DESTEK PROGRAMLARI Ocak 2016

1. KOBİ’ler ve KOSGEB GENEL BİLGİ

Türkiye’de KOBİ tanımı KOBİ tanımı 250’den az çalışan istihdam eden, Yıllık bilanço veya net satış hasılatı 40 milyon TL geçmeyen işletmeler ÖlçekÇalışan SayısıBilanço (Milyon TL)Net Satış (Milyon TL) Mikro<10≤ 1 Küçük<50≤ 8 Orta<250≤ 40

KOBİ’lerin Ekonomik ve Sosyal Açıdan Önemi KOBİ’lerin ekonomideki payı; Toplam işletmelerin %99,77’si Toplam istihdamın %78’i Toplam katma değerin %55’i Toplam satışların %65,5’i Toplam yatırımların %50’si Toplam ihracatın %60’ı Toplam kredilerin %24’ü Ölçeksel Dağılım Kaynak: TUİK iş kayıtları %0,23 (6.880) %99,77 ( ) Toplam KOBİ 250+ Büyük İşletme Mikro (1-9) Küçük (10-49) Orta(50-249) 0,5 3,77 95,62

KOSGEB ve Kuruluş Amacı Sanayi Madencilik İmalat Enerji Hizmet ve Ticaret İnşaat Ticaret Ulaştırma Turizm Bilgi ve İletişim Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler İdari ve destek hizmet faaliyetleri KOSGEB, 1990 yılında 3624 sayılı Kanun ile kuruldu. Amacı Ülkenin ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanmasında küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ’lerin) Payını ve etkinliğini artırmak, Rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek Sanayide entegrasyonu ekonomik gelişmelere uygun biçimde gerçekleştirmek KOSGEB, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının “ilgili kuruluşu”dur. KOSGEB’in hedef kitlesini; 2009/15431 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nda belirlenen sektörlerde faaliyet gösteren KOBİ’ler oluşturmaktadır.

KOSGEB Hedef Kitlesi 5891 sayılı Kanun ile KOSGEB hedef kitlesinin genişletilmesinin amacı: KOSGEB’in “KOBİ’lerden sorumlu ulusal kuruluş” statüsüne taşınması Katma değer ve istihdam yaratma potansiyeli artan hizmet ve ticaret sektörlerinin de KOSGEB desteklerinden yararlandırılması 2009 Öncesi 2009 Sonrası (5981 sayılı Kanun ile genişleyen hedef kitle) Sektör İmalat sanayi sektöründeki KOBİ’ler Sanayi, hizmet ve ticaret sektörlerindeki KOBİ’ler İşletme Sayısı 400 Bin3,2 Milyon 8 Kat Artış

KOSGEB Müdürlükleri 81 ilde 88 Müdürlük 27 Teknoloji Geliştirme Merkezi (TEKMER) KOSGEB Müdürlüğü bulunan iller

KOSGEB Destek ve Hizmetleri 2. Destek Mevzuatının Genel Yapısı

Finansman Destekleri (Kredi Faiz) Destek Programları Laboratuvar Hizmetleri Bilgilendirme, Yönlendirme ve İşbirlikleri KOSGEB Destek ve Hizmetleri

3. Yeni Destek Sistemi Yaklaşımı ve KOSGEB Destek Programları KOSGEB Destek ve Hizmetleri

KOSGEB Destek Programları 1. KOBİ Proje Destek Programı (Çağrı Esaslı) 2. a) Ar-Ge ve İnovasyon Destek Programı b) Endüstriyel Uygulama Destek Programı 3. İşbirliği-Güçbirliği Destek Programı 4. Tematik Proje Destek Programı 5. Girişimcilik Destek Programı 6. Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ Destek Programı 7. Genel Destek Programı * Kredi Faiz Destek Programı Her işletme aynı anda 3 programdan faydalanabilir.

Destek Programları 1. KOBİ Proje Destek Programı Programın Amacı : İşletmelere özgü sorunların işletmeler tarafından projelendirildiği ve projelendirilen maliyetlerin desteklenebildiği bir programa ihtiyaç duyulması, KOBİ’lerde proje kültürü ve bilincinin oluşturulması, İşletmelerin proje yapabilme kapasitelerinin geliştirilmesi, Program ve Proje Limitleri Program Süresi Proje Süresi Destek Üst Limiti Destek Oranı 3 yıl 6 – 24 ay (+12 ay) TL Geri Ödemesiz 1. ve 2. Bölgelerde % Bölgelerde % 60

Destek Programları 1. KOBİ Proje Destek Programı DESTEKLENECEK ÖRNEK PROJE KONULARI Örnek Projeler Örnek Projeler Kurumsallaşma projesi, Kapasite geliştirme projesi Marka oluşturmaya yönelik proje, Enerji verimliliği projesi, Pazarlama geliştirme ve ihracata başlama projesi, E-dönüşüm projesi, Üretim otomasyon projesi, Ürün / hizmet tasarım projesi, Yurt içi bayi ağı oluşturma projesi v.b. Kurumsallaşma projesi, Kapasite geliştirme projesi Marka oluşturmaya yönelik proje, Enerji verimliliği projesi, Pazarlama geliştirme ve ihracata başlama projesi, E-dönüşüm projesi, Üretim otomasyon projesi, Ürün / hizmet tasarım projesi, Yurt içi bayi ağı oluşturma projesi v.b.

Destek Programları 1. KOBİ Proje Destek Programı DİĞER HUSUSLAR Desteklenecek proje giderlerine Kurul karar verir. Ancak, arsa, bina, inşaat, tadilat, tefrişat ve benzeri, taşıt aracı, vergi, resim ve harçlar, sosyal güvenlik primleri, haberleşme giderleri, proje ile ilgili olmayan personel giderleri, enerji ve su giderleri, kira giderleri, finansman giderleri, proje ile ilişkilendirilmemiş diğer maliyetler desteklenmez.  Personel giderleri yeni istihdam olması şartı ile net ücret (asgari geçim indirimi hariç)üzerinden desteklenir.  KOSGEB Desteğine esas makine-teçhizatın yeni olması şartı aranır.

