Ergenlik Dönemi Anne Baba Tutumları Hazırlayan M. Emin HARPUT Mazıdağı Lisesi Rehberlik Servisi

ÇOCUK VE GENÇLERİMİZİN HALİ Bu soru insanlık tarihi kadar eski MÖ Sümer tabletlerinde bir yazı... Ne olacak bu çocuklar ve gençler böyle ne kadar da asiler bize hiç benzemiyorlar…..”

Çabamız ve endişemiz, onları en iyi biçimde yetiştirmek.

Anne baba olarak görevimiz, çocuğun sadece maddi ihtiyaçlarını karşılamakla sınırlı değildir. Hayatın önemli bir sürecinde, okulu ve dershanesiyle işbirliğine önem vermeli, başarının hedeflendiği yolda ekibin bir parçası olmalıyız.

Biz onlara, ne veriyoruz?

"Sen benim dediğimi yap, yaptığımı yapma" anlayışı, çelişkili bir tutumdur. Sözlerimiz ve davranışlarımız birbiriyle uyumlu olmalı. Kimse kimseye hayatı öğretmez. Çocuğumuza hayatı, uygulamaya hazır bir reçete gibi sunamayız; ancak ona kendi yolunu belirleyebileceği bir harita verebiliriz.

Ailelerin diğer çocuklarla kendi çocuklarını KIYASLAMALARI, Ailelerin diğer çocuklarla kendi çocuklarını KIYASLAMALARI, Başarısızlığı sonucu Başarısızlığı sonucu YARGILAMALARI, ELEŞTİRMELERİ olumsuz sonuçlara yol açar. YARGILAMALARI, ELEŞTİRMELERİ olumsuz sonuçlara yol açar.

8 KORKU KORKU ENDİŞE ENDİŞE DUYGUSAL KIRGINLIKLAR DUYGUSAL KIRGINLIKLAR ÖFKE ÖFKE RUHSAL ZORLANMALAR RUHSAL ZORLANMALAR

9 Ergenliğin İlk Yıllarında Anne-Babalar Çocukları Hakkında Sıkça Şunları Söylerler: Asi ve Hırçın Asi ve Hırçın Evde Huysuz Evde Huysuz Alıngan, Karamsar, Ters Alıngan, Karamsar, Ters Dışarıda Sıkılgan, Durgun ve Dalgın Dışarıda Sıkılgan, Durgun ve Dalgın Kendi Başına Buyruk ve Sorumsuz Kendi Başına Buyruk ve Sorumsuz

10 Banyoya Girmiyor Banyoya Girmiyor Olur Olmaz Her Şeye Ağlıyor Olur Olmaz Her Şeye Ağlıyor Ders Çalışmıyor Ders Çalışmıyor Süse Düşkün Süse Düşkün Çok Geziyor Çok Geziyor Bazen Yalan Söylüyor Bazen Yalan Söylüyor

11 ERGENLİK DÖNEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ B ü y ü me ve değişim evresidir. B ü y ü me ve değişim evresidir. Yeni arayışlar i ç inde olduğu bir ç ağdır. Kendini aramaktadır. Kendi kişiliğine ç eki d ü zen vermeye ç alışır. Yeni arayışlar i ç inde olduğu bir ç ağdır. Kendini aramaktadır. Kendi kişiliğine ç eki d ü zen vermeye ç alışır.

12 ERGENLİK DÖNEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ Duyguları hızlı bir iniş çıkış gösterir. Duyguları hızlı bir iniş çıkış gösterir. Çabuk sevinir çabuk üzülür, Çabuk sevinir çabuk üzülür, Çabuk sinirlenir, Çabuk sinirlenir, Olur olmaz şeyleri sorun yapar. Tepkileri önceden kestirilemez olur. Olur olmaz şeyleri sorun yapar. Tepkileri önceden kestirilemez olur.

