İdari Yargı Örgütü 3. Hafta

Türkiye de idari yargı örgütü Genel idari yargı Askeri idari yargı Danıştay Bölge idare mahkemeleri İdare mahkemeleri Vergi mahkemeleri

DANIŞTAY Danıştay ın iki temel işlevi vardır. 1. Devletin en yüksek danışma ve inceleme merciidir. 2. Mahkemedir. Hem bir yüksek mahkeme, hem de bazı uyuşmazlıklarda ilk derece mahkemesi olarak görev yapar.

Danıştay ın karar organları Daireler Danıştay Genel Kurulu İdari İşler Kurulu İdari Dava Daireleri Kurulu Vergi Dava Daireleri Kurulu İçtihatları Birleştirme Kurulu Başkanlık Kurulu Başkanlar Kurulu Yüksek Disiplin Kurulu Disiplin Kurulu

Daireler 1 idari daire (1. Daire) 14 dava dairesi (2. -15. daireler) İdari dava dairesi Vergi dava dairesi (10 tane) (4 tane)

Daireler Toplam 15 daire bulunmaktadır. daire, idari dairedir. Dava dairesi değildir. Örneğin tüzük tasarılarını inceler., Kalan 14 daire dava dairesidir.

Dava Daireleri Arasındaki İşbölümü İdari ve vergi dava daireleri kendi aralarında işbölümü esasına göre çalışır. Dava dairelerinin görevlerinin kanunla düzenlenmesi yolu 2011 yılında kaldırılmıştır. Yeni düzenlemeyle dava daireleri arasındaki görev konusunun Danıştay ın işbölümü kararı ile belirlenmesi yolu kabul edilmiştir. 2013 yılında yapılan değişiklik ile iş yükünün yoğun olması durumunda vergi dava dairelerinden birinin idari dava dairesi, idari dava dairesinden birisinin vergi dava dairesi olarak görevlendirilmesi mümkündür.

Dava Daireleri Arasındaki İşbölümü Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlere ilişkin uyuşmazlıklar Üçüncü, Dördüncü, Yedinci ve Dokuzuncu dairelerde görülür. Kamu görevlilerine ait mevzuattan doğan uyuşmazlıklara ikinci, beşinci, onbirinci ve Onikinci dairelerde görülür.

Vergi ve İdari uyuşmazlıklara ilişkin görev ayırımı, hangi daireye nasıl devredileceği Başkanlar Kurulu kararıyla belirlenir. Bu kararlar Resmi Gazetede yayımlanır. Her dairede bir başkan ve yeteri kadar üye bulunmaktadır. Heyetler bir başkan ve dört üye ile toplanmakta ve salt çoğunluk ile karar almaktadır. Eğer üye sayısı yeterli ise dairelerde birden fazla heyet oluşturulabilir.

Danıştay Genel Kurulu Kanunlarla bu Kurula verilen seçim görevleri ile diğer görevleri yapar. Danıştay Kanununda öngörülen içtüzük ve yönetmelikleri kabul eder. Seçim görevleri: Uyuşmazlık Mahkemesinde ve HSYK da görev alacak üyeleri seçer. YSK seçilecek üyeleri seçer. Kendi kontenjanından Anayasa Mahkemesine seçilecek üyeleri Cumhurbaşkanına teklif eder.

İdari İşler Kurulu Kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerini, İdari daire ve kurullar arasında çıkacak görev uyuşmazlıklarını, Memur yargılanmasıyla ilgili, dairece birinci derecede verilen soruşturma izni verilmemesi kararını kendiliğinden, soruşturma izni verilmesi kararını ise itiraz üzerine inceler.

Dava Daireleri Kurulları İdari Dava Daireleri Kurulu Vergi Dava Daireleri Kurulu İdari Dava daireleri başkan ve üyelerinden oluşur. İdare mahkemelerince verilen direnme kararlarını incelemek İdari dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararları temyizen inceleyip karar vermek. Vergi dava dairelerinin başkanları ile üyelerinden oluşur. Vergi mahkemelerince verilen direnme kararlarını incelemek. Vergi dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararları temyizen inceleyip karara bağlamak.

