ÖRGÜT KÜLTÜRÜ HASAN KARTAL.

... konulu sunumlar: "ÖRGÜT KÜLTÜRÜ HASAN KARTAL."— Sunum transkripti:

1 ÖRGÜT KÜLTÜRÜ HASAN KARTAL

2 BAŞLIKLAR ÖRGÜT, KÜLTÜR ve ÖRGÜT KÜLTÜRÜ KAVRAMLARI
ÖRGÜT KÜLTÜRÜ TARİHİ ÖRGÜT KÜLTÜRÜ İLE İLGİLİ KURAMLAR ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN ÖĞELERİ ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN OLUŞUMU ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN İLİŞKİLİ OLDUĞU ÖRGÜTSEL SONUÇLAR

3 Sözlük Norm : Yargılama ve değerlendirmenin kendisine göre yapıldığı ölçüt, uyulması gereken kural, düzgü. Formal iletişim hiyerarşideki basamaklar ve makamlar arasında kararların çift yollu akımıdır. İnformal iletişim ise kişiler ve gruplar arası ilişkilerden meydana gelir, üyelerin örgüte karşı tutumlarını gösterir. Kolektif :  Birçok kimseyi veya nesneyi içine alan, birçok kişi ve nesnenin bir araya gelmesi sonucu olan.

4 Örgüt, Kültür ve Örgüt Kültürü Kavramları
Örgüt: Ortak bir amacı veya işi gerçekleştirmek için bir araya gelmiş kurumların veya kişilerin oluşturduğu birlik, teşekkül, teşkilat. (TDK,2014) Shein’e göre örgüt; iş ve işlev bölümü sonucu, bir yaptırım gücü ve sorumluluk sıra düzeni içinde ortak ve açık bir amacın gerçekleşmesi için insan topluluğunun etkinliklerinin eşgüdümleşmesi olarak tanımlanmıştır. (akt. Terzi,2000,1)

5 Kültür: Kültür kavramının, ‘bakmak, yetiştirmek’ anlamına gelen ‘colere’ veya ‘culture’ sözcüğünden geldiği kabul edilmektedir. Tarihsel, toplumsal gelişme süreci içinde yaratılan bütün maddi ve manevi değerler ile bunları yaratmada, sonraki nesillere iletmede kullanılan, insanın doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin ölçüsünü gösteren araçların bütünü, hars, ekin. (TDK,2014) En genel ifade ile kültür, nesilden nesile aktarılan, toplumdan ferde kazandırılan ( Eroğlu, 2004, 110), farklı insan topluluklarının farklı yaşam biçimleri şeklinde tanımlanabilmektedir. (Morgan, 1998, 24).

6 Örgüt Kültürü: Çalışan personelin davranışlarını ve çalışılan yerin genel görüntüsünü şekillendiren, simgeler aracılığıyla öğrenilebilen ve öğretilebilen, kuşaktan kuşağa aktarılan, değişebilir nitelikteki değer, düşünce ve kurallar bütünü(TDK,2014). Örgütsel kültür, örgüt üyelerinin paylaştığı duygular, normlar, etkileşimler, etkinlikler, beklentiler, varsayımlar, inançlar, tutumlar ve değerlerden oluşmaktadır. Örgütsel kültür çalışma yaşamında güçlü bir değer mekanizmasıdır (Callahan, ve Fleenor, 1988: 414). Baskın ve paylaşılan değerlerden oluşan, çalışanlara sembolik anlamlarla yansıyan, organizasyon içinde anlatılan hikayeler, inançlar, sloganlardan oluşan bir yapıdır.

7 ÖRGÜT KÜLTÜRÜ TARİHİ İlk kez Peters ve Waterman tarafından Amerika’da, Pascale ve Athos tarafından ise Japonya’da incelenmiş ve literatürde Firma Kültürü, Kurumsal Kültür, İşletme Kültürü olarak da yerleşmiştir. Batı Dünyasında 1960larda yaşanan ekonomik krizlerin de etkisiyle kendilerine yönelik bir özeleştiri getiren tüm örgütler, tüm sorularının yanıtlarını, 1970lerin sonunda yükselişe geçen ve 1980lerde bu yükselişin zirvesine ulaşan Japon örgütlenme modelinde aramaya başladılar. Japonya’nın giderek artan ekonomik başarısı, Batı ülkeleri tarafından irdelenirken yapılan tüm araştırmalar, Batı ülkeleri ve Japonya arasındaki en temel farkın kültür olduğu üzerinde birleşiyordu. Japonların başarılarının ardında gerek doğrudan gerek dolaylı olarak, toplum yapılarının, insana bakış açılarının, eğitim sistemlerinin, dini anlayışlarının bulunduğu söylenebilir.

