Değer Eğitim Merkezi Yayınları

... konulu sunumlar: "Değer Eğitim Merkezi Yayınları"— Sunum transkripti:

1 Değer Eğitim Merkezi Yayınları
DEĞERLER EĞİTİMİ YERLİ KAYNAKLAR YENİ MATERYALLER Ramazan AKSOY d-eğitim Değer Eğitim Merkezi Yayınları Genel Yayın Yönetmeni

2 DEĞER EDER FİYAT TUTAR ÜCRET PAHA KIYMET KADİR KUTSAL

3 Hayatın doğal akışı içinde kendisiyle ve hayatın anlamıyla ilgili farklı seçeneklerden her an seçim yapmak zorunda kalan insana, bu seçimlerinde yol gösteren, karar verdiren soyut ya da somut tutum, inanç, ilke ve varlıklardan her birine değer denir.

4 Tercih, seçim yapan kişi aklının yardımıyla ve iradesi ile karar verdiğinden Değerler Eğitimi’ni bir tür irade eğitimi olarak tanımlayabiliriz. Tercihte bulunurken, seçim yaparken yararlıyı, doğruyu, iyiyi ve güzeli arayan insan; zararlıdan, yanlıştan, kötüden ve çirkinden kaçınır.

5 AKIL İRADE TERCİH-SEÇİM DEĞER

6 AMAÇ DEĞERLER DEĞER – KIYMET (Virtue) Kişinin istediği şeylerdir, görecelidir. Kişiden kişiye, toplumdan topluma, mekandan mekana, ülkeden ülkeye, zamandan zamana değişebilirler. Kişinin seçimi ile ilgilidirler ve kişiyi daha iyi veya daha kötü yapabilirler. Mutluluğa, huzura, olgunluğa ulaşmak için bir katkıları olmayabilir.

7 İnsanın doğal eğilimlerinden kaynaklanan tercihlerini, değerler bağlamında belirginleştirmek için Orhan Hançerlioğlu ve Gülay Akartürk’ün sistemleştirdiği değerler gruplandırmasını temel alabiliriz. 1-Nesnel Değerler; Yararlı-Zararlı 2-Mantıkî Değerler; Doğru-Yanlış 3-Ahlakî Değerler; İyi- Kötü 4-Estetik Değerler; Güzel-Çirkin

8 Değerler görecelidir ve kişiden kişiye, ülkeden ülkeye, zamandan zamana değişiklik gösterebilir.

9 Değerler Eğitiminde temel aldığımız değerler gruplandırmasındaki değerleri, amaç değerler olarak tanımlarsak, insanı bu amaca ulaştıracak değerleri de araç değerler olarak tanımlayabiliriz.

10 ARAÇ DEĞERLER ERDEM-FAZİLET (Value) İnsan benliğinin (nefsinin) dengede olması ile ortaya çıkan erdemler fıtrata (doğal eğilimlere) da uygundur. İnsanı daha iyi, mutlu ve huzurlu yaparlar. Kesin ve sabittirler. Erdemlere sahip olması insanı olgunluğa ulaştırır, iradesini güçlendirir. Doğruyu, iyiyi, güzeli ve yararlıyı seçmesine yardımcı olur.

11 İnsanı amaç değerlere ulaştıracak, onun mutlu ve huzurlu olmasını sağlayacak araç değerleri, erdemler (faziletler) olarak tanımlayabiliriz. Göreceli olmayan, kişiden kişiye, ülkeden ülkeye, zamandan zamana, yararlılığı, doğruluğu, iyiliği ve güzelliği değişmeyen erdemleri, geleneğin bilim adamları ve bilgeleri, insan benliğinin yetilerinin dengede olmasıyla ortaya çıkan özellikler olarak tanımlamışlardır.

12 İnsan benliğinin akıl yetisinin dengede olmasıyla hikmet (bilgelik), arzu (şehvet) yetisinin dengede olmasıyla iffet (onur), gazap (öfke) yetisinin dengede olmasıyla şecaat(cesaret) ve bu üç yetinin birlikte, aklın kontrolünde dengede olmasıyla adalet erdeminin ortaya çıkacağını ve bunlarla ilişkili, bunların alt erdemleri diyebileceğimiz kırk dört alt erdemden geleneğin klasik kaynakları ayrıntılı ve derinlikli olarak bahsetmişlerdir.

13 DEĞERLER AMAÇ DEĞERLER (Virtue). ARAÇ DEĞERLER (Value)
DEĞERLER AMAÇ DEĞERLER (Virtue) ARAÇ DEĞERLER (Value) (Faziletler-Erdemler) 1-Nesnel Değerler (Yararlı-Zararlı) İffet (onur, namus) erdemi ve alt erdemleri 2-Mantıki Değerler (Doğru-Yanlış) Şecaat (cesaret) erdemi ve alt erdemleri 3-Ahlaki Değerler (İyi-Kötü) Hikmet (bilgelik) erdemi ve alt erdemler 4-Estetik Değerler (Güzel-Çirkin) Adalet erdemi ve alt erdemler

14 Değerler Eğitimi programında öğrenciye kazandırılması gereken araç değerler olan erdemleri, geleneğin bilim adamları ve bilgelerinin eserlerinden hareketle, günümüzde öğrencilerin anlayabileceği bir dille ifade ederek, otuz iki erdemde topladık.

15

16 Piyasadaki Değerler Eğitimi çalışmaları değer-erdem farkını göz önünde bulundurmadan özellikle batıdaki seküler eğitim kurumlarının veya kiliselerin hazırladığı dökümanların uyarlanarak çevirisi şeklindedir ve sadece kitap ve dergilerden oluşmaktadır ve genellikle aşağıdaki erdemleri işliyorlar: 1- SORUMLULUK 2- YARDIMSEVERLİK 3- ADALET 4- ÖZGÜVEN 5- LİDERLİK 6- DOSTLUK 7- DOĞRULUK 8- SABIR 9- SAYGI 10- ÖZDENETİM

17 Erdemlerin, kavramların içinin doldurulmasında ve temel anlamlarında da bir çok farklılıklarımız var. - Sorumluluk kavramında Abit kavramı işlenmiyor. - Özgüven kavramında kimseye muhtaç olmamak vurgulanıyor. - Liderlik kavramında ego şişiriliyor ve yönetilmek ihmal ediliyor. - Adalet kavramından sadece toplumsal adalet, yargı sistemi anlaşılıyor, bireysel adalet erdemini oluşturan sadakat, vefa, ülfet, sıla-ı rahim, … gibi kavramlar işlenmiyor. - Doğruluk kavramında dürüstlüğe, vefalı olmaya, güvenilir olmaya pek bakılmıyor. - Sabır kavramı sebat kavramını kapsamıyor. - Saygı kavramı saygınlık, hürmet kavramlarını içermiyor. Yüzeysel kalıyor. - Özdenetim kavramı, gerçekten derinlikle anlaşılmıyor. - Cömertlik, fedakarlık, nezaket, utanabilme, iffet, onurluluk, bilgelik, hoşgörü, kanaat, alçakgönüllülük, paylaşma, akıllılık, zekilik, tutarlılık, bilinçlilik, cesaret, yiğitlik, uyumluluk, sevecenlik, dinginlik erdemleri yeterince karşılık bulmuyor. - Özgürlük erdemini mala ve eşyaya tutkulardan sıyrılmak olarak işliyoruz. - Çalışkanlık kavramını girişimcilik erdeminin içinde işliyoruz.

