KLİNİK BECERİ EĞİTİMİ Tıp Eğitimi Anabilim Dalı Seminerleri 17.11.2015 / 22

GİRİŞ Son 15 yılda klinik pratikteki “istenmeyen durumlar” giderek daha da önem kazanmıştır. 2000 yılında Kohn ve arkadaşlarının araştırması, “An Organization with Memory” raporu bu hususu daha da gündeme taşımıştır. DSÖ 2010’da Hasta güvenliği müfredatını yayınladı. http://www.csen.com/err.pdf https://www.aagbi.org/sites/default/files/An%20organisation%20with%20a%20memory.pdf http://www.who.int/patientsafety/education/curriculum/PSP_Eval_Study_Report-2011_March-2012.pdf / 22

[Tıbbi Hata Araştırmaları] Utah ve New York’ta yapılan iki büyük araştırma yatışların %2,9 ve 3,7’sinde tıbbi hataların yapıldığını göstermiştir. İstenmeyen olayların %6,6’sı ve %13,6’sı ölümle sonuçlanmaktadır; bunların yarısı önlenebilir ölümlerdir. Sonuçta ABD’de her yıl 100 bin insan tıbbi hatalardan ölmektedir. http://www.csen.com/err.pdf American Hospital Association. Hospital Statistics. Chicago. 1999. See also: Brennan, Troyen A.; Leape, Lucian L.; Laird, Nan M., et al. Incidence of adverse events and negligence in hospitalized patients: Results of the Harvard Medical Practice Study I. N Engl J Med.324:370-376, 1991. See also: Leape, Lucian L.; Brennan, Troyen A.; Laird, Nan M., et al. The Nature of Adverse Events in Hospitalized Patients: Results of the Harvard Medical Practice Study II. N Engl J Med. 324(6):377-384, 1991 Brennan, Troyen A.; Leape, Lucian L.; Laird, Nan M., et al. Incidence of adverse events and negligence in hospitalized patients: Results of the Harvard Medical Practice Study I. N Engl J Med. 324:370-376, 1991. See also: Leape, Lucian L.; Brennan, Troyen A.; Laird, Nan M., et al. The Nature of Adverse Events in Hospitalized Patients: Results of the Harvard Medical Practice Study II. N Engl J Med. 324(6):377-384, 1991. See also: Thomas, Eric J.; Studdert, David M.; Burstin, Helen R., et al. Incidence and Types of Adverse Events and Negligent Care in Utah and Colorado. Med Care forthcoming Spring 2000 http://www.csen.com/err.pdf#%9A%20%A9%90%EA%C9UC%12%FC%DD@_%B7N%FEFOOT4 / 22

[DSÖ Hasta Güvenliği Müfredatı] Tüm dünyada tıp eğitimi müfredat kaynaklarını üretmek ve yaymak suretiyle hasta güvenliği eğitimini desteklemek; Tıp öğrencileri ve eğitimcilerinin ihtiyaçlarını karşılayacak, kolayca adapte edilebilir müfredat rehberi hazırlamak; Tıp fakülteleri ve üniversiteleri hasta güvenliği eğitimi konusunda kapasite geliştirmek için güçlendirmek; Müfredat rehberinin farklı sağlık eğitimi sistemlerine ve tüm ülkelerin ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde her zaman kültürel olarak duyarlı olmasını sağlamak; Hasta güvenliği eğitimi ve öğrenmesi ihtiyacı için duyarlılığı ve bilinci artırmak. American Hospital Association. Hospital Statistics. Chicago. 1999. See also: Brennan, Troyen A.; Leape, Lucian L.; Laird, Nan M., et al. Incidence of adverse events and negligence in hospitalized patients: Results of the Harvard Medical Practice Study I. N Engl J Med.324:370-376, 1991. See also: Leape, Lucian L.; Brennan, Troyen A.; Laird, Nan M., et al. The Nature of Adverse Events in Hospitalized Patients: Results of the Harvard Medical Practice Study II. N Engl J Med. 324(6):377-384, 1991 Brennan, Troyen A.; Leape, Lucian L.; Laird, Nan M., et al. Incidence of adverse events and negligence in hospitalized patients: Results of the Harvard Medical Practice Study I. N Engl J Med. 324:370-376, 1991. See also: Leape, Lucian L.; Brennan, Troyen A.; Laird, Nan M., et al. The Nature of Adverse Events in Hospitalized Patients: Results of the Harvard Medical Practice Study II. N Engl J Med. 324(6):377-384, 1991. See also: Thomas, Eric J.; Studdert, David M.; Burstin, Helen R., et al. Incidence and Types of Adverse Events and Negligent Care in Utah and Colorado. Med Care forthcoming Spring 2000 support patient safety education by creating and disseminating Curriculum resources worldwide, to facilitate training of medical students and prepare them for safe practice in the workplace; provide a Curriculum Guide that can be easily adapted to suit the educational needs in patient safety of medical students and educators; empower medical schools and universities to build capacity in teaching patient safety; ensure the Curriculum Guide is at all times culturally sensitive to the needs of all countries and applicable to different health education systems; raise awareness and engage commitment of the need for patient safety teaching and learning. http://www.who.int/patientsafety/education/curriculum/PSP_Eval_Study_Report-2011_March-2012.pdf / 22

