FABRİKA VE PROSES TASARIMI 1.BÖLÜM
Proses nedir? Bir takım girdi kaynaklarını kullanarak bunları işleyen, ürün veya servis çıktısı veren düzenli sistemlerdir. Prosesin düzen içerisinde olması demek iş akışının planlanmış ve ardışık aşamalardan meydana gelmiş olması demektir.
Dizayn nedir? Bir ürün, hizmet veya proses için bir plan oluşturmak veya geliştirmektir.
Proses Dizaynı ÜRÜN DİZAYNI İÇİN PROSES KONSEPT GELİŞTİRME ÖN DİZAYN YENİLEME VE GELİŞTİRME PROTOTİP ÜRETİMİ VE FİNAL DİZAYN ÜRÜN DİZAYNI İÇİN PROSES ÜRETİM AKIŞI VE HİZMET ÜRETİMİ İÇİN PROSES Tedarik ağı tasarımı Dağılım ve proses akışı Proses teknolojisi İş tasarımı
TAKİP EDİLECEK AŞAMALAR ! Üretilecek ürünlerin «proses akım şemaları» detaylı olarak çıkartılmalıdır. Bu şema aynı alanda veya hat üzerinde üretimi yapılabilecek tüm ürünler için bir arada düşünülerek oluşturulmalıdır. Girdi(hammadde, ambalaj, buhar, su vb) ve çıktılar(yarı mamüller, nihai ürünler, atıklar vb) proses akım şeması üzerinde gösterilmelidir. Bu akım şeması aynı zamanda fabrikanın «üretim iş akış şeması» anlamına gelmektedir.
Proses İşaretleme Sembolleri Proses başlama veya bitiş Operasyon, aktivite Karar verme, Değerlendirme Aktivite Taşıma, hareket Prosese giriş ve çıkışlar Bekleme Akış Depolama Karar
Gofret Blokları depolama Gofret proses akım şeması Krema yapımı Hammaddeler Hammaddeler Plaka pişirme Plaka depolama Dışarı Gofret Blokları depolama Blok Soğutma Kesme Paketleme Depolama Başlama Krema Sürme Gofret proses akım şeması Plaka soğutma Ambalaj malzemeleri Bitiş
BİR PROSES ASLINDA BİR TASARIM AKTİVİTESİDİR!! PROSES AKIM ŞEMASINDAN ÜRETİM TASARIMINA GEÇİLİRKEN BİTİRİLMİŞ BİR TASARIM ŞU ÖZELLİKLERE SAHİP OLMALIDIR; Yüksek Kaliteli: En iyi kalitede ürün verecek koşullar bir araya getirilmiş, kaliteyi etkileyebilecek ısıtma, soğutma vb. yan dizayn unsurları düşünülmüş olmalıdır Hızlı Üretim: Üretim kapasitesini düşürecek gereksiz unsurlardan kaçınılmış, zamanı uzatacak gereksiz detaylardan arındırılmış olmalıdır. Güvenilir: Hedeflenen net ürün üretilebilmeli, hedef ürünün sorunsuz ve daimi üretimi sağlanabilmeli Üretim esnekliği: Gerektiğinde küçük değişikliklerle kaplama, soğutma, çeşnilendirme vb. aparatlar veya makineler sisteme adapte edilebilmeli, alternatif ürünlerin üretimine olanak sağlanabilmeli Düşük maliyet: Gereksiz enerji, su, buhar vb. tüketimi, gereksiz ıskarta ve atık çıkartımı olmamalı.
Bu durumda PROSES TASARIMINDA İZLENECEK AŞAMALAR; 1. Proses akım sembollerini kullanarak akım şemasını oluştur 2. İyi bir tasarımın koşullarını göz önünde bulundurarak prosesi geliştir 3. Prosesin performansını ölç (ön denemeler yap, sonuçlara bak vb) 4. Verimlilik, zaman,çıktı ve süreç çalışmaları yap
1.Proses akım şemasının oluşturulması Proses haritasının oluşturulması Prosesi oluşturan tüm farklı aktiviteler yazılır Akım şemasında tüm materyal, insan veya bilgi akışları gösterilir. Prosesin kritik analiz ve kararları da şemada gösterilir.
