Ateş ve NBA Dr İlyas DÖKMETAŞ.

... konulu sunumlar: "Ateş ve NBA Dr İlyas DÖKMETAŞ."— Sunum transkripti:

1 Ateş ve NBA Dr İlyas DÖKMETAŞ

2 Ateş: F = C/5x F=Cx1.8+32 İnfeksiyonlar ve infeksiyon dışı nedenler ateşe sebep olabilir Ateş artışı sonucu nabız ve solunum sayısı artar Proteinüri, herpes labialis, febril konvülzyon görülebilir.

3 Diskordans nedenleri Rölatif Bradikardi
Tifo Tifüs Leptospirozis Sıtma Atipik pnömoni: Psittakozis, lejyoner hastalığı Hemorajik ateş: Ebola, lassa, marburg İlaç ateşi Temaruz ateşi KİBAS Kalp ileti bozukluğu

4 Diskordans nedenleri Rölatif Taşikardi
Gazlı gangren Difteri Anemi Hipotiroidizm Pulmoner emboli Supraventriküler aritmi Şok

5 Hipotermi ve hipertermi nedenleri
Ateş: 36 ºC nin altı Gram negatif sepsis Adrenal yetmezlik Şok Entoksikasyon Yaşlılık Yüksek doz antipiretik Hipotiroidi Hipoglisemi Siroz Ateş: 41 ºC nin üstü Santral ateş Neoplazi Travma İnfeksiyon) İlaç ateşi Maliğn hypertermi Maliğn nöroleptik sndr Kafa travması

6 Ateş Ateş tanımlayan hastalar geniş bir şekilde sorgulanmalı, tam fizik muauyene ile birlikte gerekli laboratuvar incelemeler yapılmalıdır. İnfeksiyon düşünülüyorsa primer odak ? Ateşi düşürmek için buz ve alkol kullanılmamalı; Alkolün deriden emilimi, buharın inhalasyonu sonucu MSS depresyonu gelişebilir. Islak spanç ve ılık duş: ısı kaybını artırmak

7 Ateş Ateşin zamanı, süresi Titreme, terleme
Organomegali: HpM, Sp M, LAP İkter Döküntü Seyahat öyküsü Kilo kaybı

8 Ateş ve üşüme - terleme Üşüme titreme Sıtma Pnömoni Sepsis
Akut piyelonefrit AİE Leptosipirozis Terleme Tbc Brusella Sıtma Pnömoni

9 Ateş ve Döküntü Makülopapüler Peteşi Enterovirus
Tifo Toxoplazmoz Kızamık Kızamıkcık Sifiliz HIV HBV, CMV, EBV Eritrodermi Stafilokokkal TŞS Streptokokkal TŞS Veziküler VZV, HSV Coksackie A Peteşi Neisseria, İE, Ricketsia Hemorajik Bül Gazlı gangren Şarbon Aeromonas hydrophilia Vibrio vulnifucus Capnocytophaga canimorsus İnvaziv GAS Lösemi Taş roze Tifo Sigella Leptospira Pseudomonas aeroginosa

10 Ateş ve Sarılık Viral hepatit Tifo Biliyer askaryazis Hepatik abse
Leptospirozis Portal piyemi Babesiozis TŞS Sepsis Sıtma Pnömoni Yellow fever Borelia recurrentis EBV

11 Ateş ve LAP Bölgesel LAP Yaygın LAP Toxoplazmoz EMN Sifiliz (primer)
Veba Lokal infeksiyon Kedi tırmığı hastalığı LGV Tularemi Tbc Metastatik karsinoma Lenfoma Yaygın LAP CMV, EMN Tifo HIV Bruselloz Whipple hastalığı Toxoplazmoz Sifiliz Miliyer Tbc Histoplazmozis Sarkoidoz RA

12 Ateş ve kan bulguları Monositoz Lökopeni Lenfositoz Eozinofili Tbc
Brusella CMV Lenfoma SBE Karsinoma R enterit Tifo SLE EMN Toksoplazmoz PAN Hipernefroma Trişinoz İlaç ateşi Allerjik vaskülit

13 İnfeksiyon dışı ateş nedenleri
Hemoliz Hematom İlaç ateşi Maliğn hastalıklar Kollagen doku hastalıkları Endokrin hastalıkları Dehidratasyon TRM bozulması, güneş çarpması Diğer nedenler; Hipotalamik ateş

