DSÖ MPOWER PAKETİ “KUVVET”

... konulu sunumlar: "DSÖ MPOWER PAKETİ “KUVVET”"— Sunum transkripti:

1 DSÖ MPOWER PAKETİ “KUVVET”
Prof.Dr.Hilal Özcebe Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

2 É Cavernoso! Fotos: National Geographic Clique p/avançar

3 Tütün Kullanımı; Sayılar…Tahminler…
Haberlerde yer almaz – 6 saniyede bir ölüm Kullanıcılarının üçte biri ile yarısını öldürmektedir… “15 yıl kadar erken” Dünyada 10 ölümden biri….yılda 5 milyondan fazla ölüm… Acil önlemler alınmadığı takdirde, 2030 yılında 8 milyondan fazla ölüm… H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

4

5 Yasal Gelişim Tarihçesi
Sağlık zararları bilgisi ’lü yılların başları ABD, “Surgeon General”- “sigaranın insan sağlığına zarar verdiği” ifadesi yıllık raporunda ilk kez, Dünya Sağlık Örgütü, sigaranın sağlığa zararlı olduğu ifadesini yılında ilk kez DSÖ “Sigara ya da Sağlık; Sağlığı Seçin” (Smoking or Health; Choose Health) yılında tekrar gündem… H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

6

7 Sigara Mücadelesi- İlkeler
Sigaraya başlamanın engellenmesi Sigara içenlerin bırakması Sigara dumanından pasif etkilenimin önüne geçilmesidir. H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

8 Tütün ile Mücadele Adımları
DSÖ 1988 yılındaki Genel Kurul Kararı- 31 Mayıs gününü “Sigarasız Gün” (World No-Tobacco Day) Ülkelerde aynı temanın işlenmesi H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

9

10 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
Mücadele Zor! Nikotin bağımlılık yapmaktadır. Tütün endüstrisi ekonomik ve politik etkisiyle tütün kontrolünü engellemektedir. Sigara satımlarından devletlerin gelirleri vardır. Dördüncüsü bazı ülkelerde ve meslek gruplarında tütünün zararları konusunda yeterli bilgilendirme yapılmamaktadır. H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

11

12 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
DSÖ- İlk Antlaşma Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi Amaç: Tütün arzını ve talebini azaltmak H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

13 Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi
DSÖ Genel Kurulu öneri (1998) ve hazırlama kararı (1999) DSÖ DSÖ 56. Genel Kurulu- 21 Mayıs 2003 – oybirliği Uluslar arası yasa niteliğinde Kanıta dayalı anlaşma Stratejiler… Uluslar arası birlik ve kurumların işbirliği Ulusal- devlet, akademi, profesyonel, STK koordineli işbirliği H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

14 Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi
Tütüne talebi azaltmaya yönelik önlemler Tütün arzının azaltılmasına yönelik önlemler Çevrenin korunması H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

15 Tütüne Talebi Azaltmaya Yönelik Önlemler-1
Tütüne talebin azaltılması için fiyat ve vergi önlemleri Tütüne talebi azaltmada fiyat dışı önlemler Tütün dumanından korunma Tütün ürünlerinin içerikleri ile ilgili düzenleme H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

16 Tütüne Talebi Azaltmaya Yönelik Önlemler-2
5. Tütün ürünlerinin ifşası ile ilgili düzenleme 6. Tütün ürünlerinin paketlenmesi ve etiketlenmesi 7. Öğretim, iletişim, eğitim ve toplumsal bilinç 8. Tütün reklamı, promosyonu ve sponsorluğu 9. Tütün bağımlılığı ve tütünün bırakılması ile ilgili talep azaltıcı önlemler H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

17 Tütün Arzının Azaltılmasına Yönelik Önlemler
Tütün ürünlerinin yasa dışı ticareti Çocuklara ve çocuklar aracılığıyla satış yapılması Ekonomik açıdan uygun alternatif faaliyetler için destek sağlanması H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

18 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
Çevrenin Korunması Çevrenin ve insan sağlığının korunması Araştırma, izleme ve bilgi alışverişi Bilgi verme ve bilgi alışverişi Bilimsel, teknik ve yasal alanlarda işbirliği ve uzman desteği sağlanması H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

19

20 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
Ülkeler (168); İnsan sağlığını korumak, Tütün salgının yayılmasına tepki göstermek, Tütünün oluşturduğu hastalık yükünü azaltmak, Çocuk ve gençleri korumak Gebelikteki etkiyi bertaraf etmek, Kadın ve kızları korumak, Reklam, promosyon ve sponsorlukları engellemek, Korumak için ulusal, bölgesel ve uluslararası düzeydeki faaliyetleri geliştirmek, H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

21 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
Ülkeler (168); Vergilendirme, paketleme standartlarının belirlenmesi, tarım, bilgilendirme, çocukların ulaşılabilirliğini engelleme, bırakma, reklam ve promosyon gibi pek çok konuyu içeren geniş ve kapsamlı bir tütün mevzuatı yaratılmasına olanak sağlayacak bir program zemini oluşturmak… vaat etmektedirler… H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

