KAMU MALİ YÖNETİM SÜRECİ YETKİ VE SORUMLULUKLAR Kubilay İNAN Hâkim Strateji Geliştirme Başkanlığı Başkan Yardımcısı

2 KAMU MALİ YÖNETİMİ

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Bu Kanunun amacı, kalkınma planları ve programlarda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve malî saydamlığı sağlamak üzere, kamu malî yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm malî işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve malî kontrolü düzenlemektir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Bu Kanun, merkezi yönetim (Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri: Genel Bütçe, Özel Bütçe, Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar), kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahallî idarelerden oluşan genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin malî yönetim ve kontrolünü kapsar.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Kamu kaynakları: Borçlanma suretiyle elde edilen imkânlar dahil kamuya ait gelirler, taşınır ve taşınmazlar, hesaplarda bulunan para, alacak ve haklar ile her türlü değerleri, Kamu gideri: Kanunlarına dayanılarak yaptırılan iş, alınan mal ve hizmet bedelleri, sosyal güvenlik katkı payları, iç ve dış borç faizleri, borçlanma genel giderleri, borçlanma araçlarının iskontolu satışından doğan farklar, ekonomik, malî ve sosyal transferler, verilen bağış ve yardımlar ile diğer giderleri, Kamu geliri: Kanunlarına dayanılarak toplanan vergi, resim, harç, fon kesintisi, pay veya benzeri gelirler, faiz, zam ve ceza gelirleri, taşınır ve taşınmazlardan elde edilen her türlü gelirler ile hizmet karşılığı elde edilen gelirler, borçlanma araçlarının primli satışı suretiyle elde edilen gelirler, sosyal güvenlik primi kesintileri, alınan bağış ve yardımlar ile diğer gelirleri

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Harcama birimi: Kamu idaresi bütçesinde ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan birimi, Kamu malî yönetimi: Kamu kaynaklarının tanımlanmış standartlara uygun olarak etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasını sağlayacak yasal ve yönetsel sistem ve süreçleri, Malî yıl: Takvim yılını, İfade eder.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Hazine birliği Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin gelir, gider, tahsilat, ödeme, nakit planlaması ve borç yönetimi Hazine birliğini sağlayacak şekilde yürütülür. Bu Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin tüm gelirleri Hazine veznelerine girer, giderleri bu veznelerden ödenir. Bu idareler özel vezne açamaz.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Hesap verme sorumluluğu Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.

9 MALİ YÖNETİM VE KONTROL SÜRECİNDE YETKİ VE SORUMLULUK BAKAN  Hükümet politikalarının uygulanmasından  Bütçelerin hazırlanması ve uygulanmasından  Diğer bakanlıklarla koordinasyon ve işbirliğinden  Kaynakların kullanımından  Kamuoyunun bilgilendirilmesinden Sorumludur.

MALİ YÖNETİM VE KONTROL SÜRECİNDE YETKİ VE SORUMLULUK Üst yöneticiler (Müsteşar) Bakanlıklarda müsteşar, diğer kamu idarelerinde en üst yönetici, il özel idarelerinde vali ve belediyelerde belediye başkanı üst yöneticidir. Ancak, Millî Savunma Bakanlığında üst yönetici Bakandır. Üst Yöneticiler:  İdarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin hazırlanması ve uygulanmasından  Kaynakların etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan  Mali yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi ve izlenmesinden Bakana karşı, sorumludurlar. Üst yöneticiler, bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, malî hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirirler.

11 HARCAMA YETKİLİSİ  Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin üst yöneticisi harcama yetkilisidir.  Harcama yetkileri, bütçede öngörülen ödenekleri kadar, ödenek gönderme belgesiyle kendisine ödenek verilen harcama yetkilileri ise tahsis edilen ödenek tutarında harcama yapabilir.  Harcama yetkilisi harcama talimatı verir ve ödeme emrini imzalar.  Harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına uygun olmasından MALİ YÖNETİM VE KONTROL SÜRECİNDE YETKİ VE SORUMLULUK

12 HARCAMA YETKİLİSİ  Harcama talimatlarının kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından  Ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından Sorumludurlar. MALİ YÖNETİM VE KONTROL SÜRECİNDE YETKİ VE SORUMLULUK