Destek Programları 2. AR-GE, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı Yeni ürün, yeni süreç, bilgi ve/veya hizmet üretilmesi ve ticarileştirilmesi için araştırma, geliştirme, inovasyon ve endüstriyel uygulama projelerinin desteklenmesi suretiyle; Bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip KOBİ ve girişimcilerin geliştirilmesi, Teknolojik fikirlere sahip tekno-girişimcilerin desteklenmesi, KOBİ’lerde Ar-Ge bilincinin yaygınlaştırılması ve Ar-Ge kapasitesinin artırılması, Ar-Ge ve İnovasyon proje sonuçlarının ticarileştirilmesi ve endüstriyel uygulamasına destek sağlanması PROGRAMIN AMACI:

Destek Programları 2. AR-GE, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı Bu Program 2 (iki) alt programdan oluşur. Ar-Ge ve İnovasyon Programı, Endüstriyel Uygulama Programı

Destek Programları 2. AR-GE, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı a) AR-GE ve İnovasyon Destek Programı Proje Süresi En Çok 24 Ay Kurul kararı ile 12 (on iki) aya kadar ek süre verilebilir Ek Süre için Proje Bitiş Tarihinden 1 Ay Öncesine kadar başvuru yapılmalıdır

Destek Programları 2. AR-GE, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı a) AR-GE ve İnovasyon Destek Programı

Destek Programları 2. AR-GE, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı b) Endüstriyel Uygulama Destek Programı Başvuru İçin Ön Koşullar 1. Ar-Ge ve/veya inovasyon projesi kamu kaynakları ile desteklenerek başarıyla tamamlanmış projelerin, 2. Doktora çalışması neticesinde ortaya çıkan projelerin 3. Patent belgesi ile koruma altına alınmış ve prototip aşaması tamamlanmış buluş ve fikirlerin sahipleri başvurabilir. Ar-Ge ve İnovasyon Projesi sahibi işletmelerin, projenin başarı ile tamamlandığı tarihten itibaren 1 (bir) yıl içinde Endüstriyel Uygulama Programına proje başvurularını yapmaları esastır. Makine-Teçhizat Desteği için; Tedarikçi Yerli malı belgesine sahip ise Destek oranı %90 olarak uygulanır

Destek Programları 2. AR-GE, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı b) Endüstriyel Uygulama Destek Programı Proje Süresi En Çok 18 Ay Kurul kararı ile 12 (on iki) aya kadar ek süre verilebilir Ek Süre için Proje Bitiş Tarihinden 1 Ay Öncesine kadar başvuru yapılmalıdır

Destek Programları 2. AR-GE, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı b) Endüstriyel Uygulama Destek Programı

Destek Programları 3. İşbirliği - Güçbirliği Destek Programı Programın Amacı : KOBİ’lerin işbirliği-güçbirliği anlayışında bir araya gelerek “Ortak Sorunlara Ortak Çözümler” üretilmesi, KOBİ’lerin tedarik, pazarlama, düşük kapasite kullanımı, rekabet gücü zayıflığı, finansman başta olmak üzere tek başlarına çözümünde zorlandıkları birçok soruna çözüm bulunması, Program ve Proje Limitleri Proje Süresi Destek Üst Limiti Destek Oranı 6 – 24 ay (+12 ay) TL (Geri Ödemesiz TL, Geri Ödemeli TL) Orta-Yüksek ve Yüksek Teknoloji Alanlarındaki Ortak İmalata Yönelik Projeler İçin: TL (Geri Ödemesiz TL, Geri Ödemeli – TL) 1. ve 2. Bölge % Bölgelerde % 60

Destek Programları 3. İşbirliği - Güçbirliği Destek Programı KOBİ’lerin; Hammadde, ara mamül, mamül, lojistik ve diğer hizmetleri daha hızlı ve ucuz temin edebilmeleri amacıyla ortak tedarik, Müşteri istekleri ve pazarın talebi doğrultusunda ürün ve hizmet geliştirmeleri, ürettikleri ürün ve hizmetleri yeni pazarlara sunmaları amacıyla ortak tasarım, Ürün ve hizmet kalitelerini yükseltmek ulusal ve uluslararası pazar paylarını artırmak, marka imajı oluşturmak, uluslararası pazarın ihtiyaçlarına cevap vermeleri amacıyla ortak pazarlama, Ürün ve hizmet standartlarını geliştirmeleri amacıyla ortak laboratuar, Üretim ve hizmet kapasitelerini, çeşitlerini, verimliliğini ve kalitelerini artırmak amacıyla ortak imalat ve hizmet sunumu, konularında sunacakları projeler desteklenir.

Destek Programları 3. İşbirliği - Güçbirliği Destek Programı Desteklenecek proje giderlerine Kurul karar verir. Ancak, arsa, bina, inşaat, tadilat, tefrişat ve benzeri, taşıt aracı, vergi, resim ve harçlar, sosyal güvenlik primleri, haberleşme giderleri, proje ile ilgili olmayan personel giderleri, enerji ve su giderleri, kira giderleri, finansman giderleri, proje ile ilişkilendirilmemiş diğer maliyetler desteklenmez. - Proje ortağı işletmeler mevcudiyetlerini koruyarak kurulacak işletici kuruluşa ortak olmaları, - Proje ortağı işletmelerin bir kısmı ya da tamamı kendilerini feshederek kurulacak işletici kuruluşa dâhil olmaları, -Proje ortağı işletmelerin bir kısmı kendilerini feshederek ortaklardan birinin bünyesinde birleşmesi, gerekmektedir. -Ayrıca, proje başvurusunda, işbirliği-güçbirliği amacı ile en az 5 (beş) işletmenin bir araya gelmesi şartı aranır. Projenin, Orta-Yüksek ve Yüksek Teknoloji alanlarında gerçekleştirilecek olması durumunda ise en az 3 (üç) işletmenin bir araya gelmesi yeterlidir. Ortak olacak her işletmenin en az 1 yıllık bir geçmişinin olması esastır. (*)Projeye konu satın alınacak makine ve teçhizatın; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca 13/09/2014 tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan SGM 2014/35 sayılı Yerli Malı Tebliği’ne uygun olarak alınmış yerli malı belgesi ile tefrik edilmesi durumunda, bu destek oranlarına % 15 (onbeş) ilave edilir.