22

23 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
Türkiye- TKÇS 28 Nisan 2004; imzalama- Sağlık Bakanlığı 25 Kasım 2004; kabul edilme – TBMM 30 Kasım 2004 tarih ve sayılı Resmi Gazetede 5261 kanun numarası ile yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

24

25 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
DSÖ; TKÇS uygulamaya yönelik etkili müdahaleleri ve yaklaşımları içeren MPOWER Paketi (2008) hazırlamıştır… H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

26 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

27

28 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
M-Monitor, tobacco use and prevention policies Tütün kullanımını ve önleme politikalarını izleme P -Protect people from tobacco smoke- Bireylerin sigara dumanından pasif etkilenimlerinin önlenmesi O-Offer help to quit tobacco use – Sigarayı bırakmak isteyenlere yardım edilmesi W-Warn about dangers of tobacco- Bireylerin sigaranın zararları konusunda uyarılması E-Enforce bans on tobacco advertising,promotion and sponsorship Tütün reklamı, tanıtımı ve sponsorluğu ile ilgili yasakların uygulanması R-Raise taxes on tobacco Tütüne uygulanan vergi miktarını artırılması H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

29 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
KUVVET Pasif sigara dumanı etkileniminden KORU Sigarayı bırakmak için UYGUN YARDIM ÖNER Tütün üzerindeki VERGİYİ ARTIR Tütün ürünlerinin reklam, tanıtım ve VAR OLAN MEVZUATI sponsorluğunu kısıtlama konusunda GÜÇLENDİR Sigaranın zararları konusunda toplumu EĞİT Tütün kullanımını ve koruyucu çalışmaları TAKİP ET H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

30 Tütün kullanımını ve koruyucu çalışmaları TAKİP ET
Mücadelede ulusal ve uluslar arası güçlü bir izleme ve değerlendirme gereksinimi.. Bilgilendirme..Karar vericiler, Sivil toplum Eksiklikler.. Yapılması gerekenler… Kararlar… H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

31 Tütün kullanımını ve koruyucu çalışmaları TAKİP ET
Tütün kullanımı prevalansı Politika müdahalelerinin etkisi Tütün endüstrisinin pazarlama, tanıtım ve lobicilik faaliyetleri konularında ölçütler kullanmak suretiyle değerlendirme yapmalıdır. H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

32 Tütün kullanımını ve koruyucu çalışmaları TAKİP ET
Kişi: Yaş, Cinsiyet, Gelir ve demografik özellikler Yer: Bölge, il, ülke düzeyinde Müdahale sonuçlarının izlemi ve değerlendirilmesi.. H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

33 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

34 Tütün kullanımını ve koruyucu çalışmaları TAKİP ET
TKÇS Madde 20 ve 21… Standardizasyon Bilimsel yöntem Yeterli büyüklükte örneklem- temsil niteliği Düzenli aralıklarla yapılması Sağlık Bakanlığı-sorumluluk… H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

35 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

36 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

37 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
Küresel Gençlik Tütün Araştırması, 2003 ve 2009 Küresek Yetişkin Tütün Araştırması, 2008 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

38 Pasif sigara dumanı etkileniminden KORU
Sağlık üzerine etkileri… Bırakmak isteyenler için yarar İşyerlerinin “sigarasız” olması sigara içme sıklığında %4’lük azalmaya yol açar. Evlerde ve ailelerde sigarasızlık.. H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

39 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

40 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
Toplumu pasif sigara dumanı etkileniminin zararlarından korumanın yegane yolu, sigara kullanımının bütün kapalı alanlarda tam olarak yasaklanmasıdır. Sigarasızlık yasalarının gücünü artırmak için yapılması gereken, yasanın yürürlüğe girmesinden hemen sonra uygulamanın yakından izlenmesi ve zorlanmasıdır. H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

41 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
Cezalar açık ve net Çalışanın sağlığı Eğitim, kampanya, yasa, uygulama ve izleme… H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

42 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
Cezalar açık ve net… Çalışanın sağlığı Eğitim, kampanya, yasa, uygulama ve izleme H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

43 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
Tütün Endüstrisi; Zorlama ile olamayacağı, Özellikle restoran ve barlarda olmak üzere işyerlerinin müşteri kaybedeceği Sigara içenlerin hakları OYSA… H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

44 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

45 Pasif sigara dumanı etkileniminden KORU
Dünyada 17 ülke…kapsamlı yasa… Son bir yılda dünya nüfusunun %3,1-%5,4 TKÇS- Madde 8.. H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

46 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
Türkiye… H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

47 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

48 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
UYUM… H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

49 Sigarayı bırakmak için UYGUN YARDIM ÖNER
Nikotin bağımlılığı İçenlerin ¾ bırakmayı istemekte.. Sağlık sistemi sorumluluğu Kendisi, yardımla.. H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

50 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

51 Sigarayı bırakmak için UYGUN YARDIM ÖNER
Sigarayı bırakma tavsiyesi birinci basamak sağlık hizmetlerine entegre edilmelidir, Ücretsiz ve kolay ulaşılan bir “quit line” (bırakma hattı) olmalıdır, Farmakolojik tedavi ucuz ve ulaşılabilir olmalıdır. H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

