ORGANIZOVANI KRIMINAL ÖRGANİZE SUÇ Prof. dr. sc. Hana Korać Mr. sci. Mezen Dervišević.

... konulu sunumlar: "ORGANIZOVANI KRIMINAL ÖRGANİZE SUÇ Prof. dr. sc. Hana Korać Mr. sci. Mezen Dervišević."— Sunum transkripti:

1 ORGANIZOVANI KRIMINAL ÖRGANİZE SUÇ Prof. dr. sc. Hana Korać Mr. sci. Mezen Dervišević

2 Pojam i definicija Kavram ve Tanım U svijetu nepostoji opće poznada definicija za organizovani kriminal. Dünyada Organize Suçlarla tanınan genel tanımı yoktur Organizovani kriminal predstavlja vršenje krivičnih djela od strane organizovane kriminalne grupe ili njenih pripadnika. Organize suç grubu veya üyeleri tarafından işleyen suçların organize suç oluşturmaktadır.

3 Pojam i definicija Kavram ve Tanım Pod tom grupom podrazumijeva se grupa od tri ili više lica, koja postoji odre đ eno vrijeme i djeluje sporazumno u cilju vršenja jednog ili više krivičnih djela za koje je propisana kazna zatvora od četiri godine ili teža kazna, radi stjecanja, posredno ili neposredno, finansijske ili druge koristi. Organize grup, üç veya daha fazla kişiden oluşan bir grup, karşılık gelir altında dört yıl veya daha fazla hapis cezasını olan suç yapılır ve bir zaman hareket eder, sipariş, doğrudan veya dolaylı olarak, mali veya diğer avantajlar elde eder.

4 Pojam i definicija Kavram ve Tanım Odredbe Konvencije Ujedinjenih Nacija protiv organizovanog kriminala krivično djelo po prirodi je transnacionalno ako je: Organize suça karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi'nin hükümleri suç uluslaarası doğası eğer:  učinjeno u više država, Birçok ülkede yapılan,  počinjeno u jednoj državi, ali je veći dio priprema, planiranja, rukovo đ enja ili kontrole obavljeno u nekoj drugoj državi, bir Devlette işlenen ancak hazırlık, planlama, yön veya kontrol önemli bir kısmı başka bir devlete gerçekleşir,

5 počinjeno u jednoj državi, ali je u njega uključena grupa za organizovani kriminal koja se bavi kriminalnim aktivnostima u više država i jednoj državi, ali su bitne posljedice nastupile u nekoj drugoj državi, bir Devlet işlenen, ancak birden fazla ülkede ve bir ülkede suç faaliyetlerinde bulunan bir organize suç grubu içerir, ancak sahip önemli sonuçları, başka bir ülkede meydana geldi počinjeno u jednoj državi, ali su bitne posljedice nastupile u nekoj drugoj državi, bir Devlette işlenen fakat sahip önemli etkileri, başka bir ülkede meydana geldi

6  potrebno je me đ unarodno priznanje da se radi o kriminalu (zločinu), Bir suç (suç) olduğunu uluslararası tanınması olmalı,  na nacionalnom planu, neko antisocijalno ponašanje može se smatrati kriminalom samo ako je kao takvo predvi đ eno krivičnim zakonom (princip nulum crimen poena sine lege), Ulusal düzeyde, bazı antisosyal davranışlar hukuku tarafından ceza verilir, ancak o davranışı suç olarak varsa kabul edilebilir (nullum Crimen sinüs Doktorlar puan Prensibi),  na me đ unarodnom planu potrebno je da se djelo smatra krivičnim u najmanje dvije države, do te situacije dolazi ako su obje države prihvatile norme odre đ ene me đ unarodne konvencije. uluslararası düzeyde en az iki devlette bir suç olarak kabul gerekir, her iki ülke bazı uluslararası sözleşmelerin normları kabul edilirse bu durum oluşur.

7 Organizovane grupe kriminalaca obično se svrrstavaju u tri kategorije: Organize suç grubu genellikle üç kategoriye ayrılır: tradicionalne geleneksel profesionalne profesyonel prilagodljive uyarlanabilen

8 Tradicionalne Geleneksel Tradicionalni tip kriminalnog udruženja ima dugu historiju, a u početku je okupljao članove koji su se suprotstavljali organima vlasti u korist obespravljenih socijalnih slojeva ili užih grupa. Osim ove historijske dimenzije, takvo kriminalno udruženje obilježava hijerarhijska struktura, subordinacija, plansko kriminalno djelovanje, konspirativnost, tzv. zakon šutnje, posebni etički kodeks ponašanja, poseban niz sankcija, izražena solidarnost članstva, održavanje kontinuiteta kriminalnog djelovanja bez obzira na otkrivanje pojedinih članova. Geleneksel türde gerçekleşen suç kavramının tarihi eskiye dayanır, başlangıçta ise sosyal sınıf ve daha dar grupların gelişmesine adım olarak görülen devlet organlarına karşı toplanan üye topluluklarının direnişi söz konusudur. Bu tarihsel süreç haricinde, yukarıda bahsedilen suç bölünmeleri hiyerarşik yapıyı, planlı suç eylemlerini, susma kanununu, özel ahlak eylemleri, ayrı yaptırım düzenini, ayrılan üye dayanışması, ve bireysel üyeleri açığa çıkarmayı göze alan suç eylemlerinin sürekliliği ve devamını işaret eder.

