte Genel Müdürlüğe bilgi verilir www.sakarya.edu.tr

Vakıf Taşınmazları (5737, m. 22/1) Kamu kurum ve kuruluşları, koruma imar planlarını düzenlerken vakıf kültür varlıklarıyla ilgili hususlarda Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün görüşünü almak zorundadırlar Mezarlıklar (3998, m. 2) Mezarlıklar ve şehitlikler ile mezarlar imar mevzuatı ile veya başka herhangi bir şekilde park, bahçe, meydan, otopark, çocuk parkı, yeşil alan gibi sahalar olarak ayrılamaz ve asli gayesi dışında hiç bir amaç için kullanılamaz. İiçinden yol geçme zorunluluğu bulunduğu İçişleri Bakanlığı’nca kabul edilen mezarlıkların yol geçen kısımları imar planı ile yol olarak ayrılabilir Gelibolu Tarihi Yarımadası Milli Parkı (4533, m. 3/h% Uzun devre gelişme planındaki esaslara uygun olarak hazırlanacak uygulama imar planlarının, Milli Park Müdürlüğü’nden uygun görüş alınarak yapılması gerekir www.sakarya.edu.tr

Bilgileri Birleştirme (Sentez), Yorum, Sonuçların Değerlendirilmesi Gerekli izinler alındıktan sonra, MPYY m. 21/3’e göre, kent planlamasının sentez aşamasında planlama alanında getirilen bir dizi araştırmaların sonuçları birleştirilir, yorumlanır ve plan kararlarını yönlendirecek bir şekilde bu araştırma sonuçları değerlendirilir Bu amaçla önce tüm araştırma sonuçlarının bir arada gösterildiği bir sentez paftası nazım imar planı ölçeğinde düzenlenir Sentez paftası, imar planlaması yapılan her kent için aynı içerik ve kapsamda düzenlenir. Kentin karakteristik yerleşme özelliklerini belirleyen ve araştırma sonuçlarını topluca ve özetle veren kent karakter tablosu sentezin ekidir. Geliştirilen sentez ve değerlendirme çalışmaları bütününde eşik sentezi, gelişme potansiyelinin üst sınırının belirlenmesi ve kentsel nüfus projeksiyonu ile sektörel ve mekânsal projeksiyonlar yapılır. Projeksiyonlarda en çok 15 yıl sonrası için bulunan tahmin esas alınır www.sakarya.edu.tr

UYGULAMA İMAR PLANI Tanım (İK m. 5/3; MPYY m. 4/1-k) Nazım imar planı ilke ve esaslarına uygun olarak yörenin koşulları ve planlama alanının genel özellikleri, yapının kullanım amacı ve ihtiyacı, erişilebilirlik, sürdürülebilirlik ve çevreye etkisi dikkate alınarak; yapılaşmaya ilişkin yapı adaları, kullanımları, yapı nizamı, bina yüksekliği, taban alanı katsayısı, kat alanı kat sayısı veya emsal, yapı yaklaşma mesafesi, ön cephe hattı, ifraz hattı, kademe hattı, ada ayrım çizgisi, taşıt, yaya ve bisiklet yolları, ulaşım ilişkileri, parkları, meydanları, kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanlarını, gerektiğinde; parsel büyüklükleri, parsel cephesi ve derinliği, arka cephe hattı, yol kotu ve bu kotun altındaki kat adedi, bağımsız bölüm sayısı gibi yapılaşma ve uygulamaya ilişkin kararları, uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren ve varsa kadastral durumu işlenmiş olarak 1/1.000 ölçekte onaylı halihazır haritalar üzerinde, plan notları ve ayrıntılı raporuyla bir bütün olarak hazırlanan plan www.sakarya.edu.tr

Uygulama İmar Planı Esasları (MPYY m. 24) Uygulama imar planlarının tamamı bir aşamada yapılabileceği gibi sosyal ve teknik altyapı alanı dengeleri gözetilerek etaplar halinde de yapılabilir Nazım imar planları üzerinde gösterilen sosyal ve teknik altyapı alanlarının konum ile büyüklükleri, toplam standartların altına düşülmemek, nazım imar planının ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü ve genel işleyişini bozmamak ve hizmet etki alanı içinde kalmak şartı ile ilgili kurum ve kuruluşların görüşü dikkate alınarak uygulama imar planlarında değiştirilebilir Uygulama imar planlarında, bölgenin ihtiyacına yönelik sosyal ve teknik altyapı alanlarını artırıcı küçük alan gerektiren fonksiyonlar ayrılabilir ve bu fonksiyonların konulması nazım imar planına aykırılık teşkil etmez Uygulama imar planlarında yapılaşma koşullarına ilişkin olarak; ayrık, bitişik, blok yapı nizamı ile Taban Alanı Kat Sayısı (TAKS), Kat Alanları Kat Sayısı (KAKS), emsal, bina yüksekliği, yapı yaklaşma mesafeleri belirlenir www.sakarya.edu.tr

