Takım Çalışmasına Dayalı Öğrenmenin Kolaylaştırılması için 12 İpucu Yrd. Doç. Dr. Zeliha Cansever Mevlana Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi ve Bilişimi.

... konulu sunumlar: "Takım Çalışmasına Dayalı Öğrenmenin Kolaylaştırılması için 12 İpucu Yrd. Doç. Dr. Zeliha Cansever Mevlana Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi ve Bilişimi."— Sunum transkripti:

1 Takım Çalışmasına Dayalı Öğrenmenin Kolaylaştırılması için 12 İpucu Yrd. Doç. Dr. Zeliha Cansever Mevlana Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi ve Bilişimi Anabilim Dalı, Konya

2 Özet «Takım Çalışmasına Dayalı Öğrenme» birçok disiplinin müfredatında kabul gören ve uygulanan pedagojik bir yaklaşım olup gittikçe de yaygınlaşmaktadır. Öğrenci için arzu edilen daha fazla özerklik ve sınıfta az sunum yapılması ile oluşturulan öğrenme stili birçok eğitim ortamında kısmı ve tam olarak adaptasyonla sonuçlandı. Amaç: İyi bir şekilde kolaylaştırarak interaktif bir TDÖ ile bir öğrenme aracı sağlamak. Metod:TDÖ ile ilgili literatürleri araştırmak ve TDÖ ortamlarını analiz ederek, TDÖ ile ilgili teorileri incelemek ve kendi deneyimlerimizle sizlere TDÖ yü kolaylaştıran ipuçlarını irdelemektir.

3 TDÖ ortamını daha çok teşvik eden ve kolaylaştıran 12 ipucu ortaya çıkardık. Bu ipuçlarının TDÖ de maksimum katılımı sağlayacağını ve güvenli optimal bir öğrenme ortamı oluşturacağını düşünmekteler.

4 Giriş Professor Larry Michaelsen Oklahoma Üniversitesinde1970’lerin sonlarına doğru TDÖ ‘nin izleri görülmüş. Daha sonra oldukça efektif biçimde eğitim stratejisi olarak birçok eğitim ortamında kullanılmış. (Koles et al. 2010; Parmelee &Michaelsen 2010a; Kamei et al. 2012; Fatmi et al. 2013). Michaelsen yüksek lisans eğitiminde kullanırken, Amerika Birleşik Devletlerinde ise daha çok farklı eğitim ortamlarında (Team-Based Learning Collaborative 2013) ve tıp fakültelerinde (Thompson et al. 2007a,b) majör öğretme platformu olarak kullanılmış.

5 Singapur’da Duke-NUS Graduate Medical School’da bu öğretme yöntemi 2007’den itibaren preklinikte öğrencilerimiz için primer olarak kullanmaktayız (Kamei et al. 2012). Birçok kaynak tarafından çok iyi belgelenmiş olan çok saıda yararı bulunmaktadır. (Hunt et al.2003; Zgheib et al. 2010; Sisk 2011; Fatmi et al. 2013; Hazel et al. 2013). Yapıya tam aşina olmayanlar için kısaca takımlarda 5-7 öğrenci yerleştirilmektedir.

6 Bu ekipler uzun bir süre birlikte çalışır. 3 Fazdan oluşur: Faz 1:Hazırlık: Öğrenciler gelmeden önce onlara çalışma materyalleri verilir. Faz 2:Bireysel hazır bulunuşluk sınavı ve takım hazır bulunuşluk sınavı. Faz 3:Uygulama fazı: Vaka ya da problem üzerinde öğrenilen anlamlı konular.

7

8 Pratik noktalar  Effektif öğrenme açısından TDÖ nin kritik önemi  TDÖ öğrenilebilir bir beceridir ancak pratik gerektirir  Etkili eğiticinin en gerçekçi rölü öğrenmeyi kolaylaştımaktır  Öğretmen-öğrenci arasındaki ilişkide rol değişimi

9 Görünüşte basit bir işlem olmakla birlikte, takım içerisinde ilgi çekici ve etkili tartışmayı oluşturmak etkili kolaylaştırmanın kalbidir. Oysa, etkili tartışmaları kolaylaştırmak TDÖ’nin en zor yönlerinden biri olabilir. İlk olarak TDÖ’nin nasıl kolaylaştırılacağını tanımlamak önem taşımakta. Diğer küçük grup çalışmalarından farkı vardır. Temel kolaylaştırma becerileri bütün öğrenme ortamlarında gerekliyken, büyük grup sunumlarında küçük grup veya PDÖ ortamlarına göre TDÖ’de birtakım zorluklar da ilave edilmektedir; takımı yüreklendirmek, bütün öğrenenleri öğrenmeye dahil etmek ve cesaretlendirmek, öğrenenleri anlamaya zorlamak ve öğretici yanıtları açıklamadan önce varsayımlarda bulundurmak gibi.