YARGI TEŞKİLATINDA HARCAMA YETKİLİLİĞİ VE GERÇEKLEŞTİRME GÖREVLİLİĞİ HARCAMA YETKİLİLİĞ İ  Bölge adliye Cumhuriyet başsavcıları  Adliye yargı ilk derece mahkemelerinde Cumhuriyet başsavcıları  Cumhuriyet başsavcısı atanmayan yerlerde kıdemli Cumhuriyet savcıları  Bölge idare mahkemesi başkanı  Tek idare veya vergi mahkemesi olan yerlerde mahkeme başkanları  Her iki mahkemenin olduğu yerlerde idare mahkemesi başkanları  Birden fazla idare ve vergi mahkemesi bulunan yerlerde 1 no’lu idare mahkemesi başkanları

YARGI TEŞKİLATINDA HARCAMA YETKİLİLİĞİ VE GERÇEKLEŞTİRME GÖREVLİLİĞİ GERÇEKLEŞTİRME GÖREVLİLİĞİ Harcama Yetkilisinin Belirleyeceği;  İdari İşler Müdürü,  Yazı İşleri Müdürü  Diğer Personel

YARGI TEŞKİLATINDA İHALE YETKİLİLİĞİ  Harcama Yetkileri Genel Tebliğ (II) göre 5018 sayılı Kanunun 31 inci maddesi uyarınca belirlenmiş bulunan harcama yetkilileri ayni zamanda ihale yetkilisi olacaktır.  2886 sayılı Devlet İhale Kanuna göre de “ Bu Kanunda yazılı işleri yaptırmaya ve ihaleye idarelerin İta Amirleri (Harcama yetkilisi) yetkilidir.  2886 yapılacak işlemler gelir getirici işlemlerdir. (İşyurtları Kurumu adına yapılan kiralama işlemleri)

HARCAMA YETKİLİLİĞİNİN DEVRİ Harcama yetkililiği kısmen ya da tamamen devredilebilir. Harcama yetkisinin devredilmesi sorumluluğu ortadan kaldırmaz. Kanuni izin ve hastalık gibi durumlarda harcama yetkililiği vekaleten görevlendirilen kişi tarafından yerine getirilir. Harcama yetkililiği yardımcılara ya da hiyerarşik olarak bir alt kademedeki yetkiliye bırakılabilir.

SAYIŞTAY KARARI Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının ve buna konu olan harcamaların bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygunluğundan sorumludur (Oybirliği) Harcama yetkisinin devredilmesi, yetkiyi devredenin idari sorumluluğunu kaldırmamakla birlikte, yetkiyi devreden harcama yetkilisinin mali sorumluluğunu ortadan kaldırmaktadır. (Oyçokluğu) Sayıştay Genel Kurulu Karar No : 5189/1 Karar Tarihi :

DEVİR USULÜ Yetki devri yazılı olmalıdır. Devir işlemi Bakanlık merkezinde üst yöneticiye, SGB ye ve muhasebe yetkilisine devredilebilir. Adalet teşkilatında yetki devrinin sadece muhasebe yetkilisine bildirilmesi yeterlidir. Mal ve hizmet alımlarında iki yüz elli bin TL, Yapım işlerinde bir milyon TL yi aşan harcamalarda yetki devri yapılamaz.

Yüklenmeye Girişilmesi Yüklenme, usulüne uygun olarak düzenlenmiş sözleşme esaslarına veya kanun hükmüne dayanılarak iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması karşılığında geleceğe yönelik bir ödeme yükümlülüğüne girilmesidir. Bütçede yeterli ödeneği bulunmayan işler için yüklenmeye girişilemez. Yüklenme süresi malî yılla sınırlıdır. Harcama yetkilileri, tahsis edilen ödenekler dahilinde yüklenmeye girebilirler. Yüklenmeye girişilen tutara ait ödenekler saklı tutulur; başka iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması için kullanılamaz.

