Avrupa Sosyal Dialoğu Teşvik ve Sonuçlar Kerstin HOWALD, EFFAT Uluslararası İşçi Örgütü(ILO) Semineri “AB’nin Yeni Üye devletleri ve Aday Ülkelerinde EFFAT’ta ve tüm Sanayi sektörlerinde sektörel sosyal diyaloğu güçlendirmek Strengthening sectoral social dialogue in New Member States and Candidate Countries of the EU in EFFAT and industriALL sectors” 1

EFFAT nedir? – tarım – gıda, içki ve tütün – otel, restoran, catering ve turizm sektörlerinde Avrupa Federasyon’un Sendikaları  “ÇİFTLİKTEN ÇATALA KADAR” = tüm gıda zinciri Gıda İşçileri Federasyonu (IUF) bölgesel organizasyonu ve Avrupa Sendikalar Federasyonu (ETUC) üyesi 37 Avrupa ülkelerinde 125 ulusal üye Tarım, gıda ve turizm sektörlerindenki tüm çalışanları ve bu sektörlerdeki 2.6 milyon sendika üyelerinin menfaatlerini temsil etmektedir Resmi olarak tanınan Avrupa sosyal ortağı 100’den fazla Avrupa İşçi konseyi (EWC) 2

AB istihdamı ve sosyal politikası Avrupa Birliği’nin İşleyişine ilişkin Antlaşma (TFEU), Madde 9: “Politikaları ve faaliyetlerinin tanıtılması ve uygulanmasında, Avrupa Birliği, yüksek seviyeli istihdam, uygun sosyal korunması temin edilmesi, sosyal dışlamaya karşı mücadele, eğitim, mesleki eğitim ve insan sağlığının korunmasını göz önünde bulundurması gerekmekedir.” 3

Avrupa Sosyal Diyaloğu – yasal temel (1) TFEU, Madde 152 “Avrupa Birliği, ulusal sistemlerin çeşitliğini sayarak kendi seviyesindeki sosyal ortakların rolünü tanımaktadır ve tanıtmaktadır. Bağımsızlıklarına önem vererek sosyal ortakların diyaloğunu kolaylaştırması gerekmektedir. Istihdam ve Gelişim için Üçlü Sosyal Zirvesi sosyal diyaloğa iştirakı olması gerekmektedir.” 4

Avrupa Sosyal Diyaloğu – yasal temeli (2) TFEU, Madde 154 – Danışmanlık 1.Komisyon işletmecilik ve işçi danışmanlığını Sendika seviyesinde tanıtmak görevine sahip olmalı ve taraflar için dengeli bir destek temin ederek diyaloğunu kolaylaştırmak için önemli herhangi bir tedbir almaları gerekmektedir. 2.Bu yönde, sosyal politika alanında teklif sunmadan önce, Komisyon Sendika eyleminin olası yönü doğrultusunda yönetim ve işçilere danışması gerekmektedir. 3.Eğer, böyle bir danışmadan sonra, Komisyon Sendika eylemini önerilebilir olarak saydığı taktirde, tasarlanmış teklifin içeriğine ilişkin yönetim ve işçilere danışması gerekmektedir. Yönetim ve işçiler Komisyona bir görüş yada, uygun görüldüğünde, tavsiyesini iletmesi gerekmektedir. 4.2 ve 3 bentlerinde sözü geçen danışmanlık vesilesiyle, yönetim ve işçiler, Madde 155’te belirtilen süreci başlatmak niyetini Komisyon’a bildirmeleri gerekmektedir. Sürecin süresi, ilgili yönetim ve işçiler, Komisyonla birlikte uzatma kararı almazsa, dokuz ay aşmaması gerekmektedir. 5

Avrupa Sosyal diyaloğu – yasal temel (3) TFEU, Madde 155 – Müzakere 1.Yönetim ve işçilerin isteği üzerine, Sendika ve aralarındaki diyaloğu sözleşme dahil kontrat ilişkilerine götürebilirler. 2.Sendika seviyesindeki Anlaşmalar ya yönetim ve işçiler ve Üye devletlerine özgün süreç ve pratiklerin doğrultusunda, yada, imzalayan tarafların ortak isteği üzerine Madde 153’ün kapsamında bulunan konularda Komisyondan gelen bir teklifle alakalı Konsey Kararı ile uygulanacaktır. Avrupa Parlamentosu haberdar edilmesi gerekmektedir. (...) 6