10 Team readiness assurance test (TRAT):Takım hazır bulunuşluk testi Bu test yanlış anlamaları, anlaşılmayan noktaları ortaya koymalı, takım içindeki tartışmalarla doğru cevap bulunmaya çalışılmalıdır. Bu da belirsizlikleri bulmaya, soru sormaya ve tartışmayı sağlayarak öğrenmeyi maksimum düzeye getirmeyi sağlar. Sonraki aşama ise öğrenme deneyimi sağlar, ve eleştirel gözle bakabilmeyi kolaylaştırır.

11  Problem çözülmeye çalışılırken öğrenciler için eğitici dinamik bir eğitim ortamı oluşturmuş olur, öğrencilerin öğrenmede zorlandıkları noktaları tespit etmiş olur, onların hangi bakış açısıyla eleştirdiklerini de gözlemleme fırsatı yakalamış olur.  Derinlemesine öğrenme fırsatı yakalanır.  Burada kritik nokta eğitici için beklenmedik sorularla karşılaşmak ve onları yönetmekte zorluk çekmek olabilir.

12 Farklı takımlar bulunduğundan dolayı tek eğiticinin bu takımlar arasında koordinasyonu sağlaması zor olabilir. Fakat eğiticiler bu tür eğitim ortamlarına genellikle alışkındırlar. Fakat zorlukların bir nedeni de hazır bulunuşluk sınavı ve TDÖ’de cesaretlendirme uygulamasını birleştirebilmenin güçlüğüdür.Var olan bilgiyle yeni bilgiyi bütünleştirmek ve öğrenmenin transfer edilebilmesi, eleştiriyle düşüncelerin yer değiştirebilmesidir. Takım üyeleri birbirlerinden öğrenirler. Uygun kolaylaştırma etkin bir şekilde yapıldığı takdirde, tartışmalardan takımın bağımsız öğrenmesi sonucu dönüştürücü öğrenme süreci gelişir.

13 Bu tarz Kolaylaştırılmış öğrenme «Zenginleştirilmiş Sorgulama Tekniği « olarak adlandırılır ve etkili bir öğrenme metodolojisidir. Kolaylaştırıcı olarak rol oynamak bilimden daha ziyade bir sanattır. Fakat biz bu becerinin öğrenilebilir olduğuna inanıyoruz. TDÖ’de efektif öğrenme ortamı oluşturmak için kullanışlı ve yararlı 12 ipucu sunmak istiyoruz. Biz bunları 2 kategoriye ayırdık. 1.Doğru ortamı oluşturmak ve 2.Öğreneneleri aktif olacakları şekilde teşvik etmek.

14 Creating the right environment Eğitici için majör rol, güvenli ve yüreklendirici bir ortam yaratmak ve zamanı ve akışı iyi yönetebilmektir. İlk 6 ipucu TDÖ’de sürece odaklanmak, eğiticinin rolü, kolaylaştırıcının doğru eğitim ortamını oluşturmak için göstereceği aktivitelerdir.

15 İpucu 1:Use the 4S’s to craft engaging questions İlgi çekici sorular hazırlamaktır. 4 S kuralı TDÖ ‘nün yapısındaki her yönün kullanımı için bütün öğrencilerin katıldığından emin olmaktır. İyi hazırlanmış soru ve tartışmalarla öğrencilerin öğrenmeye hazır olmasını sağlamaktır. 1.S:problemin belirlenmesi 2.S:Benzer problem 3.S:Spesifik seçim 4.S: Sımultane rapor