İçtihatı Birleştirme Kurulu Dava dairelerinin veya idari ve vergi dava daireleri kurullarının kendi kararları veya ayrı ayrı verdikleri kararlar arasında aykırılık veya uyuşmazlık görüldüğü veyahut birleştirilmiş içtihatların değiştirilmesi gerekli olduğu durumlarda görevlidir. Danıştay başkanının havalesi üzerine, başsavcının düşüncesi alındıktan sonra işi inceler ve lüzümlu görürse, içtihadın birleştirilmesi veya değiştirilmesi hakkında karar verir.

Başkanlar Kurulu Danıştay başkanının başkanlığında, başsavcı, başkanvekilleri ve daire başkanlarından oluşur. Görev ve yetkilerinden bazıları şunlardır: Dava daireleri arasındaki işbölümü karar tasarısını hazırlamak İş yükü bakımından zorunluluk doğması durumunda vergi dava dairelerinin birini idari dava dairesi olarak, idari dava dairelerinin birini vergi dava dairesi olarak görevlendirebilir. Üyelerin görev yelerini belirlemek, zorunlu hallerde daire başkanı ve üyelerin dairelerini değiştirmek,

Başkanlık Kurulu Başkanlık Kurulu, Danıştay başkanının başkanlığında, üçü daire başkanı, üçü Danıştay üyesi olmak üzere 6 asıl üye, ikisi Daire başkanı, ikisi Danıştay üyesi olmak üzere 4 yedek üyeden oluşur. Başkanlık Kurulunun iki önemli görevi vardır: Yetkili merciin neresi olduğu belirtilmemiş olan yönetim işlerini belli etmek veya bu işleri yapmak Kanunla verilen görevleri yapmak

Yüksek Disiplin Kurulu: Danıştay Başkanı, Başsavcı, başkanvekilleri, daire başkanları ve üyeleri hakkında disiplin kovuşturması ve disiplin cezası uygulamasına karar verir. Disiplin Kurulu: Danıştay memurları hakkında Yüksek Disiplin Kurulu görevini yapar.

BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ Bölge İdare Mahkemesi, ilk derece mahkemesi değildir. Bu nedenle, Doğrudan bölge idare mahkemesine açılan, Bölge idare mahkemesinin ilk derece mahkemesi olarak baktığı dava yoktur. 5. Yargı paketi ile birlikte Bölge İdare Mahkemelerinin yapısı, işleyişi ve görevleri büyük ölçüde değişmiştir.

Kuruluşu Bölge İdare Mahkemeleri, Adalet Bakanlığınca kurulur ve yargı çevreleri tespit olunur. Kuruluş ve yargı çevrelerinin tespitinde İçişleri ve Maliye Bakanlıklarını görüşleri alınır. Bu mahkemelerin kaldırılmasına veya yargı çevrelerinin değiştirilmesine, İçişleri ve Maliye Bakanlıklarının görüşü alınarak Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca karar verilir.

Yapısı 18.06.2014 tarih ve 6545 sayılı Kanun değişikliğine göre, bölge idare mahkemeleri şu birimlerden oluşur: 1. Başkanlık 2. Başkanlar Kurulu 3. Daireler 4. Bölge İdare Mahkemesi Adalet Komisyonu 5. Müdürlükler

Bölge İdare Mahkemelerinde biri idare, diğeri vergi olmak üzere en az iki daire bulunmalıdır. Ancak gerekli görüldüğü hallerde Adalet Bakanlığının teklifi ve HSYK ca dairelerin sayısı arttırılıp, azaltılabilir. Bölge İdare Mahkemesi başkan ve üyeliklerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca atama yapılır.

Görevleri İstinaf başvurularını kabul etmek. 6545 sayılı Kanun ile bölge idare mahkemelerinin itiraz mercii olma sıfatı sona ermiştir. Yargı çevresindeki idare ve vergi mahkemeleri arasında çıkan görev ve yetki uyuşmazlıklarını kesin karara bağlar. Diğer kanunlarla verilen görevleri yapar.