Destek Programları 4. Tematik Proje Destek Programı TEMATİK PROJE Meslek Kuruluşu Proje Destek Programı Meslek Kuruluşları Çağrı Esaslı Tematik Programı KOBİ’ler Çağrı Esaslı Tematik Programı Meslek Kuruluşları

Destek Programları 4. Tematik Proje Destek Programı Programın Amacı : Makro strateji dokümanlarında işaret edilen öncelikler dikkate alınarak belirlenen tematik alanlarda bölgesel ve sektörel ihtiyaçların karşılanması, Meslek kuruluşlarının KOBİ’leri geliştirmek amacıyla daha fazla proje hazırlamalarının teşvik edilmesi için işletme ve meslek kuruluşları projelerinin desteklenmesi amaçlanmaktadır. Program Süresi Proje Süresi Destek Oranı Destek Üst Limiti Çağrı Esaslı Tematik Program 1. ve 2. Bölgede %50 3. ve Bölgede % 60 Proje Teklif Çağrısında Belirlenir Meslek Kuruluşu Proje Destek Programı 1. ve 2. Bölgede %50 3. ve 4. Bölgede % TL Geri Ödemesiz Proje Teklif Çağrısında Belirlenir -3 Yıl 24 Ay (+ 12 Ay)

Destek Programları 5. Girişimcilik Destek Programı Programın Amacı : Ekonomik kalkınma ve istihdam sorunlarının çözümünün temel faktörü olan girişimciliğin desteklenmesi ve yaygınlaştırılması, Başarılı ve sürdürülebilir işletmelerin kurulması, Girişimcilik kültürünün yaygınlaştırılması, İş Geliştirme Merkezlerinin kurulması ile girişimciliğin geliştirilmesi, İstihdamın artırılması, Yerel dinamiklere dayalı girişimciliğin desteklenmesi.

Destek Programları 5. Girişimcilik Destek Programı YENİ GİRİŞİMCİ DESTEĞİ Yeni Girişimci Desteği Destek Unsurları Destek Oranı İşletme Kuruluş Desteği Kuruluş Dönemi Makine, Teçhizat ve Ofis Donanım Desteği İşletme Giderleri Desteği Sabit Yatırım Desteği 1. ve 2. Bölgede % Bölgelerde % 70 (Kadın Girişimci, Gazi, Birinci derecede şehit yakını veya Engelli Girişimciye oran 20 puan artırılır.) Geri Ödemeli Destek Üst Limiti (TL) Geri Ödemesiz ÖN KOŞUL: Uygulamalı girişimcilik eğitimini tamamlayarak işini kuran girişimciler, İŞGEM girişimcileri ve yüksek öğretim kurumları tarafından örgün eğitim kapsamında verilen girişimcilik derslerini başarı ile bitirenler faydalanabilir.

YENİ GİRİŞİMCİ DESTEĞİ - Başvuru Süreci Uygulamalı Girişimcilik Eğitimleri ücretsiz eğitimlerdir. Katılımcılardan hiç bir gerekçeyle (aidat,üyelik ücreti, bağış v.b) ücret talep edilemez. Eğitimlerin listesi:

YENİ GİRİŞİMCİ DESTEĞİ Başvuru Süreci Eğitimin tamamlanma tarihinden sonra işletmenin resmi kuruluşunun gerçekleşmesi (Eğitimi alan kişi kurulacak işletmede 30%’dan fazla hisseye sahip olmalı) KOSGEB veritabanına kayıt ( ) KOSGEB E-Kobi sayfası üzerinden doldurulup çıktısı alınan KOBİ Beyannamesi, Bilgi Dökümanı ve evrakların başvuru yapılan KOSGEB birimine teslimi KOSGEB E-Kobi sayfası üzerinden Yeni Girişimci Desteği başvurusu yapılması ve işletmeden sorumlu KOSGEB uzmanı tarafından verilen onay ardından dökümanların teslimi Sunulan İş Planının KOSGEB Yeni Girişimci Kurulunda değerlendirilmesi Kurul onayı verilmesi halinde, Yeni Girişimci Destek Programı Taahhütnamesi verilerek destek programının başlaması 30

YENİ GİRİŞİMCİ DESTEĞİ A. İşletme Kuruluş Desteği  Üst limiti (üç bin) TL ve Geri Ödemesiz  Kapsamı: herhangi bir belge istenmez 31

YENİ GİRİŞİMCİ DESTEĞİ B. Kuruluş Dönemi Makine, Teçhizat, Yazılım ve Ofis Donanım Desteği İşletmenin kuruluş tarihinden itibaren 24 (Yirmi Dört) ay içerisinde satın alınan/alınacak Makine- teçhizat (Kuruldan önce alınmış ürünler için de destek başvurusunda bulunulabilir. Ancak şirket kurulmadan önce alınmış ürünler için destek talep edilemez.)  Üst limiti (onsekiz bin) TL ve Geri Ödemesiz  Satın alınan/alınacak makine-teçhizat yeni veya ilk kullanıcı için düzenlenen satış faturası tarihi itibariyle en fazla 3 (üç) yaşında olabilir. Proforma faturada yazan bedel ile iş planında KOSGEB’den destek olarak talep edilen makine teçhizat, ofis donanım ve yazılım bedellerinin aynı olması gerekmektedir. 32

YENİ GİRİŞİMCİ DESTEĞİ C. İşletme Giderleri Desteği  Üst limiti (otuzbin) TL ve Geri Ödemesiz  Desteğin başlangıç tarihinden (taahhütnamenin KOSGEB Evrak Kaydına Giriş Tarihinden) itibaren 24 ay içerisinde gerçekleşen işletme giderlerine yönelik geri ödemesiz olarak verilen desteğin üst limiti her ay için en fazla TL olmak üzere toplam TL’dir.  Kapsamı: Personel net ücretleri (yeni istihdam şartı aranmaz, asgari geçim indirimi net ücrete dahil edilmez), İşletme sahipleri, ortakları ile bunların eşi, annesi, babası, kardeşi veya çocuğuna ödenen ücretler personel giderleri desteği kapsamında DEĞİL İşyeri kirası Geçmiş aylara yönelik toplu olarak ödeme yapılamaz. Ödeme talep edilen kira giderine ilişkin kontratta belirtilen adres ile KOSGEB’e başvuru esnasında beyan edilen adres aynı olmalıdır. 33