8 ÖRGÜT KÜLTÜRÜ TARİHİ 1980lerdeki bu gelişmelerden sonra doğan ‘Örgüt Kültürü’ kavramı, William Ouchi’nin Z Kuramı ve Peters ve Waterman’ ın ‘Mükemmellik Yaklaşımı’ ile açıklanmaya başlanmıştır.

9 Z Kuramı Z kuramı katılımcı yönetim anlayışını ve örgüt kültürü kavramını ortaya çıkarmıştır. Buna göre verimlilik artışında en önemli etken çalışanların yönetime katılmasıdır (Ouchi, 1989:8). Verimlilik, ancak kişisel çabaların bir tarzda koordine edilmesiyle ve işbirlikçi, uzun vadeli bir yaklaşımla, çalışanlara inisiyatif verilerek çözülebilecek bir sorundur’(Ouchi, 1989:9). Örgüt kültürü içinde bulunduğu ülkenin sosyal normlarından ve kültüründen etkilenmektedir. William Quchi General Motors, Mitsui, Mitsubishi, Sumitomo, Procter and Gamble, Helwett-Packard ve McDonalds gibi bazı Amerikan ve Japon işletmelerinin daha iyi yönetildiğini ortaya koymuştur. Z Tipi adı verilen bu işletmelerin nitelikleri aşağıda belirtilmektedir:

10 Uzun süreli istihdam (yaşam boyu iş)
Uzun süreli değerlendirme ve terfi mekanizması Çapraz işlevli (uzlaşmayan) kariyer Temel kontrol mekanizması, yönetim felsefesiyle (hedef ve yöntemler) bütünlük içinde Katılımcı, çoğunlukçu karar verme Ortak değerlere bağlılık, ekip sorumluluğuna olan eğilim Özgecilik (bütüncülük ve yakın ilişkiler)

11 En önemli öz kaynak çalışanlardır. Liderlik, Özerklik,
Mükemmellik Yaklaşımı Thomas J. Peters ve Robert H. Waterman 1982 yılında yazmış oldukları kitapta Digital Equipment, IBM, Walt Disney Productions gibi işletmelerin başarılarının nedenlerini araştırmışlardır.Araştırmadan elde edilen sonuçlar aynı zamanda örgüt kültürünü de oluşturan mükemmellik niteliklerini ortaya çıkarmaktadır. Bu işletmelerde iletişim çok yönlüdür, formal iletişim kadar informal iletişim de desteklenmekte, bu nedenle analiz ve karar alma süreci son derece hızlı işlemektedir. Müşteri odaklı olan bu işletmelerde müşteriye yakınlık, kalite ve hizmet ön planda tutulmaktadır. En önemli öz kaynak çalışanlardır. Liderlik, Özerklik, Yenilikçi düşünce, Girişimcilik teşvik edilmektedir. Bu işletmeler en iyi bildikleri işi yapmakta ve bu konuların dışına taşmamaya özen göstermekte, hedeflerini, ürünlerini, örgüt yapılarını ve iletişim sistemlerini olabildiğince basit tutmaktadırlar.

12 Temel Varsayımlar Semboller ve Törenler Değerler Mitler ve Öyküler
ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN ÖĞELERİ Temel Varsayımlar Semboller ve Törenler Değerler Mitler ve Öyküler Normlar Kahramanlar Dil İdeoloji

13 Temel Varsayımlar Varsayımlar, örgüt üyelerinin, algı, düşünce, duygu ve davranışlarını yönlendirerek, onların örgütsel yaşama ilişkin olarak taşıdıkları doğru-yanlış, anlamlı-anlamsız, olanaklı-olanaksız gibi ön kabullerini oluşturan tartışmasız doğrulardır (Sabuncuoğlu ve Tüz, 2005:332).

14 Değerler Bir örgüte ait değerler, paylaşılan ideallerdir; örgütün amaçlarını, vizyonunu, davranış standartlarını yansıtır, yönetim uygulamalarında ve alınan kararlarda kendisini etkin bir biçimde gösterir. Örgütte neyin doğru olduğunu ve kabul edilir davranışları ifade eden değerler; toplumsal kültür, örgütün içinde bulunduğu yakın ve uzak çevre ile yönetici ve çalışanların değer, inanç ve düşüncelerinin karşılıklı etkileşimi sonunda ortaya çıkar (Tiryaki, 2005:45).

