SÖZCÜKTE ANLAM

1.Eş Sesli (Sesteş) Kelimeler Yazılışları ve söyleyişleri aynı,anlamları farklı olan sözcüklere sesteş ya da eş sesli sözcük;bu ilişkiye de sesteşlik diyoruz. Örnekler;”Yüz”sözcüğünü değişik anlamlarda kullanalım. *Yüzümü yıkamadan kahvaltıya oturmam(Organ adı) *Kardeşim yüze kadar sayabiliyor(Sayı adı) *Nehirde zevkle yüzdüm(Yüzmek fiili)

2.Eş Anlamlı(Anlamdaş)Kelimeler Eş anlamlı sözcüklerin var oluşunda,dilimize yabancı dillerden girmiş sözcükler etkili olmuşlardır.Bu sayede dilimiz daha da zenginleşmiş ve canlılık kazanmıştır.Yinede karşılığı olan eş anlamlı sözcüklerden Türkçe olanını kullanmamız yerinde olur. TÜRKÇE YABANCI yanılgı hata istek arzu ak beyaz öykü hikaye

3.Karşıt(Zıt)Anlamlı Kelimeler Anlamca birbirinin zıttı olan sözcüklerdir.Bu tür sözcüklere, Karşıt anlamlı sözcükler adı verilir. Örnek; *”Deli dostun olacağına akıllı düşmanın olsun.” ”akıllı”ve”deli” “dost”ve”düşman”sözcükleri zıt iki kavramlardır.

4.Mecaz Anlamlı Kelimeler Bu sözcük zamanla gerçek anlamından uzaklaşarak başka anlam kazanabilir.Böyle sözcüklere Mecaz Anlamlı Sözcükler denir. Örnek: *”O kadar çok test çözdüm ki annem artık piştiğime karar verdi.”cümlesindeki “pişmek”olgunlaşmak,o konuda yeterli bilgiye sahip olmak anlamında kullanılmıştır.

5.Deyim Anlamlı Kelimeler Belli bir kavram, olayı veya duyguyu dile getirmek için kurulmuş, ilgi çekici bir anlatım özelliği taşıyan,kalıplaşmış sözcük gruplarına Deyim denir. Örnekler; *”Uyuyan yılanın kuyruğuna basmak.” (Kötülük yapmak durumunda olduğu halde kimseye dokunmayan kişiyi incitip saldırmasına neden olmak.) *”Fırıldak çevirmek.”(Hile yapmak.)

6.Terim Anlamlı Kelimeler Sanat,bilim,meslek dallarından ve diğer olanlardan birinin konusu ile ilgili özel bir kavramı karşılayan sözcüklere Terim denir. Örnek; *”9’un kare kökü 3’tür.”cümlesinde, “kök” sözcüğü,matematik ile ilgili bir terim olarak kullanılmıştır.

7.Gerçek Anlamlı Kelimeler Bir sözcüğün kazandığı ilk anlamıdır. Herkesçe bilinen en yaygın anlamıdır.Buna, sözcüğün temel anlamı da denir. Örnek; *”Ağacın kökü her geçen gün biraz daha derinlere iniyor.”cümlesinde “kök” kelimesi”ağacın toprak altında kalan kısmı”anlamında kullanılmıştır ki bu, sözcüğün gerçek anlamıdır.

8.Yan Anlamlı Kelimeler *Kardeşimin ayakları çok küçük. *Izgaramızı üç ayaklı yaptırdık. *Ayağına pantolon çek de gidelim. “Ayak”sözcüğü; birinci cümlede, temel anlamıyla kullanılmış; diğer cümlelerde ise temel anlamının dışında yeni bir anlam kazanmıştır.”Ayak” sözcüğünün temel anlamıyla ilgi ya da benzerlik kurarak, başka varlıkları, durumları,karşılamasına Yan Anlam denir. Örnekler; * Gözüne toz kaçmış.(Temel anlam) *Dosyayı masanın gözüne koydu.(Yan anlam) *Son çalışmaları ile gözüme girdi.(Mecaz anlam)s