PREDİYALİZ HASTA TAKİBİ HEM.HACER ÇIVKIN EREN. KRONİK BÖBREK HASTASINA YAKLAŞIM KRONİK BÖBREK HASTASINA YAKLAŞIM  KBH, DÜNYA ÇAPINDA BİR HALK SAĞLIĞI.

... konulu sunumlar: "PREDİYALİZ HASTA TAKİBİ HEM.HACER ÇIVKIN EREN. KRONİK BÖBREK HASTASINA YAKLAŞIM KRONİK BÖBREK HASTASINA YAKLAŞIM  KBH, DÜNYA ÇAPINDA BİR HALK SAĞLIĞI."— Sunum transkripti:

1 PREDİYALİZ HASTA TAKİBİ HEM.HACER ÇIVKIN EREN

2 KRONİK BÖBREK HASTASINA YAKLAŞIM KRONİK BÖBREK HASTASINA YAKLAŞIM  KBH, DÜNYA ÇAPINDA BİR HALK SAĞLIĞI SORUNUDUR KBH, KALP DAMAR HASTALIKLARI İÇİN BİR RİSK FAKTÖRÜDÜR  KBH, KALP DAMAR HASTALIKLARI İÇİN BİR RİSK FAKTÖRÜDÜR  KBH, SON DÖNEM BÖBREK YETMEZLİĞİ (SDBH) İLE SONUÇLANIR

3 Böbrekte; Üç aydan daha uzun süredir devam eden yapısal ya da işlevsel bozuklukların olması ve/veya Glomerüler filtrasyon hızının en az 3 aydır 60 mL/dk/1.73 m2’dan düşük olması durumudur.

4 TÜRKİYEDE DİYALİZ HASTALARININ MALİYETİ HEMODİYALİZ HD hastasının 1 yıllık maliyeti: 21,385 $ PERİTON DİYALİZİ PD hastasının 1 yıllık maliyeti: 20,765 $ TRANSPLANTASYON Trans. hastasının 1 yıllık maliyeti: 1. yıl: 21,115 $ 1. yıl: 21,115 $ 2. yıl: 10,0281$ 2. yıl: 10,0281$

5 KBH’NA yaklaşım  TEMEL HEDEF HASTALIKTAN KORUNMA VE HASTALIĞIN ÖNLENMESİDİR  ANCAK KBH GELİŞMİŞSE; PROGRESYONUNUN YAVAŞLATILMASI VE SDBY’NE GİDİŞİN GECİKTİRİLMESİ PROGRESYONUNUN YAVAŞLATILMASI VE SDBY’NE GİDİŞİN GECİKTİRİLMESİ KOMPLİKASYONLARIN ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ KOMPLİKASYONLARIN ÖNLENMESİ VE TEDAVİSİ UYGUN RRT SEÇENEĞİNİN ZAMANINDA TESPİTİ UYGUN RRT SEÇENEĞİNİN ZAMANINDA TESPİTİ HASTANIN RRT’NE ÖNCEDEN HEM FİZİK HEM DE PSİKOLOJİK YÖNDEN HAZIRLANMASI; HASTANIN RRT’NE ÖNCEDEN HEM FİZİK HEM DE PSİKOLOJİK YÖNDEN HAZIRLANMASI; HEM HASTA HEM DE TOPLUM İÇİN ÖNEMLİDİR HEM HASTA HEM DE TOPLUM İÇİN ÖNEMLİDİR

6 Böbrek hastalığı evresine göre yaklaşım Evr e GFR (mL/dk/1.73 m 2 ) Yaklaşım  90 Tarama/Risk azaltımı 1  90 Tanı/Progresyonu yavaşlatma KVH risk azaltımı 2 60-89 Progresyonu saptama /Progresyonu yavaşlatma KVH risk azaltımı 3 30-59 Komplikasyonların saptanması/tedavisi 4 15-29 RRT’ye hazırlık 5 <15 (veya diyaliz) RRT (Üremi mevcutsa) Heki m Tüm İç Hst İç Hst- Nefrolog Nefrolog Nefrolog