15 Normlar Örgüt kültürü açısından normlar, örgüt içinde uyulması gereken kuralları ifade ederler ve çalışanların örgüte ilişkin tutum ve sorumluluklarını yaptırımlarla düzenlerler. Normlar çalışanların davranışları üzerinde önemli bir etkiye sahiptir ve bir örgütte, performans yönetimi, ücretlendirme politikaları, stratejik planlama gibi bazı yönetim uygulamalarında ortaya çıkabilirler (Güney, 2007:37).

16 Dil Çalışanların, örgütün dilini kullanmaları, örgütü ve örgüte ait kültürel motifleri benimsediklerinin göstergesidir. Örgütsel dil, bireylerin bakış açıları üzerinde etkilidir ve örgütün tüm üyeleri tarafından paylaşılan bir unsur olarak, bireyler arasında birlik ve beraberlik sağlanmasına yardımcı olur (Naktiyok, 1999:80-81).

17 Semboller ve Törenler Semboller, örgüt için özel anlam ifade eden “şeyler”dir ve örgütün ruhunu görünür kılarlar. Örgütte, ortak düşünce, davranış ve tutum geliştirilmesini sağlayan, örgüt üyelerini birbirine bağlayan iletişim araçları olarak görev yaparlar. Semboller, örgütün amblemi, sloganı, üniforması, rozeti, örgütün logosunu taşıyan fincan, tişört, şapka, kalem, saat gibi nesnelerden oluşabilir. Sembol haline gelmiş bir nesne, çalışanlara örgüte ait oldukları hissini verir ve ortak değerlerin oluşmasını sağlar (Alamur, 2005:41). Örgütte belli bir süreyi dolduran, emekli olan ya da başarı kazanan çalışanlar için yapılan törenler; örgütün kuruluş yıldönümü, yılbaşı ve bayram gibi özel günlerde düzenlenen kokteyller ve kutlamalar gibi seromoniler örgüt kültürünün birer parçası olarak kabul edilebilir.

18

19 Mitler ve Öyküler Mitler, gerçekleşmesi mümkün olan faaliyetlerin çerçevesini belirleyen, örgüt kültürünün başlangıcını, devamlılığını ve temel amaçlarını açıklayan anlatılardır. Öyküler ise, gerçek olaylara dayalı, örgüt üyeleri tarafından bilinen ve paylaşılan, örgüte yeni katılanları bilgilendirmek için aktarılan yaşanmış anlatılardır. Hikayeler örgütün geçmişi ve geleceği arasında köprü görevi görürler.

20 Kahramanlar Örgütsel açıdan kahramanlar, örgüte yapmış oldukları yararlı hizmetlerle devleşmiş, örgütü amaçlarına eriştirmede zafere ulaştırmış başarılı kimselerdir (Eren, 2001:137). Kahramanlar, örgütün kültürüne ait öğeleri kendi kişiliklerinde somutlaştırırlar; örgütün çalışanlara biçtiği rolleri tam anlamıyla yerine getirirler, diğer çalışanlar için rol modelleri oluştururlar.

21 İdeoloji Örgüt ideolojisi, örgütün işlemesine yön veren düşünceler, görüşler, ülküler sistemidir. Bu sistem, örgüt politikasını belirleyen temel öğretidir. Örgüt ideolojisinin kaynağı örgüt kültürüdür ancak örgüt ideolojisi de örgütsel kültüre ait unsurların oluşmasına yardım eder.

22 Örgüt Kültürünün Oluşumu
Schein bir kültürün biçimlenme sürecinin kurucu bir grubun etkisiyle başladığını ileri sürerek, her örgütün tarihinde bu oluşumun bir dereceye kadar farklı olabileceğini, fakat izlediği temel aşamaların aynı olduğunu ve dört aşama izlediğini belirlemektedir. Bir kurucu yeni bir girişim için bir fikre sahiptir. Kurucu grup sahip oldukları fikrin bazı risklere girmeye değer ve elverişli bir fikir olduğu konusunda hem fikir olduklarından ilk uzlaşmanın temellerini atarlar. Kurucu grup sermaye artırımı, bina temini, patent alımı gibi örgütün temellendirilmesi için planlayıcı eylemlere başlar. Kurucuların belirlediği ilkelere göre örgüte alınan diğer iş görenler işlevlerini icra etmeye ve örgütün tarihini geliştirmeye başlar.