18 Dört yıllık kademelerde (ilkokul, ortaokul, lise) bu otuz iki erdemden her yıl sekizini bir sınıfın öğrencilerine tanıtmayı planladık. Böylece örneğin, dört yıllık ortaokulun her sınıfında sekiz farklı erdemi tanıyan öğrenci dört yıllık ortaokul eğitiminin sonunda toplam otuz iki erdemi anlamış olacaktır.

19 Aynı erdemleri 4+4+4’lük zorunlu eğitim sürecinde ilkokul ve lise öğrencilerinin de yaş ve gelişim seviyelerine uygun hazırladığımız araç ve metotlarla tanımasını planladık.

20 Bugün ülkemizde de örnek alınan ve uygulanan her ay için belirlenmiş bir erdemi değişik araç ve metotlarla öğrencilere tanıtmayı amaçlayan Değerler Eğitimi programını, batıdaki seküler eğitim yürüten okullar; öğrencilerini ahlaki sorunlardan kurtarmak için uygulamaya başlamışlardır. Kendi kültürel ve ahlaki değerlerini öğrencilerine tanıtıp kazandırmak yoluyla sorunlarını çözmeye çalışmaktadırlar.

21 Bizim hazırladığımız çalışmalar değer ve erdem farkını gözeterek, geleneğimizin alim, bilge ve Allah dostlarının insan benliğinin (nefsinin) terbiyesi ve arındırılması ile ilgili tavsiyeleri ve Allah Teala ve Resulullah (S.A.V)’ın emirleri doğrultusunda içini doldurmaya çalışarak hazırladığımız özgün dökümanlar, dergi ve kitapların dışında; KISA FİLMLER AFİŞLER NASREDDİN HOCA FIKRALARIYLA ÇOCUK ŞARKILARI HACİVAT KARAGÖZ GÖLGE OYUNLARI ÖĞRETMEN VE İDARECİ SEMİNERLERİ VE MOTİVASYON KAMPLARI TİYATRO SENARYOLARI YAZIMI VE GÖSTERİMİ KONSERLER FİLM TAVSİYELERİ VE GÖSTERİMLERİ DEĞERLENDİRME ANKETLERİ RAPORLAMA ürün ve hizmetleri de programa dahil edilmiştir ve aşağıdaki erdemlerin öznelerini öne çıkararak işliyoruz.

22 Şu anda ülkemizde bazı özel okullarda ve devlet okullarında uygulanmaya çalışılan değerler eğitimi programı ile kullanılan araç ve dokümanlar, seküler eğitim yürüten ülkelerin kendi kültürlerine uygun olarak hazırladıklarının çevirisinden ve kültürümüze uyarlanmaya çalışılmasından ibarettir. Bu kolaycı tutumun mahsurları olmakla birlikte bazı yararlarının olabileceği de aşikârdır.

23 Hazırladığımız Değerler Eğitimi Programı’nda öğrencilere tanıtıp kazandırmayı hedeflediğimiz erdemleri, geleneğimizin bilim adamlarının ve bilgelerinin insan benliğinin dengede olması halinden ortaya çıkacağını söyledikleri erdemler olarak belirlerken; bu programda öğrenci, öğretmen ve veliler için hazırladığımız materyallerin ve kaynakların da aynı izlekte olmasına özellikle dikkat ettik.

24 İlkokul ortaokul ve lise öğrencilerinin seviyelerine uygun olarak her ay belirlenen erdem konusunda, zengin görsellerle desteklenmiş 32’şer sayfalık 96 dergi hazırladık. Anaokulu öğrencilerine de 32 haftada işlenecek 8 sayfalık 32 dergi hazırladık.

25 Değerler Eğitimi Programı’nda öncelikle ve özellikle örnek kişi ve kişiliklerin tanıtılmasına çokça yer verilmiş, örnek kişiliklerin yerli, milli ve manevi değerlerimizden seçilmesine itina gösterilmiştir. Modern hikâyelerin yanında menkıbe türünden geleneksel metinlere de yer verilirken şiirler, atasözleri, Nasrettin Hoca Fıkraları, türküler, filmler erdemlere uygun olarak titizlikle seçilmiştir.

26 İlkokul ve anaokulu öğrencilerine değerlerimiz ile ilgili oyunlar ve sosyal sorumluluklarını hatırlatıcı projeler hazırlanmıştır.

27 Yapısal değerlerimizden bayrak, minare, cami, halk oyunu vb
Yapısal değerlerimizden bayrak, minare, cami, halk oyunu vb. değerlerimize de her dergide iki adet olacak şekilde yer verilmiştir. Bu türden yapısal değerlerimizle ilgili ayrıca kitaplar da hazırlanmıştır.

28 Dergilerin dışında her sınıf düzeyinde öğrenciye verilmek üzere 4 kitap hazırlanmıştır. Anaokulu öğrencileri için kitap hazırlanmıştır.

29 Öğrencilerin (anasınıfı öğrencileri hariç) sınıfta panoya, evde odasının duvarına asabileceği güzellikte afişler de yine her ay bir adet verilecek şekilde hazırlanmıştır.

30 Her sınıftan öğrencinin (anasınıfı öğrencileri hariç) seviyesine göre her bir erdemle ilgili olmak üzere kısa filmler hazırlanmıştır.

31 Anaokulu öğrencileri için Nasreddin Hoca’nın fıkralarından özgün müziklerle fıkra-şarkılar hazırlanarak, anaokulu seviyesindeki öğrencilerin erdemleri eğlenerek öğrenmeleri planlanmış, evde serviste, okulda dinleyebilecekleri bu çalışma Değerler Eğitimi kapsamına alınmıştır. Yine Anasınıfı öğrencilerin erdemlere uygun olarak görgü kurallarını öğrenmelerini sağlayacak şekilde Geleneksel Gölge Oyunu -Hacivat /Karagöz’ün maceraları DVD formatında hazırlanmıştır.

32 Erdemlere uygun olarak anaokulu, ilkokul, ortaokul ve lise seviyelerinde, her bir kademe için iki adet tiyatro oyunu metni yazdırılmıştır. İstenirse her okulun kendi öğrencilerinin rahatlıkla sahneleyebileceği bu tiyatro oyunları, profesyonel oyuncularca da oynanabilecek şekilde düşünülmüştür.

33 Yine erdemlere uygun içerik taşıyan şarkılarımız, türkülerimiz, ilahilerimiz ve şiirlerimizle konserler düzenlenecektir. Bu konserlerde okullar isterlerse kendi öğrencilerinin yeteneklerini sergileyebilecekleri bir program olarak düzenleyebilirler. Bu konularda bilgi ve tecrübe paylaşımı olarak her türde yardım ve desteği tüm okullarımıza ücret talep etmeden sunabiliriz.

34 Değerler eğitimi programının tüm derslerin programlarına giydirilerek uygulanması önemlidir. Bundan daha önemli olan ise bu uygulamanın verimli olmasını ağlayacak gönüllü öğretmenler ve çocuklarını her bakımdan destekleyecek anne-babalardır.

35 Öğretmenleri ve anne-babaları program hakkında bilgilendirmek ve programın uygulanmasına gönüllü desteklerini almak amaçlı motivasyon programları da planlanmıştır. Seminerle birlikte müzik ve skeçlerin de bulunacağı motivasyon programlarında özellikle uygulamaların aksayan yönleri ve yanlışlıklar komedi ve hiciv içerikli oyunlarla gösterilecektir.

