İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI ( 1939-1945 )

I. İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ GENEL DURUM II.Dünya Savaşı sırasında Avrupa devletlerinin çoğu diktatörlüktü. Stalin’in Sovyetler Birliği Nazi Almanya’sı Faşist İtalya Joseph Stalin Adolf Hitler Benito Mussolini

A. Versay Rejimi ve Hitler’in Yükselişi 28 Haziran 1919’da I. Dünya Savaşının galip devletleriyle Versay Antlaşmasını imzalayan Almanya’nın bu antlaşma ile siyasi, ekonomik ve askeri bağımsızlığı zedelenmiştir. 1933 yılında Hitler ve Nasyonel Sosyalist İşçi Partisi iktidara gelir. Hitler ilk iş olarak Versay Antlaşmasını reddettiğini açıklar. Hitler hükümetinin Nürnberg Yasasını ilan etmesi ile ırkçılık faaliyetlerinin ve “Toplama Kamplarına” giden yolun ilk adımı atılmış olur.

Almanya Meclisi 1933

B. İspanya İç Savaşı ve Anti-Komintern Paktı Hitler’in Almanya’da iktidara geçtiği yıllarda İspanya’da 1898’den beri süregelen karışıklıklar bir iç savaşa dönüşmüştür. Ülkedeki Nasyonalistlerin yenilgiye uğrama ihtimali karşısında Hitler, Mussolini’yi de yanına alarak İspanya sınırını geçmiştir. Böylece İspanya’da yönetim Nasyonalistlerin eline geçer. Diğer taraftan Uzakdoğu’da hızla güçlenen Japonya, Pasifik’teki Alman adalarını, ardından Mançurya’yı topraklarına katmış ve Sibirya’da SSCB ile karşı karşıya gelmiştir. 25 Kasım 1936’da Japonya ve Almanya arasında Anti-Komintern Paktı imzalanır. 1937’de İtalya, 1939’da Macaristan ve sonrasında da İspanya pakta katılır. Japonya Berlin büyükelçisi ve Almanya Dışişleri Bakanı

C. Çin-Japon Savaşı 1939’da Japonya ile karşı karşıya kalan Rusya, Almanya ile bir saldırmazlık paktı imzalamıştır. Çin topraklarında Ruslara yenilen Japonlar yeniden Pasifik’e yönelmişlerdir.

D. Avusturya’nın İlhakı ve Münih Antlaşması Hitler Almancanın konuşulduğu toprakların Almanya’ya bağlanmasını hedeflemektedir. Bu doğrultuda Avusturya’dan toprak talebinde bulunmuştur. 12 Mart 1938’de Avusturya Nazi Orduları tarafından işgal edilmiştir. Hitler’in baskısı ile 24 Eylül 1938’de imzalanan Münih Antlaşması ile Çekoslovakya Almanlar tarafından işgal edilmiştir. Son olarak Hitler Polonya’dan Danzig Bölgesini istemiştir. Ancak bu planı gerçekleştirebilmek için Rusya’dan emin olmak zorundadır.

E. Alman-Sovyet Paktı 1939’dan önce Alman yayılmacılığına karşı İngiltere ve Fransa’nın yayında yer almaya çalışan Rusya, Japonya ile savaş durumu ortaya çıkınca Almanya ile antlaşma imzalamak zorunda kalmıştır. 23 Ağustos 1939’da Alman Sovyet-Saldırmazlık Paktı imzalanır. Rus Dışişleri Bakanı Molotov ve Alman Dışişleri Bakanı Ribbentrop

F. Savaşın Genel Sebepleri Versay Antlaşması ile Avrupa’daki sorunların çözümlenememesi, İtalya ve Almanya’nın ırkçı politikaları, Fransa’nın I. Dünya Savaşı sonunda elde ettiği konumu korumak istemesi, Almanya’nın Avusturya ve Çekoslovakya’yı işgal etmesi, Almanya, Fransa ve İngiltere’nin rekabeti, Rusya’nın kendi çıkarları için Avrupa’daki rekabeti kızıştırması, İtalya, Almanya ve Japonya’nın yayılmacı politikası genel sebeplerdir.

II. İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI A. Avrupa Cephesi 1. Polonya Danzig sorununun çözülmemesi üzerine 1 Eylül 1939’da Almanlar Polonya sınırını geçmiştir. Böylece İkinci Dünya Savaşı başlamıştır. 3 Eylül’de Fransa ve İngiltere’nin Almanya’ya savaş ilan etmesi ile II. Dünya Savaşı’nın tarafları oluşmaya başlamıştır. 17 Eylül’de Rusya da Polonya’ya saldırmış ve Polonya Almanya ve Rusya arasında paylaşılmıştır.

