TÜRKİYE ‘DE ve DÜNYA’DA İKLİM

MANİSA-AKDENİZ İKLİMİ RİZE-KARADENİZ NEVŞEHİR-KARASAL KAYSERİ-KARASAL

İKLİM: Geniş bir sahada, uzun yıllar (40,50 yıl) boyunca devam eden atmosfer olaylarının ortalamasına iklim denir.

Hava Durumu: Dar bir sahada, kısa süre içerisinde görülen atmosfer olaylarına denir.

İklim ve Hava Durumunun karşılaştırılması; İklim = Geniş alanlar H.D. = Dar sahaları İklim = Uzun süreli H.D.= Günlük olayları İklimde=Değişkenlik az H.D. = Değişkenlik fazla İklim = Kurak, yağışlı, soğuk. H.D. = Güneşli, rüzgarlı, yağmurlu.

atmosfer

A T M O S F E R

İKLİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Enlem Yükseklik Denizler ve Denizellik Yeryüzü Şekilleri Rüzgarlar Bakı

Enlem-Sıcaklık İlişkisi

atmosfer tarafından daha fazla emilir ve geri gönderilir. Kuzey Kutbu Ekvator Atmosfer Güney Kutbu Güneş ışınlarının atmosferde aldığı yol kutuplarda (c), ekvatordan (a) daha uzun olduğundan, atmosfer tarafından daha fazla emilir ve geri gönderilir. a b c

Enlem etkisi ile; Ekvator civarı çok sıcak, Kutuplar civarı çok soğuk, Türkiye’de güney kesimler sıcak, Kuzey kesimler soğuk olur. NOT: Enlem etkisinin temel sebebi dünyanın şeklidir.

SICAKLIK İKLİM KUŞAKLARI

DÜNYA YILLIK ORTALAMA SICAKLIK (İZOTERM) HARİTASI

ORTA KUŞAK ENLEMLERİNDE DÖRT MEVSİM GÖRÜLÜR

HANGİ ÜLKELERDE DÖRT MEVSİM GÖRÜLÜR?

Yükseltinin Sıcaklığa Olan Etkisi +200 m yükseldikçe Sıcaklık -1°C düşer

İğne Geniş Yapraklı Orman Karışık Yapraklı Orman İğne Yapraklı Orman Dağ Çayırları Bir dağ yamacı boyunca yükseldikçe sıcaklığın azalmasına bağlı olarak bitki türleri kuşaklar oluşturur.

KARADENİZ / ORMAN ÜST SINIRI

0 metre seviyesinde olan Aliağa ile 1400 metre seviyesinde olan Afyon arasında kaç derece sıcaklık farkı vardır?

Çözüm: 1400/200=7°C fark vardır. 0 metre seviyesinde olan Aliağa ile 1400 metre seviyesinde olan Afyon arasında kaç derece sıcaklık farkı vardır? Çözüm: 1400/200=7°C fark vardır.

1000m yükseklikte olan bir dağ köyünde sıcaklık 32°C iken 4000m yükseklikte olan Ağrı Dağı’nın eteğinde sıcaklık kaç olur?

1000m yükseklikte olan bir dağ köyünde sıcaklık 32°C iken 4000m yükseklikte olan Ağrı Dağı’nın eteğinde sıcaklık kaç olur? Çözüm: 4000-1000=3000 3000/200=15°C 32-15=17°C

Denizelliğin Sıcaklığa Olan Etkisi Deniz kıyılarında nem oranı yüksektir. Yağış miktarı daha fazladır.(1000-2400mm) İç kesimlerde nem oranı ve yağış miktarı daha azdır. Karasallık hakimdir. Kıyı kesimler kışın çok soğuk olmaz yaz mevsiminde de çok sıcak olamaz. İç kesimler ise kışın don, kar, buz gibi soğuk iklim şartlarına maruz kalırlar. Yaz mevsiminde ise kuru ve aşırı bir sıcak olur.

Denizelliğin Sıcaklığa Olan Etkisi İç kesimlerde günlük ve yıllık sıcaklık farkı yüksektir. Örnek: Diyarbakır, yaz mevsiminde 45°C’ye ulaşırken kış mevsiminde -10°C civarına da düşebilir. İzmir’de ise kışın sıcaklık kolay kolay 0°C’nin altına düşmez ve kar yağmaz. Yazın da 38°C’yi aşmaz.