36 Her okulda kurulması gereken değerler eğitimi komisyonunun verimli çalışmasını sağlayacak, bu komisyonun başkanı olan bir öğretmenin formatör öğretmen olarak her bakımdan bilgilendirilmesi ve desteklenmesi önemlidir. Bu konuda bizim üstlenebileceğimiz bir görev olacaktır, ancak MEB’in her okulun değerler eğitimi komisyonunun başkan ve üyelerine ücret desteği vermesinin de programın ülke genelindeki tüm okullarda yaygınlaştırılmasına büyük katkısı olacaktır.

37 Değerler Eğitimi, Zihin Eğitimi’nin yanında, bir GÖNÜL Eğitimi olduğundan, bu çalışmayı yürütenlerin GÖNÜLLÜ olmasında büyük fayda vardır. GÖNÜLLERİ fethetmek için yola çıkan GÖNÜL FATİHLERİ olmamız dileğiyle…

38 DEĞERLER EĞİTİMİNDE UYGULAMALAR VE İYİ ÖRNEKLER "TECRÜBE PAYLAŞIMI"
DEĞERLER EĞİTİMİNDE UYGULAMALAR VE İYİ ÖRNEKLER "TECRÜBE PAYLAŞIMI" Ramazan AKSOY

39 Değerler Eğitimi Programının oluşturulup tüm okullarda uygulanmasında aşağıdaki hususlara dikkat edilmesinin faydalı olacağı kanaatindeyiz.

40 1-İnsan benliğinin kabiliyet merkezleri olan dimağ (zihin/beyin) ve gönül (kalp/vicdan) bir arada,sürekli,dengeli ve düzenli bir biçimde eğitilmelidir. Biri diğerine tercih edilmemeli, ikisi de ihmal edilmemelidir.

41 2-Programın, insanın soyut/manevi yönüne de hitap etmesine, böylece eğitimci ve program geliştiricilerin insan benliğinin yetilerini ve gönül boyutunu tanıyıp/bilip bunlara uygun program geliştirerek uygulamaları gerekir.

42 3-Değer (Value) ve Erdem (Virtue) kavramlarının farkına dikkat çekilmesi gerekir.

43 4-Değerlerin göreceli olduğuna dikkat edilmeli ve her toplumun kendine has değerlerinin olmasının normal ve zaruri olduğu bilinmelidir. Gelişmiş bazı ülkelerin Evrensel Değerler adı altında kendi değerlerinden insanımıza ve toplumumuza uymayanlarını dayatmasına fırsat verilmemelidir.

44 5-Erdemlerin her insan ve topluluk için, her zaman geçerli olduğunun farkında olarak, değerler eğitimi programında önceliğin erdemlere verilmesi gerekir.

45 Erdemlerin belirlenmesinde de
insan benliğinin yetilerinin dengede olması halinin önemine dikkat çekilmelidir. İnsanların büyük çoğunluğu tarafından paylaşılarak hayata geçirilmiş, kültürde ve örfte yer tutan, gelenek içinde yüzyıllar boyu anlatılmış/aktarılmış ve kaynağı kutsal metinler olan erdemler esas alınmalı ve değerler eğitimi programında bu erdemlere öncelik verilmelidir.

46 6-Geleneğimizin bilim adamları ve gönül ehlinin insana ve insanın eğitimine dair söyledikleri/yazdıkları esas alınırken; modern bilimin ve pedagojinin günümüzde ulaştığı tüm yöntem, teknik ve kazanımlardan da olabildiğince yararlanılması gerekir.

47 7-Eğiticilerin değerler eğitimi programı konusunda önceden iyice bilgilendirilip, fırsatları değerlendirme konusunda bilinçlendirilmesi gerekir.

48 8-Tüm derslerin eğitim programlarına ve etkinliklere örtük bir şekilde, değerler ve erdemler giydirilerek yeri ve zamanı gelince vurgulanmalıdır.

49 9- Değerler ve erdemlerin aile içinde de gündemde tutulması için anne, baba ve velilerin de, okul aile birlikleri vasıtasıyla anne-baba okulu gibi eğitim etkinlikleri çerçevesinde bilinçlendirilmesiyle, onların da katkılarının alınmasına çalışılmalıdır.

50 10-Öğretim kurumlarında oluşturulacak sıcak ve samimi atmosferin bozulmaması için koruyucu önlemler alınmalı, erdemsizlikler ve değersizliklerden kaçınılmaya çalışılmalıdır.

51 11- Erdemler ve değerler her zaman teşvik edilmeli, değişik bahanelerle ödüllendirme fırsatları oluşturulup, cezalandırmadan da olabildiğince kaçınılmalıdır.

52 12-Öğretmenlere ve idarecilere yönelik hizmet içi eğitim seminerlerinde, değerler eğitimi programı ve uygulaması işlenmelidir.

53 13-Eğitim Fakültelerinde formasyon dersi veya branş dersi olarak okutulmasında yarar vardır.

54 Değerler Eğitimi programının insanımıza ve toplumumuza uygun bir anlayışla ve titizlikle okullarda uygulanmasıyla; Toplumda ve okullarda öğrenciler arasında sıklıkla görülmeye başlanan şiddet, zorbalık, uyuşturucu bağımlılığı, iffetsizlik ve sorumsuzluk örneklerinin azalarak uzun vadede ortadan kalkacağına güvenimiz tamdır.

55 Toplumumuzun ve ülkemizin ihtiyaç duyduğu, kendisi ve toplumuyla barışık, güvenilir ve güvenen, sağlam karakterli ve olgun kişilikli insanların yetişmesi için bu zamana kadar eksikliği hissedilen programların, hazırlanmakta olan Değerler Eğitimi Programı ile giderilmesini temenni ediyoruz.

56 UYGULAMA KILAVUZU RAMAZAN AKSOY

57 1. OKUNACAK KİTAPLAR TAVSİYE NİTELİĞİNDE BELİRLENİR, TANITILIR VE BELİRLENEN ESERLERİN OKUNMASI ÖZENDİ­RİLİR, AYRICA OKUMALAR DA BİR YANDAN TAKİP EDİLİR.

58 2. ANLATILACAK FIKRALAR VE HİKÂYELERİN SEÇİMİ YAPILIR
2. ANLATILACAK FIKRALAR VE HİKÂYELERİN SEÇİMİ YAPILIR. BUNLAR YERLİ YERİNCE KULLANILIR VE ÖĞ­RENCİLERİN DE BUNLARIN ARASINDAN KENDİLERİNE UYGUN OLANLARI SEÇİP KULLANMALARI TEŞVİK EDİLİR.

59 3. EZBERLENECEK ŞİİRLER BELİRLENİR, ŞAİRLERİ TANITILIR
3. EZBERLENECEK ŞİİRLER BELİRLENİR, ŞAİRLERİ TANITILIR. UYGUN ORTAMLARDA OKUNUR VE ÖĞRENCİLERE DE OKUMA FIRSATI VE ORTAMI HAZIRLANIR.

60 4. SORULACAK SORU VE BİLMECELER TESPİT EDİLİR
4. SORULACAK SORU VE BİLMECELER TESPİT EDİLİR. ÖĞRENCİLERİN DE SORU VE BİLMECELER BULMASI, KENDİLERİNİN HAZIRLAMASI VE ARKADAŞLARINA SORMASI SAĞLANIR.

