Gülsüm Çiğdem Çavdaroğlu KoçSistem ANAHTAR KELİMELER Ar-ge, sürdürülebilirlik, Ar-ge merkezi, Ar-ge projeleri KOÇSİSTEM AR-GE’DE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ÖZET Bu çalışmada, KoçSistem’in “sürdürülebilirlik” ilkesinin Ar-Ge birimi kapsamında nasıl gerçeklendiği ve “sürdürülebilirlik” başlığı altında yapılan faaliyetler açıklanmaktadır. KoçSistem, Akıllı Ulaşım Sistemleri konusundaki çalışmalarına 2010 yılında Car 2 Car projesi ile başlamıştır. Bu projede elde edilen bilgi birikiminin kullanılması ve zenginleştirilmesi amacıyla 2012 yılında CoMoSeF projesinin Türkiye konsorsiyumuna dahil olarak çalışmalarına devam etmiştir. Elde edilen bilgi birikiminin kullanımıyla verilerin bilgiye dönüştürülmesi ve son kullanıcılara sunulabilmesi için 2014 yılında INSIST projesi konsorsiyumuna katılmak için başvuruda bulunulmuştur. KoçSistem’in başvurusu olumlu değerlendirilmiş ve projenin 2015 sonunda başlatılmasına karar verilmiştir. KoçSistem hem aynı konu altında geliştirdiği projelerle hem de konu ile ilgili olarak gerçekleştirilen etkinliklere makale / bildiri sunumu amaçlarıyla katılım sağlayarak sürdürülebilirlik ilkesini uygulamaya çalışmaktadır. GİRİŞ KoçSistem, Tübitak Teydeb destekli “Güvenli Trafik için Araçlar Arası Haberleşme Teknolojileri Projesi” C2C Projesine 2010 yılında başlamış, 2013 yılında projeyi başarılı olarak tamamlamıştır. Bu proje ile “Akıllı Trafik Sistemleri”ne yönelik geleceğin servislerinin yaratılması için ihtiyaç duyulacak uygulama ve sistemin geliştirilmesi adreslenmiştir. Güvenli Trafik için Araçlar Arası Haberleşme Teknolojileri ile yolcu ve araç güvenliğinin arttırılmasına yönelik elektronik sistemlerin geliştirilmesi ve bu sayede trafik verimliliğinin arttırılmasının amaçlandığı projede, elde edinilen kazanımlar ile Avrupa Birliği ve uluslararası endüstri standartlarının geliştirilmesi aşamasında yer alınarak ülkemiz otomotiv sektörünün kalıcı ve sürdürülebilir rekabetine katkı sağlanması hedeflenmiştir. Proje çalışmaları esnasında gerek yapılan araştırmalar ve gerekse deneysel çalışmalar da elde edilen bulgular pek çok yeni ArGe projelerini tetikleyecek boyutta olmuştur. Teknolojik gelişmeler ve bu alanda yürütülen diğer çalışmalar yakın takibe alınarak konsorsiyumlar ve standart kuruluşları ile yürütülen yakın temaslar başta Avrupa Birliği Projeleri olmak üzere yeni projelerde yer alarak edinilen bilgi birikiminin kullanılmasına ve yeni kazanımlar elde edinilmesini sağlamıştır. Elde edilen bilgi birikiminin sürekliliğinin sağlanması ve araştırmalara devam edilerek güçlendirilmesi, zenginleştirilmesi için ITEA2 CoMoSeF proje konsorsiyumuna paydaş olarak katılım sağlanmıştır. CoMoSeF projesiyle Avrupa Birliği Akıllı Trafik Sistemleri aksiyon planı ve “Hedef 2023 Ulusal Aksiyon Planı”nı destekleyen “Akıllı Trafik Sistemleri”ne yönelik geleceğin servislerinin yaratılması için ihtiyaç duyulacak uygulama ve sistemin geliştirilmesi adreslenmiştir. Bu kapsamda pazar ihtiyaçları çerçevesinde, ortaya çıkan sensörleri, servis ve iletişim çözümlerini içeren iş modelleri yaratılmaktadır. ABSTRACT In this paper how KoçSistem implements “sustainability” principle in R&D department and which activities carried