7 Kronik böbrek hastalığının saptanması Kronik Böbrek Hastalığında Tarama YöntemleriKronik Böbrek Hastalığında Tarama Yöntemleri Serum üre ve kreatinin ölçümüSerum üre ve kreatinin ölçümü Glomerüler filtrasyon hızının tespitiGlomerüler filtrasyon hızının tespiti İdrarda mikroalbumin ve protein araştırılmasıİdrarda mikroalbumin ve protein araştırılması İdrar muayenesiİdrar muayenesi Görüntüleme yöntemleriGörüntüleme yöntemleri

8 ERKEN TANI;  KBH PROGRESYONUNUN ÖNLENMESİ,  RİSK FAKTÖRLERİNİN ORTADAN KALDIRILMASI,  KOMPLİKASYONLARIN ERKEN DÖNEMDE TANINMASI VE TEDAVİSİ,  İLERİYE YÖNELİK TEDAVİ PLANLARININ YAPILMASI AÇISINDAN ÖNEM TAŞIR

9 ERKEN TANI İÇİN RİSK ALTINDAKİ HASTALAR TARANMALIDIR HİPERTANSİYON KVH DİYABET VE DİĞER SİSTEMİK HASTALIKLAR (FMF, SLE) YAŞ>60 YIL AİLE HİKAYESİ TEKRARLAYAN ÜRİNER SİSTEM ENFEKSİYONLARI ÜROLOJİK HASTALIKLAR NEFROTOKSİK İLAÇLARA VE KİMYASALLARA MARUZİYET

10 KBH’NIN PROGRESYONU İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ DEĞİŞTİRİLEMEZ RF YAŞ CİNSİYET IRK GENETİK DEĞİŞTİRİLEBİLİR RF HT PROTEİNÜRİ ANEMİ DİSLİPİDEMİ SİGARA DM (HİPERGLİSEMİ) METABOLİK BOZUKLUKLAR (HİPERÜRİSEMİ VD)

11 PROTEİNÜRİ VE HİPERTANSİYON KBH’NIN PROGRESYONU VE KVH’LAR İÇİN 2 ÖNEMLİ RİSK FAKTÖRÜDÜR

12 HİPERTANSİYON DİYABETİK VE NON DİYABETİK HASTALARDA SDBY İÇİN BAĞIMSIZ VE GÜÇLÜ BİR RİSK FAKTÖRÜDÜR. HİPERTANSİYON

13 PROTEİNÜRİ PROTEİNÜRİ KBH İÇİN ÖNEMLİ BİR PROGNOSTİK FAKTÖRDÜR DİYABETİ OLAN VE OLMAYAN HASTALARDA; PROTEİNÜRİNİN DERECESİ HASTALIĞIN ŞİDDETİNİ GÖSTERİR VE KBH’NIN SDBY’NE PROGRESYONUNUN ÖNEMLİ BİR GÖSTERGESİDİR

14 PROTEİNÜRİ PROTEİNÜRİ KBH’NIN PROGRESYONU İÇİN BAĞIMSIZ BİR RİSK FAKTÖRÜDÜR GFH’NDAKİ AZALMANIN DERECESİ İLE PROTEİNÜRİNİN MİKTARI ARASINDA GÜÇLÜ BİR İLİŞKİ VARDIR

15 KAN BASINCININ DÜŞÜRÜLMESİNİN YANI SIRA HASTALARDA PROTEİNÜRİ MİKTARININ MAKSİMUM DÜZEYDE AZALTILMASI HEDEF OLMALIDIR

16 SİGARANIN KESİLMESİ SİGARA İÇEN DİYABETİKLERDE MİKROALBUMİNÜRİ RİSKİ ARTMIŞTIR TİP 1 VE TİP 2 DİYABETİKLERDE GFH SİGARA İÇENLERDE İÇMEYENLERDEN 2 KAT DAHA HIZLI AZALIR BU DİYABETİK OLMAYAN KBH İÇİN DE GEÇERLİDİR HASTALARA SİGARA BIRAKTIRILMALIDIR

17 HBA1C<%6.5

18 RENAL ANEMİNİN DÜZELTİLMESİ PATOGENEZ Eritropoetin eksikliği Eritropoez baskılanması Hemoliz Kanama Demir eksikliği İnflamasyon Folik asit eksikliği Vitamin B 12 eksikliği Diğer GFH <60 ml/dk ANEMİ NEDENİ ORTADAN KALDIR, EKSİK OLANI YERİNE KOY

