1 TUNUS’UN GENEL EKONOMİK DURUMU VE TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ

2 Tunus’un Dünyadaki Yeri

3 Temel Göstergeler Resmi AdıTunus Cumhuriyeti Yönetim BiçimiCumhuriyet Resmi Dili Arapça (Fransızca yaygın olarak kullanılmaktadır.) BaşkentTunus Yüzölçümü km 2 Nüfus (2014 tahmini)10,9 Milyon Etnik Yapı% 98 Arap, %1 Avrupalı, % 1 Diğer Dini Yapı%99 Müslüman, %1 Diğer Büyük KentlerTunus, Sfaks, Susa Para BirimiTunus Dinarı (TD) Türkiye ile Saat Farkı Nisan - Eylül Türkiye’den 2 saat geride Ekim -Mart Türkiye’den 1 saat geride Uluslararası Telefon Kodu+ 216

4 Temel Ekonomik Göstergeler * GSYİH (milyon $, piyasa fiyatları) Reel GSYİH Artış Oranı (%)4,72,52,2 Kişi Başına Milli Gelir ($) Enflasyon Oranı (%)5,66,15,5 İşsizlik oranı (%)17,415,815,4 Sektörlerin GSYİH içindeki payı (%) Tarım ve Balıkçılık9,28,68,7 Sanayi30,629,329,0 Hizmet60,361,862,0 Ürün Ticareti (milyon $) İhracat İthalat Ürün Ticareti Dengesi Hizmetler Ticareti Dengesi (milyon $) Cari İşlemler Dengesi (milyar $)-3,7-3,9-4,6 Dış Borç (milyar $)25,526,7*29,2 Yabancı Sermaye Stoku (milyar $)33,434,5*35.4

5 Tarihçe Fenikeliler Kartaca Devleti Romalılar Vandallar Bizans İmparatorluğu Araplar Osmanlı İmparatorluğu ( ) Fransız Himaye Yönetimi ( ) Bağımsızlık ( *)

6 Bağımsızlık Dönemi Habib Burgiba Dönemi ( ) Zine El Abidine Ben Ali Dönemi ( ) Yasemin Devrimi (14 Ocak 2011) Ulusal Birlik Hükümeti (Ocak – Kasım 2011) 1. Koalisyon Hük. (Kasım 2011 – Ocak 2014) Teknokrat Hük. (Ocak 2014 – Şubat 2015) 2. Koalisyon Hük. (Şubat *)

7 Genel Ekonomi Kamunun ekonomideki ağırlığı ( dönemi) Şeker, un, benzin, süt ve temel tahıllarda fiyat kontrolleri ve sübvansiyonlar Hafif sanayiler, tekstil ve konfeksiyon, fosfat üretimi, turizm, tarım Zeytinyağı, hurma ve işlenmiş balık ihracatı Ülke dış ticaretinde ve yatırım stokunda Avrupa’nın ağırlığı Yıllık yaklaşık MW elektrik üretimi (nüfusun %99’u) Petrol üretiminin tüketimi karşılayamaması 30’un üzerinde bankanın faaliyeti Tunus borsasında 75 civarında işletmenin hisselerinin işlem görmesi Renault, Peugeot, Vokswagen, Fiat ve Citroen’in otomotiv pazarındaki ağırlığı Denizyolu taşımasında Tunus, Sfaks, Susa ve Bizerte limanları; hava kargo’da Tunus Kartaca Havalimanı’nın ağırlığı

8 Genel Dış Ticaret Bankacılık ve kambiyo sisteminin henüz tam serbest olmaması DTÖ’nün kurucu üyeliği Gümrük vergisi, gümrük işlemleri vergisi, sanayi geliştirme fonu, tüketim fonu ve ithal gelir vergisi Ürün bazında değişmekle birlikte %6, %12 ve %18 KDV Ülkemiz, AB, EFTA, Ürdün, Kuveyt, Mısır, Fas gibi ülkeler ile STA’lar

9 Ticarette Önemli Hususlar Kontrollü kambiyo rejimi Gümrük Vergileri Gümrük vergisi, gümrük işlem vergisi, sanayi geliştirme fonu, tüketim vergisi, gelir vergisi avansı, sanatsal faaliyetleri geliştirme fonu KDV matrahı ürün bedeli ve ithalatta alınan diğer vergilerin toplamına uygulanmaktadır. Gümrükte uygulanan vergiler için internet adresiwww.douane.gov.tn Ticaret Verileri Değer ve miktar bazlı veriler için internet adresiwww.trademap.org

