ARAŞTIRMA TASARIMI Prof. Dr. Zeynep Sözen

... konulu sunumlar: "ARAŞTIRMA TASARIMI Prof. Dr. Zeynep Sözen"— Sunum transkripti:

1 ARAŞTIRMA TASARIMI Prof. Dr. Zeynep Sözen

2 ARAŞTIRMA NEDİR? Araştırma, çözüm gerektiren spesifik bir sorunun çözümü için harcanan sistematik bir çalışmadır.

3 ARAŞTIRMA TÜRLERİ Uygulamalı araştırmalar
Belirli bir iş alanında mevcut bir sorunun çözülmesini amaçlıyorsa Temel (saf) araştırmalar Belirli bir ilgi alanındaki genel bilgi birikimine katkıda bulunmayı amaçlıyorsa:

4 Uygulamalı araştırmalar
Kentsel ulaşım sorunlarının çözümü Tıbbi araştırmalar (Alzheimer araştırmaları) Binalarda enerji etkinliğini arttırmak…

5 Temel araştırma «Temel araştırma, görünürde özel
herhangi bir uygulaması veya kullanımı bulunmayan ve öncelikle olgu ve gözlemlenebilir olayların temellerine ait yeni bilgiler elde etmek için yürütülen deneysel veya teorik çalışmalardır. Temel araştırma sonuçları genellikle satılmaz, bilimsel dergilerde yayımlanır veya ilgilenen meslektaşlara dağıtılır. Temel araştırma bazen güvenlik nedeniyle "gizli" ilan edilebilir»

6 Temel araştırma «Atomun yapısının incelenmesi
İktisadi büyümede bölgesel farklılıkları belirleyen etkenlerin teorik olarak araştırılması,» Temel Ar-Ge ve Yenilik Kavramları Prof. Dr. Ömer ANLAĞAN TÜBİTAK Başkan Yardımcısı 27 Ocak 2011, Ar-Ge, Yenilik ve Teknoloji Politikaları Forumu (AYTEP), TÜBİTAK, Ankara, s.5-6 Beynin yapısının incelenmesi

7 Nobel Fizik Ödülü «1927 COMPTON, ARTHUR HOLLY,
A.B.D. Chicago Üniversitesi d. 1892, ö. 1962: “Adını taşıyan etkiyi buluşu için”; ve WILSON, CHARLES THOMSON REES İngiltere, Cambridge Üniversitesi, d ö. 1959: “Elektrik yüklü parçacıkların güzergahlarının buhar yoğuşması yoluyla görünür hale getirilmesi yöntemini buluşu için”

8 Ig Nobel Ödülleri «Ig Nobel ödülleri; Harvard Üniversitesi tarafından Nobel'in bir parodisi olarak en anlamsız, saçma anlaşılabilecek ve yeniden üretilmeyecek, üretilmemesi gereken bilimsel çalışmalara verilen ödüllerdir. Ig Nobel şerefsiz anlamına gelen ignoble kelimesi oynanarak uydurulmuş bir kelimedir. Ödüller her yıl Aralık ayında bilimsel mizah dergisi 'Annals of Improbable Research' tarafından Harvard Üniversitesi'nde düzenlenen törenle 'ilk anda insanları gülümsetecek ama sonra onları düşündürecek' on başarıya verilir. Ig Nobel'leri herhangi bir para ödülü içermemekte ve hayal gücünü onurlandırmak için verilmekte, insanların dikkatini bilim , tıp ve teknolojiye çekmek amacını gütmektedir. Kazanan bütün araştırmalar gerçek veriler içermekte ve prestijli bilim dergilerinde yayımlanmış olmaktadır.

9 Ig Nobel Ödülleri 2006 yılında 16. kez düzenlenmiştir. Ödül kazanan projeler şunlardır. Ağaçkakanların kafatasını inceleyerek günde 12 bin kez gagasını ağaca vurduğu halde neden başağrısı çekmediklerini araştıran Ivan Schwab ve Philip Ra May ornitoloji dalında. 30 yaş üstü yetişkinlerin duyamadığı ancak ergenlik çağındakilerin işittiği rahatsız edici ses çıkaran çocuk kovucu aleti geliştiren Welshman Howard Stapleton barış dalında Bir grup fotoğrafında herkesin gözünün açık çıkmasının kesin olarak garantilemek için kaç fotoğraf çekilmelidir? Sorusuna cevap bulan Nic Svenson ve Piers Barnes matematik dalında Gübre böcekleri neden hızlı yer? Başlıklı makaleleriyle Vasmiya El Hoty ve Fatin El Musallam beslenme dalında Yazı tahtasına sürülen tırnağın sesi neden bu kadar rahatsız edicidir? Çalışmasıyla Lynn Halpern, Randolph Blake ve James Hillenbrand akustik dalında ödüller almışlardır. «

10 BİLİMSEL BİR ARAŞTIRMANIN ÖZELİKLERİ
Amaca odaklıdır. Titizce hazırlanmıştır.(Esaslı bir kuramsal temele oturur, güçlü bir araştırma tasarımı vardır, presizyonu yüksektir) Test edilebilir (sınanabilir) (Araştırmacının geliştirdiği araştırma soruları ya da hipotezler, istatistiksel testlerin uygulanmasıyla sınanabilir.)