19 RENAL ANEMİ REHABİLİTASYONU ENGELLER KDH İLE İLGİLİ OLUMSUZ SONUÇLARA NEDEN OLUR BÖBREK İŞLEVLERİNDE BOZULMAYI HIZLANDIRIR

20 KBY’DE GFH’NI REVERSİBLE OLARAK AZALTAN NEDENLER HİPOVOLEMİ NEFROTOKSİK İLAÇLARIN KULLANIMI RADİOKONTRAST İLAÇLARIN KULLANIMI ÜRİNER OBSTRÜKSİYONLAR KALP YETMEZLİĞİ CİDDİ HİPERTANSİYON SİSTEMİK VE/VEYA ÜRİNER SİSTEM ENFEKSİYONLARI HİPOKALEMİ, HİPERKALSEMİ

21 Prediyaliz hasta bakımı Ciddi böbrek işlev bozukluğu olan hastalarda arta kalan böbrek işlevlerinin korunması önemli bir hedeftir.Ciddi böbrek işlev bozukluğu olan hastalarda arta kalan böbrek işlevlerinin korunması önemli bir hedeftir. Altta yatan böbrek hastalığına ait olanlar ve var olan diğer risk faktörleri ortadan kaldırılmaya çalışılmalıdırAltta yatan böbrek hastalığına ait olanlar ve var olan diğer risk faktörleri ortadan kaldırılmaya çalışılmalıdır KBH’na ait metabolik komplikasyonların tedavisiKBH’na ait metabolik komplikasyonların tedavisi RRT’ne hazırlıkRRT’ne hazırlık

22 Prediyaliz hasta bakımı Metabolik komplikasyonlar, tedavi, hedefler KomplikasyonHedefTedavi Anemi Hb 11-12 g/dL, Fer; 100-500 µgr/L, Trf Sat (%20-50) Epo, demir vd. Vit-D eksikliği 25(OH)D>75nmol/L D vitamini Hipokalsemi 2.1-2.4 mmol/L Ca-karbonat, asetat, D vit., fosfor kısıtla Hiperfosfatemi 2.5–5.5 mg/dl Fosfor kısıtla, fosfor bağlayıcı Hiper PTH 7-12pmol/L Fosfor kısıtla, fosfor bağlayıcı, D vit. Met. Asidoz HCO3>22 mmol/L Protein kısıtla, Sodyumbikarbonat Hiper K K;3.5-5.5 mmol/L Potasyum kısıtla, Diüretik, Reçine Hiperürisemi UA<0.35mmol/L Protein kısıtla, purin ksıtla, allopurinol KDH LDL<2.5mmol/L Statin, aspirin

23 HASTA EĞİTİMİ TANI İLE BİRLİKTE BAŞLARTANI İLE BİRLİKTE BAŞLAR HASTALIĞIN BÜTÜN EVRELERİNDE DEVAM EDERHASTALIĞIN BÜTÜN EVRELERİNDE DEVAM EDER HASTA HASTALIĞI HAKKINDA YETERLİ BİLGİ ALIRHASTA HASTALIĞI HAKKINDA YETERLİ BİLGİ ALIR HASTANIN, AİLESİNİN VE TAKİP EDEN EKİBİN UYGUN PLANLAMAYI YAPMASI SAĞLANIRHASTANIN, AİLESİNİN VE TAKİP EDEN EKİBİN UYGUN PLANLAMAYI YAPMASI SAĞLANIR HASTALIĞI VE TEDAVİYİ KABULLENME KOLAYLAŞIRHASTALIĞI VE TEDAVİYİ KABULLENME KOLAYLAŞIR PROGRESYONU ÖNLEME STRATEJİLERİNİN UYGULANMASINA KATKIDA BULUNURPROGRESYONU ÖNLEME STRATEJİLERİNİN UYGULANMASINA KATKIDA BULUNUR RENAL REPLASMAN TEDAVİSİNİN UYGUN ZAMANDA VE DAHA AZ MORBİDİTE İLE UYGULANMASINA KATKIDA BULUNURRENAL REPLASMAN TEDAVİSİNİN UYGUN ZAMANDA VE DAHA AZ MORBİDİTE İLE UYGULANMASINA KATKIDA BULUNUR

