TOTAL DİZ ARTROPLASTİSİ (PROTEZİ) VAKA SUNUMU Tuğçe ORDU- B121100109 Zeynep ÇATAL- B121100092

Hasta Bilgileri Hastanın Adı Soyadı : Rabiye YILMAZ Yaş:73 Boy:150cm Kilo:74 kg Eğitim durumu: Okuryazar değil Alerjisi yok ve sigara/alkol kullanmıyor. 14 yıldır HT 55 yıldır evli, 9 doğum yaptı fakat 5 çocuk hayatta. Miyop olduğu için gözlük kullanıyor. Yatış tarihi : 19/04/2016

Hikayesi Hastanın iki dizinde de diz protezi mevcut ve iki hafta önce evin bahçesinde düşmüş. Daha sonra ağrıları başlayınca hastaneye gelmiş ve protezin yerinden oynadığını ve yeni protezle değiştirilmesi gerektiğini öğrenmiş. Hasta 20 nisan Çarşamba günü sağ diz protezi ameliyatı geçirdi ve eski protez çıkarılıp yerine yenisi takıldı.

Hasta Değerlendirmesi Bilinç açık, bulantı ve kusma yok. Deri turgoru normal, dehidratasyon veya ödem yok. Oral yoldan diyetine uygun besleniyor. İştah iyi Mobilizasyon kısıtlı Yaşamsal Bulgular: Ateş: 36.5⁰C Nabız: 92/dk Solunum: 22/dk Kan basıncı: 110/60 mmHg

Geçirdiği operasyonlar Apandisit ( 20 yıl önce ) Kolesistektomi (safra kesesi alınması)(15 yıl önce) TDP (2 dizinden) (8 yıl önce) Katarakt ameliyatı (1 yıl önce)

Laboratuvar Sonuçlarının Değerlendirilmesi WBC: 11.7 K/uL (4.6-10.2) H RBC: 3.76 M/uL (4.04-6.13) L HGB: 10.02 g/dl (11.2-18.1) L HCT: 30.9 % (37.7-53.7) L NEU: 8.54 K/uL (2.0-6.3) H

Kullandığı ilaçlar Coversyl 10mg 1*1(oral) Eqizolin 1gr 3*1 (IV) Ecopirin 300mg tb 1*1 (oral) Parol 10mg/ml 3*1 (IV) Ranitab 50mg 2*1 (IV)

Hastaya ait Radyolojik Sonuçlar Pre-op Post-op

TOTAL DİZ PROTEZİ Total diz protezi, aşınmış olan eklem yüzlerinin, metal ve polietilenden imal edilen, ağrısız eklem hareketi için tasarlanmış özel parçalar ile kaplanarak yapay bir eklem oluşturulmasıdır. İlk kez 1968 yılında uygulanan diz protezi, cerrahi teknikler, kullanılan maddeler ve tasarım alanındaki ilerlemeler sayesinde geliştirilerek günümüzde çok daha başarılı bir tedavi yöntemi olmuştur.

Total Diz Protezi Kimin İçin Uygundur? İstirahat, ilaçlar, fizik tedavi yöntemleri, baston kullanımı ve eklem içi enjeksiyonlar gibi tedavi yöntemleri uygulanmış olmasına rağmen diz ağrıları kontrol edilemeyen, yürüme, merdiven çıkma gibi günlük yaşam aktiviteleri ileri derecede kısıtlanmış ve eklem kıkırdağında ileri harabiyet olan hastalarda total diz protezi uygundur. Hastanın 60-80 yaşları arasında olması tercih edilir, ancak romatoid artrit ve osteonekroz gibi bazı özel durumlarda daha erken yaşlarda da protez yapılabilir.

TDP Nasıl Yapılır? Uygun anestezi yapıldıktan sonra, dizin önünden yapılan bir kesi ile diz eklemine ulaşılır. Eklemi oluşturan üç kemiğin (femur, tibia ve patella) birbirlerine temas eden yüzlerindeki aşınmış kıkırdak dokusu, ince bir kemik tabakası ile birlikte kesilerek çıkartılır, sonra uygun boyutlarda seçilen protez parçaları, kemik çimentosu (polimetil metakrilat) adı verilen bir dolgu maddesi kullanılarak, hazırlanan kemik yüzeylere tutturulur.