YENİ GİRİŞİMCİ DESTEĞİ D. Sabit Yatırım Desteği Üst limiti (yetmiş bin) TL ve Geri Ödemeli (Teminat Mektubu karşılığı) Destek ödemesinin yapılabilmesi için; destek ödemesinden önce, işletmeden destek tutarı kadar Banka Teminat Mektubu alınır; teminat mektubunun son geri ödeme tarihinden asgari 2 ay sonrasını kapsayacak şekilde düzenlenmesi gerekir. Ancak İşletmenin, uzun süreli banka teminat mektubu temin edememesi halinde asgari 1 yıl süreli banka teminat mektubu kabul edilebilir. Geri ödemeli destek kapsamında işletme tarafından yapılacak geri ödemeler, desteğin başlangıç tarihinden sonraki 30 ayı ödemesiz olmak üzere, 3’er aylık dönemler halinde 8 eşit taksitte yapılır. İlk taksitin geri ödeme tarihi, taahhüt tarihinden itibaren 30 ay sonraki ilk iş günüdür. Desteğin başlangıç tarihinden itibaren 24 ay içerisinde satın alınacak MAKİNE ve TEÇHİZAT yeni veya ilk kullanıcı için düzenlenen satış faturası tarihi itibariyle en fazla 3 yaşında olabilir. Taahhütname tarihten önce alınan makine-teçhizat ve yazılım, Sabit Yatırım Desteği kapsamında desteklenmez. Makine-teçhizatın ikinci el olması halinde makine-teçhizatın yaşını belirlemek için; ilk kullanıcıya satış faturası veya ilgili odalardan alınabilecek yaşı gösterir belge veya benzeri dokümanlarından herhangi birinin getirilmesi gerekli Sabit Yatırım Desteği kapsamında ofis donanımı, mobilya vb. giderler desteklenmez. Bu kapsamda yalnızca makine-teçhizat ve yazılıma destek verilir. Hizmet sağlayıcı; işletme sahipleri, ortakları ile bunların eşi, annesi, babası, kardeşi veya çocuğu OLAMAZ. 34

Destek başvurusunda bulunacak işletmenin Türk Ticaret Kanununda tanımlı gerçek veya tüzel kişi statüsünde kurulmuş olması ve girişimcinin başvuru tarihi itibariyle; a. Son 1 (bir) yıl içerisinde aynı faaliyet konusunda vergi mükellefiyetinin bulunmaması, b. Mevcutta kendisine ait gerçek kişi statüsünde başka bir işletmesinin bulunmaması, c. Tüzel kişi statüsünde kurulmuş herhangi bir işletmede %50’den fazla ortaklığının olmaması, d. Başka bir işletme/kurum/kuruluşta SGK hükümlerine tabi olarak çalışmaması gerekmektedir. Adi ortaklık işletmeleri destek kapsamı dışındadır. Destek başvurusunda bulunan işletme eğitim, sağlık, finans, eğlence, sosyal hizmetler, tarım, hayvancılık gibi KOSGEB’in desteklemediği sektörlerde iş kuramaz. Desteklenen sektörler hakkında ayrıntılı bilgi adresinden öğrenilebilir. 35 YENİ GİRİŞİMCİ DESTEĞİ E- Diğer Hususlar-1 (ön koşullar)

Kuruluş Dönemi Makine, Teçhizat, Yazılım ve Ofis Donanım Desteği ile İşletme Giderleri Desteği üst limitleri; bu destek unsurları için belirlenen üst limitlerin toplamını aşmamak üzere ihtiyaç duyulması halinde Kurul Kararı ile % 50 ’ye kadar arttırılabilir. Bu durumda Kuruluş Dönemi Makine, Teçhizat, Yazılım ve Ofis Donanım Desteğinin üst limiti TL, İşletme Giderleri Desteği üst limiti TL ve her iki desteğin üst limitleri toplamı ise TL’yi geçemez. İşletmenin kuruluş tarihinden önce almış olduğu makine, teçhizat, yazılım, ofis donanımı desteklenmez. Destek tutarı hesaplanırken katma değer vergisi (K.D.V.) destek kapsamı dışında tutulur. Yeni Girişimci Desteği kapsamında hammadde, arsa, bina, inşaat, tadilat, dekorasyon, taşıt, web sayfası, tabela yapımı, isim hakkı, franchising bedeli v.b. giderler desteklenmez. Leasing yolu ile alınmış makine teçhizat için destek talebinde bulunulamaz. Kurul Kararında yazan makine teçhizat adı ve açıklaması ile faturada yazan makine teçhizat adı ve açıklaması birebir aynı olmalıdır. 36 YENİ GİRİŞİMCİ DESTEĞİ E- Diğer Hususlar -2 (makine-teçhizat)

Destek kapsamında yapılan tüm harcamalara (Makine alımı, kira, personel ödemeleri) ilişkin bütün ödemeler MUTLAKA banka üzerinden yapılmalıdır. Banka dekontlarının aslı KOSGEB’e sunulur. İnternet üzerinden yapılan ödemelerde dekont çıktıları mutlaka bankaya onaylatılır. Ödemelerin tamamı işletme tarafından ve mutlaka faturayı kesen tedarikçi adına yapılmalıdır. (Girişimcinin babasının, kardeşinin v.b kredi kartı ile yapılan ödemeler ya da havaleler kabul edilmez) Kredi Kartı ile yapılan ödemelerin mutlaka işletmeye/girişimciye ait kredi kart ile yapılmış olması gerekir. Ödeme aşamasında ilgili kredi kartının ekstresi ve ekstrenin tamamının ödendiğini gösterir banka dekontu istenir. Çek, Senet ile yapmış olduğunuz desteğe esas harcamalar için ancak taksitlerin tamamının ödemesi gerçekleştikten sonra destek ödemesi talebinde bulunabilirsiniz. Destek kapsamında girişimciye ön ödeme yada nakit para desteği verilmez. Bahsedilen tutarlar mal/hizmet satın alındıktan sonra alınacak fatura ve fatura tutarının tamamının ödendiğini gösteren banka dekontları ibraz edildikten sonra girişimcinin ya da tedarikçinin hesabına yatırılır. 37 YENİ GİRİŞİMCİ DESTEĞİ E- Diğer Hususlar -3 (harcamalar)