10 Ürün Ticareti Verileri Yıllar (Bin Dolar) İhracatİthalatHacim

11 Hizmet Ticareti Verileri İhracat (Bin dolar) Toplam Turizm Ulaştırma Kamu Hizmetleri Diğer İthalat (Bin dolar) Toplam Ulaştırma Turizm Kamu Hizmetleri Diğer

12 Yatırım-I 2015 Dünya Bankası İş Yapma Endeksinde 60. ülke 3.000’in üzerinde yabancı işletme Şirket Kuruluşu Proje bildirim belgesi Şirket sözleşmesinin ilgili vergi dairesine sunulması ve vergi numarası alınması Ticaret siciline kayıt Gümrük numarasının alınması Oturum izinlerinin alınması Yerine göre ÇED veya risk analiz raporu alınması Teşvik Kapsamı Yatırımlar İhracata yönelik işletmeler Çeşitli tarım ve balıkçılık faaliyetleri Az gelişmiş bölgelere yapılan yatırımlar Çevreyi korumaya yönelik harcamalar Teknopark kurulumuna ilişkin projeler İstihdamı artırıcı yatırımlar

13 Yatırım-II İhracata yönelik işletmeler (Off-shore – Yabancı payı minimum %66) Sanayi işletmeleri yıllık üretimlerinin %30’unu iç piyasaya satabilirler. Ticari işletmeler %100 ihracat gerçekleştirmek zorundadırlar. İç pazara yönelik işletmeler (On-shore) Sanayi ve turizm işletmelerinde %100 yabancı payı imkanı Diğer sektörlerde yabancı hisse payı %49 ile sınırl ıdır. Tarım ve balıkçılık sektörü Yabancı payı en fazla %66 olabilmektedir. Yabancılara tarım arazisi satışı yoktur, arazi kiralanmasına izin verilmektedir. Yabancıların gayrimenkul alımı Tarım arazileri yabancılar tarafından alınamaz. Sanayi ve turizm yatırımları için ön izin olmadan arazi alınabilir. Diğer yatırımlar için gayrimenkul alımları izne tabidir. İstisnalar Yüksek Yatırım Komisyonu ülke ekonomisine faydalı olacağını değerlendirdiği diğer yatırımlar için proje bazında istisnai izinler verebilmektedir.

14 Yatırım-III Vergi Mevzuatı Genel kurumlar vergisi %30 (Tarım ve balıkçılık %10; finans, petrol ve gaz, iletişim %35) Gelir seviyesine göre %0 ile %35 arasında yıllık gelir vergisi %6 KDV (ilaç ve gıda ürünleri), %12 KDV (çeşitli sermaye ve ara malları), %18 (diğer) Emeklilik ve Sağlık Sigortaları Ulusal Sosyal Sigorta Fonu (emeklilik sigortası) Sanayi sektörü sosyal güvenlik işveren primi %16,5 Özel devlet fonu primi %0,5 Sosyal konut teşvik fonu %1 Sanayi için mesleki eğitim fonu %1 Ulusal Sağlık Sigortası Fonu (sağlık sigortası) İşveren primi %4

15 İkili Ticari Anlaşmalar Anlaşma Adıİmza Tarihi Turizm İşbirliği Anlaşması Sivil Havacılık Anlaşması Türkiye Cumhuriyeti ile Tunus Cumhuriyeti Arasında Hukuki ve Ticari Konularda Adli Kararların Tanınması ve Yerine Getirilmesi Hakkındaki Sözleşme Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması Deniz Taşımacılığı Anlaşması Tarım Alanında İşbirliği Anlaşması Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması Ticaret, Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması Kara Ulaştırma Anlaşması Serbest Ticaret Anlaşması Sanayi İşbirliği Anlaşması Madencilik ve Jeoloji Alanlarında İşbirliği Anlaşması Ulaştırma Alanında Mutabakat Muhtırası Gümrük İşbirliği Anlaşması

16 Türkiye-Tunus STA’sı Anlaşma 1 Temmuz 2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Sanayi Ürünleri Türkiye, Anlaşma’nın yürürlüğe girdiği tarihte sanayi mallarında gümrük vergilerini sıfırlamıştır Tunus, negatif liste dışındaki sanayi mallarında gümrük vergilerini aşamalı olarak azaltarak 1 Temmuz 2014 tarihinde sıfırlamıştır. Tarım Ürünleri Ülkemiz menşeli nohut, fasulye, kurutulmuş üzüm, kabuksuz fındık püresi ve pastları tarife kontenjanı kapsamında tavizlere tabidir. Tunus menşeli hurma, sardalya, uskumru, karides, yumuşakçalar ve suda yaşayan diğer omurgasız hayvanlar, harissa sosu ve üzüm şarabı tarife kontenjanı kapsamında tavizlere tabidir.

