Üniversite Hastanelerinin Yeniden Yapılandırılması KALKINMA BAKANLIĞI

Sunum İçeriği Mevcut Durum Sorunlar Çözüm Önerileri

Sunum İçeriği Mevcut Durum Sorunlar Çözüm Önerileri

2007 – 2015 Döneminde Üniversite Hastanelerine İlişkin Temel Mali Göstergeler Milyon TL 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Gelirler 2.725 3.530 3.943 4.742 4.911 4.842 5.194 5.917 6.358 Giderler 2.964 3.634 4.126 4.666 4.779 5.184 5.644 6.477 6.830 Gelir - Gider Farkı -239 -104 -182 77 132 -342 -450 -560 -472   Nakit 129 199 184 261 376 208 189 179 192 Borçlar 860 1.022 1.392 1.593 1.547 2.074 2.721 3.258 4.049 Alacaklar 1.153 1.029 1.111 1.180 1.170 1.365 1.352 2.754 1.116 Stok 135 271 351 367 433 440 530 560 953 Borç / Gelir Oranı 32% 29% 35% 34% 42% %52 %55 %63

Yapılan Çalışmalar 20 Mart 2013 tarihinde Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, SGK ve Sağlık bakanlığı temsilcilerden oluşan Komisyon üyeleri çalışmalara başladı. Bir dizi toplantı yapıldı: Nisan 2013’te Üniversite Hastaneleri Birliği, Gazi ve Hacettepe Üniversiteleri ile görüşüldü. Ağustos 2013’te ilk taslak rapor Bakanlar düzeyindeki Sağlık ve Sosyal Güvenlik Toplantısına arz edildi. Eylül 2013’te afiliye uygulamalar ile ilgili olarak Marmara, Sakarya ve Dumlupınar Üniversiteleri ile görüşüldü. Eylül 2013’te İyi Uygulama Örnekleri olarak İnönü, Gaziantep ve Erciyes Üniversiteleri ile görüşüldü.

Yapılan Çalışmalar Sürece YÖK dahil oldu ve sonrasında YÖK koordinasyonunda da çalışmalara devam edildi: Ekim 2013’te YÖK’ü temsilen Prof. Dr. Recep Öztürk’ün yazılı görüşleri alındı. Aralık 2013’te yapılan Bakanlar toplantısında YÖK koordinasyonunda bir komisyon oluşturulması talimatı verildi. Mayıs 2014 ve Eylül 2014’te YÖK koordinasyonunda toplantılar yapıldı. Ekim 2014’te yapılan Bakanlar düzeyindeki toplantıda konunun daha sonra değerlendirilmesi talimatı verildi.

Üniversite Hastanelerinin Yapısal ve Finansal Sorunlarını Çözmek için Yapılan Çalışmalar Üniversite hastanelerinin döner sermayelerinden kesilen yüzde 15’lik hazine payı, kademeli olarak önce yüzde 5’e, ardından yüzde 3’e ve son olarak ise yüzde 1 seviyesine düşürülmüştür. 2010 yılında 209 milyon TL ve 2011 yılında da 168 milyon TL olmak üzere 22 üniversiteye hastaneleri için toplam 377 milyon TL finansal destek sağlanmıştır. Üniversite hastanelerine öğretim üyesi “hoca farkı” olarak bir defaya mahsus olmak üzere 2011 yılında 451 milyon TL'lik kaynak aktarılmıştır.

Üniversite Hastanelerinin Yapısal ve Finansal Sorunlarını Çözmek için Yapılan Çalışmalar Standart bütçe ve muhasebe sistemi kurularak otomasyona geçilmiştir. 2016 yılında yapılması planlanan eğitimin ardından personel, taşınır, vezne ve harcama işlemlerini de kapsayacak şekilde DMİS kapsamındaki tüm modüller uygulamaya alınacaktır. Tam Gün Kanununda Yükseköğretim kurumlarına ait sağlık hizmeti sunucularında öğretim üyeleri tarafından mesai saatleri dışında bizzat verilen sağlık hizmetleri için Kurumca belirlenmiş sağlık hizmetleri bedelinin, poliklinik muayenelerinde bir katını, diğer hizmetlerde yüzde ellisini geçmemek üzere, üniversite yönetim kurulu kararıyla öğretim üyelerinin unvanları itibarıyla belirlenen miktarda ilave ücret alınabileceği düzenlenmiştir.