TDP Nasıl Yapılır?-2 Böylece eklem yüzleri, metal ve plastikten yapılmış parçalarla yeniden kaplanmış olur. Operasyon 1-2 saat arasında sürer. Operasyon sonrası ağrı kontrolü için sıklıkla epidural veya parenteral yolla ilaç veren ağrı pompaları kullanılır. Ertesi gün diz hareketlerine başlanır ve yardımla ayağa kalkılır. Hasta oda ve koridor içinde rahat yürüyebilir hale geldiğinde hastaneden taburcu olabilir.

TDP Endikasyonları Tüm tedavi şeçeneklerine rağmen ciddi semptomları olan hastalarda total diz artroplastisi endikasyonları şunlardır : 1. Romatoid artrit : Yaşa bakılmaksızın ciddi ağrı ve hareket kısıtlılığı durumunda uygulanır.

TDP Endikasyonları-2 2. Osteoartrit : Dejeneratif osteoartrit nedeniyle total diz artroplastisi uygulanır. 3. Posttravmatik artrit : İntraartiküler veya diğer travmatik eklem yaralanmaları sonucunda gelişen artrozlarda uygulanabilir . 4. Patellofemoral osteoartrit : Yaşlı hastalarda, tek başına ileri patellofemoral ostoeartroz total diz artroplastisi endikasyonları arasında yer almaktadır

TDP Kontrendikasyonları 1. Aktif enfeksiyon : Aktif enfeksiyon total diz protezinin kesin kontraendikasiyonları arasında yer almaktadır. Bu durumlarda artrodez daha iyi bir seçenektir . 2. Ekstansör mekanizma yetersizliği : Dizin aktif ekstansiyonu sağlayamayan hastalarda artodez daha iyi bir seçenektir.

TDP Kontrendikasyonları-2 3. Genu Rekurvatum : Kas güçsüzlüğü ile birlikte genu rekurvatumlu hastalarda total diz protezi endike değildir. Uygulanacak implanta binen yüklere bağlı erken gevşeme bu hastalarda kaçınılmazdır. 4. Artrodez : Ağrısız ve uygun pozisyonda olan bir dize tekrar hareket kazandırmak için protezi yapılmamalıdır.

TDP Komplikasyonları Total diz protezi ameliyatından sonra görülen ciddi komplikasyonlar çok düşük oranda ortaya çıkar. En sık görülen sorun, bacaktaki kan akımının yavaşlamasına bağlı olarak toplar damarlarda pıhtı oluşmasıdır (derin ven trombozu). Bunu önlemek için cerrahiden sonra kanı sulandıracak ilaçlarla koruyucu tedavi uygulanır.

TDP Komplikasyonları-2 Total diz protezinden sonra, enfeksiyon yani protezin iltihaplanması % 0.1 ile %2 arasında görülür. Vücudun başka bir yerinde enfeksiyon olması, diyabet ve başka kronik hastalıkların varlığı bu riski artırabilir. Ameliyat öncesinde vücudun başka bir yerinde olabilecek enfeksiyonların tedavisi gereklidir. Ameliyat sırasında koruyucu antibiyotik tedavisi yapılır . Protezde enfeksiyon gelişirse, tekrarlayan cerrahiler protezin çıkartılıp belirli bir süre sonra tekrar yerleştirilmesi gibi işlemler gerekli olabilir.

AMELİYAT SONRASI EGZERSİZLER

Ayak bileği pompası: bu hareket her 5-10 dk bir tekrarlanabilir ve tam iyileşme sağlanana kadar yapılmalıdır.

Ayak bileği döndürmesi: Bu hareket günde 3-4 defa 10 kez tekrar edilmelidir.

Oturur pozisyonda destekli diz bükme: Sağlam ayak desteği ile ameliyatlı diz bükülüp düz hale getiren tekrarlı hareketler yapılır. Her zorlamada 10sn tutulur. Yoruluncaya kadar yapılır

Düz bacak kaldırma: ayak yavaşca yukarı kaldırılır 10 sn tutulur ve indirilir. Bu egzersiz günde 10 defa yapılır.

Ayakta yana kalça açma: bel dik tutulur Ayakta yana kalça açma: bel dik tutulur. Diz gergin iken bacak yana doğru açılır.