17 İkili Ticaret Verileri Yılİhracat $ / Binİthalat $ / BinHacim $ / BinDenge $ / Bin ,01598,140318,155121, ,162100,410356,572155, ,785117,372412,158177, ,893150,094474,987174, ,277229,788760,065300, ,098365,3811,143,480412, ,082234,980882,062412, ,632280,720994,352432, ,302249,7901,052,092552, ,738195,624992,362601, ,157289,2681,181,425602, ,092196,6971,111,789718,395

18 İhraç Ürünler GTIP Dörtlü KoduGTIP Dörtlü Adı $Pay (%) 2711 Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar 60,204, Pamuklu mensucat (ağırlık itibariyle % 85 veya daha fazla pamuk içeren) 59,681, Kağıt, karton, selüloz vatka ve selüloz liften tabakalar 39,024, Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 33,815, Pamuklu mensucat (pamuk oranı < % 85 olan sentetik veya suni liflerle karıştırılmış) 26,353,

19 İthal Ürünler GTIP Dörtlü KoduGTIP Dörtlü Adı $Pay (%) 3105 Azot, fosfor ve potasyumun ikisini veya üçünü içeren mineral veya kimyasal gübreler 50,432, Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar 19,499, Difosfor pentaoksit, fosforik asit ve polifosforik asitler 16,742, Monitörler ve projektörler, televizyon alıcı cihazları 8,757, Pamuklu mensucat (ağırlık itibariyle % 85 veya daha fazla pamuk içeren ve m2 ağırlığı 200 gr. geçen) 8,649,

20 Ülkemiz Yatırımları Yaklaşık 60 Türk işletme ve yaklaşık 470 milyon dolarlık yatırım Müteahhitlik projeleri, gemi yük komisyonculuğu, plastik geri dönüşüm, oto yedek parça, tekstil ve konfeksiyon, restoran işletmeciliği, pvc malzeme üretimi vb. Önemli Projeler TAV Holding’in Enfidha Havalimanını inşası ve 40 yıl boyunca işletilmesi ile Monastir Havalimanı’nı 40 yıl boyunca işletmesi Elkon-Prokon tarafından üstlenilen Djebel Ressas çimento fabrikası

21 Fırsatlar Yıllık %4-5 oranında büyüme oranı Milli hasılanın 2030 yılında 160 milyar doların üzerine çıkması Kişi başı milli gelirin 2030 yılında 13 bin doları geçmesi 2030 yılında 12,5 milyonluk bir nüfusa ulaşılması Gelecekte önem kazanması beklenen alanlar Süpermarketler Perakende zincirleri Elektronik ticaret Bilişim sektörü Hafif sanayiler (inşaat malzemeleri, mobilya, gıda işleme, ambalaj, plastik işleme ve otomotiv yan sanayi)

22 Sorunlar Oturum ve çalışma izinlerinde işlemlerin uzun sürmesi Müteahhitlik projeleri kapsamında makine ve ekipman ithalatında gümrük işlemlerinin uzun sürmesi Tunus pazarına yönelik ticari faaliyetlerde yabancı hisse payındaki sınırlamalar Alınması gereken izin ve lisansların zaman alması Ülkedeki sendikaların güçlü konumu Kontrollü kambiyo ve bankacılık sisteminin para transferlerinde bürokratik engel yaratması Ticari faaliyetleri etkileyen mevzuatın karmaşıklığı

23 Ülkenin Ziyareti 3 aydan daha kısa süreli ziyaretler için karşılıklı vize muafiyeti Türk Hava Yolları ve Tunus Hava Yolları’nın günlük İstanbul-Tunus seferleri Tunus Dinarından daha fazla bir para ile ülkeden çıkış yapabilmesi veya ülkede bankaya yatırılabilmesi için ülkeye ilk girişte yolcu beraberi getirilen nakdin gümrüğe bildirilmesi ve ilgili belgenin saklanması gerekmektedir Tunus Dinarından daha fazla yolcu beraberi dövizin her halikarda deklare edilmesi gerekmektedir.

24 Tunus Ticaret Müşavirliği E:posta: T: / F: Lot No: 4, Avenue Hedi Karray, Centre Urbain Nord, 1082