Yöneti ş im(governance),küresel le ş menin etkisi ile ortaya çıkmı ş ve birçok ülkede son yılların moda kavramı haline gelmi ş tir.
. Yöneti ş im, bir kamu hizmeti olarak e ğ itim hizmetlerinin yürütülmesinde bir yandan yerel yönetimleri, di ğ er yandan da özel sektör ve sivil toplum kurulu ş larını ön plana çıkarmaktadır(Ba ş aran, 2006)
Yöneti ş im kavramı toplumun ekonomik,sosyal,siyasi önceliklerinin belirlenmesinde katılımcılı ğ ı ve uzla ş mayı esas alan yeni bir yönetim paradigması olarak kabul edilmektedir. Kısaca yöneti ş im kavaramı, geleneksel otoriter yönetim sisteminden daha demokratik bir yönetim sistemine do ğ ru dönü ş üme vurgu yapan bir kavramdır.
Yöneti ş im yakla ş ımının 1990’larda ABD yönetim literatüründe yer almaya ba ş layan “kürek çeken de ğ il, dümen tutan devlet” Sloganı ile do ğ du ğ u ileri sürülmektedir.(Akt. Ş engün ve Yazkan, 2007)
Klasik kamu yönetimi anlayı ş ında yönetim faaliyetleri,kendili ğ inden kendilerine yasal yetki verilmi ş yöneticiler tarafından yürütülürken,yöneti ş imde bu faaliyetlerin katılımcılık esasına göre,ilgili toplumsal aktörlerle(özel sektör,sivil örgütler vs.)birlikte yürütülmesi öngörülmektedir.( Ş engül ve Yazkan, 2007)
Yöneti ş im kavramı be ş temel ilkeye dayanmaktadır.(Okçu, 2007) -Açıklık:Kurumların ş effaf bir ş ekilde hizmet sunmalarını ve kamuoyu ile anla ş ılabilir bir dille ileti ş im kurmalarını,ifade etmektedir. - Katılımcılık:Uygulanacak politikaların belirlenmesi a ş amasından uygulama a ş amasına kadar geni ş bir halk katılımın sa ğ lanmasıdır. -Hesap verebilirlik:Yasama ve yürütme süreçlerindeki rollerin açık hale getirilmesini ifade etmektedir. -Etkililik:Politikaların açık, seçik belirlenmi ş hedefler do ğ rultusunda etkin ve zamanında sunulmasıdır. -Uyum:Belirlenen politikalar ve bunların gerçekle ş tirilmesine yönelik eylemlerin uyumlu ve kolay anla ş ılır olmasını,ifade etmektedir(Okçu, 2007)
Yöneti ş im kavramı yönetim kavramından ayrı anlamda kullanılmaktadır.Yönetim toplumsal ya ş amı düzenleyip kontrol eden kurumlarla ilgilidir;yöneti ş im ise arzulanan bir takım sonuçlara ula ş ılacak faaliyetlerin bir takım araçlarla denetlenmesidir.Bu denetlenme kamu ya da özel kurumlarca veya ulusal ya da uluslar arası kurumlarca yapılabilir. Günümüzde di ğ er kurumlarda oldu ğ u gibi e ğ itim kurumlarında da yönetimden yöneti ş ime do ğ ru bir dönü ş üm ya ş anmaktadır.
