Diyabet Eğitimi-3 İnsülinler ve kan şekerinin düzenlenmesi

... konulu sunumlar: "Diyabet Eğitimi-3 İnsülinler ve kan şekerinin düzenlenmesi"— Sunum transkripti:

1 Diyabet Eğitimi-3 İnsülinler ve kan şekerinin düzenlenmesi
Doç. Dr. Alev ÖZÖN HÜTF Çocuk Endokrinoloji Ünitesi

2 İnsülin nedir? İnsülin, pankreasın beta hücrelerinden salgılanan ve kan şekerini düzenleyen protein yapıda bir hormondur.

3 Pankreastan insülin salınımı
Glükoz İnsülin

4 Kan şekerini etkileyen faktörler
Gıdalar İnsülin Stres ve stres hormonları (glukagon, adrenalin) Aktivite-egzersiz Hastalıklar İlaçlar Kan şekeri

5 İnsülinin etkileri Dolaşımdaki şekerin (glükoz) hücre içine girmesini sağlar Glükozun karaciğerde depolanmasını sağlar Kullanılmayan şekerin yağ dokusunda depolanmasını sağlar Protein yapımını uyarır

6 İnsülin etkileri Beyin Karaciğer Barsak Kas Glükoz İnsülin Glikojen
Karbohidrat Glükoz Karaciğer Barsak İnsülin Glikojen Kas

7 Diyabetli olmayan kişide
İnsülin etkileri Diyabetli olmayan kişide İnsülin Karaciğerde Yağ asitleri Keton Açlık İnsülin Glükoz (şeker) İnsülin Enerji CO2 Su Oksijen

8 Diyabetlide Karaciğerde Yağ asitleri Keton

9 Diyabeli olmayanda İnsülin Zaman Glükoz Zaman Kahvaltı Öğle yemeği
Akşam yemeği Gece ara Glükoz Zaman Kahvaltı Öğle yemeği Akşam yemeği Gece ara

10 Diyabetli İnsülin Zaman Glükoz Zaman Kahvaltı Öğle yemeği Akşam yemeği
Gece ara Glükoz Zaman Kahvaltı Öğle yemeği Akşam yemeği Gece ara

11 Gıdaların yapısı (parça büyüklüğü)
Gıdalar ve kan şekeri Gıdaların yapısı (parça büyüklüğü) Yavaş emilim Hızlı emilim Meyve püresi Meyve suyu Meyve Baklagiller Pizza Pilav Patates Yavaş emilim Hızlı emilim Posa içeriği

12 Gıdalar ve kan şekeri Mide boşalması Yağ ve posa geciktirir
Sıvı gıdalar çabuk, katı gıdalar daha yavaş Aşırı soğuk-sıcak yavaşlatır Kan şekeri (hipoglisemi hızlandırır-hiperglisemi yavaşlatır) İnsülin düzeyi (yüksekse yavaşlatır) Egzersiz

13 İnsan insülinleri Regüler (Actrapid®, Humulin® R)
NPH (Insulatard®, Humulin® N) Karışım insülinler (NPH-Regüler) (Mixtard® 30 HM, Humulin® M 70/30, Humulin® M 80/20) NPH: Nötral Protamin Hagedorn

14 İnsülin analogları İnsülin lispro (Humalog®)
İnsülin aspart (NovoRapid®) İnsülin glarjin (Lantus®) Detemir insülin (Levemir®)

15 İnsülinlerin Özellikleri
Etkinin başlaması: İnsülinin kan dolaşımına geçip şeker düşürücü etkisinin ortaya çıkması Doruk (zirve, pik) etki: Kan şekerini düşürücü etkinin doruğa çıktığı zaman Etki süresi: Kan şekerini düşürücü etkinin devam ettiği süre

16 Etkilerine göre insülinler
Hızlı etkili Kısa etkili Orta etkili Uzun etkili

17 Etkilerine göre insülinler
Hızlı etkili İnsulin aspart, Lispro insülin Novorapid®, Humalog® Kısa etkili Regüler insülin (kristalize) Actrapid®, Humulin® R

18 Hızlı etkili (analog) insülinler
Berrak Kısa etkili Etkisi 5-15 dk başlar 1. st doruğa çıkar 3-4 saat sürer (doza bağlı) Novorapid Humalog

