Oryantasyon 5.HAFTA ÖĞR.GÖR. SEDA AKIN GÜRDAL

Ders Akışı  İşe Alıştırmayı Gerektiren Nedenler  İşe Alıştırma Sürecinin Aşamaları  İşe Alıştırmada Kullanılan Yöntemler  Başarısız Bir İşe Alıştırma Programının Yaratabileceği Olumsuzluklar  Başarılı Bir İşe Alıştırma Programının Oluşturulmasında ve Yürütülmesinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar 2

 Toplumların, kurumların ve ülkelerin sağlıklı örgütlenebilmeleri ve süreklilik kazanabilmeleri bu değişmeye ayak uydurmaları ile olabilecektir. Bu hızlı gelişmelere ayak uydurmanın en etkin ve temel yolu da kuşkusuz “ eğitim ”dir. İlkeler, kurumlar ve insanlar; bu gelişmeleri yakından takip etmeleri ve yeniliklerden haberdar olmaları için sistemli eğitim çalışmalarına önem vermeleri gerekmektedir. 3

HİZMET İÇİ EĞİTİM  Kişiye işi ile kesin hukuki ilişkisinin kurulduğu tarihten, işten ayrıldığı tarihe kadar geçen süre içinde, işin gerektirdiği performans düzeyine ulaşması için gereken bilgi, beceri ve davranışların sistemli bir şekilde öğretilmesidir. 4

İŞE ALIŞTIRMA EĞİTİMİ PROGRAMI  Hizmet içi eğitim arasında yer alan en önemli olgulardan biri de işe alıştırma eğitimi programıdır. Diğer bir ifade ile işletmeye yeni giren yada bölüm değiştiren personele işe başlama öncesi veya işe girilen ilk günlerde uygulanan ilk eğitim çabalarıdır. Bu eğitimde, işin gerektirdiği tutum ve bilgilerin edinilmesi, düşünsel ve bedensel becerilerin kazandırılması, bu şekilde personelin en kısa zamanda işe uyumunun sağlanmasıdır. 5

İŞE ALIŞTIRMA EĞİTİMİ PROGRAMI  İKİ TÜR İŞE ALIŞTIRMA EĞİTİMİ VARDIR:  GENEL İŞE ALIŞTIRMA EĞİTİMİ  İŞ MERKEZLİ İŞE ALIŞTIRMA EĞİTİMİ 6

 Genel İşe Alıştırma Eğitimi Bu işe alıştırma eğitiminde personelin yapacağı iş ana hatlarıyla gösterilmekte ve departmanlar, iş yerinin genel politikaları, prosedürler, ücretlendirme, güvenlik gibi konularda kendisine gerekli bilgiler verilmektedir. 7

 İş Merkezli İşe Alıştırma Programı Bu işe alıştırma eğitiminde personele kuruluşun işlevi ve kuruluşa uyumu, iş sorumlulukları, beklentiler ve görevler, politikalar, prosedürler, kurallar ve düzenlemeler, işyeri planı gibi konularda bilgiler verilmektedir. İş merkezli işe alıştırma eğitimi en etkili şekilde, ilgili süpervizör ve/veya yönetici tarafından verilebilir; çünkü verilecek tüm bilgiler onun pozisyonuna özel olacaktır. Genellikle işe alıştırma eğitimi süreci süpervizörlerin ve çalışma arkadaşlarının yardımlarıyla sürmektedir. 8

İşe Alıştırmayı Gerektiren Nedenler  İşe alıştırma eğitiminin çeşitli amaçlarından söz edilebilir. İşe alıştırma yeni personele yürüteceği işin koşulları, uyacağı kurallar ve sağlanan sağlık, iş güvenliği, iş dinlenmesi gibi olanaklarla ilgili eksiksiz bilgi vermektir.  Çalışma koşulları ile ilgili olarak, çalışma saatleri, ücret, eğitim, işinde yükselme, disiplin gibi konularda personel aydınlatılmalıdır. İşe alıştırma eğitiminin diğer amacı, bireye işi ile yetenekleri arasında bir ayarlama yapma ya da yeteneklerini en iyi gerçekleştireceği işi seçme olanağı vermesidir.  Bu eğitim süreci içinde, personel bir yandan mesleki yeteneklerinin artmasını sağlarken, diğer yandan kişiliğinin gelişmesine de katkıda bulunmaktadır. 9