13 ERGENLİK DÖNEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ Derslere ilgisi azalmış, ç alışma d ü zeni bozulmuştur. Derslere ilgisi azalmış, ç alışma d ü zeni bozulmuştur. İstekleri artmıştır. İstekleri artmıştır. Kendisine tanınan hakları yetersiz bulur. Kendisine tanınan hakları yetersiz bulur. Ana babanın uyarılarına birden tepki g ö sterir, ters yanıtlar verir. Ana babanın uyarılarına birden tepki g ö sterir, ters yanıtlar verir.

14 ERGENLİK DÖNEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ Ana-babasını eleştirir Ana-babasını eleştirir Öğütlerle davranışlar arasındaki tutarsızlığı yüze vurur. Öğütlerle davranışlar arasındaki tutarsızlığı yüze vurur. Ana-babasının hoşuna gitmeyecek davranışlarda bulunur. Ana-babasının hoşuna gitmeyecek davranışlarda bulunur. Ana- babasına karşı çıkmış olmak için karşı çıkar. Ana- babasına karşı çıkmış olmak için karşı çıkar. Saçmada olsa bazı fikirleri savunmaktan zevk alır. Saçmada olsa bazı fikirleri savunmaktan zevk alır.

15 ERGENLİK DÖNEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ Dağınık ve savruk olur. Dağınık ve savruk olur. Sık sık bir şeyler devirip kırar, sakarlardır. Sık sık bir şeyler devirip kırar, sakarlardır. Oburlaşır, durmadan bir şeyler atıştırırlar. Oburlaşır, durmadan bir şeyler atıştırırlar.

16 ERGENLİK DÖNEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ Kendisini arkadaşlarıyla karşılaştırır, gruplaşmalar olur. Kendisini arkadaşlarıyla karşılaştırır, gruplaşmalar olur. Ana, babasından değişik olma çabası onu boşluğa itmiştir. Bu boşluğu arkadaşlarıyla doldurmak ister. Ana, babasından değişik olma çabası onu boşluğa itmiştir. Bu boşluğu arkadaşlarıyla doldurmak ister. Kendine sırdaş seçer. Kendine sırdaş seçer. Grup dışına itilmemek için kendisine aykırı davranışlarda bulunur. Grup dışına itilmemek için kendisine aykırı davranışlarda bulunur.

Saç sakal uzatmak Saç sakal uzatmak Eve geç gelme Eve geç gelme Farklı giyim tarzı Farklı giyim tarzı Arkadaşları ile fazla vakit geçirme Arkadaşları ile fazla vakit geçirme Karşı cinsle arkadaşlık kurma Karşı cinsle arkadaşlık kurma Yeteri kadar ders çalışmama Yeteri kadar ders çalışmama Fazla para harcama Fazla para harcama Meslek seçimi Meslek seçimi

ERGENLİK ÇAĞINDAKİ GENCİN BAŞLICA RUHSAL- SOSYAL ÖZELLİKLERİ Anne babasının arkadaşlarına karşı olan sert eleştirileri genci daha çok sokağa iter. Anne babasının arkadaşlarına karşı olan sert eleştirileri genci daha çok sokağa iter. Hayranlıklar ve tutkular güçlüdür. Hayranlıklar ve tutkular güçlüdür. hayran oldukları kişi ile kendilerini özdeşleştirirler. hayran oldukları kişi ile kendilerini özdeşleştirirler. hayran oldukları kişilerin kusurlarını görmezden gelirler. hayran oldukları kişilerin kusurlarını görmezden gelirler. Düşünme yeteneğinde olumlu gelişmeler olur Düşünme yeteneğinde olumlu gelişmeler olur

Ergenlik çağındaki erkek çocukların çete kurarak çoğu kez ölümle sonuçlanan çatışmaları da, kendilerini önemli görmeyen aile ortamlarına bir tepki olarak yorumlanabilir.”Ben değerliyim” duygusunu aile içinde elde eden birey kendisini kanıtlamak için aşırı davranışlarda bulunmaya gerek duymayacaktır.