Madde 154 ve 155 mekanizamalarını anlamak 7

8 Forms of European Social Dialogue Meslekler arası Sosyal Diyalog Sektörel Sosyal Diyalog Komitesi ÜÇLÜ İKİLİ Avrupa İş konseyleri (EWCs) Uluslararası Antlaşma çerçevesi Üçlü Sosyal Zirve Makroekonomik diyalog SANAYI – ARASISEKTÖRELŞİRKET Bağımsız Yüksek Seviyeli Gruplar

9 Sektör arası sanayi organizasyonlar BusinessEurope, CEEP, UEAPME & Sektörarası sendika organizasyonları ETUC, CEC, Eurocadres Sektörel işveren dernekleri COPA, HOTREC, FERCO, CEFS … & Sektörel sendika federasyonları EFFAT, UNI-Europa, ETF … Kriter: karşılıklı tanıma temsilcilik  sosyal ortak olarak tanınan ulusal üye organizasyonları tarafından teşkil edilmektedir müzakere kapasitesi idari kapasite Avrupa Sosyal Ortaklar

10 European Social Dialogue Committees - how it works Sosyal diyalog tablosu Com Birlikte diyaloğu üzerine karar verirler: prosedür kuralları (objektif, hazırlama, başkanlık, vs.) derece ve ritim (toplantı sayısı ve çeşidi) içerik (topics, toplantı ajandası) sonuç (anlaşma, açıklamalar, proje, enstrümanlar, vs.) Sosyal ortakların bağımsızlığı ve sorumluluğu

Avrupa Sosyal Dialoğu Komiteleri 11

Avrupa Sosyal Diyaloğu - Sonuçlar Kaliteli sonuçlar – Daha iyi anlama, ortak inşa – Sektörel menfaatleri tanıtmak için daha iyi kapasite – Bağımsız yönde hareket etme kapasitesi – Ulusal yada şirket seviyesinde daha iyi kapasite ve ssosyal diyalog – İyileştirilmiş çalışma şartları ve standardları  Fonksiyonel bir sosyal diyaloğu rekabetçi bir avantajdır ve kriz engelleriyle başa çıkmak için ayak uydurulmasını sağlamaktadır Ölçulebilir sonuçlar (miktar olarak) – Yılda 200 toplantıdan fazla – 3000 katılımcıdan fazla – 1998 yılından beri 500 üstü metin 12

13 Avrupa Sosyal Diyaloğu – sonuç tipolojisi Standardları belirten anlaşmalar Standard ve prensip üzerine tavsiyeler Bilgi alışverişi Anlaşma çerçevesi Bağımsız anlaşmalar Eylem iş çerçevesi Ortak görüşler Yönerge ve Davranşı kuralları Politika yönelimleri Beyanname Araçlar Uygulama Ulusal seviyede takip Bildirme Bilgi Yayınlama

Avrupa Sosyal Diyaloğu - Sonuçlar 14

Avrupa Sosyal Diyaloğu - EFFAT tarım: EFFAT – COPA GEOPA şeker: EFFAT – CEFS Otel ve restoran: EFFAT – HOTREC Kontrat hizmeti: EFFAT – FERCO Gıda sanayi: EFFAT – FDE sektörlerinde EFFAT Sosyal Diyalog Komitelerine (SDC) sahip 15

Avrupa Sosyal Diyaloğu - EFFAT Bazı sonuç örnekleri: istihdam/işler – İşe alınabilirlik (şeker) – part-time iş, beyan edilmeyen iş (otel ve restoranlar) Qualification & eğitim – Devamlı eğitim, gıda hijyeni (yiyecek içecek hizmeti) – nitelik & vasıf pasaportu (tarım, otel & restoran) – Gelecek kabiliyetleri (yiyecek) Sağlık & güvenlik – multimedya eğitim araçları(şeker) – MSD (tarım) Ortak politika insiyatifleri – KDV (otel & restoran, ) – AB şeker reformu, uluslararası ticaret (şeker) – Yiyecek etiketi (gıda) – CAP (tarım) 16