Araç trafiğine ayrılmış şerit sayısını azaltmamak ve ilgili TSE standartlarına uymak kaydıyla; taşıt yollarının yaya, engelli ve bisiklet kullanımına ayrılmış kısımlarının genişlikleri, nazım imar planında değişikliğe gerek olmaksızın uygulama imar planında artırılabilir Uygulama imar planlarında, kamu ortak mekânlarını kullanmakta zorluk çeken ve hareket kısıtlılığı bulunan kişilerin kentsel kullanımlara, sosyal altyapı alanlarına erişimini ve kullanımını sağlayıcı ve kolaylaştırıcı tedbirlerin alınması amacıyla tasarım ilkeleri geliştirilmesi esastır Uygulama imar planlarında yaya ve bisiklet yolları ile bisiklet park yerleri uygulama ilkeleri geliştirilmesi esastır Doğal ve kültürel varlıklar, bunların ayrılmaz parçası olan eklentileri, bahçe avlu duvarları, varsa tescilli tek yapıların koruma alanları, sokak dokuları gibi bütünleyici unsurları ile varsa koruma alan sınırları planlarda ayrıntılı olarak gösterilir. Nazım imar planlarında karma kullanım olarak belirlenen fonksiyonların, uygulama imar planlarında ayrıştırılması esastır www.sakarya.edu.tr

Uygulama İmar Planı Süreci Araştırmaların yapılması, sorunların ortaya konulması, veri ve bilgi toplama ile ilgili analiz aşaması; bilgilerin bir araya getirilmesi, birleştirilmesi ve sonuçların değerlendirilmesi ile ilgili sentez aşaması ve plan kararlarının oluşturulması aşamaları Uygulama imar planlarının hazırlanmasında da katılım sağlanmak üzere anket, kamuoyu yoklaması ve araştırması, toplantı, çalıştay, internet ortamında duyuru ve bilgilendirme gibi yöntemler kullanılarak kurum ve kuruluşlar ile ilgili tarafların görüşlerinin alınması esastır Kurum ve kuruluşlar, görüşlerini en geç otuz gün içerisinde bildirmek zorundadır. Görüş bildirilmesi için etüt ve analiz gibi uzun süreli çalışma yapılması gereken hallerde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının talebi üzerine otuz günü geçmemek üzere ilave süre verilir. Bu süre içerisinde görüş bildirilmediği takdirde plan hakkında olumsuz bir görüşün bulunmadığı kabul edilir Uygulama imar planlarının yapılış amacının gerektirdiği açıklamaları içeren bir plan raporu hazırlanır. www.sakarya.edu.tr

Mekânsal Kullanım Alanlarının Gösterilmesi ve Asgari Standartlara ve Büyüklüklere Uyulması Hazırlanacak her ölçekteki imar planlarının yapım ve değişikliklerinde planlanan alanın ve bölgenin şartları ile gelecekteki ihtiyaçları göz önünde tutularak kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanları için MPYY m. 11/1 gereği, bu Yönetmeliğe ekli EK-2 tablosunda yer alan asgari standartlara ve büyüklüklere uyulması gerekir İmar Planlarının Kısımları Plan Paftası Planla getirilen kullanım amaçlarının gösterim (lejand) tablosunun gösterildiği harita Plan açıklama raporu, İmar planlarının hazırlanması ile elde edilmek istenen hedefleri ve ulaşılmak istenen amaçları gösterir Plan notları, Plan bütünlüğünü bozucu nitelikte olamaz, planlama yetki ve sorumluluğu yasal düzenlemeler dışında kullanılamaz ve plan notları ile plan yapma yetkisi alınamaz. Gösterim Tablosu www.sakarya.edu.tr

