BRUSELLOZ Dr. Can Murat BEKER.

... konulu sunumlar: "BRUSELLOZ Dr. Can Murat BEKER."— Sunum transkripti:

1 BRUSELLOZ Dr. Can Murat BEKER

2 TANIM Brucella bakterilerince oluşturulur,
Akut başlangıçlı; yüksek ateş, splenomegali, gece terlemesi, eklem ağrısı ile özel, Sinsi başlangıçlı; romatizmal ve psikiyatrik hastalıkları taklit edebilir, Atipik belirti ve bulgularla seyreden kronik hastalığa kadar değişebilen çeşitlilikte klinik tablolara yol açabilen bir hastalıktır.

3 SİNONİMLER Malta Humması Akdeniz Humması Cebelitarık Humması
Ondülan Ateş (Dalgalı Humma) Koyun Hastalığı Mal Hastalığı

4 TARİHÇE 1854 Kırım Savaşı’nda ilk olgu
1885 Malta, David Bruce, izolasyon 1897 Wright, Agglütinasyon Testi 1905 Zammit, keçiden, B.melitensis 1895 Bang, sığırdan, B.abortus 1914 Traum, domuzdan, B.suis

5 TARİHÇE 1953 Koyundan, B.ovis 1957 Ratdan, B.neatomae
1966 Carmichael, köpekten, B.canis I. Dünya Savaşı’nda Abdülkadir Noyan, ülkemizdeki ilk bruselloz olgusu.

6 ETİYOLOJİ 0.6 µm eninde, 1.5 µm boyunda Gram negatif kokobasiller
Hareketsiz; “Braunien Hareket’’ Sporsuz, kapsülsüz, aerop İntrasellüler üreyen ve böylece organizmanın koruyucu etkinliklerinden kaçınabilen bakterilerdir.

7 GRAM BOYAMA

8 BRUCELLA TÜRLERİ VE REZERVUARLARI
TÜR REZERVUAR B. melitensis Keçi, koyun, sığır B. abortus Sığır, at B. suis Domuz, sığır B. canis Köpek B. neatomae Çöl faresi B. ovis Koç (epididimit) B. rangiferi Ren geyiği B. maris Deniz memelisi

9 ANTİJENİK YAPILARI Somatik A ve M, yüzeyel L zarf antijeni
B. melitensis’te M>A B. abortus ve B. suis’te M<A Lipopolisakkarit (LPS), klinik olarak immunodominant antijendir. Serolojik tanı testlerinin temelini oluşturur LPS virülans faktörü?

10 SEROLOJİK ÇAPRAZ ANTİJENİSİTE
E.coli O116 ve O157 Francisella tularensis Salmonella O30 Stenotrophomonas maltophilia Vibrio cholera O1 Yersinia enterocolitica O9

11 DİRENÇLİLİKLERİ Isı ve pastörizasyona oldukça duyarlı olup; 600C’de 10, %0.1 fenolde 15 dk’da tahrip olurlar. Normal mide asidi mikroorganizmayı öldürür. Tulum peyniri, kaşar peyniri ve yoğurt hastalığı bulaştırmaz.

12 DİRENÇLİLİKLERİ Ahır tozunda 6 hafta, Suda ve toprakta 10 hafta,
Gübrede 2 yıl, Buzdolabındaki keçi peynirinde 6 ay, Hayvan fetüsünde 75 gün, Dondurmada 30 gün,

13 DİRENÇLİLİKLERİ Tuzsuz krema yağında, buzdolabında 142 gün,
Tereyağında 4 ay, %10 tuzlu salamura peynirde 45 gün, %17 tuzluda 1 ay, oda ısısındaki peynirde 2 ay canlılığını korur.

14 EPİDEMİYOLOJİ Tüm dünyada yaygın; 500 bin olgu/yıl
Akdeniz ülkeleri, Arabistan Körfezi, Asya’nın güneyi (Hindistan), Meksika, Orta ve Güney Amerika’da sık görülür. Japonya, Uruguay ile bazı Doğu ve Kuzey Avrupa ülkelerinde tamamen eradike edildiği bildirilmektedir.

15 İNSANLARA BULAŞMA İnfekte hayvan dokuları, kanı veya lenfasının, bütünlüğü bozulmuş deri veya konjonktivaya direkt teması, Kontamine et veya süt-süt ürünlerinin sindirim yolu ile alınması, İnfeksiyöz aerosollerin inhalasyonu. Seksüel yol?