Ertesi Yıla Geçen Yüklenme Niteliğinden dolayı malî yılla sınırlı tutulamayan ve sürekliliği bulunan aşağıdaki iş ve hizmetler için; her iş itibarıyla, bütçelerinde öngörülen ödeneklerin yüzde ellisini, izleyen yılın Haziran ayını geçmemek ve yüklenme süresi on iki ayı aşmamak üzere, ilgili üst yöneticinin onayıyla ertesi yıla geçen yüklenmelere girişilebilir:  Yiyecek, yakacak, akaryakıt ve madeni yağ ihtiyaçları.  Süreli yayın alımı, taşıma, koruma ve güvenlik, temizlik ve yemek hizmetler.  Makine-teçhizat, yol ve otoyol, bilgisayar ve haberleşme sistemlerinin bakım işleri; her türlü onarım işleri ile elektronik bilgi erişim hizmetleri.

Gelecek Yıllara Yaygın Yüklenmeler Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri, bir malî yıl içinde tamamlanması mümkün olmayan yatırım projeleri için gelecek yıllara yaygın yüklenmeye girişebilir.  Yılı bütçesinde ödeneği bulunması ve merkezî yönetim kapsamındaki idareler için Maliye Bakanlığının uygun görüşünün alınması kaydıyla; satın alma suretiyle edinilmesi ekonomik olmayan her türlü makine-teçhizat, cihazlar ve taşıtlar ile yemek (beşinci fıkra kapsamındaki yemek hizmetleri hariç) ve personel taşıma hizmetleri, harita, plan, proje, etüt ve müşavirlik hizmetleri, ulusal araştırma geliştirme kurumlarının süreli ve süresiz yayın alımları için; süresi üç yılı geçmemek, finansal kiralama suretiyle temin edileceklerde ise dört yıl olmak üzere üst yöneticinin onayıyla gelecek yıllara yaygın yüklenmeye girişilebilir.  Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında olan işlerden sürekli nitelikte olanlara ilişkin hizmet alımlarında, yüklenme süresi üç yıl olup, işin niteliğinden veya süresinden kaynaklanan zorunlu hâllerde bu süre gerekçesi gösterilmek şartıyla üst yöneticinin onayıyla kısaltılabilir.

ADALET BAKANLIĞI BÜTÇESİ Bütçe Kanunu İle Ödenek Tahsis edilen birimler – Uyuşmazlık Mahkemesi – Yüksek Seçim Kurulu – Bakanlık merkez birimleri – Mahkemeler Ödenek gönderilen birimler – Cumhuriyet Başsavcılıkları (Bölge Adliye ve Adli Yargı Mahkemeler) – Bölge İdare Mahkemeleri (İdari Yargı Mahkemeler) – Ceza İnfaz Kurumları

HARCAMA TALİMATI Harcama talimatında; Giderin konusu Hizmet gerekçesi Yapılacak iş ve süresi Tutar Kullanılabilir ödenek Bütçe tertibi Gerçekleştirme usulü

24 GERÇEKLEŞTİRME GÖREVLİLERİ : Harcama talimatı üzerine;  İşin yaptırılması  Mal veya hizmetin alınması  Teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması  Belgelendirilmesi  Ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler GİDERİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ

HARCAMA SÜRECİ İhtiyacın ortaya çıkması Harcama talimatı verilmesi Piyasa araştırması yapılması İş, mal yada hizmetin usul ve esaslara uygun olarak alındığının komisyonca onaylanması Harcama belgelerinin gerçekleştirme görevlisi tarafından hazırlanarak imzalanması Harcama belgelerinin harcama yetkilisi tarafından imzalanması Harcama belgelerinin muhasebe birimine gönderilmesi ve ödemenin yapılması

ÖDENEK GÖNDERME İŞLEMLERİ Ödenek gönderme – Merkez teşkilatta ödenek tahsis edilen birimin merkez dışı birimlere ödenek göndermesi Tenkis İşlemi – Muhasebe birimine gönderilen ödeneğin geri çekilmesi Harcama Talimatı – Harcama yetkilisi tarafından harcama yapılması için yazılı talimat verilmesi

MAHKEMELER BÜTÇESİ (CÂRİ VE YATIRIM HARCAMALARI) Adliyeler Bölge Adliye Mahkemeleri Bölge İdare Mahkemeleri İdare Mahkemelerinin HARCAMALARI MAHKEMELER BÜTÇESİ ÖDENEKLERİYLE KARŞILANIR.