61 5. OYNANACAK SKEÇ VEYA DRAMALAR BELİRLENİR VEYA YAZILIR, HATTA ÖĞRENCİYE YAZDIRILIR. SE­ÇİLENLER UYGUN ORTAMDA ÖĞRENCİLERLE SAHNELENİR.

62 6. SÖYLENECEK İLAHİ, ŞARKI VE TÜRKÜLER BELİRLENİR
6. SÖYLENECEK İLAHİ, ŞARKI VE TÜRKÜLER BELİRLENİR. BU PARÇALARI ÖĞRENCİLERİN SOLO VEYA KORO OLARAK SÖYLEME­LERİ SAĞLANIR. ÖĞRENCİLER MÜZİK ALETİ KULLANMAYA TEŞVİK EDİLİR.

63 7. İZLENECEK FİLM VE TİYATROLAR TESPİT EDİLİR
7. İZLENECEK FİLM VE TİYATROLAR TESPİT EDİLİR. FİLM ÇEKİMLERİ YAPTIRILABİLİR. TİYATRO OYNATILIR. SEYREDİLEN FİLM VE TİYATRONUN ÖĞRENCİLERLE BİRLİKTE DEĞERLENDİRME­Sİ YAPILIR.

64 8. BELİRLENEN HİKÂYE, KOMPOZİSYON, ŞİİR VE DENEME KONULARIYLA İLGİLİ ÖĞ­RENCİYE YAZILAR YAZDIRILIR. SONRA, HER BİRİ AYRINTILI OLARAK DEĞERLENDİRİLİR VE BU ÜRÜNLERİN PANOLARDA, DUVAR GAZETELERİNDE, OKUL DERGİLERİNDE, MAHALLİ GAZETE VE DERGİLERDE YAYIMLANMASI SAĞLANIR.

65 9. ANLATILACAK KISSA VE MASALLAR SEÇİLİR, ANLATILIR VE ÖĞRENCİLERİN DE SEÇTİKLERİ, DUY­DUKLARI, ÖĞRENDİKLERİ KISSA VE MASALLARI ARKADAŞLARINA ANLATMALARI SAĞLANIR.

66 10. ÖĞRENİLECEK AYET VE HADİSLER BELİRLENİR
10. ÖĞRENİLECEK AYET VE HADİSLER BELİRLENİR. ÂLİMLERİN GÖRÜŞ VE YORUMLARI AKTARILIR VE BUNLAR ÖĞRENCİLERLE BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLİR.

67 11. SERGİLENECEK AFİŞ, RESİM, KARİKATÜR VE FOTOĞRAFLAR HAZIRLANIR
11. SERGİLENECEK AFİŞ, RESİM, KARİKATÜR VE FOTOĞRAFLAR HAZIRLANIR. BUNLARIN UYGUN MEKÂNLARDA SERGİLENMELERİ SAĞLANIR. ÖĞRENCİLER, ÖĞRETMENLER VE VELİLERLE SERGİ ZİYARETLERİ DÜZENLENİR.

68 12. ERDEMLER VE DEĞERLERİMİZ İLE İLGİLİ ÖZLÜ SÖZ, ÖZDEYİŞ VE ATASÖZLERİ TESPİT EDİLİR. BUNLA­RIN SÖYLENME NEDENLERİ VE VARSA HİKÂYELERİ ÖĞRENİLİP PAYLAŞILIR.

69 13. PEYGAMBERİMİZİN HAYATINDAN AKTARILACAK KONULAR TESPİT EDİLİR
13. PEYGAMBERİMİZİN HAYATINDAN AKTARILACAK KONULAR TESPİT EDİLİR. BUNLAR ÖĞRENCİLERLE PAYLAŞILDIKTAN SONRA ÇIKARTILACAK DERSLER VE ALINACAK İBRETLER ÂLİMLER VE ARİFLERİN GÖRÜŞLERİNDEN DE YARARLANILARAK BELİRLENMEYE ÇALIŞILIR.

70 14. TANITILACAK PEYGAMBERLER VE HAYATLARINDAN KESİTLER BELİRLENİR
14. TANITILACAK PEYGAMBERLER VE HAYATLARINDAN KESİTLER BELİRLENİR. BUNLAR ÖĞRENCİLERLE PAY­LAŞILDIKTAN SONRA ÇIKARTILACAK DERS VE ALINACAK İBRETLER ÂLİMLER VE ARİFLERİN GÖRÜŞLERİNDEN DE YARARLANILARAK BELİRLENMEYE ÇALIŞILIR.

71 15. TANITILACAK SAHABİLER VE HAYATLARINDAN KESİTLER BELİRLENİR
15.TANITILACAK SAHABİLER VE HAYATLARINDAN KESİTLER BELİRLENİR. BUNLAR ÖĞRENCİLERLE PAYLA­ŞILDIKTAN SONRA ÇIKARTILACAK DERSLER VE ALINACAK İBRETLER ÂLİMLER VE ARİFLERİN GÖRÜŞLERİNDEN DE YARARLANILARAK BELİRLENMEYE ÇALIŞILIR.

72 16. TANITILACAK ÂLİMLER, SANATÇILAR VE YAZARLAR BELİRLENİR
16.TANITILACAK ÂLİMLER, SANATÇILAR VE YAZARLAR BELİRLENİR. BU DEĞERLİ İNSANLARIN DE­ĞERLİ OLMALARINI SAĞLAYAN ÖZELLİKLERİ ÖĞRENCİLERLE PAYLAŞILIR. BÖYLE DEĞERLİ İNSANLARIN KIYMETİNİN BİLİNMESİNİN ÖNEMİ KAVRATILIR.

73 17. BİLİME BÜYÜK KATKIDA BULUNMUŞ GELENEĞİMİZİN ÖNEMLİ MÜSLÜMAN BİLİM ADAMLARI TANITILMAYA ÇALIŞILIR.

74 18.SOSYAL SORUMLULUK PROJELERİNİN HAZIRLANIP, YÜRÜTÜLMESİ ERDEMLERİ VE DEĞERLERİMİZİ KAZANMADA UYGULAMALI BİR ETKİNLİK OLACAKTIR.

75 19. ÇOCUKLARIN OYUN OYNAMALARINA İMKÂN VE ORTAM SAĞLANARAK, OYNADIKLARI OYUNLARDAN KİŞİLİK OLUŞUMLARINDA OLABİLDİĞİNCE YARARLANMALARI SAĞLANMALIDIR.

76 20. SAĞLIKLI BESLENME VE ÇEVREYE SAYGI BİLİNCİNİN GELİŞMESİNE YARDIMCI OLACAK ETKİNLİKLER DÜZENLENMELİDİR.

77 21. GÖRGÜ VE NEZAKET KURALLARININ ÖĞRENİLMESİ VE DOĞAL OLARAK HER ORTAMDA UYGULANMASI SAĞLANIR.

78 22. TÜM ETKİNLİKLER ÖĞRENCİNİN ANNE-BABA VE DİĞER AİLE BİREYLERİNİ DE PROJENİN İÇİNE KATACAK ŞEKİLDE PLANLANMALIDIR.

