Ahmet ARDIÇ Tetkik Hâkimi ADANA

- TCK TCK ÖZEL AF - YASAMA DOKUNULMAZLIĞI - DAVA NAKLİ 2

- HUKUKSAL DAYANAK -FEZLEKELERDE TESPİT EDİLEN EKSİK HUSULAR İLE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ -SORU-CEVAP

SORUŞTURMASI İZNE BAĞLI SUÇLAR TCK Maddesinde Belirtilen ; -Türk Milletini, -Türkiye Cumhuriyeti Devletini -Devletin Kurum ve Organlarını (Türkiye Büyük Millet Meclisi-Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti-Devletin Yargı Organları- Devletin Askeri veya Emniyet Teşkilatı) alenen aşağılama TCK 301/4 ; “Bu suçtan dolayı soruşturma yapılması Adalet Bakanının iznine bağlıdır” 4

5 Soruşturma yapılması Adalet Bakanı’nın iznine bağlı olan 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 301. maddesinde yer alan “Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama” suçuna ilişkin işlemler; sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun’un 9. maddesi (d) bendi -09/05/2008 tarihinde yayınlanan “TCK’nın 299 ve 301 maddeleri gereğince soruşturma ve kovuşturma yapılması Adalet Bakanının iznine bağlı suçlar” konulu (18/1) No’lu genelge uyarınca yerine getirilmektedir.

(18/1) No’lu genelge uyarınca yapılacak işlemlerde; -Tüm adli işlemlerin Cumhuriyet başsavcısı veya görevlendireceği bir Cumhuriyet savcısı tarafından yapılması -Soruşturma izni verilmeden önce hakkında suç isnadında bulunulan kişilerin savunmalarının alınmaması 6

- Suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe bulunmaması hâlinde gereğinin mahallinde takdir ve ifa olunması -Suçun işlendiği yönünde yeterli şüphe bulunması hâlinde; i) İsnat edilen suçun ne şekilde ve hangi sözlerin sarf edilmesi suretiyle işlendiği ii) “Soruşturma izni verilmesi” talepli fezleke (gerekçeli düşünceyi içerir) Bakanlığımız Ceza İşleri Genel Müdürlüğüne gönderilmesi - Adalet Bakanlığınca soruşturma izni verilmesi hâlinde; İddianame veya KYOK karalarına ilişkin bir örneğin gönderilmesi - Soruşturma izni alınmadan kamu davası açılması hâlinde; CMK 223/8 gereğince durma kararı verilerek, savcılıkça fezleke düzenlenmek suretiyle evrakın gönderilmesi 7

İzin verilmeyen dosyalarda verilmeme kriterleri: Eleştiri sınırında kalması-ifade özgürlüğü (AİHS 10/2 fıkrası- düşünce, ifade hürriyeti): 803 Genel hükümler-eylemin başka bir suç oluşturması : 1446 Akıl hastalığı : 47 Yeniden düşünce bildirmeme : 1 İfadenin suç teşkil etmemesi : 40 Aleniyet unsurunun bulunmaması : 14 Dava açma süresinin geçmesi : 1 Tehevvüren-Rastgele : 49 Delil Yokluğu : 4

KOVUŞTURMASI İZNE BAĞLI SUÇLAR TCK 299. Maddesinde Belirtilen ; -Cumhurbaşkanına hakaret -Aleniyet olması hâli artırım sebebi TCK 299/3 ; “Bu suçtan dolayı kovuşturma yapılması Adalet Bakanının iznine bağlıdır” 9

10 Kovuşturma yapılması Adalet Bakanı’nın iznine bağlı olan 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 299. maddesinde yer alan “Cumhurbaşkanına hakaret” suçuna ilişkin işlemler; sayılı Adalet Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun’un 9. maddesi (d) bendi -09/05/2008 tarihinde yayınlanan “TCK’nın 299 ve 301 maddeleri gereğince soruşturma ve kovuşturma yapılması Adalet Bakanının iznine bağlı suçlar” konulu (18/1) No’lu genelge uyarınca yerine getirilmektedir.