ADALET BAKANLIĞININ FİNANSMAN KAYNAKLARI Genel bütçeİş Yurtları kurumundan tahsis edilen ödenekler ATGV ve Avrupa Birliği fon ve hibeleri

ÖDENEK TALEBİ, GÖNDERİLMESİ VE KULLANILMASI  5018 Sayılı Kanun başta olmak üzere mali mevzuata  Analitik Bütçe Sınıflandırma Rehberine,  Bakanlığın belirlediği usûl ve esaslara (Genelgeler) uygun olmalıdır. Ödenekler Strateji Geliştirme Başkanlığı (Ödenekler Şubesi) Tarafından Dağıtılır

ÖDENEK ÜSTÜ HARCAMA (5018 SK. 70. Md) ÖDENEK ÜSTÜ HARCAMA YAPTIRIM Maaşın İki Katı Tutarına Kadar Para Cezası

BAKANLIK MERKEZİNDEN HARCAMA YAPILMASI Harcama birimini ilgilendiren harcama sadece o harcama birimi tarafından yapılır. Bazı harcamalar harcama biriminin teklifi ve üst yöneticinin onayı ile Bakanlık merkezinden yapılabilir.

ÖDENEKLER KONUSUNDA BAKANLIK GENELGESİ (144/1) Mahkemeler bütçesine ilişkin ödeneklerin talep ve tahsisinde Bakanlığımızın 144/1 no.lu Genelgesine uyulması gerekmektedir.

33 KAYNAK KULLANIMINDA DENETİM MEKANİZMALARININ KURULMASI (MALİ KONTROL)  İç kontrol  İç denetim  Dış denetim (Sayıştay)

34 YETKİ-SORUMLULUK  Bakan  Üst yönetici  Strateji geliştirme başkanlığı  Harcama yetkilisi (İta Amiri)  Gerçekleştirme görevlileri (Tahakkuk Memuru)  Muhasebe yetkilileri  İç denetçiler

SÜREÇTE ROL ALAN DİĞER YETKİLİLER Taşınır kayıt ve kontrol yetkilisi Taşınır konsolide görevlisi Taşınmaz kayıtlarından sorumlu personel Harcama yetkilisi mutemedi

KAMU ZARARI Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır. Kamu zararının belirlenmesinde;  İş, mal veya hizmet karşılığı olarak belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,  Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması,  Transfer niteliğindeki giderlerde, fazla veya yersiz ödemede bulunulması,  İş, mal veya hizmetin rayiç bedelinden daha yüksek fiyatla alınması veya yaptırılması,  İdare gelirlerinin tarh, tahakkuk veya tahsil işlemlerinin mevzuata uygun bir şekilde yapılmaması,  Mevzuatında öngörülmediği halde ödeme yapılması, Esas alınır.

KAMU ZARARI  Kontrol, denetim, inceleme, kesin hükme bağlama veya yargılama sonucunda tespit edilen kamu zararı, zararın oluştuğu tarihten itibaren ilgili mevzuatına göre hesaplanacak faiziyle birlikte ilgililerden tahsil edilir.  Alınmamış para, mal ve değerleri alınmış; sağlanmamış hizmetleri sağlanmış; yapılmamış inşaat, onarım ve üretimi yapılmış veya bitmiş gibi gösteren gerçek dışı belge düzenlemek suretiyle kamu kaynağında bir artışa engel veya bir eksilmeye neden olanlar ile bu gibi kanıtlayıcı belgeleri bilerek düzenlemiş, imzalamış veya onaylamış bulunanlar hakkında Türk Ceza Kanunu veya diğer kanunların bu fiillere ilişkin hükümleri uygulanır. Ayrıca, bu fiilleri işleyenlere her türlü aylık, ödenek, zam, tazminat dahil yapılan bir aylık net ödemelerin iki katı tutarına kadar para cezası verilir.

38 TEŞEKKÜRLER