79 ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

80 1-İyi, doğru, güzel ve yararlının seçilmesi, kötü, yanlış, çirkin ve zararlının seçilmemesi için hazırlanan bir değerler eğitimi programında hedeflenen sonuçlara ulaşabilmek; insanı her boyutu ile tanımayı, onu merkeze almayı ve onun mutlu olabilmesini gerektirir. İnsanın tüm boyutlarının, hiç birisini ihmal etmeden, bir boyutunu diğer boyutlara tercih etmeden dengeli ve düzenli bir şekilde eğitimini sağlamak gerekir. 2-İnsanın kişilik oluşumu ve karakter gelişiminin büyük oranda okul öncesi dönemde tamamlanacağı göz önüne alınırsa, özellikle erdemlerin ve değerlerimizin bu kurumlardaki çocuklarda farkındalık oluşturacak şekilde “Değerler Eğitimi” adıyla verilmesinin önemi inkar edilemez. Yerli, milli ve manevi değerlerimizi çocukların bu yaşlarda içselleştirerek tanıyacağının ve kazanacağının unutulmaması gerekir. Çocuklarının bu okullarda Değerler Eğitimi alacağını bilen ailelerin, bu okulların önemini bilmesi ve çocuklarını göndermesi daha fazla ve istekli olacaktır. 3-Öğrencilerin özgün bir karakter, sağlam bir kişilik kazanmaları için erdemler ve değerlerimizi tanımalarını sağlamalıyız. Yerli, milli ve manevi değerlerimizi öne çıkarırken, evrensel değerlerden de dikkatlice yararlanmalarına fırsat vermeliyiz. Erdemsizliklerden uzak tutmalıyız.

81 4-Temelinde erdemsizliklerin etkisi olan, erdemlerin yokluğunun boşluğunu dolduran özensizlik, ukalalık, kirlilik günümüzde gençlerin arasında yaygın olan tutum ve davranışlardır. İletişim teknolojisinin insana kolayca ve hızla tanıttığı, sürekli tekrarlarla normalleştirdiği, öne çıkardığı meşhur örnekler aracılığı ile özendirdiği bu tutumlar; düşünmeyen, akl etmeyen, aklını kullanmayan gençliğin olgun bir kişilik kazanmasının önündeki en büyük engellerdir. Çocuklarımıza, gençlerimize güzel örnekleri, güvenilir önderleri, erdemli davranış abidelerini tanıtarak, onlara örnek alabilecekleri karakterli ve olgun kişiliklerle karşılaştırmalıyız. Tarihimizin, kültürümüzün, inancımızın seçkin örneklerinin farkına vardırmalı, değerlerimizi tanıtmalıyız. Müziğimizi, gönülden coşup gelen türkülerimizi, şarkılarımızı, ilahilerimizi tanıtıp bunlarla eğlenmelerini, hüzünlenmelerini, ağlamalarını, gülmelerini sağlamalıyız. Atasözlerimizin ve deyimlerimizin inceliklerini öğrenirken, verdiği ders ve ibretleri alabilmelerine yardımcı olmalıyız. Şiirimizin, hikâyemizin, edebiyatımızın, menkıbelerimizin en güzel örnekleriyle karşılaştırmalı, yeni örnekler üretmelerine yardımcı olmalıyız. Kitap okumalarını düzenli bir alışkanlık kazanacak şekilde sağlarken, okumayı sevdirecek örnekleri seçmeli, okumayı anlama seviyelerini yükseltici etkinliklerle karşılaşmalarını sağlamalıyız.

82 Oyun oynamalarına fırsat ve imkan oluştururken, gönül ve zihin dünyalarına hitap eden, motor gelişimlerini besleyen oyunlarla meşgul etmeliyiz. Saldırganlıklarını önleyici, rahatlatıcı ve neşelendirici, arkadaşlık ve dostlukları pekiştirici oyunlarla zihin ve gönül dünyalarını parlatacak, keskinleştirecek, inceltecek filmler seyretmelerini sağlarken, hatta böyle filmleri kendilerinin çekmelerine de yardımcı olmalıyız. Fıkralarımızla, Nasrettin Hocamızla sık sık karşılaşmalarını, zekâ fışkıran fıkralardan ibretli dersler almalarını, fıkra anlatmalarını sağlamalıyız. Hat ve ebru gibi klasik sanatlarımızla meşgul ederek incelik ve zarafet kazanmalarına yardımcı olurken, özlü, hikmetli sözlerle, hadis-i şeriflerle, ayet-i kerimelerle karşılaşmalarına vesileler oluşturmalıyız. Peygamberleri, Peygamber Efendimizi, onun seçkin arkadaşlarını, alimleri, Allah dostlarını tanıtmalıyız. Örnek olacakları, ders alacakları kişiliklerle tanıştırmalıyız. Mucitlerimizle, bilime katkıda bulunmuş, yenilikler yapmış, büyük başarılar göstermiş bilim adamlarıyla ve onların çalışma azmiyle, yılmadan, usanmadan verimli çalışabilen seçkin örneklerle tanıştırmalıyız. Projeler hazırlamalarına, problem çözmelerine, bulmaca ve bilmecelerin doğru cevabını bulmak için çaba harcamalarına fırsat ve imkân tanıyarak, çözüm üreticilik erdemini kazanmalarını sağlamalıyız.

83 5-Tüm derslerin müfredatına giydireceğimiz erdemleri ve değerlerimizi öğretmenlerin her fırsatta, uygun bir üslup ve teknikle öğrencilerine kazandırmaları için, öğretmenlere maddi ve manevi destek olunmalı, onların moral ve motivasyonlarını yüksek tutulmalıdır. Onların, öğretmenlik gibi kutsal bir görevi yerine getirdiklerinin bilincinde olmaları sağlanırken, kendilerinden eğitim almaları için emanet edilen öğrencilerin zihin dünyalarının yanında gönül dünyalarındaki açlığı güzel, doğru, iyi, yararlı “gıdalarla” doyurma görevlerini titizce yürütmeleri de sağlanmalıdır. 6-Erdemli olmanın, değerlerimizi tanımanın ve onlara sahip çıkmanın başarıyı ve kalkınmayı engellemeyeceğini, bilakis destekleyeceğini bilmelerini sağlamalıyız. Başarı ve kalkınma kavramları erdemleri ve değerleri de içine alacak şekilde yeniden tanımlanmalıdır. Başarı ile ‘’muvaffakiyet‘’ kavramlarının arasındaki o ince farkı fark etmelerini sağlamalıyız. Öğretim ile “talim” arasındaki ilişkiyi, öğretim için öğrencinin talep etmesinin, istemesinin önemli olduğu üzerinde durmalıyız. Eğitimin önemli bir yönü olan öğretimimizin yanında, en az onun kadar önemli olan ‘’terbiye‘’ yönünü de gündemlerine, ilgi alanlarına sokmamız gerekiyor. Gelenek, görenek, örf ve adetlerimizin bilinmesinin geleceğimize sıcaklık, samimiyet, derinlik, yükseklik kazandıracağının bilinmesine yardımcı olmalıyız.