Avrupa Sosyal Diyaloğu Sosyal diyalog ≠ toplu müzakere Sosyal diyalog = AB Kanunları“acquis communitaires”  Ulusal seviye için önemli sonuçlar: AB ve ulusal hükümetler sosyal dialoğu sadece tolere etmek ve kabul etmekle kalmayıp ulusal/sektörle sosyal diyalogu korumak, tanıtmak ve kolaylaştırmak gerekmektedir. hükümetler = kapasite inşası ile yükümlüdür AB seviyesinde kabul edilmiş standardlar = asgari standardlar  Geri-çekilmemesi non-regression hükmü: MS’teki mevcut dah iyi hükümler baskın çıkmaya devam etmektedir Uluslararası anlaşma çerçevesi için yasal hükümler mevcut olmaması ancak grev yapma ana hakkı mevcut olması 17

İstikrarsız İş İşçi piyasasında gelişmeler : bölünme ve ayrımcılık – Aynı iş ancak farklı kontrat, maaş, sosyal koruma ve haklar – İstikrarsız iş artımı – sosyal damping ve haksız rekabet  Çalışanların üzerindeki etkiler: – Daha fazla fakirlik – Daha fazla kalitesiz iş  İşverenlerin üzerinde etkiler: – Daha ucuz, ancak daha az vasıflı ve verimliği olan işgücü 18

EFFAT’ın İstikrarsız işe karşı savaşı EFFAT sektörleri özellikle istikrarsız işle ilgili endişe duymaktadır, örneğin: mevsimsel, göç, hesaba geçirilmiş, taşeron/alttaşerona verilmiş, geçici, part time, bölmeli vardiyalar, ekstreler, vs. Siyasi amaçlar – İstikrarsız işçileri korumak – İstikrarsız işi yok etmek / sınırlandırmak – Eşit muamele – Sosyal mevzuatı yürürlüğe konulmak – İstikrarsız işi daha pahalı bir işe dönüştürmek 19

EFFAT’ın İstikrarsız işe karşı savaşı EFFAT Yönetmenliği/Charta İstikrarsız işe karşı YönetmenliğiCharta’yı uygulamak için EFFAT Yol haritası EFFAT Projesi “Tarım, Gıda ve Turizmdeki İstikrarsız Çalışanların Sosyal Kabülü”  İstikrarsız işe karşı savaşmak için EFFAT 10 Ana Nokta  Geçici Acenta Çalışanlarının kullanımına karşı EFFAT Kılavuzu  EFFAT Website (yakında) 20

EFFAT’ın istikrarsız işe karşı savaşmak için 10 Ana Noktası 1.Eğer aynı çalışma ise, aynı iştir – bundan dolay anyı hak ve ödeme ile gelmesi gerekmektedir 2.Geldiğin yer değil çalıştığın yer sayılmaktadır  misafirperver ülke prensibi 3.Avrupa’daki tüm çalışanlar düzgün asgari maaş korumasına laiktir – ya toplu iş müzakereleri yada mevzuatın aracılığıyla 4.Açıklık getirilmesi ve kötü muameleyi önlemek için istihdam ilişkileri basitleştirilmiş ve uyumlaştırılmış olmalı. 5.Tüm çalışanlar toplu iş müzakerlerine tabi tutulmalı – insanların düşük maaşlı işlerde acı çekmelerini önlemek en verimli yoludur 6.İstikrarsız çalışanlara sürekli işlere yöneltecek açık, basit yollar lazım 7.Avrupa, istikrarsız işi önlenmesine odaklanan, güçlü ve iyi-finans edilen kamu çalışma hizmetlerine ihtiyacı var 8.Geçici acentalar ve diğer işgücü temin edenler için verimli ve iyi uygulanan bir düzenleme gerekmektedir. 9.Kendi taşeron işçileri için işverenler sorumlu tutulmalıdır. 10.İstikrarsız işçiler organize olmalı ve sesleri duyurulmalı 21