16 TÜRKİYE’DE YILLARA GÖRE BRUSELLOZ
YILLAR OLGU SAYISI ÖLÜM

17 TÜRKİYE’DE BRUSELLOZ Hayvanlar arasında oldukça yaygındır; Konya, Diyarbakır, Şanlıurfa yöreleri. Kırsal kesimlerde B.melitensis, büyük şehirlerde B.abortus infeksiyonu sıktır. B.suis infeksiyonu bildirilmemiştir.

18 TÜRKİYE’DE BRUSELLOZ Her yaşta (en sık yaşlarda) ve her iki cinste eşit oranda görülür. En çok bulaş; çiğ sütten yapılan peynir ve krema yağlarla olur (yaz mevsiminde). Seropozitiflik % 2-6’dır.

19 PATOGENEZ 1. GALT’tan giriş 2. İntrasellüler yaşam 4. Hematojen
yayılım ve bakteriyemi ile karaciğer, K.İ., dalak v.d. lenfatik dokulara yayılım 3. Lenfatiklerde ilk üreme 5. Endotoksemi

20 İNTRASELLÜLER YAŞAM MEKANİZMALARI
Bakteriler, fagolizozom füzyonunu engeller ve fagosite edilmelerine rağmen lizozomal enzimler ile ortadan kaldırılamazlar. Bakteriler lizozomal enzimlere dirençlidir.

21 İNTRASELLÜLER YAŞAM MEKANİZMALARI
Bakteriler adenin ve 5’-guanozin monofosfat üreterek, nötrofillerin H2O2 oluşturmasını önler ve ayrıca SOD enzimleri sayesinde reaktif oksijen metabolitlerini uzaklaştırarak oksidatif mekanizmalara direnç gösterirler.

22 BAĞIŞIKLIK Bağışıklıkta temel mekanizma hücreseldir; humoral immunitenin yeri oldukça sınırlıdır. Bakteri lizisi ile klinikten sorumlu olan endotoksemi gerçekleşir. Öldürülemeyen bakteriler granülomlar ile sınırlandırılmaya çalışılır. Otoantikorlar ve immun kompleksler de bulguların bir kısmından sorumludur

23 KLİNİK TABLOLAR Asemptomatik (Ambulan) infeksiyon,
Akut (Tipik-Klasik form) infeksiyon, Subakut (Ondülan) infeksiyon, Kronik infeksiyon.

24 ASEMPTOMATİK İNFEKSİYON
Hayvanlarla sık temasta bulunan yüksek risk gruplarında fazla görülür. Serolojik taramalarla ortaya çıkarılabilir. Hastalık tablosu/yakınma yoktur. Kişi bakteriyi taşır ve immunite baskılanınca diğer klinik formlara ilerleyebilir.

25 AKUT İNFEKSİYON Belirtiler öğleden sonraları başlar.
Akşamları üşüme-titreme ile yükselen ateş, sabaha doğru bol terleme ile düşer. Ondülan Ateş. Gezici eklem-kas ağrı ve tutulumu gözlenebilir. Orşit, menenjit gibi çoklu sistem tutulumu görülebilir.

26 FİZİK MUAYENE BULGULARI
Solukluk, halsizlik, ateş yüksekliği. 1/2 splenomegali, 2/3 hepatomegali. 1/5 olguda servikal/inguinal LAP. Hidrartroz, artrit bulguları belirlenebilir. Özellikle sakroileit bulunur. Kilo kaybı belirlenebilir.

27 SUBAKUT İNFEKSİYON Pekçok klinik tabloyu taklit eder, tanısal yanılgı?
Subfebril ateş görülebilir. Halsizlik, iştahsızlık. İnfluenza benzeri klinik tablolar. Tekrarlı ateşli periyodlar. Asemptomatik veya akut infeksiyona, bazen de kronik forma ilerleyebilir.

28 KRONİK İNFEKSİYON İnfeksiyonun bir yıldan fazla sürmesidir.
Uygun tedavi edilmemiş, özellikle >40 yaş olgularda ve/veya fokal tutulumlarda sıktır. 1/5 olguda akut/aktif infeksiyon anamnez ve delili yoktur.

