M.K.Ü. VETERİNER FAKÜLTESİ DÖLERME VE SUNİ TOHUMLAMA ANABİLİM DALI PROF. DR. FİKRET KARACA DOÇ. DR. CENGİZ YILDIZ DOÇ. DR. İLKER YAVAŞ

(TENASÜL – REPRODUCTION) DÖLERME NEDİR? (TENASÜL – REPRODUCTION)

DÖLERME Canlıların varlıklarını sürdürmek için kendilerini sürekli bir şekilde yeniden meydana getirmeleri, yani üremeleri çoğalmaları demektir.

Bilimsel olarak dölermeyi kısaca, bir kuşaktaki canlı ya da canlıların gametogenesis inden , onun meydana getirdiği ilk kuşağın gametogenesisine kadar yer alan çoklu, karmaşık, bir birine bağlı biyolojik olaylar zincirinin tümü

Çalışma alanları Androlojik Muayene, Dölermenin Biyolojik Mekanizması, Dölverimi, Dölverimi Düşüklüğü ve Kısırlık, Evcil Hayvan Türlerinde Suni Tohumlama Yöntemleri, Embriyo Nakli ve Diğer Reprodüktif Biyoteknolojiler, Fertilizasyon (İn vivo ve İn vitro), İskemi/Reperfüzyona Bağlı Testis Hasarı, Kriyoprezervasyon ve Kriyoprotektif Ajanlar, Reprodüktif Fizyoloji ve Endokrinoloji, Reprodüktif Hormonlar, Östrus Senkronizasyonu.

Türkiye'nin ilk transgenik kuzusu dünyaya geldi -------------------------------------------------------------------------------- Türkiye'de klon canlıların olan 'Zarife' ve 'Oyalı'yı üreten İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dölerme ve Suni Tohumlama Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sema Birler başkanlığındaki ekip, ilk transgenik çiftlik hayvanını da üretti. İlk transgenik kuzuya 'Çimen' adı verildi. İstanbul Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından desteklenen projede üç anneden elde edilen beş yavrudan bir tanesi transgenik olarak dünyaya geldi. Prof. Dr. Sema Birler, yakın bir gelecekte de sütünden biyofarmasötik üreten hayvanları elde edebileceklerinin müjdesini verdi. Yurt içi ve yurt dışından üniversitelerle ortaklaşa gerçekleştirilen çalışmada Hawaii Üniversitesi'nden Prof. Dr. Stefan Moisyadi tarafından geliştirilmiş hiperaktif plazmid kullanıldı. Bu gen, intrasitoplazmik gen enjeksiyonu yöntemiyle koyun embriyolarına transfer edildi. Bundan birkaç ay önce yine aynı ekip İÜ Veteriner Fakültesi'nde Türkiye'nin ilk transgenik tavşanlarını üretmişti. Yurtdışında da ilgi gören bu çalışma Amerika ve İngiltere'de birçok habere konu oldu. Çimen kuzunun doğumu ile, birçok hastalığın tedavisinde kullanılan biyoteknolojik ilaçların üretilmesinde önemli bir aşama tamamlandı.

TRANSGENİK HAYVANLAR TÜRKİYE'DE ÜRETİLEMEYEN İLAÇLAR İÇİN ÇARE Hayvanlardaki gen temelli çalışmalar, birçok hastalığın sebebi ve tedavi yöntemlerinin araştırılmasında, aşı, ilaç, tanı yöntemlerinin geliştirilmesinde ve endüstriye yönelik ürünlerin üretilmesinde önemli olanaklar sağlıyor. Özellikle diyabet, kanser, Alzheimer gibi çok sayıda hastalığın oluşma nedenleri ve tedavileri konusunda, transgenik çalışmalar hayati bilgiler veriyor. Transgenik çalışmaların önemli bir diğer kullanım alanı ise sentetik olarak üretilemeyen biyofarmasötiklerin, yani ilaç veya ilaç benzeri maddelerin, transgenik canlılar aracılığıyla üretilebilir olması. Biyolojik ilaç fabrikalarının oluşturulması yolunu açacak bu çalışmalar ile hayvan sütü gibi kolay elde edilebilen hayvansal ürünlerden değerli ilaç ve ilaç benzeri maddelerin üretimi mümkün oluyor. Avrupa İlaç Dairesi, 2006 yılında transgenik keçilerin sütünden, 2009 yılında ise transgenik tavşanların sütünden elde edilen ilaçların insanlar tarafından kullanılmasına onay vermişti. Proje Yürütücüsü Prof. Dr. Sema Birler, projenin dünya ve Türk bilim alanındaki öneminin altını çizerek konu ile ilgili olarak şu açıklamalarda bulundu: "Çalışmamız sonucu doğan transgenik kuzu bir sonraki aşamada sütünden ilaç elde edebileceğimiz yeni transgenik kuzular üretebilmemiz için önemli bir basamak. Değerli biyofarmasötik ilaçları transgenik koyunlardan üretmek düşüncesindeyiz. Ülkemizde üretilmeyen bu ilaçları yurt dışından ithal ediyoruz. Bu da ülke ekonomisinde büyük kayba sebep oluyor. Çalışmalarımızda ülke önceliklerini göz önünde bulunduruyoruz. Transgenik kuzumuzun özellikle tırnakları ve ağız kısmı, floresan ışık altında yeşil parlama gösteriyor. Koyun embriyolarına özel bir belirteç gen verdik ve bu gen transgenik kuzumuzun genomuna yerleşerek mukozalarda yeşil parlama yapan bir proteinin üretimine neden oluyor. Bu bizim için büyük bir aşama. Bugüne kadar yaptığımız çalışmalarda, yani klonlamadan itibaren transgenik hayvan üretimi için çaba gösterdik. Bizim için bu aşamada önemli olan transgenik teknolojinin çalışıp çalışmadığıydı. Transgenik teknoloji çiftlik hayvanlarında çok kolay uygulanabilen bir teknoloji değil. Çalışmada kullanılan yöntemin, uygulama kolaylığı ve başarı yüzdesiyle benzer çalışmaların kolaylaşması konusunda katkı sağlayacağını düşünmekteyiz. Yakın bir gelecekte sütünden biyofarmasötik üreten koyunları elde etmeyi umuyoruz."

Türkiye’nin ilk ‘kopya koyunu’ Oyalı İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dölerme ve Suni Tohumlama Anabilim Dalında klonlamayla dünyaya gelen Türkiye’nin ilk kopya koyununa “Oyalı” adı verildi.

Dünyanın en uzun yaşayan klon canlılarından biri olan ve Türkiye’nin ilk kopya koyunu 'Oyalı' öldü. Oyalı, İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Döllenme ve Suni Tohumlama Ana Bilim Dalı'nda 21 Kasım 2007'de dünyaya gelen Türkiye'nin ilk klonlanmış canlısıydı. İstanbul Üniversitesi’nden konu ile ilgili bir açıklama yapan Prof. Dr. Sema Birler, Türkiye’nin ilk klon kuzusu Oyalı’nın ölüm nedeninin ilk belirlemelere göre bir akciğer enfeksiyonu olduğunu belirtti. Prof. Dr. Birler, “Gerçekleştirilen yoğun tedaviye cevap vermeyen bu akut durumun kesin nedeninin ortaya konması amacıyla bir seri çalışma başlatılmış olup, halen bu çalışmalar devam etmektedir. Ön bulgular ve patolojik incelemeler, durumun klonlama tekniği ile ilgili olmadığını göstermektedir.” dedi.