23

24 ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN İLİŞKİLİ OLDUĞU ÖRGÜTSEL SONUÇLAR
Örgüt Kültürü ve Motivasyon Örgüt Kültürü ve Performans Örgüt Kültürü ve Örgütsel Başarı Örgüt Kültürü ve Liderlik Örgüt Kültürü ve Örgütsel İmaj

25 Örgüt Kültürü ve Motivasyon Rol ve güç yönelimli kültürler, ödüller ve cezalar tarafından sağlanan dışsal motivasyona (güdülenme) ağırlık verme eğilimi gösterirler. Başarı merkezli ve destek yönelimli kültürler ise, içsel motivasyonu (güdülenme) olan bir kimsenin içsel olarak güdülenmesi, iç güçler vasıtasıyla doyum sağlaması uğrunda çaba harcamaya yöneliktirler.

26 Örgüt Kültürü ve Performans
Kültürün rolü ve önemi üzerine geliştirilen en önemli yargı; işletmenin, çalışanlar tarafından paylaşılan, etkin değerler, inançlar ve davranış biçimlerine sahip güçlü bir kültür sergilediği taktirde, yüksek bir verimlilik düzeyinde performans gösterebileceği yönündedir. Bu nedenle örgüt liderlerinin de kontrolü ve desteği ile, örgüt kültürünün tanımı, içeriği ve değişkenleri ile ilgili yapılan çalışmalar, örgütsel performansın geliştirilmesinde birincil öneme sahiptir

27 Örgüt Kültürü ve Örgütsel Başarı
Deal ve Kennedy(1982) örgütün başarı veya başarısızlığı etkileyen en önemli faktörün örgüt kültürü olduğunu tartışır. Kültürün dört önemli boyutundan bahsetmişlerdir: – Değerler: Kültürün kalbinde yatan inançlardır. – Kahramanlar: Değerleri oluşturan insanlardır. – Adet ve gelenekler: Güçlü sembolik özelliği olan etkileşim rutinleridir. – Kültür ağı: Biçimsel olmayan iletişim sistemi veya örgütteki gizli hiyerarşi gücünü ifade eder. Peters ve Waterman(1982) örgüt kültürü ile işletme performansı arasında bir ilişki olduğu önerisini getirmişlerdir. Örgüte fedakârlıkta bulunuldukça, kültür bu çabaların karşılığı olan bir ödül haline gelir.

28 Örgüt Kültürü ve Liderlik
Kültürel normlar; liderlerin dikkatini neye odakladığı, krizlere nasıl tepki verdikleri, hangi davranışlar için rol modeli oluşturdukları, örgüte kimleri cezp etmeye çalıştıklarına bağlı olarak gelişir ve değişirler. Bir örgütün kültürüne ilişkin karakteristik ve yetkinlikler liderler tarafından öğretilir ve izleyiciler de bunları kazanır (Bass ve Avolio, 1993, 113)

29 Örgüt Kültürü ve Örgütsel İmaj
Örgütün içinde neler olup bittiği yani kültürü, örgütün dışarıdan nasıl algılandığı yani imajı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir (Hatch ve Schultz, 1997; Kowalcyk ve Pawlish, 2002). Örgüt kültürünün dışarıdan algılanması yani değerler, inançlar ve temel varsayımların örgütsel süreçlere ve çalışan davranışlarına yansıması örgüt imajını şekillendirmede önemli bir faktördür. Dichter(1985)’e göre örgütsel imaj, “örgütün bireylerin zihinlerinde bıraktığı izlenimler toplamıdır”.

30 ÖRGÜT KÜLTÜRÜ VE SPORDAN ÖRNEKLER

31 2010 Dünya Kupası Şampiyonu

32 2013 Akdeniz Oyunları İkincisi

33 12 Esra Gümüş (K) e 2 Gülden Kayalar Kuzubaşıoğlu (L) e 3 Gizem Güresen (L) v 5 Ergül Avcı e 6 Polen Uslupehlivan v 8 Bahar Toksoy v 9 Özge Kırdar Çemberci e 10 Gözde Sonsırma v 11 Naz Aydemir v 13 Neriman Özsoy g 14 Eda Erdem Dündar f 17 Neslihan Darnel e

34