11 BİLİMSEL BİR ARAŞTIRMANIN ÖZELİKLERİ
Tekrarlanabilir (Araştırma benzer koşullarda tekrarlanabilir ve aynı sonuçları verir) Presizyonludur(ölçümün/sonuçların hassaslığı: yıllık kayıp 50,000-60,000 arasındadır ya da yıllık kayıp 58,000-62,000 arasındadır) Nesneldir (objektiftir): sonuçlar elde edilen veri ve analizlerden elde edilir. Araştırmacının sübjektif yargılarından arındırılmıştır.

12 BİLİMSEL BİR ARAŞTIRMANIN ÖZELİKLERİ
Genellenebilir.(spesifik bir ortamdan daha geniş bir ortamda geçerliliğini korur) Sadelik /tutumluluk(parsimony) «Ockham'ın Usturası teorisi temel olarak "her şeyin birbirine eşit olduğu bir ortamda, en basit açıklama doğruya en yatkın olandır" felsefesi üzerinde şekillenir. ..Bir olayı, fenomeni açıklamak için kullanılacak olan iki açıklamadan daha basit olanı yani daha az varsayımda bulunanı tercih edilmelidir.» Açıklamada tutumluluk

13 ARAŞTIRMA TÜRLERİ Nicel (Niceliksel/kantitatif)araştırmalar
Nitel (Niteliksel/kalitatif) araştırmalar

14 Nicel (Niceliksel/kantitatif)araştırmalar
Niceliksel araştırmalarda , niceliksel veri toplama metodları kullanılır; araştırma sonuçları sayısal verilerin analizine dayalı olarak yorumlanır. Deney Anket İkincil verilerin analizi Yapılandırılmış mülakatlar Sayısal içerik analizi

15 Niteliksel araştırmalar
Niteliksel araştırmalarda, sayısal olmayan analiz metodları kullanılır. Gözlem Mülakat Odak grup çalışmaları Niteliksel içerik analizi Tarihsel analizler

16 ARAŞTIRMA TASARIMI

17 AMACINA GÖRE: Keşfedici: (exploratory)
Araştırmacıların fazla bilgi sahibi olmadıkları , daha önce sistematik olarak incelenmemiş ya da yeni bir konu üzerinde yapılan konu ile ilgili bilgi edinmeyi , öncelik geliştirmeyi, daha sonraki araştırmalara ışık tutmak, temel sağlamak ya da araştırma sorusu geliştirmeyi amaçlayan bir araştırma. Türkiye’de tasarım-yapım UYGULAMALARI Türkiye’de Kamu-özel işbirliklerinin başarı kriterleri

18 AMACINA GÖRE Tanımlayıcı (Descriptive)
İncelenen olgu (olgular) hakkında veri toplayarak, istatistikler aracılığıyla o olgu ile ilgili mevcut durumu tanımlamayı amaçlar. (merkezi eğilim ve yayılım ölçüleri) Üniversite öğrencilerinin ortalama yaşları Üniversite öğrencilerinin ortalama başarısı

19 AMACINA GÖRE Açıklayıcı (explanatory)
Hipotez(ler)den yola çıkarak veri toplama araçları ile değişkenler arasındaki ilişkileri açıklamayı amaçlar. Analitik: değişkenler arasındaki ilişkiyi açıklar Tahmin: değişkenler arasındaki ilişkinin saptanması yoluyla öngörüde bulunma imkanını sağlar. (Durumsallık kuramları)

20 ARAŞTIRMACININ ARAŞTIRMAYA MÜDAHELESİ YÖNÜNDEN
Araştırmacı hiç müdahale etmez Olgular/değişkenler doğal ortamlarında incelenir.(Saha araştırması) Araştırmacı müdahale eder Deneysel tasarımlar

21 ANALİZ BİRİMLERİNE GÖRE
Bireyler- Maslow, Herzberg, Beklenti kuramları… Gruplar- Önderlik kuramları, Hawthorne araştırmaları Organizasyonlar- Durumsallık çalışmaları Organizasyonlar arası ilişkiler- Proje düzeyinde çalışmalar, popülasyon ekolojisi, kurumsallaşma kuramı