29 KRONİK İNFEKSİYON Psikiyatrik/romatolojik hastalıkları anımsatan tablolar görülebilir. Kronik Yorgunluk Sendromu, depresyon, artralji ile gelebilir. Siklik episklerit ve üveit ile hekime başvurabilir.

30 LABORATUVAR BULGULARI
1. Rutin Tetkikler a) Periferik kan tetkiki b) İdrar tetkiki 2. Spesifik Tetkikler a) Spesifik izolasyon b) Serolojik testler 3. Allerji Testleri 4. Biyokimyasal Testler 5. Radyolojik Tetkikler

31 SPESİFİK TETKİKLER Spesifik İzolasyon: Serolojik Testler:
Hemokültür (%70-90), Kemikiliği kültürü (>%90), İdrar, periton, plevra sıvı kültürleri. Serolojik Testler: Wright tüp agglütinasyon Rose-Bengal lam agglütinasyonu Spot test (lam agglütinasyonu) Süt-halka testi Spesifik antikorlar (EIA, KBR, RIA)

32 İDENTİFİKASYON Tür %10CO2 Thionin B.fuksin K.viyole Pironin
B.melitensis Gerekmez Ürer Ürer Ürer Ürer B.abortus Gerekir Üremez Ürer Ürer Ürer B.suis Gerekmez Ürer Üremez Üremez Üremez

33 BOYA İNHİBİSYON TESTLERİ

34 ROSE-BENGAL TESTİ

35 AKUT BRUSELLOZ SEROLOJİSİ

36 REKÜRRENS SEROLOJİSİ

37 SÜT-HALKA TESTİ

38 KOMPLİKASYONLAR Osteoartiküler (%20-30) Sakroileit (%45),
Periferal artrit (%40), Spondilit (%7). Genitoüriner (%2-40) Epididimo-orşit (%10) Nörobruselloz (%1-2) Endokardit (%1) Gastrointestinal (%1) Cilt (%5)

39 SAKROİLEİT

40 ARTRİT

41 EPİDİDİMO-ORŞİT

42 DERİ DÖKÜNTÜLERİ

43 KARACİĞER ABSESİ

44 PEDRO-PONS BELİRTİSİ

45 PAPAĞAN GAGASI GÖRÜNÜMÜ

46 AYIRICI TANI Tüberküloz Malarya Kollajen doku hastalıkları Lenfomalar
Tifo İnfektif endokardit

47 TEDAVİDE ÖNEMLİ FAKTÖRLER
Etkenin intrasellüler üreme özelliği: Antibiyotikler makrofaj içine girebilmeli ve bakterisid olmalıdır. Kombine antibiyotik kullanımının gerekliliği: Tedavide başarısızlık ve antibiyotiğe karşı direnç gelişimi söz konusu olabilir.

48 DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ (1981) TETRASİKLİN
2 gr/gün, PO, dört eşit dozda, 6 hafta STREPTOMİSİN 1 gr/gün, İM, tek doz, 21 gün

49 DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ (1986) RİFAMPİSİN
Sabah aç olarak, mg/gün, PO DOKSİSİKLİN 200 mg/gün, PO, iki eşit dozda 6 HAFTA (42 GÜN) SÜREYLE

50 TEDAVİDE ÖZEL DURUMLAR
Çocuk yaş grubu Osteoartiküler tutulum Nörobruselloz Endokardit Gebelik Hayvan aşıları ile temas edenler Relapslar ve kronik olgular

51 ÇOCUKLARDA TEDAVİ (<8 YAŞ)
KO-TRİMOKSAZOL 10-12 mg/kg/gün trimetoprim 50-60 mg/kg/gün sulfametoksazol İki eşit dozda, PO RİFAMPİSİN 15-20 mg/kg/gün, PO, iki eşit dozda 600 mg/gün’ü aşmayacak şekilde 6 HAFTA (42 GÜN) SÜRE İLE

52 ÇOCUKLARDA TEDAVİ (<8 YAŞ)
KO-TRİMOKSAZOL, 3 hafta 10-12 mg/kg/gün trimetoprim 50-60 mg/kg/gün sulfametoksazol GENTAMİSİN, 5 gün 5 mg/kg/gün, İM/İV, tek doz

53 ÇOCUKLARDA TEDAVİ (>8 YAŞ)
DOKSİSİKLİN, 3 Hafta 5 mg/kg/gün, PO, iki eşit dozda GENTAMİSİN, 5 Gün 5 mg/kg/gün, İM/İV, tek doz

54 OSTEOARTİKÜLER TUTULUMDA TEDAVİ
DOKSİSİKLİN, 6 Hafta 200 mg/gün, iki eşit dozda STREPTOMİSİN, 21 Gün 1 gr/gün, İM, tek doz RİFAMPİSİN, 6 Hafta mg/gün, PO, tek doz Sedimantasyon normale dönünceye ve radyolojik iyileşme oluncaya kadar tedaviye devam edilir.