Destek ödemesine esas belgeleri faturanın kesim tarihinden itibaren en geç 1 (bir) yıl içerisinde ödeme talep formu ekinde KOSGEB Müdürlüğüne teslim edilmesi gerekir. Destek ödemesine esas belgelerin süresi içinde teslim edilmemesi halinde destek ödemesi yapılmaz. Destek ödemesi aşamasında işletmenin SGK ve Vergi Borcu sorgulaması yapılır. İşletmenin SGK/Vergi Borcu olması durumunda söz konusu borç destek tutarından mahsup edilerek ilgili kurum/kuruluşun banka hesabına, varsa kalan tutar işletmenin banka hesabına destek ödemesi olarak aktarılır. Makine-Teçhizat alımlarında KOSGEB tarafından destek ödemesinin Tedarikçiye yapılabilmesi için, Fatura tutarından KOSGEB Destek tutarı çıkarılarak hesaplanan rakamın tamamının işletme tarafından Tedarikçiye ödenmiş olması gerekmektedir. (Bu yöntemin uygulanabilmesi için işletmenin Vergi/SGK Borcu bulunmaması gerekmektedir) Destek kapsamında satın alınan makine, teçhizat ve ofis donanımı, taahhütname tarihinden itibaren 3 (üç) yıl süresince başka şahıs, kurum/ kuruluşlara hiçbir şekilde satılamaz, kiralanamaz veya devredilemez. Aksi halde destek miktarı yasal faizi ile birlikte tahsil edilir. 38 YENİ GİRİŞİMCİ DESTEĞİ E- Diğer Hususlar -4 (Destek Ödemesi)

İşletmenin kapatılması, unvan değişikliği, nevi değişikliği, devredilmesi v.b. işlemleri kesinlikle KOSGEB’e bilgi verilmeden gerçekleştirilmemelidir. Destek sürecinde işletmenin tasfiyesinin başlaması, kapanması durumu Kurul tarafından değerlendirilir. İşletme tarafından sunulan bilgi ve belgeler doğrultusunda; a. İşletmenin kastı veya ağır kusurunun bulunmadığı, b. Ölüm, ağır kaza, ağır hastalık, tutukluluk, yangın, deprem, su basması, hırsızlık gibi mücbir sebepler, c. Faaliyetlerini engelleyecek nitelikte, finansal yetersizlik, öngörülemeyen kriz, terör olayları,pazar daralması gibi zorunluluk hali, veya Kurul tarafından uygun bulunan buna benzer gerekçeler nedeniyle oluştuğuna karar verilmesi halinde yapılan geri ödemesiz desteklerin iadesi istenmez, geri ödemeli destekler sürecine uygun olarak tahsil edilir. Aksi takdirde; yapılan geri ödemeli destekler teminat nakde çevrilmek suretiyle, işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsil edilir. 39 YENİ GİRİŞİMCİ DESTEĞİ E- Diğer Hususlar -5 (Kapanma durumu)

İşletmelerin bütçe planını yaparken, KOSGEB’e başvuru aşamasından kurul işlemleri ve ödemenin işletmeye yapılmasına kadar geçen süreyi MUTLAKA hesaba katmaları ve bu süre içerisinde öz sermayeleri ile faaliyetlerini yürütebilecek şekilde işletme finans planlarını yapmaları gerekmektedir. Girişimcilik Destek Programı kapsamında KOSGEB’e verilmesi gereken taahhütname ile işletme, KOSGEB Destek Programları Yönetmeliğinin Girişimcilik Destek Programı ile bu Programa ilişkin Uygulama Esaslarının ve KOSGEB Uygunsuzluk Yönergesinin taahhütnamenin ayrılmaz bir parçası ve eki olduğunu, mevzuatın tamamını okuduğunu, bunlarda yapılacak düzenlemelere ilişkin değişiklikler doğrultusunda yapılacak işlemleri baştan kabul ettiğini ve tüm hükümlerine kayıtsız şartsız uyacağını kabul, beyan ve taahhüt eder. 40 YENİ GİRİŞİMCİ DESTEĞİ E- Diğer Hususlar -6

Destek Programları 6. Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ Destek Programı Programın Amacı : Gelişme ve büyüme potansiyeline sahip KOBİ’lerin; İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Gelişen İşletmeler Piyasası’nda işlem görmesinin sağlanması, Sermaye piyasalarından fon temin edilmesine imkan sağlanmasıdır. Destek Unsurları Piyasa danışmanı danışmanlık hizmet bedeli (azami 2 yıl) Bağımsız denetim hizmeti bedel SPK kurul kaydına alma ücreti İMKB Gelişen İşletmeler Piyasası Listesine kabul ücreti Merkezi Kayıt Kuruluşu masrafı Aracı kuruluşa ödenecek aracılık komisyonu Destek Ödemesi Üst Limiti (TL) Oranı %

Destek Programları 7. Genel Destek Programı KOBİ’lere yönelik genel işletme geliştirme destekleri sağlanarak rekabet gücünü artırıcı bireysel faaliyetlerin desteklenmesi GENEL DESTEK PROGRAMI DESTEKLERİ DESTEK ÜST LİMİTİ (TL) Geri Ödemesiz DESTEK ORANI (%) 1. ve 2. Bölgeler ve 6. Bölgeler 1Yurt İçi Fuar Desteği % 50% 60 2Yurt Dışı İş Gezisi Desteği Tanıtım Desteği Eşleştirme Desteği Nitelikli Eleman İstihdam Desteği Danışmanlık Desteği Eğitim Desteği Enerji Verimliliği Desteği Tasarım Desteği Sınai Mülkiyet Hakları Desteği Belgelendirme Desteği Test, Analiz ve Kalibrasyon Desteği Bağımsız Denetim Desteği Gönüllü Uzmanlık Desteği Lojistik desteği Genel Destek Programının süresi 3 yıldır. istanbul % 50