Üniversite Hastanelerinin Yapısal ve Finansal Sorunlarını Çözmek için Yapılan Çalışmalar Tam Gün Kanununda üniversitede görev yapan profesör ve doçentlerin özel sağlık kurumlarında, üniversite ile özel sağlık kuruluşu arasında yapılacak protokol çerçevesinde mesleklerini icra etmeleri ve elde edilecek gelirin döner sermayeye gelir kaydedilmesi ve bu gelirden ilgili öğretim üyesine en az %50, en fazla %60 oranında ödeme yapılması yönünde düzenleme yapılmıştır. 3 Mayıs 2014 tarih ve 28989 sayılı Resmi Gazete’de Sağlık Bakanlığı-Üniversite Hastaneleri Afiliasyon Uygulamalarına İlişkin Yönetmelik yayımlanmıştır.

Üniversite Hastanelerinin Yapısal ve Finansal Sorunlarını Çözmek için Yapılan Çalışmalar 2015 yılında Ankara Üniversitesi, Dicle Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi ile Götürü Bedel Üzerinden Sağlık Hizmeti Alım Sözleşmesi ve Usul Esasları" imzalanmış olup 2016 yılında da sözleşmelere devem edileceği öngörülmektedir. 2016 yılında da götürü bedel üzerinden sağlık hizmeti alım sözleşmesi planlanan üniversiteler; Bülent Ecevit Üniversitesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Cumhuriyet Üniversitesi ve Gazi Üniversitesi olup, halihazırda Bülent Ecevit Üniversitesi ile sözleşmesi imzalanmıştır. Diğer 3 üniversite ile de karşılıklı mutabık kalınması halinde sözleşme imzalanması hususu düşünülmektedir. 2015 Yılında Uygulamalı Eğitim Desteği için Hastane bütçelerine aktarılmak amacıyla tıp öğrencisi başına 1.000 TL olmak üzere, 55 Milyon TL ödenek tahsis edilmiş, bu tutar 2016 MYB Tasarısında öğrenci başına 1.725 TL olmak üzere, 105 Milyon TL’ye çıkarılmıştır.

Üniversite Hastanelerinin Yapısal ve Finansal Sorunlarını Çözmek için Yapılan Çalışmalar Kalkınma Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı tarafından TÜİK nüfus projeksiyonları ve ÖSYM istatistikleri göz önünde bulundurularak yapılan çalışmalara göre mevcut tıp fakültelerinin sayılarının ve kontenjanlarının aynen devamı ve yeni tıp fakültesi kurulmaması halinde 2023 yılında 210.000 hekim sayısına ulaşılacağı öngörülmektedir. Bu durumda 2023 yılında Türkiye'de 100.000 nüfusa düşen hekim sayısı 249'a ulaşacak olup OECD ve AB hekim sayılarına göre yapılan mukayeselerde ülkemiz hekim sayısında önemli iyileşme sağlanacağı görülmektedir Bunun sonucunda tıp eğitiminin kalite sorununu gündeme gelmiştir. Bu doğrultuda Sağlık Bakanlığı ve YÖK tarafından tıp fakültesi kontenjanlarının dondurulmasına dair uzlaşmaya varılmıştır. Sağlık Bakanlığı 29 sağlık hizmet bölge planlamasına üniversite ve özel sektör mevcut altyapıları ve ileriye dönük kapasiteleri de entegre edilmiştir. Kalkınma Bakanlığı’nca üniversite hastanelerinin ileriye dönük kapasite tahsisi bu Planla uyumlu bir şekilde yürütülmektedir.

Sunum İçeriği Mevcut Durum Sorunlar Çözüm Önerileri

Üniversite Hastanelerinin Sorunları Sistemsel Sorunlar Bazı üniversite hastanelerinin optimal işletme büyüklüğünde olmamaları ve sağlık sistemi içindeki öğretim üyesi sayısı/statülerine/ölçeklerine uygun hizmet verememeleri Afiliasyonla ilgili yaşanan sorunlar (Afiliasyonun birlikte çalışma kültüründen çok, mali sorunları çözme aracı olarak kullanılma eğilimi) Vakıf üniversitelerine sağlanan mali, yatırım ve kadro avantajları nedeniyle insan gücü, hasta, mali ve prestij kayıpları Hizmet Sunmak İçin Üniversitelere Uzman Hekim Kadrosu Tahsis Edilmemesi