55 NÖROBRUSELLOZDA TEDAVİ
DOKSİSİKLİN, 6 Hafta-6 Ay + RİFAMPİSİN, 6 Hafta-6 Ay + STREPTOMİSİN, 21 Gün veya KO-TRİMOKSAZOL, 6 Hafta-6 Ay veya III. KUŞAK SEFALOSPORİN, 6 Hafta-6 Ay + RİFAMPİSİN, 6 Hafta-6 Ay.

56 ENDOKARDİTTE TEDAVİ DOKSİSİKLİN, 6 Ay 200 mg/gün, PO, iki eşit dozda
RİFAMPİSİN, 6 Ay mg/gün, PO, tek doz STREPTOMİSİN, 21 Gün 1 gr/gün, İM, tek doz veya KO-TRİMOKSAZOL, 6 Ay 10-12 mg/kg/gün trimetoprim 50-60 mg/kg/gün sulfametoksazol

57 GEBELİKTE TEDAVİ RİFAMPİSİN, tek başına, 6 Hafta, PO, tek doz ya da
KO-TRİMOKSAZOL ile kombine olarak 5 mg/kg/gün trimetoprim dozunda ya da KO-TRİMOKSAZOL + GENTAMİSİN kombine edilebilir.

58 HAYVAN AŞILARI İLE TEMAS EDENLERDE TEDAVİ
DOKSİSİKLİN 200 mg/gün, PO, iki eşit dozda RİFAMPİSİN mg/gün, PO, tek doz 21 gün süreyle verilmelidir.

59 RELAPSLARDA VE KRONİK OLGULARDA TEDAVİ
Relapslar; ilk kombinasyonun tekrarı. Kronik olgularda; Antimikrobiyal + levamizol, 4-6 haftalık kombinasyondan sonra 6 ay süre ile düşük doz oksitetrasiklin kullanımı.

60 KORUNMA VE KONTROL A. Koruyucu önlemler
B. Hasta ve yakın çevresinin kontrolü C. Epidemik önlemler D. Afet önlemleri (gerekli değildir) E. Uluslararası önlemler

61 KORUYUCU ÖNLEMLER Çiğ ya da pastörize edilmemiş süt ve süt ürünlerinin kullanımı önlenmeli; pastörizasyon veya kaynatma yöntemi uygulanmalıdır. Risk grupları bilinçlendirilmeli ve infekte hayvanlar ile temasta dikkatli olunmalıdır.

62 KORUYUCU ÖNLEMLER Hayvanlarda ve inek sütünde hastalık araştırılmalı ve infekte hayvanlar ayırılmalıdır. Endemik bölgelerdeki koyunlar B.melitensis Rev-1, sığırlar ise B.abortus 19 suşu ile aşılanmalıdır.

63 HASTA VE YAKIN ÇEVRESİNİN KONTROLÜ
Ülke içi bildirim yapılmalıdır. Dış ortama drene olan lezyonlar için önlem alınmalı; pürülan akıntılar dezenfekte edilmelidir. Karantina gerekli değildir. Temas edenlere aşı gerekmez. İnfeksiyon kaynağı araştırılarak önlem alınmalıdır. Spesifik tedavi uygulanmalıdır.

64 BRUSELLOZ OLGUSU İLE KARŞILAŞINCA...
Kesin tanı var ise olguyu tedaviye alınız. Ailede ve yakın çevrede benzer yakınmaları olanları araştırınız. Veterinerlikle iletişim kurunuz. Hastalık ile ilgili bilgi vererek, koruyucu önlemleri anlatınız. Bildirimde bulununuz. Filyasyon raporunu hazırlayınız. Olguyu sıkı izlem altına alınız.