84 7-Karar verme aşamasındaki kişi tercihte bulunmak, seçim yapmak için iradesini kullanır. Doğru, iyi, güzel ve yararlı lehine karar verebilmesi, bunlar doğrultusunda seçim yapabilmesi için iradesinin güçlü olmasının yanında, isabetli seçim yapabilecek birikime ve donanıma sahip olması gerekir. Karşılaşılan meselelerde seçim yapılacak, tercih edilecek konu ‘’siyah–beyaz‘’ netliğinde açık ve belirgin olmayabilir. Doğru gibi görünen yanlışlar, iyi gibi görünen kötüler, güzel gibi görünen çirkinler, yararlı gibi görünen zararlılarla karşılaşılabilir. Bu tereddüt ve ikilemler insanı önce kararsızlığa, sonra karamsarlığa düşürür. Değerler kesişmesi, çatışması, kırılması, kayması haliyle her an karşılaşılabilir. İşte bu durumda insana yardımcı olacak eğitime değerler eğitimi diyebiliriz. Bir çeşit gönül eğitimi, ahlak eğitimi olarak tanımlayabileceğimiz değerler eğitimini Eğitim Sistemimizin örgün ve yaygın tüm eğitim kurumlarında, tüm derslerin müfredatına giydirerek öğrencilere ulaştırabilmeliyiz. 8-Öğrencide değerler eğitimi için ahlaki iç kontrol metodolojisi oluşturulması gerekir. Mesleki eğitimde kurallar çerçevesinde işin nasıl yapılacağını belirleyen ahlaki ilkeleri kazandırarak, öğrencileri mesleki etik sahibi yapmalıyız.

85 9-Bir işi yaparken nasıl ki önce yapacağımız işin önündeki engelleri kaldırmamız gerekiyorsa, eğitim ve öğretimde de önce eğitim ve öğretimi engelleyecek engeller tespit edilip, olumsuz etkileri giderilmeye çalışılmalıdır. Engeller kalktıktan sonra eğitim ve öğretim kendiliğinden gerçekleşir. Çünkü insanın yapısı, doğası, özü, fıtratı buna uygundur ve insan potansiyel olarak hakikati, gerçeği arama eğilimine sahiptir. Önemli olan insanın özüne, doğasına, fıtratına olumsuz müdahale edilmemesidir. Bunlara olabilecek olumsuz müdahalelere, bozucu ve bozguncu girişimlere, engelleyici tavırlara karşı dikkati olabilmektir. 10-İdeal bir eğitimin nihai amacı, insanı bozmadan, kendi özüne, doğasına, fıtratına, değerlerine yabancılaştırmadan bilinçli ve karakterli, kişilik sahibi olarak kendini gerçekleştirmeye, kendini yönetmeye, kendine yeterli olmaya, kendisi ve çevresi ile uyumlu ve barışık olmaya ulaştıracak ve daha iyi olmasını sağlayacak olgunluğa ulaştırmak olmalıdır. 11-İnsanı mutluluğa ulaştıracak en uygun yol, gerçeği aramak, gerçeğe ulaşmak, gerçeğin gereğine göre yaşamak ve gerçekle daima beraber olmaktan geçer. Bu yolda insana akıl, bilim, inanç, sabır, direnç lazımdır. Bu yolda olmanın anlamı, insan olmanın anlamını tanıma, bilme sürecidir. İnsan olmanın anlamını anlamaya çalışmak, insanın özünü, benliğini tanıyarak, varoluş amacı doğrultusunda özgür ve bağımsız bir şekilde, yol arkadaşlarıyla uyum ve dayanışma halinde engellerden, zararlı alışkanlıklardan, uyuşturucu bağımlılıklarından kurtulma mücadelesidir.

86 12-Değerler Eğitimi ailede başlayıp okullarda devam ederken, hayatın her alanında temel bir anlayış oluşturmalıdır. İnsanların günlük hayatları ile doğrudan ilişkili, insanı merkeze olan bir anlayış değerler eğitiminin esası olmalıdır. 13-Geleneğin alim, bilge ve filozofları değerler eğitimine düşünsel olarak ciddi katkılar sunmuşlardır. Değerler Eğitimine yön verecek birikim sadece düşünsel olarak değil, tecrübe ve pratik olarak da geleneğimizde mevcuttur. Modern eğitimi kurgulayanlardan yüzyıllar önce ahlaklı, değerli ve erdemli hayatın nasıl olması gerektiğine dair geleneğimizin büyükleri, bize çok önemli görüşler bırakmışlardır. Bugünün dünyasına hakim olan seküler eğitim sistemlerinin yanlışlarına, açmazlarına dikkat çekerek, geleneğimizden aldığımız enerjiyle, ışıkla, ne yapılması gerektiğini gösterip doğrusunu ortaya koyabilmemiz gerekmektedir.

87 14-Batının aydınlanma döneminde ortaya konan seküler eğitim anlayışı ve uygulamalarında ahlaki değerlere, erdemlere gerek yok diyerek programlarında yer vermeyenler, bugün ortaya çıkan olumsuzluklardan sonra değerler eğitiminin ahlaki enstrümanlarına sıkça yer vermeye başladılar. İnsanın zihin dünyasının dışında gönül dünyasının da varlığının bilincinde olanlar, başta eğitim anlayışı olmak üzere, tüm derslerin programlarına değerlerimizi ve erdemleri örtük müfredat yoluyla giydirmelidirler. Modern Türkiye’nin Eğitim Sisteminin, dünyanın vardığı bu aşamada, bu çerçevede kendini baştan aşağıya bir daha gözden geçirmesi ve gereken düzenlemeleri acilen yapması gerekiyor. Bunu başarmaya yardımcı olacak değerler eğitiminin uygulanması ve başarılı olması için herkesin çaba göstermesi gerekiyor. Bunun için nasıl bir değerler eğitimi gerektiğine dair herkesin görüşlerini ortaya koymasına fırsat oluşturulması gerekir.

88 15-Hazırlanıp uygulanacak bir programın uyulması gereken ilkeleri olmalı ve ilgili herkes bunlara titizlikle uymalıdır. Bu ilkeler aşağıdaki şekilde belirlenebilir. a-Olgun bir kişiliğin temeli olarak erdemler ve ahlaki değerler alınmalıdır. b-Vicdanlara seslenmelidir. c-Hiç kimseyi ihmal etmeyen, dışlamayan, herkesin gönüllü olarak dahil olabileceği şekilde iyi planlanmalı, rastlantıya bırakılmamalıdır. d-Duyguyu, düşünceyi ve davranışı bir bütün olarak kuşatmalıdır. e-Aile ve okul birbiriyle uyumlu olmalı ve iş birliği halinde çalışmalıdır. Olumlu deneyimlerin paylaşılacağı iletişim kanalları sürekli açık bulundurulmalıdır. f-İyi davranışların ortaya konulabileceği fırsatlar ve imkânlar oluşturulmalıdır. g-Her düzeyde erdemleri ve ahlaki değerleri yükselten, aktif ve bütünü kapsayan bir yaklaşım sergilenmelidir. h-Sürekli öğrenen uyumlu bir topluluk oluşturulmalıdır. ı-Liderler, öncüler ortaya çıkartılmalıdır. i-Her aşamada değerlendirmeler yapılmalıdır. Anketler uygulayarak, gözlemler yaparak olumlu davranışlarda ve başarıda artış ya da azalış olup olmadığı tespit edilmelidir.

89 16-Tüm derslerin eğitim programlarının uygulanmasında kullanılan metot ve stratejiler Değerler Eğitimi Programı için de geçerlidir. Ama bu programın uygulanması gönüllülük esasına uygun olarak ve not ile değerlendirilmeyen bir şekilde olduğundan aşağıdaki hususlara dikkat edilmesinde yarar olacaktır: a-Sıcak bir aile ve sınıf ortamı. b-Örnek alındığının farkında olan anne, baba ve öğretmenler. c-İç denetime ve vicdana dayalı disiplin. d-Katılımcı ev ve sınıf ortamı. e-Plan ve programa dayalı öğretme. f-Fırsatları değerlendirerek eğitme. g-Örnek olay ile sorunların değerlendirilmesi ve çözümü. h-Kalp ile düşündürme. I-Zaman zaman durum değerlendirmesi ve kontrol yapma. i-Kendini başkalarına eleştirtme ve eleştirilerden yararlanma.