24 PREDİYALİZ HASTA NEFROLOG EĞİTİM VE TAKİP HEMŞİRESİ DİYETİSYEN SOSYAL HİZMET UZMANI DİYALİZ HEMŞİRESİ YÖNETİCİ PREDİYALİZ HASTAYA MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIM

25 HASTA EĞİTİMİ VE HEMŞİRE HASTANIN KENDİSİNİN VE AİLESİNİNHASTANIN KENDİSİNİN VE AİLESİNİN KRONİK HASTALIKLA BİRLİKTE YAŞAMAYI ÖĞRENMESİ VEKRONİK HASTALIKLA BİRLİKTE YAŞAMAYI ÖĞRENMESİ VE HASTANIN KENDİ BAKIMINDA AKTİF ROL ALMASININ SAĞLANMASI İÇİN UYGUN YAKLAŞIMIN GELİŞTİRİLMESİNDE HEMŞİRE DESTEĞİ ÖNEMLİDİRHASTANIN KENDİ BAKIMINDA AKTİF ROL ALMASININ SAĞLANMASI İÇİN UYGUN YAKLAŞIMIN GELİŞTİRİLMESİNDE HEMŞİRE DESTEĞİ ÖNEMLİDİR

26 KBH PROGRESYONU YAVAŞLATILMIŞ OLSA BİLE KAÇINILMAZ SON SDBY GELİŞTİĞİNDE; HASTA HASTALIĞINI KABULLENMİŞ, UYGUN RENAL REPLASMAN TEDAVİSİ SEÇİLMİŞ VE DAHA EVRE 4’ İKEN RRT İÇİN GEREKLİ HAZIRLIKLAR YAPILMIŞ OLMALIDIR BUNLARIN SAĞLANMASINDA NEFROLOJİ EĞİTİM VE KBH TAKİP HEMŞİRESİNİN ROLÜ KAÇINILMAZDIR

27 Prediyaliz hasta bakımı Nefroloji Kliniğine gönderilen hasta Nefrolog Tanı, Etyoloji Evrelendirme Risk faktörlerinin tespiti Komplikasyonların tespiti Hastanın bilgilendirilmesi Tedavi Progresyonun yavaşlatılması Komplikasyonların tedavisi İleriye dönük hazırlık……. Kayıt altına alma Eğitim ve takip hemşiresine yönlendirme

28 Prediyaliz hasta bakımı Hasta Tanı almış, evrelenmiş, tedavisi düzenlenmiş Hemşire İlk vizitte;  Hasta eğitim ve takip dosyasına kayıt  Hastaya ve ailesine hastalıkla ilgili görsel malzemelerle desteklenmiş eğitim  Nefrolog tarafından düzenlenmiş tedavinin uygulanması hakkında eğitim  Hastalığın sonuçları ile ilgili eğitim  Hastalığı kabullenme ve geleceği planlamada destek olma  Progresyonun yavaşlatılmasının ve tedaviye uyumun önemi hakkında bilgilendirme  Diyetisyen, psikolog vb. elemanlarla bağlantı kurma ve hastayı yönlendirme  Hastanın kontrollere düzenli gelmesinin sağlanması

29 Hemşire Evre 4 hastalara ve ailelerine;  RRT seçenekleri hakkında bilgi verme  Tx;  PD;  HD;  Tedaviye uyumu araştırma ve hekimi bilgilendirme

30 Hemşire  Hastanın seçtiği RRT’si hakkında hekimi bilgilendirme ve  RRT için hazırlık yapılmasını destekleme  HD ve PD merkezi ile işbirliği

31 GFR<30ml/dk (Evre 4 KBH) RRT için değerlendir Danışmanlık Eğitim PD HD Cerrahi değerlendirme PD için değerlendirme AVF için Damarların değerlendirilmesi Damarların korunması GFR;20-30ml/dk AVF Oluştur (6-12 Hf.’da Hd planlanıyorsa