Geçici Acenta Calışanları Bazı özellikleri: Sürekli, işyerindeki işlerinin yerini almak Geçici acenta çalışanları genelde – Şirketin çalışanlarına göre daha az kalifiyedir – Daha az motivasyonları var ve şirkete karşı daha az sadıktır – Şirket kültürüyle daha az aşinalıdır – Güvenlik ve kalite standardlarıyla daha az tanışmışlığı var – Daha fazla kaza riskine eğimlidir ve daha yüksek devamsızlık oranı Birçok araştırma geçici acenta çalışanları şirket için daha ucuz değil, daha pahalıya mal olmktadır!* *Deloitte araştırması: “önemli ölçude olumsuz deneyimler “ (%70) Dun & Bradstreet: projelerin %50’si başarısız olmuştur Diamond Cluster International: yöneticilerin %78’i kalitesiz hizmet dolayısıyla iş anlaşmalarını daha erken sona erdirdiler 22

Geçici Acenta işi (TAW) üzerinde EFFAT Prensipleri İstihdamın ana şekli açık-kapalı ve dolaysız istihdam olmalı TAW ile ilgili her şirketle açık anlaşmlar gerekmektedir Eşit muamele (AB Direktifi) TAW sürekli işin yerini almayacaktır Uygulanılabilir yazılı çalışma kontratı TAW’ın kullanımı için tanımlanmış sınırlar (maksimum %10) Sadece sertifikalı TWA ile işbirliği İlk TAW’a mevcut işyerleri tekli edilecek 23

Geçici Acenta çalışanlarının kullanımına ilişkin EFFAT Kılavuzu 1.Kendi sendika ve çalışanları temsil eden kurumlarının aracılığıyla konuya açıklık getirtmek 2.Yönetime sürekli işlerin önceliği neden şirketin ve aynı zamanda şirket çalışanlarının menfaatinde olduğunu açıklamak 3.İstihdamın ana şekli her zaman sürekli, açık-kapalı ve dolaysız istihdam olarak olması gerektiğini açığa kavuşturmak. 4.Geçici acenta çalışanlarının hangi çalışma haklarına sahip olduklarını bulmak ve onlardan yararlanmalarını sağlamak. 5.Şirketin hangi iş acentalarını kullanacaklarını karar aldıklarında hangi standardları kullandıklarını sormak. 6.Geçici iş acentalarının kullanımı üzerine işvereninle bir anlaşma hazırlanmasını denemek. 24

İşverenlere bazı mesajlar Gerçek ortaklık, hissedarlık değeri anlamına değil paydaşlık değeri anlamına gelmektedir Pazarın teşvikleriyle başa çıkmak, kendinle fazla uğraşma  Sürekli yeniden-düzenleme, yeniden yapılandırma ve iş pozisyonlarından kesinti yapılması gibi eylemler daha motivasyon eksiltici eylemler yoktur Hissedarlar ve değerlendirme acentalarına karşı uzun- süreli ve sürdürülebilir stratejileri savunulması En ucuz değil en iyi opsiyon seçilmesi Personel politikaları ile ilgili tüm zorluklar için evrensel bir çözüm olarak satılan bu yeni yönetim fikirlerini ihmal edilmesi ve muhasebecilerin Personel politikalarını ele geçirmelerine izin verilmemesi  Personel Politikaları stratejik bir röle sahip olmalı Personelinize değer verin ve en iyi performansını göstermelerini sağlayacak çalışanlar için bir iş çerçevesi yaratılması 25

İşverenlere bazı mesajlar kanunlar asgari standardları belirlemektedir ancak bunlar her zaman en iyi ve en uygun standardlar değildir Şirketlerde birçok sosyal çatışma gerçekte kanunen bir çözüm getirilemez – sadece ortak karar, karşılıklı saygı ve taviz(kazanç-kazanç) Sosyal diyaloğu tolere edilmemeli (gerekli bir kötülük gibi) – tanıtılmalı Çalışan temsilcilerinin genelde hissedarlara göre şirketin başarılı performasının yönünde daha fazla katkıda bulunmaktadır – temsilcilerin bunu bilmelerine izin verilmeli Büyük teşviklerle başa etmek tek yönü: birliktelik 26

Yararlı linkler EFFAT Gıda, Tarım ve Turizm Sendikaları Avrupa Federasyonu Avrupa Sosyal diyaloğu

Yararlı linkler 28

Yararlı linkler 29

Yararlı linkler 30

31 Thank you for your attention Kerstin Howald Turizm Sektörü Sekreteri EFFAT Gıda, Tarım ve Turizm Sendikaları Avrupa Federasyonu Rue Fossé aux Loups 38 B Bruxelles