A. İzmir 38 - 10 B. Ankara 40 - 0 C. Elazığ 38 - -12 Aşağıda yaz ve kış sıcaklıkları verilen illerin hangisinde karasallık daha belirgindir? A. İzmir 38 - 10 B. Ankara 40 - 0 C. Elazığ 38 - -12 D. Erzurum 35 - -20

A. İzmir 38 - 10 B. Ankara 40 - 0 C. Elazığ 38 - -12 Aşağıda yaz ve kış sıcaklıkları verilen illerin hangisinde karasallık daha belirgindir? A. İzmir 38 - 10 B. Ankara 40 - 0 C. Elazığ 38 - -12 D. Erzurum 35 - -20

Yeryüzü Şekillerinin Sıcaklık Üzerindeki Etkisi Dağların denize paralel olduğu Karadeniz bölgesinde nemli hava kıyılarda denizel bir etki yaratmaktadır. Fakat denizel etki iç kesimlere sokulamadığı için Karadeniz bölgesinin iç kesimleri karasaldır. Ege’de ise dağlar denize dik uzandığı için nemli hava içerilere kadar sokulmakta ve geniş bir alanda Akdeniz iklimi görülmektedir.

KARADENİZ BÖLGESİ

BOYUNA KIYI TİPİ

OROGRAFİK (YAMAÇ) YAĞIŞI KAÇKARLAR OROGRAFİK (YAMAÇ) YAĞIŞI DENİZ KIYISI

Büyük Menderes ve Aydın Dağları

RÜZGARIN SICAKLIK ÜZERİNE ETKİSİ

BİR YAMAÇTA BAKI ETKİSİ VAR İSE KALICI KAR SINIRI DAHA YÜKSEK OLUR

Yengeç Dön. Ekvator Oğlak Dön. G.K.D K.K.D G.K.D Kuzey Yarım Küre Güney Yarım Küre Yer şekillerinin eğiminden dolayı bakının etkisiyle, Dünya’nın şekline bağlı olarak, Kuzey Yarım Küre’de, güneye bakan; Güney Yarım Küre’de ise kuzeye bakan yamaçlar daha çok ısınır.

Türkiye’deki İKLİMLER: Akdeniz İklimi Karadeniz İklimi Karasal İklim MEVSİMLER: Yaz Sonbahar Kış İlkbahar

(MAKROKLİMA İKLİMLER) DÜNYA İKLİMLERİ (MAKROKLİMA İKLİMLER) Ekvatorla İklim Savan İklimi Çöl İklimi Muson İklimi Akdeniz İklimi Step İklimi Karasal İklim Kutup İklimi Sıcaklık 0 derecenin altına düşmez. Sıcaklık 0 derecenin altına ara sıra ya da sık sık düşer. Genelde 0 derecenin altında.

EKVATORAL İKLİM

Amazon havzası Kongo havzası Endonezya, Filipinler

SAVAN (YAZI YAĞIŞLI TROPİKAL İKLİM)

Kolombiya, Venezüella Doğu Afrika Güney Brezilya

Hindistan Çay Bahçeleri MUSON İKLİMİ Hindistan Çay Bahçeleri

Hindistan, Çin, Bangladeş. Japonya Kuzey Avustralya

ÇÖL İKLİMİ

Kuzey Afrika (Büyük Sahra) Meksika GOBİ, Taklamakan Arabistan Orta Avustralya (Büyük Kum, Viktorya Çölleri) Güney Batı Afrika Orta Şili

MAKİ BİTKİ ÖRTÜSÜ AKDENİZ İKLİMİ

Güney Afrika Cumhuriyeti (KAP) Güney Kaliforniya Güney Avrupa Güney Afrika Cumhuriyeti (KAP) Orta Şili Güney Batı Avustralya

ORTA KUŞAK STEP (BOZKIR) İKLİMİ

ORTA KUŞAK SERT KARASAL İKLİMİ

Kuzey Doğu Anadolu (Erzurum-Kars) Kuzey Asya (Sibirya) Kuzey Kanada

iğne yapraklı ormanlar

KUTUP İKLİMİ

Kuzey Kanada Grönland Antartika

2 5 1 7 6 ? 8 3 4

Çöl ve Kutup iklimlerinde nüfus ……………… Ekvator civarında …… ay yağış vardır. Çöllerde günlük sıcaklık farkı …………. Karasal olan ülkelerde yıllık sıcaklık farkı …….. Akdeniz ikliminde …… olayı görülmez. Kutup iklimi Türkiye’de …………..