(18/1) No’lu genelge uyarınca yapılacak işlemlerde; -Soruşturmanın kolluk makamlarına bırakılmaksızın Cumhuriyet başsavcısı veya görevlendireceği bir Cumhuriyet savcısı tarafından yapılması -Kamu davası açılmasını gerektirecek şekilde yeterli şüphe bulunması hâlinde; i) -Şüpheliye isnat edilen suçun ne şekilde ve hangi sözlerin sarf edilmesi suretiyle işlendiğinin fezlekede açık şekilde belirtilmesi ii) Kovuşturma izni verilmesinin talep edilmesi, Aksi durumun mahallince yerine getirilmesi 11

-Kovuşturma izni alınmadan kamu davası açılması hâlinde; CMK 223/8 gereğince durma kararı verilerek, savcılıkça fezleke düzenlenmek suretiyle evrakın gönderilmesi 12

UYGULAMADA KARŞILAŞILAN SORUNLAR -Fezlekelerde şüphelilerin hangi söz ve eylemleri ile üzerine atılı suçu işlediğinin belirtilmemesi -Şüpheli tespit edilemediği hâlde, fezlekeli evrak düzenlenerek gönderilmesi -Evveliyat araştırması yapılmaması nedeniyle mükerrer dosya kaydı 13

-Fezlekenin içeriği ile fezlekede belirtilen suç başlığı arasındaki çelişkinin bulunması -Fezlekede soruşturma veya kovuşturma izni verilmesi talep edilmediği ve mahallinde gereğine tevessül edilmesi gerekirken, fezleke düzenlenmesi 14

-TCK 299. ve 301. maddelerinde yazılı suçların birlikte işlenmeleri ve bu suçların soruşturması ayrı usullere tabi olduğu hâlde; evrakın tefrik edilmeyerek tek bir fezleke düzenlenerek gönderilmesi -Mahkemelerce durma kararı verilmesi üzerine gönderilen dosyaların büyük çoğunluğunda fezlekenin bulunmaması veya mahkemelerce Cumhuriyet başsavcılıkları aracı kılınmaksızın dosyanın doğrudan gönderilmesi 15

-Fezleke düzenlenmeksizin, üst yazı ile dosyanın gönderilmesi, Soruşturması veya kovuşturması izne tabi olmayan suçların TCK 299. ve 301. maddelerinde yazılı suçlar ile birlikte işlenmesi hâlinde, dosyanın tefrik edilerek izne tabi olmayan suçlar bakımından genel hükümler uyarınca işlem yapılması gerektiği hâlde, bu hususa riayet edilmediği, 16

17 -TCK 301. madde kapsamında kalan suçun failinin avukat olması? ( Avukatlık görevinden mi kaynaklı ? ) -TCK 299. madde kapsamında kalan suçun failinin avukat olması? (Avukatlık görevinden mi kaynaklı ?)

18 Özel Af İşlemleri: -Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 104/2-b. - “Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama” - Cezaları hafifletmek veya kaldırmak - ilgilinin HÜKÜMLÜ olması (hükmen tutuklu veya tutuklular?) 20 numaralı genelge -Sekretarya (Adli Tıp Raporu) (Kesinleşmiş Karar) (Tüm Tedavi Evrakları) (1 yıllık süre)

19 Yasama Dokunulmazlığı; - Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri ; ağır cezayı gerektiren suçüstü hâli veya seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasa’nın 14 üncü maddesindeki suçlar Harici suçlar = Dokunulmazlık Bakanlığımızın 21/12/2011 tarihli ve 100/1 sayılı “Yasama dokunulmazlığının kaldırılması ile ilgili işlemler” konulu genelgesi

20 yasama dokunulmazlığının kaldırılması talepli fezleke + Ceza İşleri Genel Müdürlüğü + Başbakanlık (TBMM’ye sunulmak üzere)

21 Milletvekili Aynı Zamanda Avukat ise? Milletvekili Cumhurbaşkanına hakaret suçunun şüphelisi ise? Milletvekili TCK 301. maddesine konu suçun şüphelisi ise? Dokunulmazlığın kaldırılması halinde yargılama (suç isnadı)?

22 Kamu Güvenliği Sebebiyle Dava Nakli 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 19/2’nci maddesi; -Kamu güvenliğini sarsacak bir hal öngörülüyorsa -Adalet Bakanının talebi -Yargıtay Kararı (5. Ceza Dairesinin) 19 sayılı genelgede belirtilen usul ve esaslara göre yerine getirilmektedir..

23 - Resen veya talep üzerine süreç başlatılır (C. Başsavcılığının görüşü) + (Valinin görüşü) -2 görüş arasında çelişki olması halinde? -Soruşturmanın nakli veya hukuk davalarının nakli?

Ahmet ARDIÇ Tetkik Hâkimi