Üniversite Hastanelerinin Sorunları Yönetimsel Sorunlar Hastane işletmeciliğinde profesyonel yönetim anlayışı hususunda yaşanan sorunlar Tıp fakültesi - hastane ilişkisi Üniversite hastanesi tanımının 2547 sayılı yasada olmaması nedeniyle yönetim yapısının profesyonel oluşturulamaması Performans sisteminde yaşanan sorunlar Stok yönetimi eksikliği Hizmet alım giderlerinin yüksekliği

Üniversite Hastanelerinin Sorunları Hizmet Maliyeti - Gelir İlişkisiyle İlgili Sorunlar SGK harici gelir kaynaklarında yaşanan sıkıntılar SUT fiyatlarının hizmet maliyetlerini karşılayamaması ve SUT fiyatlarının sağlanan diğer hizmetlere de referans olması Bilimsel Araştırma Projesi paylarının döner sermaye gelirlerinden finansmanı Satın alma maliyetlerinin yüksekliği Üniversite hastanelerinin eğitim amaçlı giderlerine karşılık MYB’den ayrılan kaynağın üniversitelerin talebinin altında kalması Üniversite hastanelerinin maaş ödemelerinin standart olmaması ve önemli miktarda kadrolu personelin maaşlarının döner sermayeden karşılanması

Sunum İçeriği Mevcut Durum Sorunlar Çözüm Önerileri

Çözüm Önerileri Sistemsel sorunlara yönelik Yönetimsel sorunlara yönelik Gelir artırıcı Gider azaltıcı

I. Sistemsel Sorunlara Yönelik Çözüm Önerileri Sağlık insan gücü planlaması kapsamında gelecek yılların projeksiyonu dikkate alınarak Tıp fakültelerinin kontenjanlarının planlamaya tabi tutulması yönünde düzenleme yapılması. Üniversite hastanelerinde hasta sayısı, yatak doluluk oranı gibi kriterler de göz önünde bulundurularak kadro çalışması yapılması. Üniversite hastanelerinin üçüncü basamak sağlık hizmetine yönelebilmelerini sağlamak üzere kısmi sevk sistemi ve katılım paylarının farklılaştırılması gibi uygulamaların hayata geçirilmesi düşünülebilir. Afiliye hastanelere ilişkin yönetmeliğin sorunları çözecek ve ortak amaçları gerçekleştirecek şekilde revize edilmesi gerekmektedir.

II. Yönetimsel Sorunlara Yönelik Çözüm Önerileri Üniversite hastanelerinin finansal/mali göstergelerinin düzenli olarak izlenmesi Üniversite hastanelerinin sundukları hizmetlerin verimlilikleri yakından takip edilerek asgari hizmet verimlilik performansı standartlarının getirilmesi   Üniversitelerin stok yönetiminde otomasyon sağlanması, azami stok seviyesinin belirlenmesi, stok kayıt sisteminin ara depoları da kapsaması, Sağlık Bakanlığı ya da diğer hastanelerle ortak stok yönetimine gidilmesi Hizmet alım giderlerinin; personel, yatak kapasitesi, hastane büyüklüğü, hizmet genişliği ve ödenen ücretler gibi kriterler dikkate alınarak gözden geçirilmesi Karar alma süreçlerini güçlendirmek amacıyla muhasebe ve istatistiki bilgi altyapısının iyileştirilmesi ve personelin eğitilmesi

II. Yönetimsel Sorunlara Yönelik Çözüm Önerileri Üniversite hastanelerinin yaşadıkları sorunların görüşülmesinde ve karar sürecinde muhatap olarak alınacak Üniversite Hastaneleri Birliği/Kurulunun kurulması Performansa dayalı ödemelerde hastanenin toplam geliri yerine hizmet verimliliğinin ve maliyetlerinin dikkate alınması Döner sermaye gelirlerinden personele yapılabilecek ödeme tavanının, üniversitelerin borç durumuna ve/veya finansal oranlarına göre farklılaştırılarak uygulanması Temel tıp bilimi öğretim üyelerinin durumuna ilişkin olarak, performans ödemelerinin belirlenmesinde, sunulan hizmetin yanı sıra girilen ders saati ve yapılan yayın sayısının (hem nitelik hem nicelik açısından) da değerlendirmeye alınması,