İngiliz Başbakanı Churchill’in Halka Seslenişi

2. Kış Savaşı Rusya Baltık Denizi’ne açılan Leningrad Limanı’nın güvenliğini sağlamak için Finlandiya’dan toprak talebinde bulunmuştur. Fin hükümetinin red cevabı üzerine Rus Ordusu Finlandiya’ya saldırmıştır. Almanya 1 yıl sonra Rusya’ya savaş ilan ettiğinde Finlandiya da Rusya’ya karşı Almanya’nın yanında yer alacaktır.

Rus-Fin Antlaşması

3. Kuzey Avrupa ve Batı Cephesi Fransa ve İngiltere İsveç çeliğinin Almanya’ya ulaşmasını engellemek için Norveç’e bir çıkarma yapmayı kararlaştırmışlardır. Fakat Almanya daha önce davranarak 10 Haziran 1940’da Danimarka, Belçika ve Norveç’i İşgal etmiştir. Fransa ve İngiltere hükümetinin istifaları üzerine yönünü Batı’ya çeviren Alman Birlikleri hızla Fransa sınırını geçerek 14 Haziran 1940’da Paris’e girmiştir. 10 Haziran’da İngiltere ve Fransa’ya savaş ilan eden İtalya da güneyden Fransa’yı işgale başlamıştır.

Mussolini ve Hitler

B. Kuzey Afrika Cephesi İtalya’nın Almanya yanında savaşa girmesi ile onun Kuzey Afrika’daki sömürgeleri olan Libya, Somali ve Habeşistan’a da savaş sıçramıştır. Mısır’daki İngiliz birlikleri ile Libya’daki İtalyan-Alman birlikleri arasında çarpışmalar meydana gelmiştir. 1941’e kadar İtalyan-Alman birlikleri başarılı olsa da bu tarihten sonra İngiliz denizaltısı Sarah’ın faaliyetleri sonucu İngilizler Kuzey Afrika’da galip gelmiştir.

İngiliz uçakları Mısır semalarında

Alman birlikleri Atina’da C. Balkan Cephesi İtalya’nın 1940’da Yunanistan’ı işgal etmedeki başarısızlığının ardından Hitler 1941’de Yunanistan’a girmiş ve ülke Almanya, İtalya ve Bulgaristan arasında paylaşılmıştır. Alman birlikleri Atina’da

Alman askerleri Yunan şehirlerinde

D. Doğu Cephesi Almanya’nın batısından gelebilecek tehlikeleri bir nevi durdurmuş olan Hitler, gözlerini doğusundaki büyük rakibi Rusya’ya çevirmiştir. 22 Haziran 1941’de Almanya Rusya’ya saldırmıştır.

Almanya’nın Rusya’ya taarruzları

1. Stalingrad Muharebesi Hitler 1942’de Kafkasya petrol yataklarını ve kuzeydeki Don ve Donets nehirleri arasındaki sahayı ele geçirmek için bu iki bölgeye hakim konumdaki Stalingrad şehrine taarruz emri vermiştir. Alman birlikleri Rus direnişi karşısında geri çekilmek zorunda kalırken bu muharebeden sonra Almanya doğu cephesinde kuvvetli bir düşmanla karşı karşıyadır.

Bir Alman Askerin Gözünden Stalingrad Muharebesi

E. Asya- Pasifik Cephesi 1. Pearl Harbour Japonya Güney Doğu Asya ve Pasifik’teki Avrupa devletlerinin sömürgelerine sahip olmak istemektedir. Ancak İngiltere’ye askeri malzeme ve donanım yardımında bulunan Amerikan donanması Pasifik’te etkin konumdayken bunu gerçekleştirmesi olanaksızdır. Bu nedenle Amerika’nın Büyük Okyanus’taki deniz üssü olan Ohau Adasındaki Pearl Harbour’a hava saldırısı düzenlemiştir(7 Aralık 1941) Ertesi gün Amerika Japonya’ya savaş ilan etmiştir. Japonya’nın müttefiki olan Almanya ve İtalya da ABD’ye savaş ilan edince II. Dünya Savaşının tarafları son şeklini almıştır.

Pearl Harbour saldırısı

MİHVER MÜTTEFİKLER ALMANYA İNGİLTERE FRANSA JAPONYA RUSYA İTALYA ABD

MİHVER MÜTTEFİKLER Almanya İngiltere Fransa İtalya Japonya Rusya ABD

2. Guadalcanal Büyük Okyanustaki adalarda Amerikan ve Japon donanması arasında meydana gelen çarpışmalar sonucu Japonlar, Guadalcanal çarpışmasına kadar Güneydoğu Asya denizlerinde kesin bir üstünlük sağlamıştır.Guadalcanal Adasında meydana gelen çarpışmalardan sonra Amerikan donanması taarruza geçerken Japon donanması geri çekilmeye başlamıştır.