16 İpucu 2: Zamanı yönetmek Önemli bir zorluk ta eğitici için konudan sapılmasını önlemek, konunun merkezinden ayrılmamaktır. Konudan ayrılmak zamanı tüketebilir. Bunun yanı sıra da tartışma için yeterince zaman ayrıldığından da emin olunmalıdır. İdeal olarak, verilen sürenin en az yarısı tartışma aşaması için ayrılmış olmalıdır. 50 dakika sınıf için ayrılmalı, kabaca 25 dakika da bireysel ve takım hazır bulunuşluk sınavı için ayrılmalıdır.25 dakika da tartışma için. Uygulama aşamalarını aynı kurallar izlemelidir. Tartışma için 25 dakika ve hatta daha fazla zaman ayrılmalıdır. Eğitici azalan zaman için hep tetikte olmalı ve gerçekleştirilmesi gereken efektif tartışma ortamını sağlamaya gayret sarf etmelidir.

17 Öğrencilere kestirme cevap vermek ya da sözlerini kesmek didaktik eğitici özelliğidir. Uzun cevap vermek te sınıf dersine dönüştürebilir. Zamanın farkında olmak, her bir aşamadaki sorular için gerçekçi olmak gerekir. Çok fazla soru ve yetersiz zaman öğrenciyi hayal kırıklığına uğratabilir.

18 İpucu 3: Strategize the process of facilitation with faculty before class Farklı bir departmandan, ya da uzmanlık alanınız farklı olan bir kolaylaştırıcı iseniz ve fazdan önce Sizin sorular için stratejnizi belirlemeniz önem taşımaktadır. Aslında uygulamada bütün sorular için derin bir bilgi gerekmeyebilir. Bazı sorular için çok ta uzun tartışmalar gerekmeyebilir. Zaman kısa olup öğrenciler de çok kolay öğrenebilir bazı noktaları. Öğrenciler sorular üzerinde çalışırken hazır bulunuşluk sınavında, her bir soru için kolaylaştırma stratejisi uygulamak zamanı etkinleştirmede iyi bir uygulama olabilir.

19 Verilen yanıtlara göre öğrencilerin seçtiği kolaylaştırma stratejisi düşünmek idealdir. Örneğin; bütün takımlar belli sorulara doğru cevap vermiş olsunlar, bu durumda farklı bir strateji uygulayıp derinlemesine öğrenmeyi sağlamak için, başka noktaların da var olabileceğini söyleyip tartışmayı ilerletebilirsiniz. Ya da diyelim ki takımların hepsi aynı cevabı verdiler ve kritik öğrenme noktaları bulunsun, eğitici de doğru nedenle doğru cevap verdiklerinden emin olmak istiyor, böyle bir soru tartışmayı kolaylaştıran yararlı bir soru da olabilir. Aynı soru için farklı yanıtlar verildiğinde de neden öyle yanıt verdiklerini sorup tartıştırmak ta yararlı olabilir.

20 İpucu 4: Remember facilitation is NOT delivery of content Eğiticiler olarak biz,öğrencilerimizin alması gerekli bilgiyi aldıklarından emin olmak istiyoruz. TDÖ’de içeriği dağıtmadan öğrenmeyi kolaylaştırmak çok zor olabilir. Carl Rogers bir yayında öğrenmek için özgürlüğü tartıştı, sınıf ortamında tehdidi minimuma indirmenin ve öğrenmede teşvik edici olmanın olumlu bir eğitim ortamı oluşturduğunu belirtti. Eğitim ortamında eğiticinin mümkün olduğu kadar kendi alan uzmanı gibi davranmamasının kişilerin öğrenmesini kolaylaştırdığını savundu. Bu TDÖ’nin merkezidir. Kolaylaştırıcının rolü belki de tek en önemli roldür.

21 İpucu 5: Avoid giving away answers during facilitation phase Kolaylaştırma fazında tartışmanın geliştirilmesinde ve öğrencinin bilgi elde etmesinde eğiticinin, nötr olması ve yargılayıcı olmaması kritik öneme sahiptir. Tartışmalar sırasında uygun olmayan tepkiler durumunda hemen tartışmaya ara verilmelidir. Belli argümanların öğretilmesinde, sınıf ortamında TDÖ’de kolaylaştırmak için, öğrencileri cesaretlendirmek, öğrendiklerini ya da, birbirlerinin öğrenmelerini sağladığını fark ettiğinizde onlara bazı sorular sormak, anlamalarını sağlamak tartışmanın devamını sağlamak için herşeyden daha önemlidir.