Destek Programları 7. Genel Destek Programı Programın Amacı : Genel Destek Programının süresi 3 yıldır. GENEL DESTEK PROGRAMI DESTEKLERİ DESTEK ÜST LİMİTİ (TL) Geri Ödemesiz DESTEK ORANI (%) 1. ve 2. Bölgeler ve 6. Bölgeler 1Yurt İçi Fuar Desteği % 50% 60 2Yurt Dışı İş Gezisi Desteği Tanıtım Desteği Eşleştirme Desteği Nitelikli Eleman İstihdam Desteği Danışmanlık Desteği Eğitim Desteği Enerji Verimliliği Desteği Tasarım Desteği Sınai Mülkiyet Hakları Desteği Belgelendirme Desteği Test, Analiz ve Kalibrasyon Desteği Bağımsız Denetim Desteği Gönüllü Uzmanlık Desteği Lojistik desteği Yurt İçi Fuar Desteği  Uluslararası İhtisas Fuarlarında 150 TL/m²  İhtisas Fuarları ve İzmir Enternasyonal Fuarı’nda 100 TL/m²  İşletme başına azami 50 m²  Başkanlık tarafından 100 m²ye kadar artırılabilir. istanbul % 50

Destek Programları 7. Genel Destek Programı Programın Amacı : Genel Destek Programının süresi 3 yıldır. GENEL DESTEK PROGRAMI DESTEKLERİ DESTEK ÜST LİMİTİ (TL) Geri Ödemesiz DESTEK ORANI (%) 1. ve 2. Bölgeler ve 6. Bölgeler 1Yurt İçi Fuar Desteği % 50% 60 2Yurt Dışı İş Gezisi Desteği Tanıtım Desteği Eşleştirme Desteği Nitelikli Eleman İstihdam Desteği Danışmanlık Desteği Eğitim Desteği Enerji Verimliliği Desteği Tasarım Desteği Sınai Mülkiyet Hakları Desteği Belgelendirme Desteği Test, Analiz ve Kalibrasyon Desteği Bağımsız Denetim Desteği Gönüllü Uzmanlık Desteği Lojistik desteği Yurt Dışı İş Gezisi Desteği  Meslek Kuruluşu veya (KOSGEB tarafından düzenlenen HEYET GEZİLERİ  En az 10 İşletmenin katılımı ve ikili iş görüşmeleri organizasyonu gereklidir.  Ulaşım, Konaklama, Org.Giderleri desteklenir.  Azami destek miktarı TL’dir İstanbul % 50

Destek Programları 7. Genel Destek Programı Programın Amacı : Genel Destek Programının süresi 3 yıldır. GENEL DESTEK PROGRAMI DESTEKLERİ DESTEK ÜST LİMİTİ (TL) Geri Ödemesiz DESTEK ORANI (%) 1. ve 2. Bölgeler ve 6. Bölgeler 1Yurt İçi Fuar Desteği % 50% 60 2Yurt Dışı İş Gezisi Desteği Tanıtım Desteği Eşleştirme Desteği Nitelikli Eleman İstihdam Desteği Danışmanlık Desteği Eğitim Desteği Enerji Verimliliği Desteği Tasarım Desteği Sınai Mülkiyet Hakları Desteği Belgelendirme Desteği Test, Analiz ve Kalibrasyon Desteği Bağımsız Denetim Desteği Gönüllü Uzmanlık Desteği Lojistik desteği Tanıtım Desteği  Yurt İçi Marka Tescil Belgesi sahibi olan işletmelere verilir.  Ürün kataloğu için azami 5000 TL  Mobil Uygulama geliştirme için 5000 TL  Yurt dışında yayınlanan veya dağıtılan basılı yayınlara reklam verme giderleri için azami 5000 TL İstanbul % 50

Destek Programları 7. Genel Destek Programı Programın Amacı : Genel Destek Programının süresi 3 yıldır. GENEL DESTEK PROGRAMI DESTEKLERİ DESTEK ÜST LİMİTİ (TL) Geri Ödemesiz DESTEK ORANI (%) 1. ve 2. Bölgeler ve 6. Bölgeler 1Yurt İçi Fuar Desteği % 50% 60 2Yurt Dışı İş Gezisi Desteği Tanıtım Desteği Eşleştirme Desteği Nitelikli Eleman İstihdam Desteği Danışmanlık Desteği Eğitim Desteği Enerji Verimliliği Desteği Tasarım Desteği Sınai Mülkiyet Hakları Desteği Belgelendirme Desteği Test, Analiz ve Kalibrasyon Desteği Bağımsız Denetim Desteği Gönüllü Uzmanlık Desteği Lojistik desteği Eşleştirme Desteği İşletmelerin Eşleştirme Merkezlerinden alacağı;  Danışmanlık  Organizasyonel  Daimi sergi alanı hizmetlerine destek verilir. İstanbul % 50

Destek Programları 7. Genel Destek Programı Programın Amacı : Genel Destek Programının süresi 3 yıldır. GENEL DESTEK PROGRAMI DESTEKLERİ DESTEK ÜST LİMİTİ (TL) Geri Ödemesiz DESTEK ORANI (%) 1. ve 2. Bölgeler ve 6. Bölgeler 1Yurt İçi Fuar Desteği % 50% 60 2Yurt Dışı İş Gezisi Desteği Tanıtım Desteği Eşleştirme Desteği Nitelikli Eleman İstihdam Desteği Danışmanlık Desteği Eğitim Desteği Enerji Verimliliği Desteği Tasarım Desteği Sınai Mülkiyet Hakları Desteği Belgelendirme Desteği Test, Analiz ve Kalibrasyon Desteği Bağımsız Denetim Desteği Gönüllü Uzmanlık Desteği Lojistik desteği Nitelikli Eleman İstihdam Desteği  En az 4 yıllık üniversite mezunu istihdamı için destek verilir.  İşletmenin YENİ istihdam etmesi esastır.  Her bir eleman için (bin beş yüz) TL’yi geçemez İstanbul % 50

Destek Programları 7. Genel Destek Programı Programın Amacı : Genel Destek Programının süresi 3 yıldır. GENEL DESTEK PROGRAMI DESTEKLERİ DESTEK ÜST LİMİTİ (TL) Geri Ödemesiz DESTEK ORANI (%) 1. ve 2. Bölgeler ve 6. Bölgeler 1Yurt İçi Fuar Desteği % 50% 60 2Yurt Dışı İş Gezisi Desteği Tanıtım Desteği Eşleştirme Desteği Nitelikli Eleman İstihdam Desteği Danışmanlık Desteği Eğitim Desteği Enerji Verimliliği Desteği Tasarım Desteği Sınai Mülkiyet Hakları Desteği Belgelendirme Desteği Test, Analiz ve Kalibrasyon Desteği Bağımsız Denetim Desteği Gönüllü Uzmanlık Desteği Lojistik desteği Danışmanlık Desteği  Üniversitelerden alınan,  Kamu Kuruluşlarından alınan  TSE Hizmet Yeterlilik Belgesi olan danışmanlık şirketlerinden alınan danışmanlık hizmetleri desteklenir. İstanbul % 50