6545 Sayılı Kanun ile getirilen yenilikler ve kaldırılan hükümler Kabul Edilen Hükümler Bölge idare mahkemeleri başkan ve iki üyeden oluşuyordu. Örgüt yapısı Danıştay a benzedi. Başkanlık, Başkanlar Kurulu, Daireler, Adalet Komisyonu ve müdürlüklerden oluşacağı kabul edilmiştir. Kurul biçiminde çalışıyordu. Bu kurulların oluşumu, aralarındaki işbölümü ile kurullara kimin başkanlık edeceği HSYK tarafından belirleniyordu. Daire tipi örgütlenme modeline geçildi. İdare ve vergi mahkemelerinin tek hakimle ve kurul halinde gördüğü bazı davalarda verdikleri kararı itiraz üzerine inceliyordu. İtiraz kanun yoluna son verilmiş, istinaf kanun yolu kabul edilmiştir. İdare ve vergi mahkemelerinin kararlarına karşı istinaf başvurularını inceler.

İDARE VE VERGİ MAHKEMELERİ İdari yargı düzeninde doğrudan dava açılabilen ilk derece mahkemeleri idare vergi mahkemeleridir. Danıştay Dairelerinde açılabilen bazı davalar dışında idari uyuşmazlıklarda genel görevli mahkemeler idare mahkemeleridir.

Vergi mahkemeleri, özel görevli mahkemelerdir Vergi mahkemeleri, özel görevli mahkemelerdir. Yani Kanun da belirtilen uyuşmazlıkları çözmekle görevlidirler. Vergi mahkemelerinin görevleri şunlardır: Genel bütçeye, il özel idareleri ve köylere ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davaları, Yukarıdaki konularda 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun uygulanmasına ilişkin davaları Diğer kanunla verilen işleri karara bağlamakla yükümlüdür.

Kuruluşu Bölge İdare Mahkemeleri, Adalet Bakanlığınca kurulur ve yargı çevreleri tespit olunur. Kuruluş ve yargı çevrelerinin tespitinde İçişleri ve Maliye Bakanlıklarını görüşleri alınır. Bu mahkemelerin kaldırılmasına veya yargı çevrelerinin değiştirilmesine, İçişleri ve Maliye Bakanlıklarının görüşü alınarak Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca karar verilir.

İdare ve Vergi Mahkemeleri Kurul halinde Tek hakimle Yapısı İdare ve Vergi Mahkemeleri Kurul halinde Tek hakimle

İdare ve vergi mahkemelerinde birer başkan ile yeteri kadar üye bulunur. İdare ve vergi mahkemeleri kural olarak, kurul halinde yani bir başkan ve iki üye ile toplanır ve oyçokluğu ile karar alır. Ancak, İdare mahkemeleri açısından belirli bir miktarı aşmayan -28.000- tam yargı davaları ile aynı miktarı aşmayan konusu belli bir parayı içeren idari işlemlere karşı açılan iptal davaları tek hakimle karara bağlanır. Vergi mahkemeleri açısından, toplam değeri 28.000 TL yi aşmayan vergi uyuşmazlıkları tek hakimle karara bağlanır.

ASKERİ İDARİ YARGI ÖRGÜTÜ: ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, Askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesidir. Askeri idari yargı tek derecelidir.

Yapısı Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin organları: Daireler Daireler Kurulu Başkanlar Kurulu Yüksek Disiplin Kurulu Genel Kurul

Üyeleri AYİMin üyelerinin bir kısmı askeri hakim, bir kısmı ise kurmay subaydır. Askeri hakim sınıfından olan üyeler, mahkemenin bu sınıfta olan başkan ve üyelerince belirlenecek üç aday içinden, hakim olmayan üyeleri, rütbe ve nitelikleri kanunda gösterilen subaylar arasından Genel Kurmay Başkanlığınca her boş yer için gösterilecek üç aday içinden Cumhurbaşkanınca seçilir.