22 Verilen yanıtlar gerçeklere dayanmayan ya da yanlış olduğunda ya da olağanüstü mükemmel bir cevap olduğu zaman öğretim üyesinin kendi görüşlerini gizlemesi,bir tepki vermemesi çok zordur. Bunu önlemenin bir yolu, farklı alan uzmanını kolaylaştırıcı yapmak olabilir. Elbette ki, öncesinde kolaylaştırıcının alan uzmanından bir rehberlik alması yararlı olabilir.

23 İpucu 6: Provide time for closure Eğitici sezonun kapanışında zaman vermeyi hatırlaması en önemli unsurlardan biridir. Her soru sonunda o konuyu bitirmek için zamanı yönetmek durumunda kalmak zordur. Mükemmel bir yanıtı yakalamak, bir konuya açıklık getirmek ya da bir mevzuyu vurgulamak yoğun bir zaman gerektirmeyebilir. Hala resmi bir kapanış gerçekleştirmek kavramsal olarak güç olabilir. Öğrenci olarak alan uzmanından veya kolaylaştırıcıdan temel bilgiyi duymak tercih edilebilir. TDÖ süreci oldukça önemli noktaları ‘‘take-home’’ information sağlayabilir, öğrenci değerli bilgiler elde ettiğini hissedebilir.

24 Kategori 2: Öğrencilerin aktif katılımını teşvik TDÖ nin kalitesi kolaylaştırıcının öğrenciyi aktif tutma becerisine bağlıdır,fakat birçok durumda bu zordur. Sınıfa cesaret vermede birkaç öneri bulunmaktadır; 1.İlk olarak, amaç ve hedefiniz, soru sorma süreci açık ve net olmalı, 2.İkinci olarak, öğrencilerin yanlış cevap verebileceği, alay ya da suçlama korkusu taşımayacakları güvenli bir ortam oluşturun, 3.Takımı oluştururken ratgele oluşturun. Bu öğrencilerde belli bir kritere göre seçilmiş olma duygusunu hissettirmeyecektir.

25 7.-12. ipuçları konuşmaya teşvik etmek için belli stratejiler sunmaktadır.

26 İpucu 7:Wait for students to respond to questions TDÖ’de aşamalarda, öğrenciye gerek hazır bulunuşluk gerekse tartışmalar sırasında soru sormak onları gergin hale getirebilir. Yanıtlarını ifade ederlerken ek süreye gereksinim hissedebilirler. Ayrıca ekiptekilerinin duygu ve düşüncelerini anlamaları için de ek zaman gerekebilir. Kolaylaştırıcı bunu hissettiği an onlara gereken zamanı vermelidir.

27 Bazen de kısa bir sessizliğe de ihtiyaç olabilir. Bu da soru üzerinde düşünmeyi sağlayabilir. Bazen de takım arkadaşlarına niçin öyle düşündüğünü açıklaması için zaman gerekebilir ya da onların niçin öyle düşündüklerini anlatmaları gerekebilir. Bazen zaman tanımak sürenin kısıtlı olduğu zamanlarda zor olabilir. Hatta geride cevaplanması gereken konular da kalabilir.

28 Fakat öğerenenler kendilerini güvende hissettikleri anda, tolerans tanındığını anladıklarında daha da aktif olmak isteyebilirler. Her bir öğrenciye yeterli durmak zamanı «durma süresi» ‘‘dwell- time’’verilmesi yardımcı olabilir.durma süresi

29 İpucu 8: Ask neutral and open-ended questions Sınıfta belirli bir kişiye açık uçlu soru sormayı kolaylaştırıcı benimsemelidir ki bu en iyi uygulamaların biridir. Öğrenen analiz eder, eleştirir, cevabını diğer ekip üyelerine açıklama fırsatı bulur. Evet ya da hayır cevapları için ve hatta daha ileri tartışma konuları için üzerinde durma fırsatı sağlayacaktır. Öğrencilerin belki de bazı konulara daha iyi odaklanmalarını sağlayacaktır. Öğrencilerin düşüncelerini sergilemelerini belki de yargılamalarını, bazı konuları açıklığa kavuşturmalarını sağlayacaktır.

