Program Geliştirmede Temel Kavramlar Doç.Dr. Mehmet Erdogan Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı

Program Geliştirme (Curriculum development): Eğitim programlarının hedef, içerik, öğretme-öğrenme süreci ve değerlendirme öğeleri arasındaki dinamik ilişkiler bütünü.

Görsel-İşitsel Araçlar PROGRAM GELİŞTİRME MODELİ Kaynaklar Birey Toplum Bilgi Alanlar Bilişsel Duyuşsal Psikomotor Amaçlar (NİÇİN?) İçerik (NE?) Değerlendirme (NE KADAR?) Öğretim Süreçleri (NASIL) Ders planı Öğretim Yöntemleri Öğretim İlkeleri Görsel-İşitsel Araçlar Sınıf içi İletişim Disiplin

Eğitim Programı Eğitimi düzenleyen ve yönlendiren sistem (TDK) Okulun rehberliği ve gözetiminde çocuklar için düzenlenen tüm faaliyetlerdir (Caswell ve Campbell) Öğrenme programıdır (Hilda Taba)

Eğitim Programı Öğrenme yaşantılarının planlanmasına rehberlik eden, istenen sonuçların sistematik olarak yeniden yapılanmasıyla bilgi ve yaşantıların formüle edilmesi ve okulların kontrolünde öğrenene kazandırılmak istenen kişisel ve sosyal amaçlar ve değerler bütünü (Tanner)

Eğitim Programı Yetişek: öğrencide geliştirilecek davranışların önceden kararlaştırılıp bir sıraya konması; bu davranışları geliştirici öğrenme yaşantılarını gerçekleştirecek eğitim durumlarının düzenlenmesi; eğitim durumlarını (ve öğrenme yaşantılarını) istendik ve beklendik davranışları geliştirmedeki etkililik derecelerinin araştırılması yani değerlendirmedir (Selahattin Ertürk) Bir eğitim kurumunun çocuklar, gençler ve yetişkinler için sağladığı, milli eğitimin ve kurumun amaçlarının gerçekleşmesine dönük tüm faaliyetlerdir (Fatma Varış)

Eğitim Programı Öğrenene, okulda ve okul dışında planlanmış etkinlikler yoluyla sağlanan öğrenme yaşantıları düzeneği (Özcan Demirel) Kişide gözlenmesi kararlaştırılan hedefleri, bunları gerçekleştirebilecek düzenli eğitim ve sınama durumlarını içeren dirik bir bütün (Veysel Sönmez) Öğrencilerde beklenen öğrenmeyi meydana getirebilmek için planlanmış faaliyetlerin tamamı (Hıfzı Doğan)

Eğitim Programı Öğrenene, okulda ve okul dışında planlanmış etkinlikler yoluyla sağlanan öğrenme yaşantıları düzeneği İstendik hedef ve davranışların kazanılması için stratejilerin belirlendiği yazılı döküman ya da eylem planı Eğitimi düzenleyen ve yönlendiren sistem Okulun rehberliği ve gözetiminde çocuklar için düzenlenen tüm faaliyetler Öğrenme programı

Eğitim Programı Öğretim Programı Ders Programı Örtük Program Diğer ders dışı etkinlikler Kurslar, geziler, toplantılar Eğitim Programı

Posner`in Eğitim Programı Sınıflaması Resmi (kuramsal, açık, yazılı) program İşlevsel (gözlenen, gerçekleşen, uygulanan) program İhmal edilen (geçersiz, görmezden gelinen) program Örtük (gizli, yazılı olmayan) program Ekstra program

Resmi (Kuramsal, Açık, Yazılı) Program Tanımlanmıştır. Yazılı bir doküman haline getirilerek eğitim otoritelerince onaylanmış ve okullara gönderilmiştir. Eğitim felsefesini ve politikasını yansıtır, resmidir, teoriktir, açık ve ilan edilmiştir. Tasarıdır, varsayımsal olarak olması gerekeni ortaya koyar.

İşlevsel (Uygulanan) Program Okulda öğretmenler aracılığıyla uygulamaya konulan programdır. Okuldan okula farklılık gösterebilir. Kuramın uygulamaya dönüşmesidir. Resmi programın okula, çevreye ve öğretmene göre farklılaşmasıdır. Resmi programın uygulamada yaşama geçirilmiş biçimidir. Bu nedenle daha somuttur.

İhmal Edilen (Görmezden Gelinen) Program Resmi programın atlanan, eksik bırakılan, üstünkörü geçiştirilen yanlarını oluşturur. Bu durum okulun sahip olduğu olanaklardan ya da öğretmen yeterlik, tutum ve davranışlarından da kaynaklanabilir.

Örtük (Gizli, Yazılı Olmayan) Program Resmi programda yazılı olarak yer almayan, kasıtlı olarak düzenlenmemiş ve planlanmamış öğrenmeleri içeren programdır. Resmi programı destekleyen ya da engelleyen daha çok okul kültürü ve ikliminden kaynaklanan, kurumdaki bireylerin sahip olduğu inanç, değer, tutum ve yaklaşımlardan doğan program türünü yansıtır.

Ekstra Program Resmi program dışı olan örtük programdan farklı olarak planlı olan; sportif, sanatsal, kültürel etkinlikleri kapsar. Öğretmenlerin gözetim ve rehberliği altındadır. Katılım, gönüllülük esasında dayalıdır. Okulun fazladan düzenlediği çalışmalardır. Okul korosu, öğrenci toplulukları, konferanslar, vb.

