Veri Tabanı Yönetim Sistemleri Hafta 1

2 Temel Kavramlar Veri Olguların, kavramların, veya talimatların, insan tarafından veya otomatik yolla iletişim, yorumlama ve işleme amacına uygun bir biçimde ifadesidir. Genellikle, biz veri veya veri birimleri üzerindeki işlemlerimizi varlık hakkında her hangi bilgi elde etmek için gerçekleştiririz. Veri kaydedilebilir bilinen gerçeklerdir. Örneğin bir kişinin ismi, adresi, telefon numarası gibi.

3 Dosyalama Sistemleri  Geleneksel dosyalama sisteminde depolanacak veri grupları bağımsız olarak oluşturulmak zorundadır. Örneğin; kasa, banka, satış ve fatura verilerinin tutulması gerektiğinde ayrı ayrı dosyalarda tutulması gerekmektedir  Sıralı Erişimli Dosyalar  Doğrudan Erişimli Dosyalar

4 Dosyalama Sistemlerinin Dezavantajları  Veri tekrarı: Aynı veri çeşitli dosyalarda birden fazla yer alabilmektedir buda sistemin hantallaşmasına neden olur. Mesela bir stok dosyasında stok numarası verisinin malzeme dosyasında,fatura dosyasında ve ambar girişi dosyasında yer alması gibi.  Verinin birkaç dosyada güncellemesi: Veri birden fazla dosyada tekrar edilebildiği için, verinin bir dosyada güncellenip diğerlerinde güncellenmemesi Veri Bütünlüğünün (Data Integrity) bozulmasına neden olabilir. Buna bağlı olarak birbiri ile çelişen raporlar üretilebilir.  Belleğin tekrarlı bilgi nedeniyle israfı: Aynı verinin birden fazla dosya içinde bulunması nedeniyle kullanılan veri hard diskte fazla yer işgal edecek. Yani hard disk tekrarlı veriler için kullanılmış olacaktır.  Sadece belirli bir dilin kullanılması :Verilerin dosya sisteminde saklandığı ortamlar için değişik programlama dillerinden bir tanesi kullanılır. Kullanılan bu programlama dili ise SQL dili gibi esnek değildir.

5 Veri Tabanı Kavramı  Veri tabanı; bir amaç için toplanmış veri topluluğudur.  Herhangi bir konuda birbirleriyle ilişkili ve düzenli veriler topluluğudur.  Herhangi bir şekilde gruplanmış ve düzenli bir şekilde saklanan veri bütününe genelde veri tabanı denmektedir.  Günlük hayatta pek çok alanda veri tabanlarına rastlarız  Bir kurumun personeline ait bilgileri sakladığı sistemde  Bir alışveriş sitesinin ürünlerini, müşterilerini, satışlarını takip ettiği sistemde  Üniversite öğrencilerinin bilgilerinin tutulduğu otomasyon sisteminde

6 Veri Tabanı Yönetim Sistemi  Veri tabanı Yönetim Sistemi nedir ?  Verileri depolayan ve Veri tabanlarını organize eden  Veriler üzerinde program tarafından gönderilen ekleme/silme/güncelleme gibi istekleri yerine getiren  Verilerin güvenliğini sağlayan …..BİR YAZILIMDIR

7 VTYS ve VT iki farklı kavramdır  VTYS bir yazılımdır, VT ise bir veri topluluğudur, yani fiziksel olarak dosyalarda tutulan bir bilgi kümesidir  VTYS veri tabanlarını yönetir, depolar, siler, ekler v.b. işlemleri yapar. VT ise üzerinde işlem yapılan bir veri grubundan ibarettir (bu işlemleri kendisi yapamaz)  Programcı verileri depolamak için veri tabanına doğrudan ulaşmaz, bunun yerine VTYS sistemine erişir ve ona talebini iletir  Dolayısıyla sistemde her zaman bir VTYS bulunmak zorundadır

8 Veri Tabanı Sistemleri Türleri  PC Veri tabanları  Merkezi Veri tabanları  İstemci/Sunucu Veri tabanları  Dağıtık Veri tabanları  Veri tabanı modelleri

9 Veri Modeli (Data Model)  Veri modeli, verileri mantıksal düzeyde düzenlemek için kullanılan yapılar, kavramlar ve işlemler topluluğudur.  Her VTYS belirli bir veri modeli kullanır.  Veri tabanını tasarlayan kişi, veri modelinin yapılarını ve kavramlarını kullanarak mantıksal düzeydeki düzenlemeleri oluşturur. Daha sonra o veri modelini kullanan bir VTYS üzerinde bu düzenlemelere göre veri tabanı yaratılır.  Günümüzde en çok kullanılan veri modeli “ilişkisel veri modeli” dir.