Destek Programları 7. Genel Destek Programı Programın Amacı : Genel Destek Programının süresi 3 yıldır. GENEL DESTEK PROGRAMI DESTEKLERİ DESTEK ÜST LİMİTİ (TL) Geri Ödemesiz DESTEK ORANI (%) 1. ve 2. Bölgeler ve 6. Bölgeler 1Yurt İçi Fuar Desteği % 50% 60 2Yurt Dışı İş Gezisi Desteği Tanıtım Desteği Eşleştirme Desteği Nitelikli Eleman İstihdam Desteği Danışmanlık Desteği Eğitim Desteği Enerji Verimliliği Desteği Tasarım Desteği Sınai Mülkiyet Hakları Desteği Belgelendirme Desteği Test, Analiz ve Kalibrasyon Desteği Bağımsız Denetim Desteği Gönüllü Uzmanlık Desteği Lojistik desteği Eğitim Desteği  Üniversitelerden alınan,  Kamu Kuruluşlarından alınan,  5580 Sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununa tabi kurumlardan alınan, eğitim hizmetleri desteklenir. İstanbul % 50

Destek Programları 7. Genel Destek Programı Programın Amacı : Genel Destek Programının süresi 3 yıldır. GENEL DESTEK PROGRAMI DESTEKLERİ DESTEK ÜST LİMİTİ (TL) Geri Ödemesiz DESTEK ORANI (%) 1. ve 2. Bölgeler ve 6. Bölgeler 1Yurt İçi Fuar Desteği % 50% 60 2Yurt Dışı İş Gezisi Desteği Tanıtım Desteği Eşleştirme Desteği Nitelikli Eleman İstihdam Desteği Danışmanlık Desteği Eğitim Desteği Enerji Verimliliği Desteği Tasarım Desteği Sınai Mülkiyet Hakları Desteği Belgelendirme Desteği Test, Analiz ve Kalibrasyon Desteği Bağımsız Denetim Desteği Gönüllü Uzmanlık Desteği Lojistik desteği Enerji Verimliliği Desteği EVD şirketlerinden alınan,  Ön ve Detaylı Etüt,  Uygulama giderleri  Verimlilik Arttırıcı Proje,  Enerji Yöneticisi Eğitimi hizmetlerine destek verilir. İstanbul % 50

Destek Programları 7. Genel Destek Programı Programın Amacı : Genel Destek Programının süresi 3 yıldır. GENEL DESTEK PROGRAMI DESTEKLERİ DESTEK ÜST LİMİTİ (TL) Geri Ödemesiz DESTEK ORANI (%) 1. ve 2. Bölgeler ve 6. Bölgeler 1Yurt İçi Fuar Desteği % 50% 60 2Yurt Dışı İş Gezisi Desteği Tanıtım Desteği Eşleştirme Desteği Nitelikli Eleman İstihdam Desteği Danışmanlık Desteği Eğitim Desteği Enerji Verimliliği Desteği Tasarım Desteği Sınai Mülkiyet Hakları Desteği Belgelendirme Desteği Test, Analiz ve Kalibrasyon Desteği Bağımsız Denetim Desteği Gönüllü Uzmanlık Desteği Lojistik desteği Tasarım Desteği  Ürün tasarımına yönelik hizmet alımlarına destek verilir,  Ancak, ürün tasarımının Patent Belgesi, Faydalı Model Belgesi, Endüstriyel Tasarım Tescil Belgesi veya Entegre Devre Topografyaları Tescil Belgesi alımı ile sonuçlanmış olması şarttır. İstanbul % 50

Destek Programları 7. Genel Destek Programı Programın Amacı : Genel Destek Programının süresi 3 yıldır. GENEL DESTEK PROGRAMI DESTEKLERİ DESTEK ÜST LİMİTİ (TL) Geri Ödemesiz DESTEK ORANI (%) 1. ve 2. Bölgeler ve 6. Bölgeler 1Yurt İçi Fuar Desteği % 50% 60 2Yurt Dışı İş Gezisi Desteği Tanıtım Desteği Eşleştirme Desteği Nitelikli Eleman İstihdam Desteği Danışmanlık Desteği Eğitim Desteği Enerji Verimliliği Desteği Tasarım Desteği Sınai Mülkiyet Hakları Desteği Belgelendirme Desteği Test, Analiz ve Kalibrasyon Desteği Bağımsız Denetim Desteği Gönüllü Uzmanlık Desteği Lojistik desteği Sınai Mülkiyet Hakları  Patent Belgesi,  Faydalı Model Belgesi,  Endüstriyel Tasarım Tescili Belgesi,  Entegre Devre Topografyaları Tescil Belgesi  (TPE) muadili yurt dışı kurum/kuruluşlardan alacakları Marka Tescil Belgeleri İstanbul % 50

Destek Programları 7. Genel Destek Programı Programın Amacı : Genel Destek Programının süresi 3 yıldır. GENEL DESTEK PROGRAMI DESTEKLERİ DESTEK ÜST LİMİTİ (TL) Geri Ödemesiz DESTEK ORANI (%) 1. ve 2. Bölgeler ve 6. Bölgeler 1Yurt İçi Fuar Desteği % 50% 60 2Yurt Dışı İş Gezisi Desteği Tanıtım Desteği Eşleştirme Desteği Nitelikli Eleman İstihdam Desteği Danışmanlık Desteği Eğitim Desteği Enerji Verimliliği Desteği Tasarım Desteği Sınai Mülkiyet Hakları Desteği Belgelendirme Desteği Test, Analiz ve Kalibrasyon Desteği Bağımsız Denetim Desteği Gönüllü Uzmanlık Desteği Lojistik desteği Belgelendirme Desteği  TÜRKAK tarafından akredite edilmiş kurum/ kuruluşlardan,  ürün, sistem, personel, laboratuar akreditasyon belgelerine ilişkin giderlerine destek verilir.  Her bir belge için destek üst limiti TL’yi aşamaz. İstanbul % 50