14 Ateş ölçümü Koltuk altı Oral yol Rektal yol Cilt, alın yolu
Dış kulak yolu Civalı cam termometreler Elektronik dijital termometreler Dispozbl, plastik termometreler İnfrared, Timpanik membran termometreleri

15 ATEŞ Eksojen pirojenler: MO, Ag-Ab komplexi, Yabancı protein, toksinler, ilaçlar, pirojenik steroidler...  Monosit, makrofaj, nötrofil, lenfosit, Gliaal hücre Endojen pirojenler: IL1-, IL6, TNF/Kaşektin, IFN, Lösemi inhibitör faktör, Silier nörotropik faktör PGE2 sentezi ve CAMP seviyesinde artış TRM etkilenmesi Isı üretiminde artış, ısı kaybında azalma  ATEŞ

16 Ateş Çeşitleri Subfebril Ateş Tbc, Fokal inf, Kronik inf, Kanser
Continua Ateş Tifo, Brusella, Tularemi, Psittakoz, İlaç ateşi İntermittan Ateş Piyojenik abse, Akut piyelonefrit Miliyer tbc, Sıtma, AİE, Sepsis Akut piyelonefrit, Antipiretik kullanımı Remittan Ateş Viral SS inf, Atipik pnömoni,JRA, SBE Rekürren Ateş Borrelia infeksiyonu, Sarı humma Fare ısırığı hast, AAA, Sweet sndr Ondülan Ateş Brusella, Hodgkin lenfoma

17 Nedeni bilinmeyen ateş
NBA ilk defa yılında Petersdorf ve Beeson tarafından tanımlanmıştır. 1991 yılında Durack ve Street NBA’i dört alt grupta sınıflamışlardır. NBA’li olgular değerlendirilirken hastanın yaşı, varsa altta yatan hastalığı (immün düşkün hasta, HIV pozitif olgu) dikkate alınmalıdır.

18 Klasik NBA İnfeksiyon dışı nedenler Temarüz ateşi Kriptojenik ateş
38º C nin üstünde ateş, 3 haftadan uzun süren hastalık ve ateş öyküsü, hastanede günde (2 günlük kültür sonucunu bekleme süresi dahil) (poliklinikte 7 günde) ateş tanısının konulamaması İnfeksiyonlar İnfeksiyon dışı nedenler Temarüz ateşi Kriptojenik ateş

19 Klasik NBA İnfeksiyon Kol. doku hast Neoplazi Diğerleri Tbc Brusella
Tifo Sıtma Endokardit Osteomiyelit Leptospiroz Leginella Tularemi Toksoplazmoz CMV, EBV Babezyozis Mukor mukoz Erişkin still hast Temporal arterit PAN RA SLE Eriteme nodosum Wegener granülom Vaskülit Temarüz ateşi Kriptojenik ateş Hodgkin lenfoma Nonhodkin lenfoma Hipernefroma Lösemi Hepatoma Kolon Ca Pankreas Ca SSS tmr Metastaz Atriyal miksoma Feokromostoma İlaç ateşi FMF Siroz Crohn hast Gran. hepatit Sarkoidoz Tiroidit Hipertroidi Gut Pulm. Emboli Hematom DVT

20 HIV pozitif hastalarda NBA
HIV pozitif hastada hastane dışında 3 haftadan uzun süren ateş öyküsü veya hastanede 3 günden uzun süren ateş varlığı, 38 ºC’nin üstünde ateş ve ateş nedeninin 3 gün içinde (2 günlük kültür sonucunu bekleme süresi dahil) bulunamaması

21 HIV pozitif hastalarda NBA
İnfeksiyonlar Tipik ve atipik Mycobacteria Pnomosistis cariini infeksiyonu Toxoplasmosis Cryptococcosis CMV, HIV Lenfoma İlaç ateşi

22 Nosokomiyal NBA Hastaneye kabulde bir infeksiyonu veya inkübasyon döneminde bir infeksiyonu olmayan hastada 38º C nin üstünde ateş varlığı ve 3 gün içinde (2 günlük kültür sonucunu bekleme süresi dahil) tanı konulamaması

23 Nosokomiyal NBA Nosokomiyal infeksiyonlar Postoperatif komplikasyonlar
Septik tromboflebit Clostridium difficile koliti İlaç ateşi

24 Nötropeniklerde NBA Nötrofil sayısı 500/mm³, ateş  C  ve ateş nedeninin 3 gün içinde (2 günlük kültür sonucunu bekleme süresi dahil) bulunamaması