ÖĞRETİM PROGRAMI Eğitim programının amaçlarına hizmet edecek biçimde, belli bir öğretim kademesinin çeşitli sınıflarında bireye belli bilgi kategorileriyle ilişkili olarak okul içinde ya da dışında ne tür yaşantıların sağlanacağını gösteren düzenektir. Okulda ya da okul dışında bireye kazandırılması planlanan bir dersin öğretimiyle ilgili tüm etkinlikleri kapsayan yaşantılar düzeneğidir.

Döngüsel İlişki Hedefler Ölçme ve Değerlendirme İçerik Öğrenme-öğretme süreci

Eğitim Programlarının Özellikleri Milli Eğitimin Amaç ve İlkelerine Uygunluk İşlevsellik Çerçeve Esneklik Değişmez ve Genellik Bilimsellik Rehber Uygulanabilirlik

Milli Eğitimin Amaç ve İlkelerine Uygunluk İlköğretim programları, ülkenin uzak hedeflerinin bir yorumu olan genel hedeflere göre hazırlanmalıdır. Örneğin, Temel eğitimin genel hedeflerinden biri «Her Türk çocuğunu ilgi, istidat ve kabiliyetleri yönünden yetiştirerek hayata ve üst öğrenime hazırlamaktır.» Dolayısıyla ilköğretim programları bu hedefe hizmet edebilecek biçimde hazırlanmalıdır.

İşlevsellik İlköğretim programı, gerçek yaşamda bireylerin gereksinim duyduğu, duyabileceği bilgi, beceri ve davranışları kazandırmalıdır. Yaşamında hiç havuz doldurup boşaltmayacak bir bireye havuz problemleri çözdürülmemelidir.

Çerçeve İlköğretim programında yer alan hedefler, içerik, önerilen öğrenme-öğretme yaşantıları ve değerlendirme süreçleri Türkiye`nin tüm okullarında benzerdir. Öğretmenler bu ana hattın dışına çıkmadan görevlerini yerine getirirler.

Esneklik 17 Aralık`ta Atatürk`ün Ankara`ya gelişinin Ankara`da kutlanıp başka şehirlerde kutlanmaması ya da enerji kaynakları ele alınırken Çanakkale`deki bir Fen ve Teknoloji öğretmeninin rüzgar enerjisini, Elazığ`daki öğretmenin ise hidroelektrik santralleri işlemesi esnekliktir.

Değişmez ve Genellik Ulusal bayramların ülkenin tüm okullarında benzer süreçlerle kutlanması değişmez ve genelliktir.

Bilimsellik Öğrencilerin zihinsel, bedensel, duygusal ve sosyal gelişimini öğrenme-öğretme ve gelişimle ilgili bilimsel verilerden yararlanarak üst düzeye taşıma.

Rehber Hazırlanan programlar öğretmenlerin anlayabileceği bir dil ve anlatımla yazılmalı, açık ve anlaşılır olmalıdır. Öğretmen öncelikle programın özelliklerini, programın kendisine yüklediği rol ve sorumlulukları anlamalı daha sonra uygulamalıdır.

Uygulanabilirlik Bir program kuramsal düzeyde ne kadar mükemmel hazırlanırsa hazırlansın, uygulanan program farklı olabilmektedir. İyi program hazırlanış biçimine en yakın uygulanan programdır.

İLETİŞİM “Birey veya bireylerin karşılıklı bilgi, duygu ve düşüncelerini paylaşma süreci” “İki birim arasındaki mesaj alış-verişi”

İletişimin temel özellikleri Bireylerden biri hazır değilse iletişime başlanamaz İletişim kişiye değil kişi ile yapılır İletişimde sözcükler, eller, bakış, duruş, tepki gibi öğeler önemlidir.

Etkili bir iletişim süreci için… Mesaj net olarak tanımlanmalı Dil anlaşılır bir şekilde kullanılmalı Farklı kanallar kullanılmalı Dönüt sistemi oluşturulmalı

İletişim Türleri Sözsüz İletişim Sözlü İletişim Yazılı İletişim

1. Sözsüz (Beden Dili) iletişim Göz ilişkisi / teması Yüz ifadeleri Baş hareketleri Jestler Beden Duruşu Yakınlık Yöneliş Bedensel Temas Dış görünüş

2. Sözlü İletişim Sözlü iletişim, karşılıklı olarak konuşma ve dinleme etkinliklerini kapsar. Sözlü iletişimin başarısı, konuşan ve dinleyen arasında ortaklaşa bir temele dayanır. Sözlü iletişim, her zaman konuşan ve dinleyen arasında bilgi, beceri, tutum ve davranış açısından etkileşim olmasını gerektirir (Ergin, 2000). Aksi halde konuşan ve dinleyen arasında doğru mesaj paylaşımı gerçekleşmez.

3. Yazılı İletişim Mesajı, katılımcıların anlayabileceği ortak simgeler aracılığı ile (tahta, slayt vb.) iletmemizdir. Burada iletişim aracı yazıdır. İçerik, destek materyaller ve ortamlarla sunulur.

İLETİŞİM SÜRECİ Kanal Mesaj Yöntem Öğretmen Öğrenci KAYNAK mesajın ileti birimi MESAJ İletişimin içeriği ALICI mesajın gönderildiği birim Kanal Mesaj Yöntem Öğretmen Öğrenci DÖNÜT Alıcının mesaja verdiği tepki KANAL mesajın sunuluş biçimi

İletişim Süreci ve Yaşantı Alanı Kaynak Mesaj Kodlama Kod Çözme Alıcı Ortak Yaşantı Alanı Dönüt