52 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

53 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

54 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

55 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
TKÇS 14 - H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

56 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
Program ile birleştirildiğinde çok başarılı…17 ülke çok başarılı! H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

57 Tütünün zararları konusunda UYAR
Sigara kullananların çoğu riskin farkında değildir… bırakmadan hastalıklar ortaya çıkar… Tütünün değişen imajı…Kampanyalar- tütün endüstrisinin eğitimleri… Paketler üzerindeki uyarıların rolü- endüstrinin kullandığı bir yol- resimli uyarılar görsel, uyarıcı ve etkili…endüstrinin tepkisi H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

58 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

59 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

60 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

61 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

62 Tütünün zararları konusunda UYAR
TKÇS-Madde 11 Dünya nüfusunun %7,5’i sigara paketlerinin üzerinde resimli uyarılar görüyor ülke 2008 yılında beş ülke- 178 milyon insan H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

63 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

64 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

65 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

66 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
Tütün ürünlerinin reklam, tanıtım ve sponsorluğunu kısıtlama konusunda VAR OLAN MEVZUATI GÜÇLENDİR Endüstrinin pazar payını artırma iddiası.. Reklamlarda çekici ögeler.. Normalleştirme… Gelirde azalma- Reklam yasağı tüketimde %16 azalma… H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

67 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

68 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

69 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

70 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

71 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

72 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
Tütün ürünlerinin reklam, tanıtım ve sponsorluğunu kısıtlama konusunda VAR OLAN MEVZUATI GÜÇLENDİR TKÇS- Madde 13 Kapsamlı bir müdahale diğer müdahalelerden bağımsız olarak sigara kullanımını %7 azaltır. Endüstri teklifi “Gönüllü uygulamalar ve kendi kendini kontrol etme”…son derece başarısız… 2008 yılında sadece Panama’da uygulamaya başlama… H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

73 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
Tütün ürünlerinin reklam, tanıtım ve sponsorluğunu kısıtlama konusunda VAR OLAN MEVZUATI GÜÇLENDİR Kapsamlı yasaklar- tüm alanlarda reklam yasağı, sponsorluk yasağı, pazarlama ve tanıtım yasakları… Yasakların uygulanması- medya desteği…yerel kontrol… Endüstrinin kuralları belirlenmiş reklam isteği… H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

74 Tütün üzerindeki VERGİYİ ARTIR
Tütün kullanımını azaltmanın en iyi yolu.. Sigara fiyatında %70’lik artış, dünyada sigaraya bağlı ölüm sayılarında dörtte birlik bir azalma sağlar. Vergilerin artırılması hükümetlerin vergi gelirlerinde artma sağlar, bu gelir de tütün kontrolünde veya diğer sosyal programlar için kullanılabilir H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

75 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

76 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

77 Tütün üzerindeki VERGİYİ ARTIR
TKÇS-Madde 6 6 yeni ülke… Yüksek gelirli ülkelerde %63, orta gelirli ülkelerde %49 ve düşük gelirli ülkelerde %39… Sigara satış fiyatı yüksek gelirli ülkelerde orta gelirlik ülkelere göre iki kat, düşük gelirli ülkelere göre beş kat daha pahalı… H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

78 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

79 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

80 Sonuç olarak dünya nüfusunun;
%10’undan azı MPOWER stratejisine sahiptir. %90’nının reklam, sponsorluk ve tanıtım serbestliği mevcut. %2,3 (154 milyon) sigara ile yasağı tam olarak pasif etkilenimden koruyor. 100 en büyük şehrin 22’si yasağa sahip. Sigara yasasına uyum %2’sidir. H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

81

82 Türkiye’de Ulusal Kapasite “MPOWER” Değerlendirilmesi (2009)
Sektörler arası iletişim ve koordinasyon Ulusal Eylem Planının yürütülebilmesi için Sağlık Bakanlığının kapasitesinin artırılması Vergilendirme yoluyla fiyatların yükseltilmesi H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

83 Türkiye’de Ulusal Kapasite “MPOWER” Değerlendirilmesi Önerileri (2009)
Sektörler arası iletişim ve koordinasyon Ulusal Eylem Planının yürütülebilmesi için Sağlık Bakanlığının kapasitesinin artırılması Vergilendirme yoluyla fiyatların yükseltilmesi H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

84 H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010
Ayrıca, Küresel yetişkin tütün araştırması Resimli uyarılar Raf ve stant uygulamaları Sağlık ve eğitim tesislerinde satış yapılmaması Ulusal düzeyde koordine edilen ve bütünleşmiş bir iletişim sorunu Tütün bağımlığı tedavisi için ulusal rehber hazırlanması,danışmanlık olmalı Ücretsiz telefon bırakma hattı… H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010

85

86 Teşekkür Ederim… Katkı, Katılım ???
Prof. Dr. Hilal Özcebe H. Özcebe, MPOWER. TAPDK, 12 Mart 2010