90 17-Değerler eğitiminde öğrenciye aşağıdaki imkanlar sağlanmalıdır: a-Olumlu, öven ve teşvik eden iletişim dili kullanılmalı b-Moral ve motivasyon zamanı belirlenmeli c-Yerinde ve zamanında ödüller verilmeli d-Ablalık-ağabeylik düzeni kurulmalı e-Arkadaşların birbirinden öğrenebileceği öğrenci ağı oluşturulmalı f-Ekipler oluşturulmalı ve ekiple çalışmayı teşvik eden anlayış olmalı g-Tercihli çalışma ortamı ve düzeni kurulmalı h-Ortama uygun gerekli kuralları öğrenci ile birlikte belirlemeli ve geliştirmeli ı-Farklı mizaç motiflerine, zekâ tiplerine ve öğrenme stillerine hitap eden öğrenme ortamları oluşturulmalı i-Herkesin görüşlerinin dinlendiği ve düşüncelerini rahatça ifade edebilecekleri bir ortam oluşturulmalıdır.

91 18-Okulda; öğrenci merkezli, aile ve çevre destekli Değerler Eğitimi Programını müdür liderliğinde kurulacak bir komisyon yürütmelidir. Yürütme Komisyonunun oluşumunda aşağıda belirtilen kişilere görev verilmesine dikkat edilmelidir: a-Okul müdürü ve bir yardımcısı b-Rehber öğretmen (Birden fazlaysa hepsi) c-Psikolojik danışman d-Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmeni (Birden fazlaysa hepsi) e-Branş öğretmenlerinden uygun, gönüllü bir veya iki öğretmen f-Sınıf öğretmenlerinden uygun, gönüllü birkaç öğretmen g-Gönüllü, uygun birkaç veli h-Öğrenci meclis başkanı veya uygun bir öğrenci temsilcisi

92 19-Değerler Eğitimi Programın uygulanmasında Değerler Eğitimi Komisyon’u aşağıdaki hususlara dikkat etmelidir: a-Tüm idareci, öğretmen, diğer çalışanlar ve veliler program hakkında bilgilendirmeli ve destekleri alınmalı, b-Her sınıftan uygun birkaç öğrenciyi seçip program hakkında eğitmeli ve bu öğrenciler programın diğer öğrencilere aktarılmasında etkin kılınmalı, c-Programın uygulamaları ilerledikçe yeni öğrencilerden seçerek yeni gruplar oluşturulmalı, onların da programın uygulanışında etkin kılınması sağlanmalı (Her yarıyılda yeni gruplar oluşturulabilir.), d-Her branş öğretmeninin branşı ve kabiliyetleri doğrultusunda programa destekleri alınmalı, e-Velilerin mizaç, meslek ve meşrepleri tespit edilerek, gereken destekleri alınmalı, f-Programın ve planın düzgün işlemesi ve içinin doldurulması için okul içi ve okul dışı herkesten destek alınmalı, g-Takip komiteleri (Gözlemciler ve Denetçiler) oluşturulup programın işleyişi ve aksaklıklarını belirleyerek her yarıyılda tespit ve teklif içeren rapor hazırlamaları sağlanmalıdır.

93 20-Her okulda kurulacak Değerler Eğitimi Komisyonu öncülüğünde tüm öğretmenler tarafından aşağıdaki etkinlikler planlı bir şekilde yapılabilir: a. Okunacak kitaplar tavsiye niteliğinde belirlenir, tanıtılır ve belirlenen eserlerin okunması özendi­rilir, ayrıca okumalar da bir yandan takip edilir. b. Anlatılacak fıkralar ve hikâyelerin seçimi yapılır. Bunlar yerli yerince kullanılır ve öğ­rencilerin de bunların arasından kendilerine uygun olanları seçip kullanmaları teşvik edilir. c. Ezberlenecek şiirler belirlenir, şairleri tanıtılır. Uygun ortamlarda okunur ve öğrencilere de okuma fırsatı ve ortamı hazırlanır. d. Sorulacak soru ve bilmeceler tespit edilir. Öğrencilerin de soru ve bilmeceler bulması, kendilerinin hazırlaması ve arkadaşlarına sorması sağlanır. e. Oynanacak skeç veya dramalar belirlenir veya yazılır, hatta öğrenciye yazdırılır. Se­çilenler uygun ortamda öğrencilerle sahnelenir. f. Söylenecek şarkı ve türküler belirlenir. Bu parçaları öğrencilerin solo veya koro olarak söyleme­leri sağlanır. Öğrenciler müzik aleti kullanmaya teşvik edilir. g. İzlenecek film ve tiyatrolar tespit edilir. Film çekimleri yaptırılabilir. Tiyatro oynatılır. Seyredilen film ve tiyatronun öğrencilerle birlikte değerlendirme­si yapılır. h. Belirlenen hikâye, kompozisyon, şiir ve deneme konularıyla ilgili öğ­renciye yazılar yazdırılır sonra, her biri ayrıntılı olarak değerlendirilir. Ve bu ürünlerin panolarda, duvar gazetelerinde, okul dergilerinde, mahalli gazete ve dergilerde yayımlanması sağlanır.

94 i. Anlatılacak kıssa ve masallar seçilir, anlatılır ve öğrencilerin de seçtikleri, duy­dukları, öğrendikleri kıssa ve masalları arkadaşlarına anlatmaları sağlanır. j. Öğrenilecek ayet ve hadisler belirlenir. Âlimlerin görüş ve yorumları aktarılır. Ve bunlar öğrencilerle birlikte değerlendirilir. k. Sergilenecek afiş, resim, karikatür ve fotoğraflar hazırlanır. Bunların uygun mekânlarda sergilenmeleri sağlanır. Öğrenciler, öğretmenler ve velilerle sergi ziyaretleri düzenlenir. l. Erdemler ve değerlerimiz ile ilgili özlü söz, özdeyiş ve atasözleri tespit edilir. Bunla­rın söylenme nedenleri ve varsa hikâyeleri öğrenilip paylaşılır. m. Peygamberimizin hayatından aktarılacak konular tespit edilir. Bunlar öğrencilerle paylaşıldıktan sonra çıkartılacak dersler ve alınacak ibretler âlimler ve ariflerin görüşlerinden de yararlanılarak belirlenmeye çalışılır. n. Tanıtılacak peygamberler ve hayatlarından kesitler belirlenir. Bunlar öğrencilerle pay­laşıldıktan sonra çıkartılacak ders ve alınacak ibretler âlimler ve ariflerin görüşlerinden de yararlanılarak belirlenmeye çalışılır. o. Tanıtılacak sahabiler ve hayatlarından kesitler belirlenir. Bunlar öğrencilerle payla­şıldıktan sonra çıkartılacak dersler ve alınacak ibretler âlimler ve ariflerin görüşlerinden de yararlanılarak belirlenmeye çalışılır.