KLİNİK BECERİ NEDİR? Klinik beceri eğitimi, sağlık hizmeti sunucularına uzmanlaşmış yetkinlik kazandırır. Bir klinik beceri merkezi şu maddelerle tanımlanır. Alt yapı Uzman malzeme Uzman ekip http://journals.lww.com/simulationinhealthcare/Fulltext/2010/12000/Design_Considerations_for_Healthcare_Simulation.5.aspx?WT.mc_id=HPxADx20100319xMP / 22

Alt Yapı Binanın yapısı küçük ve büyük grupları bir arada almaya uygun olmalı. Birbiriyle bağlantılı odalar olabilir. Poliklinik, yataklı servis, ameliyathane, laboratuvar ortamları olmalı. Ortamlarda her şey gerçeğe yakın olmalı. http://journals.lww.com/simulationinhealthcare/Fulltext/2010/12000/Design_Considerations_for_Healthcare_Simulation.5.aspx?WT.mc_id=HPxADx20100319xMP / 22

[Bazı Merkez Örnekleri] / 22

Uygun Malzeme Malzemeler olabildiğince gerçeğe yakın olmalı Düşük teknoloji ürünlerinden robotik cerrahi eğitim ürünlerine ve simülatörlere kadar geniş bir yelpazede eğitim malzemesi kullanılmaktadır. / 22

[Simülasyon Ürünleri] I. Yüksek teknoloji içermeyen simülasyonlar (Low-tech simulations) 1. Üç boyutlu organ modelleri 2. Temel plastik mankenler 3. Hayvan modelleri 4. İnsan kadavraları 5. Simüle hasta karşılaşmaları II. İleri teknoloji içeren simülasyonlar (Hightech simulations) 1. Görüntüye dayalı simülatörler (Screenbased simulations) 2. Gerçekçi, aslına uygunluğu yüksek girişimsel simülatörler (Realistic, high-fidelity procedural simulators [part task trainers] ) 3. Gerçekçi üst teknolojili interaktif hasta simülatörü (Realistic high-tech interactive human simulator) 4. Sanal Gerçeklik ve Dokunmatik Sistemler (Virtual Reality and Haptic Systems) Hamit Acemoğlu. Tıp Eğitiminde Sorunlar ve Güncel Yaklaşımlar Sempozyumu. 5-6 Aralık 2015, Diyarbakır. http://www.tipdek.org/pdf/dicleuniv/beceriegitim.pdf / 22

Uzman Eğiticiler Farklı kategoride eğiticiler olabilir: Simülasyonda usta olanlar İletişim becerilerinde usta olanlar Eğitim becerileri iyi olanlar. Eğiticilerin beceri eğitiminde usta olmaları elzemdir. / 22

Beceri Eğitimi Neden Gerekli? Eğitimle ilgili sebepler Beceri eğitimi istenmeyen sonuçları önlemektedir. Maket/simülasyonda başarılı öğrenci genelde klinikte de iyi olmaktadır Politik sebepler Hasta beklentileri Standartlar Hizmetle ilgili sebepler Hizmet sunumu eksisi gibi değil Hastalar daha kısa süreli yatırılıyor Hastalar sağlam ve güvenilir sağlık hizmeti talep ediyor Politik: NEC 2007 http://www.gov.scot/Resource/Doc/47032/0013897.pdf / 22