19 Hızlı etkili insülinlerin profili
Yemekten hemen önce enjekte edilmelidir Yemeğin gecikmesi hipoglisemiye yol açar Yemekten hemen sonra kullanılabilir Hipoglisemi riski düşüktür İkinci doz için en az 2 saat geçmelidir Novorapid® Humalog® SABAH ÖĞLE AKŞAM GECE

20 Kısa etkili (regüler) insülin
Etkisi 30 dk başlar 2-3. st doruğa çıkar 3-6 saat sürer (doza bağlı) Actrapid® Humulin® R SABAH ÖĞLE AKŞAM GECE

21 Kısa etkili (regüler) insülin
Yemekten 30 dk önce enjekte edilir Tokluk KŞ yüksekliğini kontrol edemeyebilir Bir kez daha insülin yapmadan önce 5 saat geçmesi gerekir Actrapid® ve Humulin® R

22 Serum serbest insülin derişimi
Zaman

23 İnsülin Glükoz Hızlı etkili insülin ile Kısa etkili insülin ile Zaman

24 Etkilerine göre insülinler
Hızlı etkili Kısa etkili Orta etkili Uzun etkili

25 Orta etkili insülinlerin profili
Etkisi 2-4 st başlar 4-10. st doruğa çıkar 12-18 st sürer (doza bağlı) Insulatard® Humulin® N SABAH ÖĞLE AKŞAM GECE SABAH

26 Orta etkili (NPH) insülin
Bazal insülin gereksinimini karşılamak için kullanılır Doruk yaptığı için ara öğün alınmalıdır İkinci doz için 12 saat geçmesi gerekir Insulatard® ve Humulin® N

27 Uzun etkili insülin Lantus® Etkisi
2-4 st başlar Doruk yapmaz 20-24 st sürer (doza bağlı) Diğer insülinlerle karıştırılmamalıdırlar!!! Bazal insülin gereksinimini karşılamak için kullanılır Levemir ® Etkisi 2-4 st başlar Doruk yapmaz 12-24 st sürer SABAH ÖĞLE AKŞAM GECE SABAH

28 Uzun etkili insülin Doruk yapmaması avantaj yaratır
Gece hipoglisemilerinden kaçınılabilir Günde bir ya da iki doz kullanılır!!! Lantus® Levemir®

29 Glükoz tüketim hızı Zaman (s)

30 İnsülin enjeksiyonu Deri Derialtı yağ dokusu Damarlar Kas İnsülin, deri altındaki yağ dokusuna şırınga edilir. Enjeksiyon için uygun iğne ya da uç kullanılmalıdır

31 Enjeksiyon bölgeleri Göbek çukuruna 2-3 cm mesafeden başlanarak karın çevresine Uylukların ön-dış yüzüne, kemik çıkıntılardan ve dizden uzağa Kolların dış-arka yüzüne Kalçaların dış-üst kısmı

32 İnsülin emilimini etkileyen faktörler
Enjeksiyon yeri Enjeksiyon derinliği (uygun uç kullanılmaması) İnsülin tipi İnsülin dozu Enjeksiyon aleti (şırınga, kalem) Deri ısısı (sauna, sıcak banyo emilimi artırır) Egzersiz (emilimi artırır)

33 Emilim hızı Karın Kollar Bacaklar Kalça

34 Uygulama Regüler NPH Glükoz İnsülin SABAH ÖĞLE AKŞAM GECE

35 Uygulama Novorapid® / Humalog® Lantus® / Levemir® Glükoz İnsülin SABAH
AKŞAM GECE

36 Fizyolojik insülin sekresyonu ve insülin pompa tedavisi
Öğlen Yemek Akşam yemek Kahvaltı Plazma insulin Bolus Bolus Bolus Bazal infüzyon 4:00 8:00 12:00 16:00 20:00 24:00 4:00 8:00 Zaman

37 İnsülin yapmadan önce.... Kan şekerim kaç? Ne yiyeceğim?
KHO miktarı İçeriği (yağ, posa) Yemekten sonra ne yapacağım? Egzersiz, okul, dinlenme Geçen sefer (benzer durumda) ne olmuştu?