9 Profesionalne Profesyonel Profesionalni tip kriminalnog udruženja se specijalizovao za bavljenje jednom ili više posebnih kriminalnih djelatnosti, bez posebnog vremenskog i taktičkog kontinuiteta, etičkog kriminalnog kodeksa i drugo. Takva kriminalna aktivnost može biti usmjerena na organizovanje krijumčarenja i trgovine narkoticima (kolumbijska narko-mafija), razne oblike krijumčarenja, ilegalno prebacivanje ljudi preko državnih granica, falsifikovanje (novca, dokumenata, i sl.) itd. Profesyonel anlamda gerçekleşen suç eylemleri tek ya da daha fazla suç eylemlerinden, belirli bir zaman diliminden, taktik uygulaması, ahlak suç kurallarından ve diğer maddelerden bağımsız meydana gelir. Bu tür suç örgütleri organize suç ve uyuşturucu ticareti ile ( Kolombiya Narkotik Mafyası ), değişik tür suç eylemleri ile, yasadışı insan kaçakçılığı ve sahtecilik ile ( para, belge, vb ) uğraşır.

10 Prilagodljive Uyarlanabilen Prilagodljiv tip kriminalnog udruženja ima veoma fleksibilnu organizacijsku strukturu koja se prilago đ ava uvjetima koji u datom vremenu i prostoru garantuju najveću dobit. U takvim udruženjima nisu bitno izražena hijerarhijska obilježja. Ovakva udruženja su u poslednje vrijeme u velikoj ekspanziji, i njihova djelatnost se širi van državnih granica. Razlozi njihovog nastajanja se izme đ u ostalog nalaze i u globalnim socio-ekonomskim promenama u društvu. Kriminalna aktivnost ovih udruženja može obuhvatiti sve oblike kriminalnog djelovanja, i u kratkom roku ih promijeniti, npr. kra đ e skupocjenih automobila, izvršenje posebnih oblika prevara, zelenaštvo, utjerivanje dugova, pružanje *zaštite*, kocka, prostitucija, itd. Uyarlanabilen suç eylemleri meydana geldikleri alanlarda en fazla karı elde etmeleri sonucu en uyumlu yapıya sahiptirler. Bu tür gruplarda hiyerarşik yapı ön planda değildir. Son zamanlarda bu tür gruplar oldukça genişlemekte ve ilgili devlet sınırlarının dışına da çıkmaktadır. Bu tür grupların yukarıda bahsedilen maddelerin haricinde gelişmesinin en önemli nedeni ise toplumlarda meydana gelen küresel sosyo-ekonomik değişimlerdir. Bu tür grupların suç eylemleri her tip suçu içerisinde barındırmakta ve kısa zaman dilimlerinde değişim göstermektedir, örneğin araba kaçakçılığı, değişim gösteren dolandırıcılık eylemleri, tefecilik, «güven» verilmesi, kumar, fuhuş, vb.

11 Karaktekteristike organizovanog kriminala Organize suç özellikleri Hijerarhija Hiyerarşi Monopol Tekel Disciplina Disiplin Podjela posla, planski i profesionalno Planlı ve profesyonel iş bölünme

12 Uvjeta koji pospješuju pojavu organiziranog kriminaliteta Organize suç ortaya çıkmasını geliştiren şartları proces globalizacije küreselleşme süreci problemi u transformaciji političkog i ekonomskog sistema siyasi ve ekonomik sisteminde dönüşüm problemler liberalizacija ekonomskog tržišta na globalnom planu, küresel ekonomik piyasaların liberalleşmesi, ekonomske reforme, ekonomik reform, izuzetna pokretljivost i transfer novca i kapitala Para ve sermaye transferi ve olağanüstü hareketlilik

13 Uvjeta koji pospješuju pojavu organiziranog kriminaliteta Organize suç ortaya çıkmasını geliştiren şartları ne postojanje granica sınırların olmaması trajnost i kontinuitet djelovanja (dobra organizovanost) sürdürülebilirlik ve eylem sürekliliği (iyi bir organizasyon) neophodna uključenost u niz legalnih i ilegalnih aktivnosti yasal ve yasadışı faaliyetlerin seri olarak vazgeçilmez katılımı povezanost sa licima u državnim strukturama svih nivoa her düzeyde devlet yapılarına memurları ile bağlantı