out are described. KoçSistem started to develop Intelligent Transport System projects in 2010 with C2C project. In 2012 KoçSistem joined in Turkish consortium of CoMoSeF project and used the obtained know-how from C2C project. Finally KoçSistem joined in INSIST project in The main subject of INSIST project is Smart Cities. KoçSistem will develop interfaces and applications in order to provide useful information to INSIST user layers. KoçSistem attends conferences in order to present its R&D activities as well as develops Intelligent Transformation Systems. KEYWORDS R&D, sustainability, R&D center, R&D project SONUÇ Birbirinin devamı olarak kabul edilebilecek C2C ve CoMoSeF projeleri ile KoçSistem’de Akıllı Ulaşım Sistemleri konusunda önemli bir bilgi birikimi elde edilmiştir. Bu bilgi birikimi C2C projesinin geliştirilmesi sırasında oluşmaya başlamış, CoMoSeF projesi ile oldukça zenginleşmiştir. Projelerin geliştirilmesi süreçlerinde ulusal ve uluslararası etkinliklere katılım sağlanarak aynı konuda çalışan farklı firmalarla bir araya gelinmiş ve yeni işbirliklerinin oluşması sağlanmıştır. CoMoSeF projesi, Haziran 2015’te geliştirilen tüm uygulamaların demo gösterimlerinin yapılmasıyla sonlanacaktır. Bu projelerde elde edilen bilgi birikiminin sürdürülebilmesi için Itea kapsamında geliştirilecek olan “Akıllı Şehirler İçin Entegre Servis Yönetim ve Dağıtım Platformu” (INSIST) projesinin Türkiye konsorsiyumuna katılım sağlanmıştır. INSIST projesinde, önceki projelerde geliştirilen uygulama parçacıklarının kullanımıyla, şehir verilerinden bilgi üretilmesi sağlanacak ve bu bilginin akıllı şehirler kapsamında yapılacak olan senaryolarda kullanılması sağlanacaktır. Erdem Ergen KoçSistem YÖNTEM, ARAŞTIRMA «Car 2 Car» Projesi K2010 yılında başlayan ve 2013 yılı sonunda tamamlanan C2C projesinin konsorsiyumunun projedeki amaçları, Avrupa için temel oluşturan yeni standartlar geliştirmek Araçlar arası haberleşmeyi garantilemek C2C uygulamaları için lisans maliyeti gerektirmeyen frekans bantlarını tayin etmek Standartları dünya standardı yapmak Yaygınlaşma stratejileri ve iş modelleri geliştirmek (pazara girişi hızlandırmak için ) ve Araçlar ve alt yapı arasında otomotik ve hızlı veri transferi, Trafik verileri, arıza uyarıları ve eğlence verileri transferi ve Ön kurulum gerektirmeyen anlık ağ bağlantı desteği hedeflerini gerçekleştirmektir. Projede “CAR 2 CAR Communication Consortium” standartlarına uygun çalışılmış, araçlar arası haberleşmenin uyumlu olması sağlanmıştır. Bu sayede farklı üreticilerin farklı tedarikçilerin ürünlerini kullanabilmesi sayesinde süreklilik sağlanmıştır. Akıllı Taşıma Sistemleri ("Intelligent Transport Systems (ITS)”), yani V2X/X2V alanındaki standartlar IEEE, ETSI ve ISO tarafından yayınlanmaktadır. ETSI/IEEE/C2C, ASTM, ISO-TC204-WG16 tarafından ortak bir platform oluşturulmuştur. Proje kapsamındaki çalışmalar temel olarak CEN, IEEE ve ETSI uyumlu olarak geliştirilmiştir. Proje çalışmaları esnasında gerek yapılan araştırmalar ve gerekse deneysel çalışmalar da elde edilen bulgular pek çok yeni ArGe projesini tetikleyecek boyutta olmuştur. Teknolojik gelişmeler ve bu alanda yürütülen diğer çalışmalar yakın takibe alınarak