30 WHY? Özellikle «Niçin?» sorusu, Bu cevabı niçin seçtin? Niçin bu seçim diğerlerinden daha kıymetli? Ya da niçin bu değil? Öğrencilerin sorgulama ve açıklama yapma ile konuyu daha da pekiştirmelerine, bilgide derinleşmelerine vesile olacaktır.

31 İpucu9: Rephrase or restate for clarity Az önce değinildiği gibi öğrencilerin kendilerini rahatça ifade edebilecekleri, suçlanmayacakları ya da yargılanmayacakları güvenli bir ortam kurmak istiyoruz. Öğrencilerin kendi takımlarının hedefine ulaşmasını sağlamak için isteyerek konuşmalarını ve söz almalarını sağlamak gerekir. Öğrenciler bazen toplum içinde konuşmak istemeyebilirler. Bildiklerinden emin olmayabilirler, düşük kendinden emin olmadıkları bir ses tonuyla konuşabilirler.

32 9.İpucunun Özeti; Eğitici,öğrenci tarafından ne söylenilmek istendiği veya öğrencinin söylediği şeyin herkes tarafından duyulduğundan emin olmalı, 1.Açık olmayan bilgi netliğe kavuşturulmalı, 2.Aşırı bilgi yükü sadeleştirilmeli, 3.Yargılamadan yanlış olan bilgi tartışmaya uygun şekilde başlatılmalı, 4.İlkeler en iyi şekilde öğrenilmesi için tekrar edilmeli. Başarılı bir TDÖ oturumu için, konu toparlanmalı, daha anlaşılır şekilde yeniden ifade edilmeli,

33 İpucu 10:Find the ‘‘student expert’’ in the room Sınıfta açığa çıkarılması gereken öğrenciyi de tespit etmek gerekli. Hatta en zor problemler genellikle TDÖ’ de sınıfta bir öğrenci tarafından çözülebilir. Öğrenci uzmanı bulmak genellikle zordur. Bazen « bu sorunu çözmde bize kim yardımcı olmak ister? Diye ortaya soru sorulabilir. Ya da bize bunu ne kanıtlar?

34 İpucu 11:Ensure any lingering uncertainties or disagreements are addressed Belirgin doğal konsensüs oluşturma süreci nedeniyle genellikle cevabın arkasındaki düşüncede önemli farklılıklar bulunmaktadır. Öğrenci bazen kendi takımının kararı ile aynı fikirde olmayabilir. Bunu da eğitici uygun dille açığa çıkarabilir öğrenciye cesaret vererek.

35 İpucu 12:Hold each individual learner accountable Öğrenen için bireysel ve ekip olarak hesap verebilir olmaya hazırlamaktadır. Ekip olarak, sahiplik duygusu ve aidiyet hissi yaşatmaktadır. İyi ekip olmak için üyeler uğraş vermektedir. Her biri ekibe bir şeyler kattığını hissetmeli. Bazı öğrencilerin çok konuşması önlenmeli. Kendi kararları da olmalı takımın kararına da saygı göstermeli. Eğitici çok iyi gözlem yapmalı. Maksimum katılımı sağlamalı. Güvenli bir ortam olduğunu öğrenene hissettirmeli. Öğrencilerin adlarını kullanarak seslenmeli. Mümkün olduğu kadar herkese söz vermeli. Herkesi katılımını teşvik etmeli.

36 Sonuç Etkili öğrenme için TDÖ’de eğiticiler tartışmayı çok iyi yönettiğinden, derinlemesine öğrenmeyi ve konunun kavrandığını sağladığından emin olmalıdır. 90/10 kuralı doğrultusunda %90 dinlemeli ve %10 da konuşmalı. (Silberman & Auerbach 2011). Konuşmadan daha ziyade dinleme ön planda olmalı. TDÖ ‘de diğer önemli bir nokta da kendi kendine öğrenme ve kendi kendine keşfetmeyi ilke edinmesidir. Tekrar ve özetleme, anlaşılır şekilde yeniden ifadelendirme eşit derecede önem taşımakta.

37 Bu çalışma öğrenilebilir TDÖ ‘de kolaylaştırıcı becerileri için oldukça yararlı ipuçları sunmaktadır. Bu bir sanattır. Bir sınıf ortamından ziyade eğlenceli, keşfedici ve sezgisel, heyecan verici bir eğitim ortamı oluşturmak için fırsat sunmakta.