III. Gelir Artırıcı Çözüm Önerileri Sağlık turizmi ve özel sağlık sigortalarına sağlanan hizmetlerin fiyatlarının hastaneler tarafından belirlenmesine, bu alanda reklam yapılmasına ve sunulan sağlık hizmetinden fark alınmasına ve hekime ve personele ödenen döner sermaye tavanının bu amaçla aşılmasına izin verilmesi Atıl kapasitenin gelir artırıcı yönde değerlendirilmesi amacıyla mesai saatleri haricinde ameliyathane ve tıbbi cihazların kullanımı SUT fiyatlarının üniversite hastanelerinde gerçekleştirilen komplike işlemleri de dikkate alarak ayarlanması

SUT Fiyatlarının Revizyonuna İlişkin Senaryolar Maliyet (Milyon TL) Yıldızlı İşlemlerde İlave % 10 Oranının Artırılması İlave Oranının % 20’ye Çıkarılması 131,5 İlave Oranının % 30’a Çıkarılması 263 Hizmet Başı Listesindeki Fiyatların Artırılması Fiyatların % 10 Artırılması 215 Fiyatların % 30 Artırılması 645 En komplike ameliyat gruplarının (A1, A2) Fiyatlarının Artırılması 30 90

IV. Gider Azaltıcı Çözüm Önerileri Döner sermaye gelirlerinden ayrılan BAP paylarının azaltılması veya kaldırılarak özel bütçeden karşılanması Mevcut durumda maaşları döner sermayeden ödenen kadrolu personelin maaşının özel bütçeden karşılanması 2015 yılsonu itibarıyla 12.700 kişinin maaş ödemelerinin özel bütçeye kaydırılması durumunda yaklaşık 550 milyon TL maliyet oluşacaktır. Kapsam BAP Payları (2015) (Milyon TL) Tüm Üniversiteler 505 Sadece Üniversite Hastaneleri (Afiliye olmayan 43 Ün. Hastanesi) 293

IV. Gider Azaltıcı Çözüm Önerileri Yüksek fiyatlarla tıbbi malzeme alımının önlenmesi amacıyla birkaç üniversitenin ya da aynı ilde bulunan kamu hastanelerinin ortak alım yapması, çerçeve ihale ya da toplu ihaleye çıkma imkanlarının oluşturulması Üniversite hastanelerinde kullanılacak bazı tıbbi malzemelerin finansmanının SGK tarafından karşılanması

Üniversite Hastaneleri Birliği’nin Önerileri (02.02.2016 Tarihli) Denge Tazminatının özel bütçeden karşılanması Denge tazminatından yararlanan yaklaşık 9000 kişinin olduğu dikkate alındığında söz konusu tazminatın özel bütçeden karşılanmasının yıllık maliyeti 100 milyon TL olacaktır. 4B’li çalışan maaşlarının ve hizmet alım bedellerinin özel bütçeden karşılanması Maaşları döner sermaye tarafından ödenen kadrolu çalışanların maaşlarının özel bütçe tarafından ödenmesine yönelik öneri sunumda yer almaktadır. Diğer taraftan sözleşmeli çalışan maaşları ve hizmet alım bedellerinin ÜHB’nin bilgi notunda yer aldığı şekliye giderlerin yüzde 20’si düzeyinde olduğu varsayıldığında yaklaşık maliyetin 1.366 milyon TL olacağı düşünülmektedir.

Üniversite Hastaneleri Birliği’nin Önerileri (02.02.2016 Tarihli) Sağlık Bakanlığı üzerinden tıbbi malzeme temini Gider azaltıcı çözüm önerileri arasında yer almaktadır. Eğitim ödeneğinin gerçek maliyet düzeyine çekilmesi Üniversite Hastaneleri Birliğinin daha önceki önerileri arasında yer alan eğitim ödeneğinin döner sermaye gelirlerinin yüzde 20’si düzeyinde belirlenmesi durumunda 1.270 milyon TL maliyet ortaya çıkmaktadır. Özellikli işlem fiyatlarının gözden geçirilmesi Gelir artırıcı çözüm önerileri arasında yer almaktadır.