Gofret Blokları depolama Gofret proses akım şeması Krema yapımı Hammaddeler Hammaddeler Plaka pişirme Plaka depolama Dışarı Gofret Blokları depolama Blok Soğutma Kesme Paketleme Depolama Başlama Krema Sürme Gofret proses akım şeması Plaka soğutma Ambalaj malzemeleri Bitiş
2. İyi bir tasarımın koşullarını göz önünde bulundurarak prosesi geliştir Proses akım şemasını incele ve geliştirilebilecek yönler, atlanmış olabilecek detaylar tekrar gözden geçirilir
3. Proses performansını ölç ve değerlendir Genellikle bir proses performansı 5 anahtar ölçütle değerlendirilir; Kalite Hız Güvenilirlik Esneklik Maliyet
4.Verimlilik,zaman,çıktı,kalite vb. değerlendir süreç çalışmaları yap Birim zamandaki üretim miktarı Bir sirkülasyon süreci (bir ürününün prosese başlayıp prosesi terk ediş süresi) Verimlilik=(Çıktı/Girdi)x100 Vb. ölçütler açısından proses değerlendirilir
Gofret Blokları depolama Gofret proses akım şeması Krema yapımı Hammaddeler Hammaddeler Plaka pişirme Plaka depolama Dışarı Gofret Blokları depolama Blok Soğutma Kesme Paketleme Depolama Başlama Krema Sürme Gofret proses akım şeması Plaka soğutma Ambalaj malzemeleri Bitiş
Gofret proses akım şeması *Kalite iyileştirmesi örneği* Krema yapımı Hammaddeler Hammaddeler Plaka pişirme Plaka depolama Dışarı Gofret Blokları depolama Blok Soğutma Kesme Paketleme Depolama Başlama Krema Sürme Gofret proses akım şeması *Kalite iyileştirmesi örneği* Plaka soğutma Ambalaj malzemeleri Kalite standartlarına uygunluk? Iskarta Hayır Bitiş Evet
Gofret proses akım şeması *Verimlilik, süreç iyileştirme örneği* Hammaddeler Plaka pişirme Plaka depolama Dışarı Gofret Blokları depolama Blok Soğutma Kesme Paketleme Depolama Başlama Krema Sürme Gofret proses akım şeması *Verimlilik, süreç iyileştirme örneği* SONUÇ; Dondurma hariç 240 kg/h Dondurma dahil 220 kg/h Krema yapımı Hammaddeler Evet Plaka soğutma Soğutma gerekliliği? Hayır Ambalaj malzemeleri Bitiş
Proses akım şemasından üretim tasarımına geçiş
Gofret Blokları depolama Hammaddeler Plaka pişirme Plaka depolama Gofret Blokları depolama Kesme Paketleme Depolama Başlama Krema Sürme Dışarı
ÜRETİM TASARIMI AÇISINDAN PROSES ÇEŞİTLERİ Proje Prosesleri Hat (Kitle) Prosesleri Kesikli Prosesleri Sürekli Prosesler
1.Proje Prosesleri Kompleks iş akışına sahip Yüksek kapasiteli İş çeşitliliği fazla Önceden Belirlenmiş; başlangıç ve bitiş zamanı, kalite ve maliyet hedefleri Birçok farklı beceri koordine edilmesi gerekir Sabit pozisyon düzeni vardır
2.Hat (kitle) Prosesleri Bir hat üzerinde ilerleyen, standart ve tekrarlanabilir ürünlerin üretilebildiği, düşük beceri gerektiren işlerin yapıldığı hat prosesleridir.
3. Kesikli Prosesler Ara depolama, karar verme, yarı mamül ayırma ve tekrar işleme aşamaları olan proseslerdir. Bunların proses akışlarına baktığımızda;
4. Sürekli Prosesler Yüksek kapasiteli, ara depolama aşamaları daha az, sürekli aktif işlem basamağı olan proseslerdir. Standart ve tekrarlanabilir benzer ürün üretilebilir Üretime başlama/ara veya bitirme zor ve maliyeti yüksektir (start-stop cost) Proses akışı işlem basamakları arasında uzun boru ve konveyörler ile sağlanır ve süreklilik sağlanmıştır.