Başarılı bir işe alıştırma programı, şirket ve yeni personelin beklentilerini karşıladığı için gereklidir ve aşağıdaki konularda yarar sağlamaktadır.  Yöneticileri, çalışma arkadaşları ve İnsan Kaynakları ile tanıştırma ve yöneticileri ile geçişi sağlayacak koçluk ilişkilerini kurması  Katılımcıları arasında şirket / departman / takım için ortak bir amacın oluşturulması  Şirketin kültür, organizasyon yapısı ve ürünlerinin / hizmetlerinin anlamasına yardımcı olması ve personelin ilk andan itibaren verimli olmasının sağlanması 10

 Departman / takımın ürünlerinin detaylı olarak tanıtılması  Şirket yönetmelik ve uygulamaları, ücretlendirme, ek menfaatler ile ilgili bilgiye erişimi sağlaması  Yeni personele şirketin / departmanın hedeflerini, değerlerini tanıtıp kendisinin bütün içerisindeki rolünü anlatması  Öğrenme eğrisini kısaltması ve personelin hedefleri gerçekleştirmesine yardımcı olması 11

 Personele şirketin misyon, hedef, değerleri, organizasyon yapısı ve fonksiyonları ile ilgili temel bilgileri sunarak pozitif iş ilişkileri geliştirmesini sağlaması  Zaman ve emekten tasarruf sağlanması  İşe alıştırma eğitimi ile işe başlama dönemlerinin ilk aylarında oldukça yüksek olan işten ayrılma eğiliminin azaltılması  Yeni personelin, ilk günlerde oldukça yüksek olan işletmeye ve işine yönelik endişelerinin, işe alıştırma eğitimi ile azaltılması ya da tamamen önlenmesi 12

İŞE ALIŞTIRMAYI GEREKTİREN NEDENLER  Çalışanın-yöneticileri, çalışma arkadaşları ile ilişkilerini öğrenmesi  Şirket yönetmelik ve uygulamaları, ücretlendirme, işin koşulları, uyacağı kurallar, sağlanan sağlık, iş güvenliği vd. konular hakkında bilgİlendirilmesi 13

İŞE ALIŞTIRMAYI GEREKTİREN NEDENLER  İşe alıştırma eğitiminin diğer amacı, bireye işi ile yetenekleri arasında bir ayarlama yapma ve yeteneklerini en iyi gerçekleştireceği işi seçme olanağı vermektedir.  Yeni personele şirketin / departmanın hedeflerin, değerlerini tanıtıp kendisinin bütün içerisindeki rolünü anlaması  Öğrenme eğrisini kısaltması ve personelin hedefleri gerçekleştirmesine yardımcı olması 14

İŞE ALIŞTIRMANIN KAPSAMI 15

İşe alıştırma eğitimi programlarını iki ayrı bölümde inceleyebiliriz.  İlk bölüm pek çok şirkette uygulanan ve tanıtım amaçlı içeriği olan “Bilgilendirme” bölümüdür.  İkinci bölüm ise daha ziyade takım (Management Trainee programları gibi) ve / veya bireysel (yönetici programları gibi) olarak tasarlanır. Bu bölüm çeşitli eğitimler, koçluk içermektedir. İşe Alıştırma olarak adlandırdığımız bu bölüm nispeten daha uzun sürmektedir. 16

İŞE ALIŞTIRMANIN KAPSAMI 1. BİLGİLENDİRME  Şirketin Tanıtılması  Yöneticilerin Tanıtılması  Departman/İşin Tanıtılması  İnsan Kaynakları Uygulamalarının Tanıtılması  Ofis/Çalışma Ortamı Kural Ve Uygulamalarının Tanıtılması  Şirkette Kullanılan Araçların Tanıtılması 17

2. İŞE ALIŞTIRMA  İşe alıştırma aşamasında ise personelin işleri ile ilgili detaylı eğitimler yer almaktadır.  İşe Alıştırma 15 gün – 6ay arasında sürmektedir (süreler ihtiyaca göre değişebilmektedir). İşe Alıştırma bazen sadece koçluk olarak da yapılabilir. 18

İŞE ALIŞTIRMADA KULLANILAN YÖNTEMLER  İşletmeyi Tanıtıcı Yayınlar Bu amaçla hazırlanan yayınlar yeni personelin örgütteki yerini görmesinde büyük rol oynar, işe yeni giren personelin bilmesi istenilen bilgiler bu yayınlarda yer alır. Bu bilgileri örgütün kısa geçmişi, çalışma saatleri, izinler, ilk yardım, iş kazaları ve yapılması gerekenler, temizlik kuralları, tatiller fazla mesai, yemek, terfi, nakil, sigara içme, sosyal etkinlikler, telefon görüşmeleri vs. olabilir. 19