32 PREDİYALİZ HASTA BAKIMININ FAYDALARI Kardiyorenal korunma ve Progresyonun yavaşlatılması Fiziksel ve psikolojik iyilik halinin sağlanması Yeterli eğitim ve bilgilendirme Zamanında KDY oluşturulması, PD kateteri yerleştirilmesi Üremik komplikasyonlardan korunma Anemi, hiperfosfatemi, HT…. Erken dönemde TX listesine giriş Diyalizde daha uzun süre hayatta kalma Sağlık için kullanılan kaynakların daha verimli kullanımı

33 Sonuç olarak; KBH, bir halk sağlığı sorunudur,KBH, bir halk sağlığı sorunudur, KBH’na yol açan kronik hastalıklarının sıklığı artmaktadır,KBH’na yol açan kronik hastalıklarının sıklığı artmaktadır, KBH’da temel hedef, hastalığın ortaya çıkışına engel olmaktırKBH’da temel hedef, hastalığın ortaya çıkışına engel olmaktır

34 Ancak bu mümkün olamazsa, ilerlemenin durdurulması, yavaşlatılması, SDBY’ne gidişin geciktirilmesi hedeflenmelidirAncak bu mümkün olamazsa, ilerlemenin durdurulması, yavaşlatılması, SDBY’ne gidişin geciktirilmesi hedeflenmelidir Risk faktörlerinin ortadan kaldırılmasıRisk faktörlerinin ortadan kaldırılması KBH’na ait metabolik komplikasyonların tedavisiKBH’na ait metabolik komplikasyonların tedavisi Sonuç olarak;

35 Hastalar nefroloğa zamanında gönderilmelidirHastalar nefroloğa zamanında gönderilmelidir KBH, mutlaka multidisipliner bir yaklaşımla ve uygun takip programlarıyla izlenmeli ve tedavi edilmelidir.KBH, mutlaka multidisipliner bir yaklaşımla ve uygun takip programlarıyla izlenmeli ve tedavi edilmelidir.

36 Sonuç olarak; Hastalar nefroloğa zamanında gönderilmelidirHastalar nefroloğa zamanında gönderilmelidir KBH, mutlaka multidisipliner bir yaklaşımla ve uygun takip programlarıyla izlenmeli ve tedavi edilmelidir.KBH, mutlaka multidisipliner bir yaklaşımla ve uygun takip programlarıyla izlenmeli ve tedavi edilmelidir.

37 Sonuç olarak; KBH’da böbrek işlevlerinin restorasyonu, metabolik komplikasyonların düzeltilmesi, KDH riskinin azaltılması için en iyi yöntem böbrek naklidir.KBH’da böbrek işlevlerinin restorasyonu, metabolik komplikasyonların düzeltilmesi, KDH riskinin azaltılması için en iyi yöntem böbrek naklidir. Prediyaliz hasta preemptif nakil için hazırlanmalı ve RRT endikasyonu oluşunca preemptif nakil yapılmalıdır.Prediyaliz hasta preemptif nakil için hazırlanmalı ve RRT endikasyonu oluşunca preemptif nakil yapılmalıdır.

38 Sonuç olarak; Verici temin edilememişse uygun RRT seçeneğine göre hasta hazırlanmalıdır.Verici temin edilememişse uygun RRT seçeneğine göre hasta hazırlanmalıdır. HD seçilmişse önceden KDY oluşturulmalıdır.HD seçilmişse önceden KDY oluşturulmalıdır.

39 Sonuç olarak; Prediyaliz hasta için uygun ve yeterli hasta eğitimi sağlanmalıdır.Prediyaliz hasta için uygun ve yeterli hasta eğitimi sağlanmalıdır. Bütün bunlar multidisipliner çalışmayı gerektiren prediyaliz kliniklerinin varlığına bağlıdır.Bütün bunlar multidisipliner çalışmayı gerektiren prediyaliz kliniklerinin varlığına bağlıdır. Prediyaliz hasta takibinde; bu iş için özelleşmiş ve koordinasyonu sağlayan bir hemşire ve takım çalışması gerekirPrediyaliz hasta takibinde; bu iş için özelleşmiş ve koordinasyonu sağlayan bir hemşire ve takım çalışması gerekir

40 TEŞEKKÜRLER