22 ZAMANLA İLİŞKİSİNE GÖRE
Kesitsel araştırmalar Herhangi bir olayın belli bir zaman kesiti içinde araştırılmasıdır Boylamsal Araştırma Kesitsel araştırmanın belirli zaman aralıklarında , farklı örneklemlerle tekrarlanması Panel araştırma Kesitsel araştırmanın belirli zaman aralıklarında aynı örneklemle tekrarlanması

23 İnşaat projelerinde şebeke tekniklerinin kullanımı-2012
KESİTSEL İnşaat projelerinde şebeke tekniklerinin kullanımı-2012

24 BOYLAMSAL İnşaat projelerinde şebeke tekniklerinin kullanımı-2012
ÖRNEKLEM A İnşaat projelerinde şebeke tekniklerinin kullanımı-2020 ÖRNEKLEM B

25 PANEL İnşaat projelerinde şebeke tekniklerinin kullanımı-2012
ÖRNEKLEM A İnşaat projelerinde şebeke tekniklerinin kullanımı-2020

26 BİLİMSEL ARAŞTIRMANIN AŞAMALARI

27 AŞAMALAR 1. Problemin teşhis edilmesi– Araştırma Konusunun Belirlenmesi 2. Araştırma Probleminin Tanımlanması 3. Literatürün Taranması 4. Hipotezlerin /Araştırma sorularının formüle edilmesi 5. Araştırma Yöntem ve Modelinin Belirlenmesi 6. Verilerin Toplanması ve Analizi 7. Bulguların yorumlanması (hipotez/araştırma soruları doğrultusunda) 8. Araştırmanın Sonuçlandırılması -Araştırma Raporunun Yazılması

28 Problemin teşhis edilmesi– Araştırma Konusunun Belirlenmesi
Araştırma konuları nereden çıkar? -Literatür tarama Yapılmış araştırmalarda çelişkili bulgulara rastlanması Bir yerde yapılmış bir araştırmanın başka bir ortamda/yerde tekrarlanması

29 Araştırma konusunun tanımlanması
Genel araştırma alanı Spesifik araştırma alanı Genel araştırma sorusu(ları) Spesifik araştırma sorusu(ları) Veri toplama soruları Kaynak: RESEARCH PROBLEM FORMULATION Prof. Gladys A. Cruz College of Social Sciences U. P. Baguio

30 ARAŞTIRMA ALANI ve ARAŞTIRMA SORULARI
Genel araştırma alanı –Proje değişiklikleri-motivasyon ilişkisi Spesifik araştırma alanı- İnşaat projelerindeki değişiklikler- çalışan motivasyonu ilişkisi Genel araştırma sorusu(ları)- Proje değişikliklerinin motivasyon üzerinde etkisi var mıdır? Spesifik araştırma sorusu(ları) – Türkiye’de inşaat projelerinde değişikliklerin saha çalışanlarının motivasyonu ile ilişkisi var mıdır? Veri toplama soruları- Değişikliklerin ölçümü Motivasyon ölçümü

31 Araştırma konusunun tanımlanması
Araştırmanın amacını tanımlar Araştırmanın belirli bir araştırma alanı içindeki önemini tanımlar Araştırmanın sınırlarının belirlenmesi (daraltılması) Araştırmanın bilimselliği kanıtlanmış yöntemlerle «yapılabilir» hale getirilmesi

32 Literatürün taranması
«Literatür taraması, araştırma probleminin arka planını ve içeriğini ortaya çıkarır. Bu kısım araştırmanın gerekli olduğunu ve yazarın bu alanda bilgili olduğunu göstermelidir.” (Wiersma, W., (1995). Research methods in education, 6th Edition. Massachusetts: Allyn and Bacon , p. 406)

33 Literatürün taranması
Daha önce bu konu araştırılmış mıdır? Cevabımız evet ise, bu araştırmanın yapılmasına neden gerek duyulmuştur? Önerilen çalışma, belirli bir alanda literatüre katkıda bulunacak mıdır? Cevabımız hayır ise, çalışma spesifik alanda nasıl bir kuramsal çerçevenin içine yerleşmektedir?

34 Literatürün taranması
Araştırmacı, literatüre hakim olduğunu ve bilimsel düzeyini göstermelidir. Tarihsel perspektifi sergilemelidir. Araştırmamızda kullanmayı amaçladığımız değişkenleri derinlemesine incelemelidir. (örneğin «motivasyon»- tanımları, ilgili kuramlar, ilişkili olduğu diğer değişkenler)

35 Literatürün taranması ve kaynaklar
Birincil kaynaklar: Özgün çalışmalar, raporlar, tezler, kitaplar, makaleler,… İkincil kaynaklar: Birincil kaynakların aktarıldığı ve özetlendiği çalışmalar.