Yöneti ş im, özel sektöre has bir takım uygulamaların kamu kurumlarında da uygulanmasını gerektirmektedir.Ölçülebilir performans standartları bu uygulamalardan biridir(Lindblad ve di ğ erleri,2002)
Yöneti ş im e ğ itim kurumlarında -Liderlik -Profesyonellik -Sorumluluk -De ğ erlendirme -Mü ş teri tercihi
Yönetim kavramından daha kapsamlı olan yöneti ş im kavramı, kurumlarda hiyerar ş ik yapı yerine heterar ş ik bir yapıyı öngörmektedir.Heterar ş ik yapı,kar ş ılıklı ba ğ ımlılık ili ş kileri bulunan ve i ş levsel olarak ba ğ ımsız olan örgüt veya birimlerin kendi kendilerine örgütlenmelerine imkan tanımaktadır( Ş engül ve Yazkan,2007)
Bu yakla ş ım vatanda ş ın pasif tüketici konumundan katılımcı konuma geçmesini,vatanda ş ın kendini ilgilendiren hususlarda söz sahibi olmasını öngörmektedir.Bu yönüyle,yöneti ş im kavramı katılımcı demokrasi anlayı ş ının bir ileri a ş aması olarak görülmektedir. ( Ş engül ve Yazkan,2007)
Yöneti ş im son zamanlarda farklı anlamlarda kullanılmaya ba ş lanan bir kavramdır.Bu alanlara ba ğ lı olarak üç farklı yöneti ş imden bahsedilmektedir. Küresel yöneti ş im:bireyselli ğ i ön plana çıkarmakta,gerek ulusal gerekse evrensel düzeyde klasik yöntem uygulamalarının yerini kar ş ılıklı yöneti ş im anlayı ş ının alması gerekti ğ ini öngörmektedir. Kamu yöneti ş imi:Yeni paradigma do ğ rultusunda,kamu kurumlarının yeniden yapılandırılmasını ve kamu hizmetlerinin sunulu ş ş eklinin yeniden düzenlenmesi gerekli görmektedir. İ yi yöneti ş im:Yönetimde ba ğ ımsız bir yargı sistemini, iyi i ş leyen bir hukuk sistemini,etkin,saydam ve hesap verebilir bir kamu yönetimini,toplumun kararlara etkin katılımını savunmaktadır( Ş engül ve Yazkan,2007)
İ yi yöneti ş im kavramı açık kamu politikalarını,profesyonel bir ahlak ve i ş yapma anlayı ş ına sahip bürokrasiyi,etkin bir kamu denetimini,kamu hizmetlerine etkin katılımda bulunacak güçlü bir sivil toplumu ve hukukun üstünlü ğ ünü öngörmektedir.
İ yi yöneti ş imin ş u temel nitelikleri ta ş ıması gerekti ğ ini ileri sürmektedir( Ş engül ve Yazkan,2007 ) 1. ş effaflık:Yönetilenlere,yönetim uygulamaları ile ilgili do ğ ru bilgi aktarımının sa ğ lanması. 2.Hesap verebilirlik:Rollerin açık bir ş ekilde belirlenmesi;her kurumun ulusal ve yerel düzeyde üstlenmi ş oldukları görevlerin yönetilenlere açıklanmasıdır. 3.Katılım:Yönetilenlerin,gerek do ğ rudan gerekse kendilerini temsil eden kurumlar aracılı ğ ıyla karar alma sürecine katılmasıdır.
4.Cevap verebilirlik:Yönetilenlerin istek ve ş ikayetlerinin yöneticiler tarafından dinlenerek cevaplandırılmasıdır. 5.Hukukun üstünlü ğ ü:Kurumların hukuki çerçeve dı ş ına çıkmaması,yönetimin her türlü eylem ve i ş lemlerinin hukuka tabi olması. 6.Etkinlik:Kurumların kaynaklarının etkin kullanılmasını sa ğ layacak tedbirler alınması. 7.E ş itlik:Yönetilenlere e ş it fırsatlar sunulması,aynı düzeyde hak ve sorumluluk yüklenmesi. 8.Stratejik vizyon:Liderlerin sa ğ lam bir yöneti ş im vizyonuna sahip olmaları,bu vizyonun olu ş umunda payda ş ların katkısının sa ğ lanması
Yöneti ş im anlayı ş ına, “E ğ itime bir kamu hizmeti olmaktan çok,bir ekonomik ürün olarak bakıldı ğ ı ve e ğ itim hizmetlerinin ulusal planlamayla de ğ il,küresel bir düzenlemeyle sunulmasının öngörüldü ğ ü” ş eklinde ele ş tiriler getirilmektedir.(Ba ş aran, 2006) Bu ele ş tirilerde yöneti ş im, ulus- devlet-küreselle ş me çeki ş mesinde, küreselle ş meyi destekleyen bir araç olarak görülmektedir.
Bizi dinlediğiniz için teşekkür ederiz.