İMAR PLANLAMASINDA GENEL YETKİ Belediyeler Planlama Yetkisi Son nüfus sayımında, nüfusu 10.000’i aşan yerleşmelerin imar planlarını yaptırmaları mecburidir. Nüfusu 10.000’i aşmayan yerleşmelerde, imar planı yapılmasının gerekli olup olmadığına belediye meclisi karar verir 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14/1-a maddesi ile imar yapımı belediyelerin görevleri arasında sayılmış, aynı Kanunun 18/1-u maddesi ile de imar planlarını karara bağlama yetkisi belediye meclislerine görev olarak verilmiştir. Mücavir alan kavramı İmar mevzuatı bakımından belediyelerin kontrol ve mesuliyeti altına verilmiş olan alanlar Mücavir alan sınırları belediye meclisi ve il idare kurulu kararına dayanarak valiliklerce ÇŞB’na gönderilir. Bakanlık mücavir alan tekliflerini inceleyerek aynen veya değiştirerek tasdik etmeye veya değiştirilmek üzere iadeye yetkilidir. Bakanlık gerekli gördüğü hallerde mücavir alana alma ve çıkarma hususunda resen karar verebilir. Mücavir alanın ilgili belediye sınırına bitişik olması gerekmez. www.sakarya.edu.tr

İmar Planlamasında Merkezi İdarenin Yetkisi İmar planlarında karar organı: Belediye Melisleri İl özel idareleri belediye ve mücavir alan dışında kalan yerlerde yapılacak planlar il özel idaresi veya ilgilisince yapılır veya yaptırılır. İl genel meclisince uygun görüldüğü takdirde, onaylanarak yürürlüğe girer. İmar Planlamasında Merkezi İdarenin Yetkisi İK m. 9 İle ÇŞB verilen yetkiler Gerekli görülen hallerde, kamu yapıları ile ilgili imar planı ve değişikliklerinin tamamını veya bir kısmını, ilgili belediyelere veya diğer idarelere bu yolda bilgi vererek ve gerektiğinde işbirliği sağlayarak yapmak, yaptırmak, değiştirmek ve re'sen onaylamak Umumî hayata etkili afetler dolayısıyla veya toplu konut uygulaması veya Gecekondu Kanunu’nun uygulanması amacıyla yapılması gereken plânların ve plân değişikliklerini yapmak, yaptırmak, değiştirmek veya onaylamak www.sakarya.edu.tr

Birden fazla belediyeyi ilgilendiren metropoliten imar plânlarını yapmak, yaptırmak, değiştirmek veya onaylamak İçerisinden veya civarından demiryolu veya karayolu geçen, hava meydanı bulunan veya hava yolu veya denizyolu bağlantısı bulunan yerlerdeki imar ve yerleşme plânlarının tamamını veya bir kısmını ilgili belediyelere veya diğer idarelere bu yolda bilgi vererek ve gerektiğinde işbirliği sağlayarak yapmak, yaptırmak, değiştirmek ve doğrudan doğruya (re’sen) onaylamak. Bir kamu hizmetinin görülmesi amacıyla resmî bina ve tesisler için imar plânlarında yer ayrılması veya bu amaçla değişiklik yapılması gerektiği takdirde, ÇŞB, valilik kanalı ile ilgili belediyeye talimat verebilir veya gerekirse imar plânının resmî bina ve tesislerle ilgili kısmını re’sen yapar ve onaylar Birden fazla belediyeyi ilgilendiren imar plânlarının hazırlanması, kabulü ve onaylanması aşamasında, belediyeler arasında ortaya çıkabilecek anlaşmazlıkları çözmek, yapılan planları gerektiğinde re’sen onaylamak www.sakarya.edu.tr

KHK/644 ile Verilen Yetkiler Bakanlar Kurulu’nca yetkilendirilen alanlar ile merkezi idarenin yetkisi içindeki kamu yatırımları, mülkiyeti kamuya ait olan arsa ve araziler üzerinde yapılacak olan yapılarda, milli güvenliğe dair tesisler, askeri yasak bölgeler, genel sığınak alanları, özel güvenlik bölgeleri, enerji ve telekomünikasyon tesislerine ilişkin etütleri, harita, her tür ve ölçekteki çevre düzeni, nazım ve uygulama imar planlarını ve değişikliklerini resen yapmak, yaptırmak, onaylamak “Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan veya mülkiyeti Hazineye, kamu kurum veya kuruluşlarına veya gerçek kişilere veyahut özel hukuk tüzel kişilerine ait olan taşınmazlar üzerinde kamu veya özel sektör tarafından gerçekleştirilecek olan yatırımlara ilişkin olarak ilgililerince hazırlandığı veya hazırlatıldığı halde yetkili idarece üç ay içerisinde onaylanmayan etüt, harita, her tür ve ölçekteki çevre düzeni, nazım ve uygulama imar planlarını ve değişikliklerini, ilgililerinin valilikten talep etmesi ve valiliğin ÇŞB’na teklifte bulunması üzerine bedeli mukabilinde yapmak, yaptırmak ve onaylamak. www.sakarya.edu.tr