25 Nötropeniklerde NBA Gram +bakteri infeksiyonları
Candida İnvaziv aspergilloz H simplex virus inf Diğer nedenler

26 Ülkemizdeki NBA sebepleri %
Seri, olgu İnfeksiyon Kollagen Kanser Diğer Tanı Ø Çalangu,70 Tabak, 50 Mert, 50 Uzun, 79 Saltoğlu,54 Dökmetaş,100 Öncü,48 65 42 44 48 52 57 10 34 6 16 13 38 11 26 8 4 - 3 2 35 12

27 Yurtdışı NBA olguları %
Seri, olgu infeksiyon Kollagen Kanser Diğer Tanı Ø Petersdof,100 Deal, 34 Larson, 105 Kazanjian, 86 Knockert, 199 Frayha, 49 36 35 31 33 23 43 13 15 11 16 22 14 19 20 32 24 7 27 25 9 10 6

28 NBA’de yapılacak işlemler
Serolojik incelemeler Tümör göstergeleri Radyoloji; USG, CT, MR Sintigrafi Dışkıda gizli kan Laparatomi Histopatolojik inceleme Her gün tekrar değerlendir Öykü Tam fizik muayene CBC, sedim ASO,CRP, RF, ANA Kan biyokimyası Kültür PPD

29 Postoperatif ateş IL 1, TNF salgılanmasına neden olan her durumda (hematom, doku hasarı, atelektazi, pulmoner emboli..) ateş ortaya çıkabilir. Ameliyatın özelliğine ve hastanın yattığı kliniğe göre Postoperatif infeksiyon görülme oranı %2-13. İnfeksiyonlar ve infeksiyon dışı nedenler ateş sebebi olabilir

30 Postoperatif ateş Yara yeri infeksiyonu Primer hastalık
Kateter infeksiyonu Nosokomiyal pnömoni Nosokomiyal GİS inf Nosokomiyal ÜSİ Transfüzyon sonucu: Sıtma, CMV, Psödomembranöz kolit Mantar infeksiyonları Primer hastalık Atelektazi Pulmoner emboli Hematom Tromboflebit İlaç Anestezi kompl.

31 İlaç ateşi Başka nedenlerin araştırıldığı ve ateş için bir neden bulunamayan olgularda hastanın kullandığı ilaçlar ateş nedeni olarak incelenmelidir. İlaç kesilmesinden sonra 72 saat içinde (24-48 saatte) ateş düşer, tekrar ilaç verildiğinde ateş yeniden ortaya çıkarsa ilaç ateşi tanısı konulur

32 İlaç ateşi İlacın farmakolojik etkisi
Kullanılan preperatın kontaminasyonu İlaca karşı gelişen aşırı duyarlılık Ateş, makülopapüler döküntü, eozinofili, lökosit sayısının normal olması, diskordans varlığı, ateş için başka bir nedwen bulunamaması....

33 İlaç ateşi nedeni olabilen ilaçlar
İnfeksiyon Kanser Kalp MSS Ampisilin Sefalotin Sefamandol Tetrasiklin Vankomisin İNAH Rifampisin İnterferon Bleomisin Prokarbazin Daunorabisin Sitarabin Klorambusil Hidroksiüre Kinidin Nifedipin Hidralazin Metildopa Antiinflamatuar İbuprofen Aspirin Tolmetin Klorpromazin Karbamazepin Haloperidol Amfetamin Tioridazin

34 Maliğn hipertermi Halotan, siklopropan gibi anestezik ilaçlar veya süksinil kolin gibi kas gevşetici ilaçların kullanımı sonucu ortaya çıkan ºC ’ye kadar yükselen ateş, taşikardi, hiperpotasemi, kaslarda sertlik, kaslarda fasikülasyon, ve mental değişikliklerle seyreden, ölümlere neden olan bir tablo Tedavi: Islak çarşaf + buz + Dandrolene Sodyum

35 ATEŞLİ HASTADA TEDAVİ Çocuklar, yaşlılar, hamileler, kalp ve böbrek, akciğer ve serebral hastalığı olanlarda ateşin çok yükselmesine engel olunmalıdır Antipiretikler: Aspirin (?), parasetamol, steroit, nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar Primer nedene yönelik tedavi Soğuk uygulama Sıcak çarpması; soğutma