BÖLÜM 4 Finansal Tablo Analizi

Bu bölümü okuduğunuz zaman, şunları yapabiliyor olmanız gerekir: Oran analizinin ne olduğunu açıklamak Beş grup oranın ne olduğunu listelemek ve tanımlamak, onları hesaplamak, her gruptaki önemli oranları yorumlamak Her oranın bilanço ve gelir tablosuyla ilişkisini tartışmak Özkaynak kârlılığının (ROE) neden yönetim kontrolündeki en önemli oran olduğunu ve diğer oranların onu nasıl etkilediğini tartışmak; özkaynak varlığını geliştirmek için DuPont denkleminin nasıl kullanılacağını açıklamak

Bir firmanın oranlarını başka firmaların oranları ile karşılaştırmak (kıyaslama) ve bir firmaya ait oranları zaman içinde analiz etmek (trend analizi) Zaman içinde oranların (problem olabilecek ya da olmayacak) değişme eğilimlerini tartışmak ve bunların muhasebe uygulamalarından ve diğer faktörlerden nasıl etkilenebileceklerini ve dikkatli bir şekilde nasıl muamele edilmeleri gerektiğini açıklamak.

4-1 ORAN ANALİZİ Oranları beş kategoriye ayırıyoruz: 1. Likidite oranı, bir firmanın bir yıl içinde vadesi dolan borçlarını ödeyebilme gücünü gösterir. 2. Portföy yönetimi oranları, bir firmanın varlığını nasıl etkili kullandığı hakkında fikir verir.

3. Borç yönetim oranları; firmanın varlıklarının nasıl finanse edildiğinin yanı sıra uzun vadeli borçlarını ödeme yeteneği hakkında fikir verir. 4. Kârlılık oranları; işletme ve varlıklarını kullanmada firmanın ne kadar kârlı olduğu hakkında fikir verir. 5. Piyasa değeri oranları; firmaların borsada oluşan değerini ifade eder ve yatırımcıların firma ve firmanın geleceğine dair düşünceleri hakkında fikir verir.

4-2 LİKİDİTE ORANLARI Likit Varlıklar: Değerini çok fazla kaybetmeksizin nakde çevrilebilen varlıklardır. Likidite Oranları: Bir firmanın nakit ve dönen varlıkları ile kısa vadeli yükümlülükleri arasındaki ilişkiyi gösteren orandır.

4-2a Cari Oran Cari Oran: Bu oran, dönen varlıkların kısa vadeli yükümlülüklere bölünmesi ile hesaplanır. Hangi kısa vadeli yükümlülüklerin yakın zamanda nakde çevrilecek hangi varlıklarla karşılanabileceğini işaret eder.

4-2b Likidite veya Asit Test Oranı Likidite (Acid Test) Oranı: Bu oran dönen varlıklardan stokların çıkarılması ve kalan tutarın kısa vadeli yükümlülüklere bölünmesi ile hesaplanır.

4-3 VARLIK YÖNETİM ORANLARI Varlık Yönetim Oranları: İşletmenin varlıklarını nasıl etkili bir biçimde yönettiğini ölçen oranlardır.

4-3a Stok Devir Hızı Stok Devir Hızı: Bu oran satışların stoklara bölünmesi ile bulunmaktadır.

4-3b Satışların Kalış Süresi Satışların Kalış Süresi (DSO): Bu oran alıcıların günlük ortalama satışlara bölünmesi ile bulunmaktadır; işletmenin satış sonrasında nakit elde etmeden önce ortalama bekleme süresini göstermektedir.

4- 3c Duran Varlıklar Devir Hızı Duran Varlıklar Devir Hızı: Satışların net duran varlıklara oranıdır.

4-3d Toplam Aktif Devir Hızı Toplam Aktif Devir Hızı: Bu oran, satışları toplam varlıklara bölerek hesaplanır.

4-4 BORÇ YÖNETİMİ ORANLARI Tablo 4.1 Tablo 4.1 borçla alakalı potansiyel yararları ve riskleri göstermektedir.

Devam ediyor…

4-4a Toplam Kazanç-Toplam Borç Borç Oranı: Toplam kazancın toplam borca oranı.

4-4b Zaman-Faiz Kazancı Oranı Faiz Karşılama (TIE) Oranı: Faiz ve vergi öncesi kazançların (EBIT) faiz ödemelerine oranıdır ki bu firmanın yıllık faiz ödemelerini karşılama durumunu gösterir.

4-5 KÂRLILIK ORANLARI Kârlılık Oranları: Likidite, varlık yönetimi ve faaliyet sonuçlarından borcun birleşmiş etkilerini gösteren oran grubudur

4-5a Faaliyet Kârı Faaliyet Kârı: Bu oran dolar başına satışta faaliyet gelirini ya da EBIT’i ölçmektedir ve faaliyet gelirinin satışlara bölünmesi ile hesaplanır.

4-5b Kâr Marjı Kâr Marjı: Bu oran satışların dolar başına net gelirini ölçmektedir ve net gelirin satışlara bölünmesi ile hesaplanmaktadır.

4-5c Toplam Aktif Kârlılığı Toplam Aktif Kârlılığı (ROA): Net gelirin toplam varlıklara oranıdır.

4-5d Temel Kazanç Gücü (BEP) Oranı Temel Kazanç Gücü (BEP) Oranı: Bu oran firma varlıklarının faaliyet geliri yaratma gücünü göstermektedir ve EBIT’in toplam varlıklara bölünmesi ile hesaplanır.

4-5e Öz Sermaye Verimliliği Öz Sermaye Verimliliği: Net gelirin öz sermayeye oranıdır ve hissedarların yatırımlarından elde ettikleri getiriyi ölçer.

4-6 PİYASA DEĞERİ ORANLARI Piyasa Değeri Oranları: Şirketin hisse senedi fiyatını şirketin kazançlarıyla ve hisse başına düşen defter değeriyle ilişkilendiren oranlardır.

4-6a Fiyat/Kazanç Oranı Fiyat/Kazanç (P/E) Oranı: Hisse başına fiyatın hisse başına kazanca oranıdır; mevcut kazanç için yatırımcıların ödeyeceği 1 dolar başına miktarı gösterir.

4-6b Piyasa/Defter Oranı Piyasa/Defter (M/B) Oranı: Hisse senedinin piyasa fiyatının defter değerine oranıdır.

4-7 ORANLARI BİRBİRİNE BAĞLAMAK: DuPONT DENKLEMİ DuPont Denklemi: Özkaynağın geri dönüş oranını gösteren bir formüldür. Kâr marjı, toplam aktif devir hızı ve öz sermaye katsayısının çarpımıyla bulunur. Varlık yönetimi, borç yönetimi ve kârlılık oranları arasındaki ilişkiyi gösterir.

4-8 ROE’NİN YANLIŞ KULLANIMI

Devam ediyor…

4-9 PERFORMANSI DEĞERLENDİRMEK İÇİN FİNANSAL ORANLAR KULLANMAK 4-9b Karşılaştırmalı Değerlendirme Karşılaştırmalı Değerlendirme: Bir işletmeyi diğer firmalarla karşılaştırma işlemidir.

4-9c Trend Analizi Trend Analizi: Bir firmanın zaman üzerindeki finansal oranlarının analizidir; finansal durumunun muhtemel iyileşme veya kötüleşmesini tahmin etmek için kullanılır.

4-10 ORANLARIN KULLANIMI VE SINIRLANDIRILMALARI “Bilanço Süsleme” Teknikleri: İşletmelerin finansal tablolarını gerçek durumlarından daha iyi gösterebilmek amacıyla uygulanan tekniklerdir.