10 VTYS Veri Modelleri  Her VTYS belirli bir veri modeli kullanır. Günümüzde en çok;  Hiyerarşik VTYS: Veriler alt-üst ilişkisi şeklinde tutulur li yıllarda çok kullanılmıştır.  Ağ VTYS: Veriler birbirlerine yine alt-üst ilişkisi ile bağlıdır ama her verinin birden fazla üstü bulunabilir. 1970’li yıllarda ve 1980’li yılların ilk yarısında kullanılmıştır.  İlişkisel VTYS: Günümüzde en çok kullanılan VTYS türüdür. Veriler tablolar şeklinde gruplanır ve her tablo başka tablolar ile mantıksal olarak ilişkilendirilir. ilk kez 1969 yılında ortaya atılmış, 1970’li yılların sonunda kullanılmaya başlanmış ve 1985 yılından sonra yaygınlaşmış bir yaklaşımdır.  Nesne Tabanlı VTYS: Veriler nesneler halinde tutulur. Son on yılı aşkın süredir gündemde olan, günümüzde çok yaygın kullanılmasa bile, kullanımı giderek yaygınlaşan bir yaklaşımdır.

11 VTYS Veri Modelleri  Geçmişe baktığımızda, ilişkisel yaklaşımın kullanılmaya başlanması ile sıradüzensel ve ağ yaklaşımlarının terk edildiği görülmektedir.  Buna karşılık nesneye-yönelik yaklaşımın kullanılmaya başlanması ile ilişkisel yaklaşım terk edilmemiştir.  Günümüzde hem ilişkisel hem de nesneye-yönelik yaklaşımı birlikte kullanan VTYS'lerinin yaygınlaştığı görülmektedir (ORDBMS).

12 Sıradüzensel (Hiyerarşik) Model  1960’lar ve 1970’ler  Programlama dillerindeki veri yapılarına benziyor. Bir kaydın 1 ebeveyn kaydı, 1’den çok çocuk kaydı var. Okul (Okul Bilgileri) Öğrenciler (öğrenci bilg) Bölümler (bölüm bilgileri) Notlar (not bilgileri) Sınıflar (sınıf bilgileri) Dersler (ders bilgileri)

13 Ağ Modeli  1970’ler  Her kaydın birçok ebeveyn ve birçok çocuk kaydı bulunabilir. Ders 2Ders 1Ders 3 Öğr. El. 1Öğr. El. 2Öğr. El. 3Öğr. El. 4Öğr. El. 5 Öğrenci 1

14 İlişkisel Model  1980’ler  Veriler için kavramsal olarak basit bir model; veriler ve ilişkiler “tablolar” üzerinde tanımlanır ve tüm bilgiler görülebilecek şekildedir. Okul Personel Dersler Öğrenci Bölümler Sınıf

15 Nesneye-Yönelik Model  1990’lar  Veriler nesne olarak modellenir ve yaratılır.  Nesneye-Yönelik Programlama (OOP) da olan sınıf ve miras kavramlarına sahiptir.  Karmaşık veriler üzerinde işlem yaparken yüksek performans sunan bir yaklaşımdır.  Veri tabanlarında veri pasif durumda kalmaktadır. Nesneye dayalı veri tabanı modelinde ise veriler sınıflar halinde toplanmıştır. Sınıflar ise bir nesneler topluluğudur ve aynı sınıftaki diğer nesneler gibi davranmaktadır. Sınıfların özellikleri ve davranışları veri tabanı nesne isminin tanımında yapılır. Bu tür veri tabanlarında nesneler kullanılarak, veri tabanı nesnelerinin yapısı ve davranışları saklanabilir ve planlanabilir.

Microsoft SQL Server Express Kurulumu

(localdb)\v11.0(localdb)\v12.0

27 KAYNAKÇA  Turgut ÖZSEVEN, Veritabanı Yönetim Sistemleri 1, Murathan Yayınevi,  Prof. Dr. Yaşar Tonta, Veri Tabanı Yönetimi,  Yrd. Doç. Dr. Altan Mesut, Veri Tabanı Yönetimi,  Öğr.Gör. Cüneyt ÖZDEMİR Veri Tabanı Yönetim Sistemleri,  Dr. Tarık KIŞLA, Veritabanı Yönetim Sistemleri, ders.egitim.ege.edu.tr/~tkisla/