95 p. Tanıtılacak âlimler, sanatçılar ve yazarlar belirlenir
p. Tanıtılacak âlimler, sanatçılar ve yazarlar belirlenir. Bu değerli insanların de­ğerli olmalarını sağlayan özellikleri öğrencilerle paylaşılır. Böyle değerli in­sanların kıymetinin bilinmesinin önemi kavratılır. q. Bilime büyük katkıda bulunmuş geleneğimizin önemli Müslüman bilim adamları tanıtılmaya çalışılır. r. Sosyal sorumluluk projelerinin hazırlanıp, yürütülmesi erdemleri ve değerlerimizi kazanmada uygulamalı bir etkinlik olacaktır. s. Çocukların oyun oynamalarına imkân ve ortam sağlanarak, oynadıkları oyunlardan kişilik oluşumlarında olabildiğince yararlanmaları sağlanmalıdır. t. Sağlıklı beslenme ve çevreye saygı bilincinin gelişmesine yardımcı olacak etkinlikler düzenlenecektir. u. Görgü ve nezaket kurallarının öğrenilmesi ve doğal olarak her ortamda uygulanması sağlanır. v. Tüm etkinlikler öğrencinin anne-baba ve diğer aile bireylerini de projenin içine katacak şekilde planlanmalıdır.

96 21-Bu etkinlikler ile her okulun kendi imkânlarına göre belirleyebileceği diğer etkinlikler, iyi bir planlama ile sekiz aylık bir ders yılı boyunca işlenmelidir Her kademe için belirlenecek 32 erdem, bir öğretim yılında, sekiz ayda her sınıfta işlenecek sekiz erdem olarak belirlenir. Böylece 4 yılda toplam 32 tane erdem işlenmiş olur. Anaokulunda 1 yıl, ilkokulda 4 yıl, ortaokulda 4 yıl ve lisedede 4 yıl olmak üzere toplam 13 yıl boyunca öğrencilerin yaş ve zihin seviyelerine göre belirlenen bu erdemler ve değerlerimiz işlenmelidir İnsan benliğinin yetilerinin dengede olmasıyla ortaya çıktığı geleneğin bilim adamları ve ariflerince ortaya konan erdemler, ek-2 de verilen çizelgedeki düzene göre ana okulu, ilkokul, ortaokul ve lise öğrencilerine tanıtılmalı ve kazandırılmalıdır. 24-Çocuklara, gençlere, öğrencilere, yetişkinlere; ailede, okulda, iş yerinde ve medya ile değerler eğitimi verilmelidir. Bunun için önce araç değerler olan erdemler ve ahlaki prensiplerin rehberliğinde belirlenen amaç değerler tanıtılmalı ve kazandırılmalıdır.

97 25-Yaratıcı’ nın bir “ideal gözlemci” olarak işaret ettiği ve peygamberlerin hayatının her anında örnek olarak ortaya koyduğu ahlaki prensipler; erdemler ve değerlerin belirlenmesinde, farkındalık oluşturulmasında, öğretilmesinde ve kazandırılmasında yol gösterici ışık olmalıdır. İnsanları mutluluğa, huzura ve olgunluğa ulaştıracak olan da bunlara uygun olarak yaşanan hayattır. 26-Değerler Programı sınırlı bir zamanda, kredili ders niteliğinde, notla ölçülen, yalnızca bir öğretmen tarafından verilen bir planla yürütülmemeli, tüm derslerin programlarına giydirilmeli ve ortaya çıkan fırsatlar, tüm derslerin öğretmenlerince değerlendirilmelidir. 27-Değerler Eğitimi Programı somut örneklendirmelere dayalı olarak, tüm hayatı kapsayacak (beşikten mezara kadar) şekilde ve ilgili herkes tarafından yürütülmelidir. Evde anne, baba, dede, nine; okulda öğretmen ve idareciler; camide imam ve vaizler; iş yerlerinde uygun niteliğe sahip eğitimciler; medyada köşe yazarları ve yorumcular; sivil toplum kuruluşlarında ilgili uzmanlar… bu sorumluluklarını gönüllü ve istekli olarak yerine getirmelidirler. 28-Okullarda Öğretmenler Kurulu kararı ile gönüllü öğretmenlerden oluşturulan Okul Değerler Eğitimi Komisyonu önderliğinde, okulun imkanlarına ve şartlarına uygun bir program hazırlanıp planlanarak uygulanması takip edilebilir.

98 29-İyi bir planlama ile tüm öğretmen, veli ve öğrencilere programın bilgilendirme eğitimi verilmelidir. Programın uygulanmasında görev alan kişilerle düzenli aralıklarla motivasyon ve değerlendirme amaçlı toplantılar yapılmalı. Verilen eğitimin davranış haline dönüşmesi için gezi, gözlem, yarışma, okuma, inceleme, kulüp, spor vb. faaliyetler bir fırsat olarak değerlendirilmeli. Cezadan ziyade bolca ödül verilerek moral ve motivasyon takviyesi yapılmalıdır Her okulun Öğrenci Meclisi, öğrencilere yönelik değerler eğitimi çalışmalarında öncelikli olarak eğitilmeli. Bu öğrenciler vasıtasıyla, bu eğitimin de bir metodu olarak diğer tüm öğrencilere ulaşılmaya çalışılmalıdır. Yapılabilirse öğrenci, veli, öğretmen ve diğer personel vasıtası ile onların okul dışındaki yakın çevrelerine de ulaşılmaya çalışılmalıdır. 31-Kitap okutarak, film ve tiyatro seyrettirerek, müzik dinleterek ve şarkı, türkü, ilahi söyleterek, bilgisayar ve interneti kullanarak bu eğitimin metotları ve araçları zenginleştirilmelidir. 32-Değerler eğitimi uygulanan okulda belirlenen vizyon ve misyon cümlelerinde erdemlere ve değerlerimize yer verilmeli, okulun örgütsel ilkeleri de bunları temel almalıdır. 33-Her okulda öğretmen, öğrenci ve veli temsilcilerinden oluşacak bir grup hızla değerler eğitiminden geçirilerek, okulda yürütülecek programın işleyişini izler; vizyon, misyon, ilke ve amaçlara aykırı davranışları gözler ve gerekli birimlere bildirir. Bu izleyiciler ajan olarak algılanacak şekilde görevlendirilmemelidir.

99 34-Telefon, internet, şikayet ve görüş bildirme kutuları aracılığı ile okul içindeki herkesin, ahlaki olmayan, erdemlere aykırı davranışları bildirebilecekleri bir iletişim ağı kurulmalı. Bu bilgilere ulaşan veya gözleyen komisyon üyeleri, sorunları çözücü toplantılar yapmalı, yayınlar, bildiriler, kitapçıklar hazırlayıp duvar panolarını değerlendirirken, ilgilere hitap eden uygun kitaplar okutma ve film seyrettirme çalışmaları da yürütülmelidir. 35-Değerler Eğitimi Programı’nı yürütecek komisyon, okulun tüm çalışanları, öğrencileri ve velileri için etkinlikler hazırlamalıdır. Bu program her kesim için uygun içerik ve düzeylerde hazırlanmalıdır. Genel olarak erdemleri, değerlerimizi, gelenek, görenek, örf ve adetlerimizi kapsamalıdır. Konuların uygulamalı ve örnek olay incelemeli olarak işlenmesi verimi artıracaktır. Drama tekniği bolca kullanılmalı, teknolojik araç-gerecin kullanımı teşvik edilmelidir. Çokça gezi, gözlem planlanarak, araştırma, inceleme konuları belirlenip programa yerleştirilmelidir. 36-Ahlaka uygun bazı davranışların nasıl ödüllendirileceği açıkça belirtilmeli. Bu davranışları gösterenler ilan edilip onore edilmelidir. Belirli bir süre ahlak dışı davranış göstermeyenler de uygun bir şekilde teşvik mahiyetinde ödüllendirilmelidir.