Destek Programları 7. Genel Destek Programı Programın Amacı : Genel Destek Programının süresi 3 yıldır. GENEL DESTEK PROGRAMI DESTEKLERİ DESTEK ÜST LİMİTİ (TL) Geri Ödemesiz DESTEK ORANI (%) 1. ve 2. Bölgeler ve 6. Bölgeler 1Yurt İçi Fuar Desteği % 50% 60 2Yurt Dışı İş Gezisi Desteği Tanıtım Desteği Eşleştirme Desteği Nitelikli Eleman İstihdam Desteği Danışmanlık Desteği Eğitim Desteği Enerji Verimliliği Desteği Tasarım Desteği Sınai Mülkiyet Hakları Desteği Belgelendirme Desteği Test, Analiz ve Kalibrasyon Desteği Bağımsız Denetim Desteği Gönüllü Uzmanlık Desteği Lojistik desteği Test, Analiz ve Kalibrasyon  Üniversitelerden alınan,  Kamu Kuruluşlarından alınan  Akredite olmuş Laboratuvarlardan alınan Test, Analiz ve Kalibrasyon hizmetleri desteklenir. İstanbul % 50

Destek Programları 7. Genel Destek Programı Programın Amacı : Genel Destek Programının süresi 3 yıldır. GENEL DESTEK PROGRAMI DESTEKLERİ DESTEK ÜST LİMİTİ (TL) Geri Ödemesiz DESTEK ORANI (%) 1. ve 2. Bölgeler ve 6. Bölgeler 1Yurt İçi Fuar Desteği % 50% 60 2Yurt Dışı İş Gezisi Desteği Tanıtım Desteği Eşleştirme Desteği Nitelikli Eleman İstihdam Desteği Danışmanlık Desteği Eğitim Desteği Enerji Verimliliği Desteği Tasarım Desteği Sınai Mülkiyet Hakları Desteği Belgelendirme Desteği Test, Analiz ve Kalibrasyon Desteği Bağımsız Denetim Desteği Gönüllü Uzmanlık Desteği Lojistik desteği Bağımsız Denetim Desteği  SPK tarafından bağımsız denetimle yetkilendirilen kuruluşlardan aldıkları bağımsız denetim hizmeti giderlerine,  Bağımsız denetim raporunun olumlu ya da şartlı görüş içermesi durumunda destek verilir. İstanbul % 50

KOSGEB Destek ve Hizmetleri 4. Finansman Destekleri

Finansman Destekleri A) FİNANSMAN DESTEKLERİ (KREDİ FAİZ) B) ALTERNATİF FİNANSMAN KAYNAKLARI 1)Kredi Garanti Fonu A.Ş. 2)KOBİ Girişim Sermayesi ve Yatırım Ortaklığı A.Ş. 3)İstanbul Risk Sermayesi Girişimi Uygulanan Kredi Faiz Desteği Programı Sayısı Desteklenen KOBİ Sayısı Toplam Faiz Desteği Oluşturulan Toplam Kredi Hacmi Kredi Faiz Destekleri 1 Milyar TL 11,22 Milyar TL Kredi Faiz Destekleri 633 Milyon TL 8,75 Milyar TL 202 Bin Bin

5. LABORATUVAR HİZMETLERİ KOSGEB DESTEK VE HİZMETLERİ

59 İşletmelerin ürün kalitesinin arttırılması, uluslararası firmalarla rekabetin sağlanması ve birçok ürünün yurtiçinde üretilebilmesi için teknik anlamda destek verme ve bilgilendirme amacıyla toplam 9 ilde 12 adet laboratuvarımız KOSGEB Merkezleri bünyesinde hizmet vermektedir. Bu hizmetlerin yürütülmesinde, KOBİ’lere ücretlendirmede destek olunarak düşük ücret uygulaması yapılmaktadır. Ayrıca, KOSGEB Desteği ve Ankara Sanayi Odası işbirliği ile oluşturulmuş bulunan ASO-KOSGEB Çevre Laboratuvarı ( çevre ölçümleri yapmakta, çevresel risklerin tespiti ve çözümünü teşvik edici hizmetler vermekte olup, bu laboratuvarlar TS EN ISO/IEC 17025:2005 standardına göre TÜRKAK tarafından akredite edilmiştir. Laboratuvar Hizmetleri Hizmet Sağlanan KOBİ sayıları

KOSGEB Destek ve Hizmetleri 6. Bilgilendirme ve Yönlendirme Faaliyetleri

Bilgilendirme, Yönlendirme ve İşbirliği Faaliyetleri 1. KOSGEB Çağrı Merkezi  7 gün 24 saat çağdaş bilgilendirme hizmetleri  Vergi Numarası ve T.C. Kimlik Numarası ile İşletme Durum Sorgulaması 2. WEB Sitesi  Online veri tabanına kayıt ve KOBİ beyannamesi işlemleri  Destek Programlarına ve desteklerine online başvuru  E-KOBİ işlemleri

7. DESTEK GERÇEKLEŞMESİ KOSGEB DESTEK VE HİZMETLERİ

– 2014 DESTEK MİKTARLARI (milyon TL)

DESTEK BÜTÇE GERÇEKLEŞMESİ (milyon TL) HİBE (Geri ödemesiz destekler) Geri Ödemeli DesteklerKredi destekleri

Sanayi’de Enerji verimliliği projesi KOSGEB Çevre yol haritası Enerji verimliliği Projeleri Çevre Projeleri

8. ULUSLAR ARASI İLİŞKİLER KOSGEB DESTEK VE HİZMETLERİ

İKİLİ İLİŞKİLER  42 ülkede 53 Kuruluşla anlaşma( MoU)  Tecribe paylaşım programları  KOBİ Uzmanı değişim programları ÇOK TARAFLI İLİŞKİLER  EU (COSME, European SME Week, SBA, EEN, IPA)  OECD (Entrepreneurship and SME Working Group)  CICA (Sub Economic Group)  ECO (Entrepreneurship and SME Steering Committee)  ICO (COMCEC, ICCIA, SESRIC)  BSEC (SME Working Group)  D-8 (SME Task Force)