konsorsiyumlar ve standart kuruluşları ile yürütülen yakın temaslar başta Avrupa Birliği Projeleri olmak üzere yeni projelerde yer alarak edinilen bilgi birikiminin kullanılmasına ve yeni kazanımlar elde edinilmesini sağlamıştır. Bu projenin geliştirilmesi sürecinde ITEA2 CoMoSeF ve CarCoDe projeleri ile yakın temaslarda bulunulmuş ve CoMoSeF projesinin Türkiye konsorsiyumuna katılım sağlanmıştır. KoçSistem, CoMoSeF projesinde C2C projesi ile elde ettiği bilgi birikimini kullanarak proje "uygulama birimi" ne servis sağlayacak yapıları oluşturmuştur. Bu yapılardan "özelleştirilmiş yerel dinamik harita altyapısı" ürünün fonksiyonelliği açısından oldukça önemli bir yer tutmaktadır. C2C projesinde sağlanan harita desteği, CoMoSeF projesinde geliştirilerek senaryolar için daha verimli ve faydalı bilgiler üretilmesi sağlanmıştır. Var olan harita altyapılarının gerekli ve yeterli fonksiyonları sağlayamaması, yeni ve özgün bir yapı kurmayı zorunlu hale getirmiştir. «CoMoSeF» Projesi CoMoSeF projesi, Eureka kümesi olan Celtic-Plus programı kapsamında, 2012 – 2015 yılları arasında devam etmiştir. CoMoSeF projesiyle Avrupa Birliği Akıllı Trafik Sistemleri aksiyon planı ve Hedef 2023 Ulusal Aksiyon Planını destekleyen Akıllı Trafik Sistemlerine yönelik geleceğin hizmetlerinin yaratılması için ihtiyaç duyulacak uygulama ve donanımların geliştirilmesi adreslenmiştir. Bu kapsamda pazar ihtiyaçları çerçevesinde hizmet ve iletişim çözümlerini içeren iş modelleri yaratılmıştır. Projede, araçların diğer araçlar ile ve yol kenarı üniteleri ile haberleşmesi sağlanarak elde edilen verilerden sürüş kalitesini ve güvenliğini arttıracak ve trafik yönetimini destekleyecek bilgi sağlanması gerçekleştirilmiştir. Bu verilerin işlenmesi ile elde edilen bilgiler mobil uygulamalar ve servisler aracılığı ile son kullanıcı olan sürücüler, yayalar ve trafik otoritelerinin hizmetine sunulmuştur. Projenin Türkiye Konsorsiyumu tarafında yürütülen çalışmalarda İstanbul’da ve Sakarya’da bir pilot proje gerçekleştirilmektedir. Projeye 9 ülkeden 23 iş ortağı katılmıştır. Proje kapsamında gerçeklenen kullanım senaryolarında; yol kenarı ünitesinden gelen verilerin araç içi donanımda işlenerek uyarı mesajlarının üretilmesi ve üretilen uyarı mesajlarının gösterilmesiyle sürücünün bilgilendirilmesi amaçlanmıştır. KoçSistem var olan harita yapılarını incelemiş, C2C projesinde geliştirdiği harita altyapısına yeni fonksiyonların eklenebilmesi için altyapıyı uygun hale getirmiştir. Diğer bir önemli sorun olan yüksek hassasiyet isteyen konumlama konusunda çalışmalar yapılmıştır. Yapılması öngörülen uygulamalar ve kullanıcı senaryoları için özgün çözümler üretilmiş ve bu çözümler sahada test edilerek çıktıları değerlendirilerek kullanılabilir hale getirilmiştir. Günümüzde hala standartları tam olarak oturmamış olan akıllı ulaşım sistemleri için uluslararası bazda geri bildirim yapılarak, standartlara ihtiyaç duyulan yapıların eklenmesi sağlanmıştır. Araç sensörlerinden veri alınması ve değerlendirilen verinin araç sürücüsüne iletilmesi özgün çözümler ile denenmiş ve uygulanmıştır. Tüm sistemin test edilebilmesi için uygun simülasyon ortamları oluşturulmuş ve proje paydaşlarının kullanımına sunulmuştur.