TÜRKİYE (SİYASİ)

TÜRKİYE (FİZİKİ)

BÖLGELER

TÜRKİYE İKLİMLERİ

TÜRKİYENİN BÖLÜMLERİ

Akdeniz İklimi Karadeniz İklimi Karasal İklim Yazlar sıcak ve kurak, Kışlar ılık yağışlı, Sıcaklık 0’ın altına düşmez, Seracılık yaygındır. MAKİ Karadeniz İklimi Yazlar serin, kışlar ılıktır, Dört mevsim yağışlıdır, Bitki örtüsü ormandır, Sıcaklık farkları azdır. ORMAN Karasal İklim Yazlar sıcak, kışlar soğuktur, Kar yağar ve uzun süre kalır, Tarım kısıtlı, hayvancılık gelişmiş, Sıcaklık farkı fazladır. BOZKIR

AKDENİZ İklimi KARADENİZ KARASAL İklim Antalya Adana İzmir Aydın Çanakkale Mersin Hatay Muğla Rize Trabzon Artvin Giresun Samsun Sinop Zonguldak Bartın Düzce Erzurum Erzincan Van Kars Bitlis Malatya Muş Tunceli Elazığ

OCAK AYI MAX SICAKLIKLARI

AKDENİZ İKLİMİ

KARADENİZ İKLİMİ

KARASAL İKLİM

ANTALYA sıcaklık ve yağış grafiği 1. Kar yağar mı? 2. Yağışın en az olduğu ay ve mevsim hangisidir? 3. En çok yağış hangi mevsimde düşer? 4. Sıcaklık sıfırın altına düşmüş mü? 5. Hangi iklime ait bir grafiktir?

KONYA 1. Nemli bir yer midir? 2. Kar ya da dolu yağar mı? 3. Hangi tarım ürünü yetiştirilebilir? 4. Sıcaklık sıfırın altına düşmüş müdür? 5. En az yağış hangi ayda görülür?

Türkiye’de Dağların güney yamaçları daha sıcaktır. (Sebebi: Bakı etkisidir) Güneydeki illerimiz daha sıcaktır. Antalya gibi. (Sebebi: Enlem etkisidir ya da Kuzey Yarımkürede olmamızdır) Kışın deniz kıyısı illerimiz daha ılık ve sıcaktır. (Sebebi: Deniz etkisi yani nemliliktir)

4 2 1 5 3 Türkiye’nin; En yağışlı yeri, En kurak yeri, En soğuk yeri, En sıcak yeri, En girintili çıkıntılı kıyısı nereleridir?

Ülkemizde iklim çeşitliliğinin fazla olması, aşağıdaki ekonomik faaliyetlerden hangisini en az etkiler? A. Turizm B. Tarım C. Madencilik D. Hayvancılık

Ülkemizde iklim çeşitliliğinin fazla olması, aşağıdaki ekonomik faaliyetlerden hangisini en az etkiler? A. Turizm B. Tarım C. Madencilik D. Hayvancılık

Aşağıdaki grafiklerde üç farklı ilin sıcaklık ve yağış değerleri verilmiştir. Bu grafiklerin her biri Adana, Rize ve Kayseri gibi merkezlerden hangisine aittir? I II III A. Adana Rize Kayseri B. Kayseri Rize Adana C. Adana Kayseri Rize D. Rize Kayseri Adana

Aşağıdaki grafiklerde üç farklı ilin sıcaklık ve yağış değerleri verilmiştir. Bu grafiklerin her biri Adana, Rize ve Kayseri gibi merkezlerden hangisine aittir? I II III A. Adana Rize Kayseri B. Kayseri Rize Adana C. Adana Kayseri Rize D. Rize Kayseri Adana

ANKARA AĞRI İZMİR VAN SAMSUN ADANA URFA 1. Sıcaklık farkı en az olan iller hangisidir? 2. Karasallığın en fazla olduğu il hangisidir? 3. Enlemden dolayı sıcaklığı en az olması gereken il hangisidir? 4. Hangi ilde sıcaklık daha çabuk en üst seviyeye çıkar? 5. İndirgenmiş sıcaklık ile gerçek sıcaklığı arasındaki farkın en fazla olduğu il? ANKARA AĞRI İZMİR VAN SAMSUN ADANA URFA

ANKARA AĞRI İZMİR VAN SAMSUN ADANA URFA 6. Yerel saati en geri olan il? 7. Güneşin önünden en hızlı geçen il? 8. Büyük baş hayvancılığın en fazla yapıldığı iller hangileri? 9. Hangi ilde hasat önceliği vardır? 10. Yaz sıcaklığı en fazla olan il hangisidir? 11. Kış sıcaklığı en az olan il hangisidir? 12. Ortalama sıcaklığı en çok? ANKARA AĞRI İZMİR VAN SAMSUN ADANA URFA

İç Anadolu D.Anadolu Karadeniz Ege Marmara Akdeniz G.Doğu 13. Hangi bölge en az nemlilik değerine sahiptir? 14. Hangi bölgenin izoterm haritasında daha fazla izoterm eğrisi geçer? 15. Akdeniz iklimi hangi bölgede daha fazla alan kaplar? 16. Sıcaklık farkı hangi bölgede daha azdır? 17. Yaz sıcaklığı en fazla olan bölge hangisidir? İç Anadolu D.Anadolu Karadeniz Ege Marmara Akdeniz G.Doğu