SAĞLIK MİKROBİYOLOJİSİ Doç. Dr. Arzu ÇÖLERİ CİHAN

... konulu sunumlar: "SAĞLIK MİKROBİYOLOJİSİ Doç. Dr. Arzu ÇÖLERİ CİHAN"— Sunum transkripti:

1 SAĞLIK MİKROBİYOLOJİSİ Doç. Dr. Arzu ÇÖLERİ CİHAN
Teorik ders (Güz Yarıyılı Seçmeli Dersi) Doç. Dr. Arzu ÇÖLERİ CİHAN Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Moleküler Biyoloji ABD

2 Doç.Dr. Arzu ÇÖLERİ CİHAN
EĞİTİM AKADEMİK DENEYİM UZMANLIK ALANLARI DERECE ÜNİVERSİTE DÖNEMİ ALANI Lisans Ankara Üniversitesi Biyoloji (Moleküler Biyoloji) Yüksek Lisans Biyoloji (Mikrobiyoloji, Moleküler Biyoloji) Doktora UNVAN DÖNEMİ ÜNİVERSİTE BÖLÜM/ABD Arş.Gör. Ankara Üniversitesi Biyoloji / Moleküler Biyoloji Arş.Gör. Dr. Doç. Dr. 2012- Mikrobiyoloji, Biyoteknoloji, Moleküler Biyoloji, Bakteriyel Taksonomi, Enzimoloji, Termofilik Basiller , Biyofilm

3 YARARLANILACAK KAYNAKLAR
Brock Biology of Microorganisms, Madigan, Martinko and Parker, Prentice Hall. Medical Microbiology, Brooks,Butel and Ornston, Prentice Hall İnfeksiyon Hastalıkları, Tekeli ve ark., Antıp A.Ş. Klinik Mikrobiyolojik Tanı, Prof. Dr. Hakkı Bilgehan. Bars Yayınları Fakülteler Kitabevi, 2. Baskı, 1995. Microbiology, A Laboratory Manual, J. G. Cappuccino, N. Sherman. 6th edition. Pearson Education Inc, as Benjamin Cummings, 1301 Sansome St., San Francisco, ISBN , 2001.

4 KAPSAM Medikal mikrobiyolojide kullanılan terimler ve sağlık mikrobiyolojisinin önemi Vücudun Normal mikrobiyal florası Normal mikrofloranın fonksiyonu ve önemi Hastalık oluşumu: Enfeksiyon ve toksinlerin etkisi Epidemiyoloji İmmünoloji ve aşılama programı Mikrobiyolojide klasik tanı yöntemleri-1 Mikrobiyolojide moleküler tanı yöntemleri-2 Kişiden kişiye bulaşan hastalıklar: Solunum Yolu Bakteriyal hastalıkları Kişiden kişiye bulaşan hastalıklar: Solunum Yolu Viral hastalıklar Kişiden kişiye bulaşan hastalıklar: Cinsel yolla bulaşan hastalıklar Hayvanlar ve Artropodlar yoluyla bulaşan hastalıklar Gıda kaynaklı mikrobiyal hastalıklar Su kaynaklı mikrobiyal hastalıklar

5 A- MİKROORGANİZMALARLA İNSANLARIN ETKİLEŞİMLERİ

6 Medikal mikrobiyolojide kullanılan temel terimler
Normal mikrobiyal flora: Sağlıklı vücut dokusuyla ilişkide bulunan mikroorganizmalar Enfeksiyon: Organizmanın konakçıda gelişimi Nazokomiyal enfeksiyon: Bir hastane ortamında yakalanılan enfeksiyon Konakçı: Parazit barındıran organizma Parazit: Bir konakçı içinde veya üzerinde gelişen ve hastalığa neden olan organizma Patojen: Hastalık yapan organizma olup genellikle bir mikroorganizmadır Fırsatçı patojen: Normal konakçı direncinin olmadığı durumlarda hastalık yapan organizma Patojenite: Bir patojenin hastalık oluşturabilme yeteneği Virülens: Bir patojen tarafından gösterilen patojenite derecesi Toksisite: Bir patojen tarafından üretilen toksinlerin neden olduğu patojenite Eksotoksin: Bir mikroorganizmanın geliştiği sürece hücre dışına salgıladığı, konakçı hücrede derhal hasara sebep olan protein Endotoksin: Gram (-) bakterilerde bulunan ve çözündüğünde toksin olan hücre zarfının lipopolisakkarit kısmı (Lipid A tabakası) Enterotoksin: Bir mikroorganizmanın geliştiği sürece hücre dışına salgıladığı, konakçının ince bağırsağında derhal hasar neden olan protein

7 Sağlık mikrobiyolojisinin önemi
İnsan vücudu deri yüzeyi, ağız, sindirim, salgı ve üreme sistemlerini kaplayan mukoz membranlarda yaygın bir mikroorganizma popülasyonuna sahiptir. Bu mikroorganizmalar aslında sağlıklı bireyler olabilmenin en önmeli sebeplerindendir. Bunun yanısıra, zararlı mikroorganizma grupları ise enfeksiyon hastalıklarında insan vücudunu doğrudan ya da dolaylı olarak kolonize olmak, yayılmak ve zarar vermek için kullanılırlar. Patojen olarak bilinen bu mikroorganizmalar konakçıda besin kaynaklarına ulaşmak için çeşitli stratejiler geliştirirler. Bu stratejiler, özelleşmiş tutunma yapılarının, özgün büyüme faktörlerinin, yayılımcı enzimlerin ve kuvvetli biyolojik toksinlerin üretimini kapsar. Bu faktörler sıklıkla konakçıda zarara ve bazen de konakçının ölümüne yol açar. Mikroorganizmaların gelişimini engellemek için kullaılabilecek antimikrobiyal maddelerin yanısıra, vücudumuz da çoğu mikrobiyal saldırganı baskılamak ya da ortadan kaldırmak üzere karşı önlemler geliştirmiştir. Spesifik olmayan bu fiziksel, anatomik ve biyokimyasal süreçler sayesinde mikrobiyal enfeksiyon hastalıkları oldukça seyrek görülür. İnsan sağlığını yakından ilgilendiren sağlık mikrobiyolojisi dersinde, normal mikrofloramızın önemini algıladıktan sonra, patojenlerin sebep olabileceği enfeksiyon hastaslıklarını detayları ile inceleyeceğiz.

8 GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER GELİŞMİŞ ÜLKELER
Dünya’da İnsan Ölümlerinde Mikrobiyal Etkenlerin Yeri(WHO) GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER GELİŞMİŞ ÜLKELER Ölüm Etkeni Ölen Sayısı HIV/AIDS Alt Solunum Yolu İnfeksiyonları İskemik Kalp Hastalıkları Diyare Kalp-Damar Hastalıkları Çocukluk Evresi Hastalıklar Sıtma Tüberküloz(Verem) Kronik Akciğer Hastalıkları Kızamık Ölüm Etkeni Ölen Sayısı İskemik Kalp Hastalıkları Strok(İnme-Felç-Beyin Hasarı) Kronik Akciğer Hastalıkları Alt Solunum Yolu İnfeksiyonları Akciğer Kanseri Araç Kazaları Mide Kanseri Yüksek Tansiyon Tüberküloz İntihar