ERGENLİKTE SOSYAL GELİŞİM Arkadaşlarla İlişki  Arkadaş grupları değişebilir.  Sosyal becerileri geliştirmeye devam ederler.  Arkadaş grupları yetişkinlerden daha önemlidir ve onların eleştirilmesine dayanamazlar.  Arkadaşları ile konuşmak için fırsatlar yaratmayı isterler

Yetişkinlerle İlişki Yetişkinin uzaktan denetimine ihtiyaç duyar. Kendisi hakkında verilecek hükümler hakkında aşırı duyarlıdırlar. Ergen kendisini yetişkin olarak kabul ettirme çabası içindedir. Çocuk muamelesi yapıldığında isyan ederler. Otoriteye karşı olma, söz dinlememe, eleştirme, hata bulma ergenin tutumlarındandır.

ANNE BABA EBEVEYNLİK GÖREV VE SORUMLULUĞU Çocuklara doğru örnek olmak, Çocukları korumak ve desteklemek, Kuralları ve sınırları öğretmek, Sürekli ve tutarlı bir anne babalık tutumu göstermek, Hem kendi isteklerini hem de çocuğun isteklerini dikkate alan bir ilişki geliştirmek

TANIYIN ARKADAŞLARINI VE AİLELERİNİ ÇEVRESİNİ ÇOCUĞUNUZU KENDİNİZİ

İZLEYİN BOŞ VAKİTLER AKADEMİK BAŞARI/BAŞARISIZLIK DEVAM/DEVAMSIZLIK ARKADAŞLARI GİTTİĞİ YERLER ANİ DEĞİŞİKLİKLERİ PROBLEM ÇÖZME YOLLARI

ZAMAN AYIRIN DİNLEYİN DUYGULARINI ANLAYIN ÖNEMSEDİĞİNİZİ GÖSTERİN HER KONUDA KONUŞMASINI DESTEKLEYİN İLETİŞİM

ERGENLE KONUŞURKEN ÖNEMLİ NOKTALAR Duygularınızı ve ihtiyaçlarınızı ergene ifade edin Ergenlerin düşüncelerini sorun ve düşüncelerine saygı duyun Önce ihtiyacınızdan ve duygunuzdan bahsedin Öğüt, öneri verecekseniz önce isteyip- istemediğini sorun Direkt öneri yerine öyküler işe yarar

ERGEN’İN ELEŞTİRİYE BAKIŞI Genellikle eleştiriyi abartarak ve çarpıtarak alır. Eleştirinin “ne” olduğundan çok,eleştiriyi yapanın “kim” olduğu önemlidir. Eleştiri kişiliğe yönelik ise“güç savaşı” için neden sayarlar. Eleştirinin kriterleri ve sebep-sonucu açıklanırsa etkili olur. ERGENLER BELLİ ETSE DE ETMESE DE KENDİSİNE YÖNELİK YAPILAN TÜM DEĞERLENDİRMELERİ ÖNEMSER.

Eleştirirken... Kişiliği değil davranışı eleştirmek... Her zaman anında değil bazen eleştiri için bir süre beklemek, Grup önünde değil, tek başına iken, Eleştirinin nedenini açıklamak; olumsuz davranışın size olan etkisini söylemek Ona da söz hakkı tanımak

Fikirlerine, değerlerine yönelik takdir ifadelerini önemserler. Dış görünümlerine yönelik takdirleri dikkate alırlar. Not, sayı ve standartlandırılmış takdir ifadeleri yerine “kişiye özel” takdir ifadeleri etkilidir. ERGENLER BELLİ ETSE DE ETMESE DE KENDİSİNE YÖNELİK YAPILAN TÜM DEĞERLENDİRMELERİ ÖNEMSER. ERGEN’İN TAKDİRE BAKIŞI

Takdir ederken... Hem kişiliği hem de davranışı takdir etmek, Anında takdir etmek, Hem grup önünde, hem tek başına iken, Takdirin nedenini açıklamak; olumlu davranışın size olan etkisini, hissettiklerinizi söylemek Ona da söz hakkı tanımak

 ÇOCUKLARINIZIN DERSLERDE ve DAVRANIŞLARDA DAHA İYİ OLABİLMESİ İÇİN OKUL VE ÖĞRETMENLERLE İLETİŞİME GİRİN.