14 Uvjeta koji pospješuju pojavu organiziranog kriminaliteta Organize suç ortaya çıkmasını geliştiren şartları uvezanost s medijima Medya ile bağlantısı prilago đ avanje se novonastalim situacijama Yeni durumlara uyum sağlamak obaveznost u potčinjavanju i „zavjet šutnje“ "sessizlik yemini" ve zorunluluğu tabi tutulması korištenje nekih od oblika discipline, kontrole bazı disiplin, kontrol formu kullanımı pripreme, organiziranost, koordiniranost Hazırlık, organizasyon, koordinasyon kooperativnost više sudionika Daha fazla katılımcı İş Birliği

15 Uvjeta koji pospješuju pojavu organiziranog kriminaliteta Organize suç ortaya çıkmasını geliştiren şartları obavezna mobilnost zorunlu hareketlilik prikrivanje kriminalnih aktivnosti kroz legalne djelatnosti i korporacije meşru iş ve şirketler aracılığıyla suç faaliyetleri gizlenmesi utjecaj na medije (veoma ozbiljno) medya üzerindeki etkisi (çok ciddi) skoro neograničena finansijska sredstva neredeyse sınırsız mali kaynakları

16 Organizovani kriminal predstavlja prijetnju po državu, naročito na četiri osnovne dimenzije: Organize suç ülkeye bir tehdit olduğunu, özellikle dört temel boyutları üzerinde: ekonomsku, ekonomik političku, siyasi unutrašnju, içsel dimenziju bezbjednosti. güvenlik boyutu.

17 Organizovanje kriminalnih udruženja Suç derneklerin organizasyonu Kriminalne organizacije se organizuju na različite načine: Suç örgütleri farklı şekillerde düzenlenmiştir: a)Kriminalne organizacije sa standardnom hijerarhijom Standart hiyerarşi ile suç örgütleri b)Kriminalna organizacija sa regionalnom hijerarhijom Bölgesel hiyerarşi ile Suç organizasyon c)Kriminalne organizacije sa jezgrovitom hijerarhijom koje je okruženo labavom mrežom Gevşek bir ağ tarafından çevrili merkezi bir hiyerarşi ile suç örgütleri d)Kriminalne organizacije sa mrežnom hijerarhijom Ağ hiyerarşisi ile suç örgütleri e)Kriminalna organizacija tradicionalnog tipa Geleneksel Çeşidi Suç organizasyonu

18 Elementi – načela organizovanog kriminala Organize suç İlkesi - Ögeler Udruživanje više osoba Birden fazla kişibirleşmesi Planiranje u radu Çalışmalarda planlama Kontinuiranost u ostvarivanju dobiti po poduzetničkim načelima girişimci ilkelere göre kar elde süreklilik Primjena nasilja i drugih oblika zastrašivanja şiddet uygulaması ve tehditin diğer formları

19 Elementi – načela organizovanog kriminala Organize suç İlkesi - Ögeler Negativan utjecaj na društvo i druge društvene institucije putem korupcije, raznih lobija i sl. Yolsuzluk, çeşitli lobiler ve benzeri yoluyla topluma ve diğer sosyal kurumlar üzerindeki olumsuz etkisi. Specifična unutrašnja organizacija koja se temelji na hijerarhijskoj piramidalnoj strukturi Hiyerarşik piramit yapısı dayalı belirli iç organizasyon Visoka profesionalnost i organizovanost Yüksek profesyonellik ve organizasyon Skoro neograničena finansijska sredstva Neredeyse sınırsız mali kaynakları

20 Elementi – načela organizovanog kriminala Organize suç İlkesi - Ögeler Postojanje internih zakona koji se primjenjuju strožije nego zakoni legitimne vlasti İç hukuk varlığı meşru otorite yasalarından daha sıkı uygulanması Glavni cilj je kontrola organizacije i postizanje što veće dobiti Temel amacı organizasyon kontrol etmek ve daha yüksek kar elde etmek Pranjem prljavog novca se ilegalna dobit prelijeva u legalne poslove Para aklama olduğunu yasadışı karlar yasal sektöründe taşmaları

21 Mafija kao tradicionalni oblik kriminalnog organizovanja Suç örgütü geleneksel biçimi olarak mafia Mafija (ital. maffia je naziv za kriminalnu organizaciju koja je nastala na Siciliji još u srednjem vijeku), porijeklo riječi mafija – arapska riječ na fia, može se tumačiti kao utočište. Mafya (ital Maffia Ortaçağ'da Sicilya'da oluşturulan bir suç örgütünün adıdır.), Kelimenin mafya kökeni - FIA Arapça kelime, bir sığınak olarak yorumlanabilir.

22 HVALA NA PAŽNJI İLGİLERİNİZ İÇİN TEŞEKÜRLER