NELER ÖĞRETİLMELİ? Beceri eğitimi şu amaçlarla yapılır: Yeni becerileri deneme Damara girmeyi maket üzerinde öğrenme ve tecrübe etme Pekiştirme e-öğrenme ile damara girme bilgilerini pekiştirme Yenileme İğne batması gibi komplikasyonların önemini tartışma Yeniden tasarım Yeni bir damara girme eğitimi geliştirme Risk azaltma Herkesin aynı standart eğitimi almasını sağlama Düzenleme Yeterlilik standartları belirleme ve değerlendirme Araştırma En etkili yöntemi bulmak için araştırma yapma / 22

http://www.tipdek.org/pdf/ulusalcep2014.pdf Sayfa 84 [ÇEP] Temel Hekimlik Uygulamaları Listesi Öykü alma: 3 Genel ve soruna yönelik fizik muayene: 20 Kayıt tutma, raporlama ve bildirim: 9 Laboratuvar testleri ve ilgili diğer işlemler: 21 Girişimsel ve girişimsel olmayan uygulamalar: 68 Koruyucu hekimlik ve toplum hekimliği uygulamaları: 15 http://www.tipdek.org/pdf/ulusalcep2014.pdf Sayfa 84 / 22

NASIL ÖĞRETİLMELİ? Ker ve Bradley (2007): Amaç: Deneme, pekiştirme, araştırma, düzenleme Süreç: Simüle olayın gerçeğe uygunluğu Katılımcılar: Bireyler, ekipler, kurum / 22

Öğrenme Teorileriyle İlişkisi Davranışçı teori: CPR eğitimi. Tekrar ettikçe öğrenilir. Bilişsel yapılandırmacı teori: Anamnez alma Önceki bilgiyle bağ kurulur Refleksiyon Yatan hasta simülasyonu Kısa simülasyon ardından debriefing ve geribildirim / 22

PRATİK YAKLAŞIMLAR Teknik Beceri STEPS yaklaşımı: Önceki bilgiyle bağlantı kur Yorum yapmadan demonstrasyon Açıklayarak tekrar demonstrasyon Eğitici ve akran geribildirimleri eşliğinde uygulama Ustalaşana kadar uygulama / 22

Teknik Olmayan Beceriler SIS-FR yaklaşımı: Ortamı hazırla ve rolleri ve çıktıları belirle Rolleri ver ve yeterli süre uygula Özetle Geribildirim ver Düzeltmeleri yap ve yeniden uygula / 22

/ 22

/ 22

GÜNCEL GELİŞMELER Kanıt gelişimi Mesleklerarası ekip eğitimi Akran eğitimi Teknoloji Performans değerlendirmesi Performansın belirleyicileri / 22

SINIRLILIKLAR Klinik beceri eğitimi gerçek klinik uygulamanın yerini tutmaz. Sadece ilk uygulama için güvenli bir ortam oluşturur. Klinik beceri laboratuvarında başarılı olmak gerçek ortamdaki başarıyı garanti ettirmez. Klinik beceri eğitimi, gerçek ortam olarak algılanmadığından, katılımcıların gereksiz risk almalarına da neden olabilir. Beceri eğitimi ortamında yeni öğrenen öğrenciler hastanedeki abi/ablalarının becerileri tam olarak aynı uygulanmadığını görünce çelişki oluşması mümkündür. Klinik beceri eğitiminin yüksek maliyetler gerektirmesi de diğer bir sorundur. / 22

ÖZET Klinik beceri uygulamaları sağlık çalışanlarına kendilerini iş hayatının gerçeklerine hazırlama imkanı sağlar. Hem öğrencilerin, hem de öğretim elemanlarının klinik beceri eğitimi konusunda bilgili olmaları gerekir. Teknik ve teknik olmayan becerilerin öğrenilmesi için birçok yaklaşım vardır. Klinik beceri eğitiminin deneme, pekiştirme, araştırma, düzenleme yoluyla istenmeyen olayları önleyebileceğine dair kanıtlar giderek artmaktadır. / 22