Yürüteç ile yürüme: Yürüteci ileriye doğru hareket ettirip önce ameliyatlı bacağı adım atıp sonra diğer bacağı yanına getirerek tekrarlanmalıdır.

HEMŞİRELİK TANI VE GİRİŞİMLERİ

TANI AMAÇ GİRİŞİMLER DEĞERLENDİRME BİLGİ EKSİKLİĞİ Hasta ve yakınlarının doğru bilgilenmesini sağlamak. .Hastaya ve ailesine hastalığı, ameliyatının neden olduğunu ameliyat sonrası yapılacaklar hakkında gerekli bilgileri verdim.                      . Kendini ifade etmesine izin vererek gerekli açıklamaları yaptım.(korku ve endişeye yönelik) Hasta ve ailesi anladığını belirtti

TANI AMAÇ GİRİŞİMLER DEĞERLENDİRME Enfeksiyon (hastane ortamına, invaziv girişimlere ve cerrahi insizyon yerine bağlı) Enfeksiyon riskini en aza indirme/ önleme Çapraz kontaminasyon önlemek için el hijyenine dikkat ettim Enfeksiyon bulguları yönünden hastayı yakından takip ettim( ateş, wbc) Tüm uygulamalarda aseptik kurallara uydum Günlük katater kontrollerini yaptım Günlük hasta pansumanına katıldım. Hastada enfeksiyon mevcut (WBC: 11,7K/Ul)

TANI AMAÇ GİRİŞİMLER DEĞERLENDİRME DOKU BÜTÜNLÜĞÜNDE BOZULMA Cilt bütünlüğünü korumak .Cilt temiz ve nemli tutulmaya çalışıldı.      .Yatak çarşaflarının temiz kuru ve kırışıksız olmasına özen gösterdim     .Ameliyat yeri pansuman ve bakımına katıldım .Hastaya bu sürecin gecici olduğunu anlatarak hastayı rahatlatmaya çalıştım  Cilt temizliliği sağlandı. Hasta rahatlatıldı

TANI AMAÇ GİRİŞİMLER DEĞERLENDİRME AĞRI Ağrının azaltılmasını veya sonlandırılmasını sağlamak. Ağrının ameliyat yerine bağlı olduğunu bunun gecici bi süreç olduğunu anlattım Ağrı skalasını uyguladım (10 üzerinden 5) Hastanın dikkatini başka yöne çekecek uygulamalar önerdim (tv, müzik vb) İmmobilizeye bağlı oluşan ağrılar için masaj yaptım. Hekim istemine bağlı anlajezik uygulamaları yaptım Hasta rahatladığını ağrısının hafiflediğini belirtti. (10 üzerinden 1)

TANI AMAÇ GİRİŞİMLER DEĞERLENDİRME HAREKET KISITLILIĞI .Erken ve yeterli mobiliasyon  sağlamak .Yatak istirahatine bağlı oluşacak komplikasyonları önlemek Hastaya hareket kısıtlaması konusunda gerekli açıklamaları yaparak başlangıçta ağrı olabileceğini söyleyerek psikolojik destek sağladım Hastayı konstipasyon ve bası yarası yönünden gözlemledim en az 2 saatte bir pozisyon değişikliği yapılmasını sağladım Üriner durgunluğu önlemek için yatakta aktif ve pasif egzersizler yaptırdım • Sıvı alımını artırmasını önerdim Hastada konstipasyon ve bası yarası görülmedi

TANI AMAÇ GİRİŞİMLER DEĞERLENDİRME HT VEYA Hipotansiyon riski Hastanın HT veya hipotansiyon oluşumunu önlemek Hastanın beden kitle endeksini hesapladım ve diyetisyenle görüşüp uygun diyet almasını önerdim ( BKİ: 32) Fizyoterapistiyle görüşüp uygun egzersiz programı yapmasını önerdim Sebze ve meyve ağırlıklı beslenmesini tuz kullanımından kaçınmasını önerdim Hastanın kan basıncı : 110/70 mmhg

Kaynaklar www.istanbulsaglik.gov.tr www.duyguhastanesi.com.tr www.aott.org.tr file:///C:/Users/%C3%A7atal61/Desktop/Ortopedİ www.eortopedi.com www.acilservis.pro