İMAR PLANLAMASINDA ÖZEL YETKİ Büyükşehir Belediyelerinde Çevre Düzeni Planı Yetkisi Nazım İmar Planı Yetkisi Çevre düzeni plânına uygun olmak kaydıyla, büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde 1/5.000 ile 1/25.000 arasındaki her ölçekte nazım imar plânını yapma, yaptırma ve onaylayarak uygulama (BŞBK m. 7/b) yetkisi Uygulama İmar ve Parselayson Planı Yetkisi Büyükşehir belediyeleri, belediyelerin nazım plâna uygun olarak hazırlayacakları uygulama imar plânlarını, bu plânlarda yapılacak değişiklikleri, parselasyon plânlarını ve imar ıslah plânlarını aynen veya değiştirerek onaylamak ve uygulanmasını denetlemek; nazım imar plânının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar plânlarını ve parselasyon plânlarını yapmak veya yaptırmak yetkisi (BŞBK m. 7/b) www.sakarya.edu.tr

Kanunlarla Büyükşehir Belediyelerine Verilen Görevlerle İlgili Yetkiler Kanunlarla büyükşehir belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili her ölçekteki imar plânlarını, parselasyon plânlarını ve her türlü imar uygulamasını yapma ve ruhsatlandırma, 775 sayılı Gecekondu Kanunu’nda belediyelere verilen yetkileri kullanma görev ve yetkisi İlçe Belediyelerine Ait Planlama Yetkilerinin Büyükşehir Belediyesine Devredilmesi İlçe belediyelerine ait görevlerden bir veya birkaçı, bedeli kendileri tarafından karşılanmak ve istekte bulunmak kaydıyla, büyükşehir belediye meclisinin kararına dayanarak, ortaklaşa veya bizzat büyükşehir belediyesi tarafından yapılabilir (BŞBK m. 27/4). Bu kapsamda planlama ve parselasyon yetkileri, büyükşehir belediyelerine devredilebilir www.sakarya.edu.tr

Gecekondu Alanlarında Gecekondu alanlarında planlamaya ilişkin yetkiler, TOKİ Başkanlığı tarafından kullanılmaktadır Ancak, ÇŞB’nın İK m 9’a dayanarak bu alanlarda planlama yetkisini kullanabilir Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri ile Turizm Alan ve Merkezlerinde Kültür ve Turizm Bakanlığı, kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezleri içinde her ölçekteki plânları yapmaya, yaptırmaya, re’sen onaylamaya ve tadil etmeye yetkilidir (TTK m. 7). Kamu Taşınmazlarının Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik kapsamında kendisine kamu arazisi tahsis edilen yatırımcılara da imar planı yapılması konusunda Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca izin verilebilir www.sakarya.edu.tr

Kıyılarda ve Sahil Şeritlerinde Sit Alanlarında Sit alanlarında ölçeğe göre planlama yetkisi ilgili idarelerdedir Koruma amaçlı imar planı, Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim bölgelerinde Kültür ve Turizm Bakanlığı; Atatürk Orman Çiftliğinde Ankara Büyükşehir Belediyesi; büyükşehirlerde büyükşehir belediyeleri; belediye sınırları içinde belediyeler; belediye sınırları dışında ise il özel idareleri tarafından hazırlandıktan ve koruma bölge kurularının onayı alındıktan sonra onaylanacaktır. Kıyılarda ve Sahil Şeritlerinde Kıyılarda Kıyıların hukukî rejimine tabi olan alanlarda, 3621 sayılı Kıyı Kanunu’nun yapılmasına izin verdiği yapı ve tesislerin yapılmasına başlanılabilmesi için, bu bölgelerin imar planlarının yapılması ve onaylanması gerekir Sahil şeritlerinde Sahil şeridinde uygulama imar planı yapılıp onaylanmadan uygulamaya geçilemez Sahil şeridinin birinci bölümü, kıyı kenar çizgisinden itibaren, kara yönünde yatay olarak 50 metre genişliğinde belirlenen bölümüdür. Bu bölümü içeren uygulama imar planları, tümüyle açık alan olarak toplumun kullanımına tahsis edilecek şekilde düzenlenir Sahil şeridinin ikinci bölümü, sahil şeridinin birinci bölümünden sonra kara yönünde yatay olarak en az 50 metre genişliğinde olmak üzere belirlenen toplumun yararlanmasına açık günübirlik turizm yapı ve tesisleri, taşıt yolları, açık otoparklar ve arıtma tesislerinin yer aldığı bölümüdür www.sakarya.edu.tr