F. Normandiya Çıkarması ve Avrupa’da Savaşın Sonu 6 Ağustos 1942’de Kuzey Afrika’da kontrol tümüyle ABD ve İngilizlerin eline geçmiştir. Müttefikler daha sonra İtalya’ya yönelerek Sicilya adasına çıkarma yapmışlar ve 29 Nisan 1945’te İtalya kayıtsız şartsız teslim olmuştur. Almanya’nın Rusya ile savaşmasını fırsat bilen Müttefikler 6 Haziran 1944’te Fransa’nın Normandiya kıyılarını kurtarmak amaçlı asker çıkarmışlardır. 23 Nisan 1945’te Ruslar Berlin’e girmiş, 30 Nisan’da ise Hitler intihar etmiştir. Ve böylece Avrupa’da savaş sona ermiştir.

Normandiya kıyılarında ABD askerleri

Normandiya’da paraşütçüler

G. Atom Bombaları ve Japonya’nın Teslimiyeti İtalya ve Almanya’nın düşmesinden sonra Mihver’in son kalesi olan Japonya Pasifik’te ABD ile mücadeleye devam etmektedir. ABD Pasifik’teki savaşı biran evvel bitirmek için 6 Ağustos 1945’te Japonya’nın Hiroşima 9 Ağustos 1945’te de Nagazaki kentlerine atom bombası atmıştır. 14 ağustos’ta Japonya kayıtsız şartsız teslim olmayı kabul etmiştir.

III. İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI SONRASI GENEL DURUM Karl Harbour’un yıkıntılar gecesi adlı tablosu 1947

A. Savaşın Sonuçları Müttefikler Yalta Konferansını toplayarak dünyayı nüfus bölgelerine ayırmışlardır, Almanya doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrılmıştır, Sovyet Rusya’ya karşı 4 Nisan 1949’da ABD önderliğinde NATO kurulmuştur, Savaştan sonra ABD ve Rusya süper güç olmuş ve aralarında 1990 yılına kadar sürecek olan Soğuk Savaş dönemi başlamıştır. Çin’de komünist yönetim hakim olmuştur, Avrupa’da sınırlar değişmiştir, ırkçılık akımları başarısız olmuştur, 1948’de Filistin’de Yahudi İsrail Devleti kurulmuştur, İngiltere ve Fransa sömürgelerine bağımsızlık vermek zorunda kalmıştır, 1945’te Birleşmiş Milletler Cemiyeti kurulmuştur, Batı Avrupa ülkelerince 5 Mayıs 1949’da Avrupa Konseyi kurulmuştur.

Savaştan Önce Avrupa

Savaştan Sonra Avrupa

Savaştan Sonra Japonya

B. İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA VE SONRASINDA TÜRKİYE Türkiye İkinci Dünya Savaşı’nda tarafsız kalarak toprak bütünlüğünü korumayı amaçlamıştır. Müttefik ve Mihver grupları jeopolitik konumu nedeniyle Türkiye’yi savaşa somak için çaba harcamışlardır. Türkiye 1939’da İngiltere ve Fransa ile karşılıklı yardım anlaşması imzalamıştır. Yine 1941’de ise Almanya ve Rusya ile saldırmazlık antlaşmaları imzalamıştır. Türkiye’nin 1933-39 yılları arasındaki dış ticareti

İngiltere, Fransa ve Türkiye arasında yardımlaşma antlaşmasının imzalanması

Türk-Alman Saldırmazlık Antlaşması’nın imzalanması

Türk Basınından… Ramiz Gökçe Karikatür Dergisi 17 Nisan 1941 Uluslar arası hukuk, Cemal Nadir,İstanbul 1939

1. Adana Görüşmeleri İngiltere Başbakanı Churchill 30 Ocak 1943’te İsmet Paşa ile Adana’da görüşmüş ve Türkiye’nin Müttefik devletler safında savaşa girmesini istemiştir. İsmet İNÖNÜ

2. Kahire Görüşmeleri 4-6 Aralık 1944’de Kahire’de Churchill ve Rosevelt İsmet İnönü ile görüşmüş ve Türkiye’yi savaşa girmeye zorlamışlardır. Rosevelt, İnönü,Churchill Kahire’de

3. Yalta Konferansı 1945 yılında ABD, İngiltere, SSCB devlet başkanları savaş sonrası durumu görüşmek üzere Kırım’da bir araya gelmişlerdir. Konferans kararları İngiltere tarafından Türkiye’ye bildirilmiştir. Buna göre Türkiye’nin Birleşmiş Miletlere katılabilmesi için 1945’ten önce Almanya’ya savaş açması şartı getirilmiştir. Türkiye 23 Şubat 1945’te Almanya ve Japonya’ya savaş ilan etmiştir. Türkiye’nin bu kararı Birleşmiş Milletlere kurucu üyelik kapısını açmıştır.

Churchill, Rosevelt, Stalin

Savaşın İzleri… Autwitcz Toplama Kampı (Çalışmak Özgürlüktür)…

Toplama Kampları…

Hiroşima’ya atılan atom bombası…

…

Londra, 1945…

Berlin,1945…