 Konferanslar, Açık Oturumlar, Grup Toplantıları Belli bir dönemde işe giren personel sayısı en az olduğunda zamandan tasarruf etmek amacıyla tavsiye edilen bir yöntemdir. Yeterli sayıda yeni işe alınan personel olması halinde onlarla teker teker ilgilenmek yerine, toplu olarak işe alıştırma programı uygulamak verilen bilgilerde eşitlik sağlamak yönünden önemli olmaktadır. 20

 İşletme Gezileri Yeni personele belli bir kişinin rehberliğinde işletmenin gezdirilmesidir. Bu yolla kişi iş çevresini yakından tanır. Günlük yaşantısının işletme içinde nasıl geçeceğini izleme olanağı bulur. Diğer yöntemlerle desteklendiğinde daha yararlı olabilir. 21

 Üstler Veya Bu Konuda Uzmanlarca Yürütülecek Bireysel Görüşmeler. İşletmelerde yeni personel ile üstleri tarafından yapılan görüşmelerin de önemli bir yeri vardır. Bu yolla yeni personelin öğrenmek istediği bilgiler anlayacağı bir yolla verilebilir. Teke tek iletişim sırasında grup baskısı olmadığında kişi öğrenmek istediklerini daha rahat sorar. 22

 İş Başında Eğitim Yaygın bir şekilde uygulanmaktadır. Bu tür eğitim işi bilen bir işgören ya da eğiticinin rehberliği altında yapılır. Böylece bir yandan yapılması gereken işler yapılırken diğer yandan yeni gelenin eğitimi sağlanmış olur. İş başında eğitim dört aşamada gerçekleştirilebilir: – Eğitilecek personelin hazırlanması : Eğitilecek personelin kendini rahat hissetmesini sağlamak, işe ilgisini çekmek, yapılacak işleri açıklamak, kullanacağı alet, araç ve kavramları öğrenmesine yardımcı olmak. – Eğitilen personele asıl çalışma ortamında yapacaklarının gösterilmesi : İşe yavaş yavaş başlama, her seferinde işe ilişkin açıklama yapma, yapılması olası hataları önceden bildirerek yapılmasını sağlama vs. durumları içermektedir. – İşi tek başına yapabilir hale gelmesinin sağlanması. – Tekrar yardıma ihtiyacı olduğunda kimden yardım isteyebileceğinin açıklanmasıdır. 23

BAŞARILI BİR İŞE ALIŞTIRMA PROGRAMININ OLUŞTURULMASINDA VE YÜRÜTÜLMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR  İşe alıştırma, işe alma fonksiyonun bir parçası olarak görülmelidir.  Personel grup olarak değil tek tek ele alınmalıdır.  Yeni personelin tümüne uygulanmalıdır.  İşe alıştırma eğitimi sürekli olmalıdır.  Personel öğrenmekten sorumlu tutulmalıdır vs. 24

BAŞARISIZ BİR İŞE ALIŞTIRMA PROGRAMININ YARATABİLECEĞİ OLUMSUZLUKLAR Zaman Kaybı: Personele örgüt yapısı, örgüt kültürü, çalışma ortamının kurallarının ve uygulamalarının tam olarak anlatılamaması işlerin zamanında yerine getirilememesine ve dolayısıyla işletme açısından zaman kaybına neden olur. Performans Kaybı : Personelin yapacağı iş hakkında yeterince bilgilendirilmemesi iş ortamına yabancılık çekmesine neden olur. Bu da personelin performansını yeteri düzeyde sergileyememesine neden olur. Maliyet Kaybı : Başarısız bir işe alıştırma eğitimi programı personele ve işletmeye zaman ve performans kaybı yaşatacağından işletmenin mali açıdan hedeflerini tutturamamasına neden olur. 25

Personel Tatminsizliği : İş güvenliği ve işletmeden beklentiler başarısız bir işe alıştırma eğitimi programı ile tam olarak karşılanamaz. Bu da personelin işletme bünyesinde kalma arzu ve isteğini olumsuz yönde etkiler. Güven Kaybı : İşe yeni alınan personelin başarılı bir şekilde işe alıştırılamaması, personelin kendine olan güveninin ve işyerine bağlılığının ve verimliliğinin azalmasına neden olur. Aynı zamanda işletme açısından personele olan güvenin de azalmasına neden olur. BAŞARISIZ BİR İŞE ALIŞTIRMA PROGRAMININ YARATABİLECEĞİ OLUMSUZLUKLAR 26

27

28