Doldurma ve Kurutma Suretiyle Kazanılacak Arazilerde TTK’na göre belirlenen turizm bölge, alan ve merkezlerinden sahil şeridini kapsayanlarda uygulama imar planları, TTK m. 7 uyarınca düzenlenip onaylanarak yürürlüğe girer Sahil şeritlerini ilgilendiren diğer uygulama imar planları ise 3194 sayılı İmar Kanunun ilgili maddeleri uyarınca ÇŞB, Valilik (il özel idaresi) veya belediyesince onaylanarak yürürlüğe girer Doldurma ve Kurutma Suretiyle Kazanılacak Arazilerde İmar planları, yürürlükteki mevzuat (3194) hükümlerine göre yapılır Arazi, turizm bölge, alan ve merkezlerine ve KKUY m. 12/2’de sayılan kullanımlara, yapı ve tesislere ait ise uygulama imar planlarının onaylanması görevi Kültür ve Turizm Bakanlığına aittir Turizm bölge, alan ve merkezlerinde turizm dışı kullanımları içeren uygulama imar planları ile doldurma ve kurutma yoluyla arazi kazanılan diğer alanlardaki uygulama imar planları 3194 sayılı, İmar Kanunu hükümleri uyarınca yapılır veya yaptırılır. ÇŞB’nca onaylanarak yürürlüğe girer www.sakarya.edu.tr

Milli Parklarda Milli Park Gelişme Planı Uygulama imar Planları Milli park olarak belirlenen yerlerin özellik ve nitelikleri gözönünde tutularak, koruma ve kullanma amaçlarını gerçekleştirmek üzere, kuruluş, geliştirme ve işletilmelerini kapsayan gelişme planı, ilgili bakanlıkların olumlu görüşleri ve gerektiğinde fiili katkılarıyla, Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nca hazırlanıp ve yürürlüğe konulur Uygulama imar Planları Gelişme planı uyarınca iskan ve yapılaşmaya konu olacak yerler için, imar mevzuatına göre imar uygulama planları, milli park gelişme planı hüküm ve kararlarına uygun olarak hazırlanır veya hazırlattırılarak ÇŞB onayı ile yürürlüğe konulur. Tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanı olarak belirlenen yerler için gerekli planlar, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın görüşü alınarak Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nca hazırlanır ve yürürlüğe konur www.sakarya.edu.tr

Özel Çevre Koruma Bölgelerinde GAP Projesi Kapsamında Kalan Yerlerde 383 sayılı KHK gereğince, özel çevre koruma bölgelerine ait tüm planlar, ÇŞB’nca yapılacak veya yaptırılacak ve onaylanacaktır GAP Projesi Kapsamında Kalan Yerlerde 388 sayılı KHK ile verilen planlamaya ilişkin yetkiler ancak GAP Kapsamında bulunan illerin söz konusu proje kapsamında kalan bölümlerinde kullanılabilir, bu proje kapsamındaki konularla ilgili plan ve projeler GAP İdaresi’nce yapılır, bunlar Bölgesel Gelişme Yüksek Kurulunun incelemesinden geçer ve GAP İdaresi’nce hazırlanmış plan ve proje içine giren alanlarda yapılacak plan değişiklikleri yaptırmaya ve onaylamaya GAP İdaresi yetkilidir. Özelleştirme Programına Alınan Kuruluşlara Ait Arsa ve Arazilerde Belediye ve mücavir alanlar içerisinde bulunan ve özelleştirme programına alınmış kuruluşlara ait arsa ve arazilerin imar tadilatları ve mevzi imar planları ve buna uygun imar durumları Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nca hazırlanmak ve Özelleştirme Yüksek Kurulu’nca onaylanmak suretiyle yürürlüğe girer. hizmet özelleştirilmesi niteliğindeki yatırımların yapılacağı yerlerde hazırlanan veya hazırlattırılan plânları, Özelleştirme İdaresince değerlendirilmek ve sözleşmeye uygunluğu konusundaki görüşü de alınmak kaydı ile re'sen onaylamaya ÇŞB yetkilidir www.sakarya.edu.tr

www.sakarya.edu.tr

İMAR PLANLAMASINDA ÖZEL YETKİ www.sakarya.edu.tr

TEŞEKKÜRLER... www.sakarya.edu.tr