1 TARIMSAL YAYIMDA PROGRAM GELİŞTİRME. 2 Tarımsal yayım çalışmalarında belirlenen amaçlara ulaşılabilmesi bakımından, eğitim çalışmalarının sistemli ve.

... konulu sunumlar: "1 TARIMSAL YAYIMDA PROGRAM GELİŞTİRME. 2 Tarımsal yayım çalışmalarında belirlenen amaçlara ulaşılabilmesi bakımından, eğitim çalışmalarının sistemli ve."— Sunum transkripti:

1 1 TARIMSAL YAYIMDA PROGRAM GELİŞTİRME

2 2 Tarımsal yayım çalışmalarında belirlenen amaçlara ulaşılabilmesi bakımından, eğitim çalışmalarının sistemli ve planlı bir şekilde yürütülmesi ve bunun için belli programların hazırlanması gerekir. Tarımsal yayım programı: Kırsal kesimde yaşayan insanların ihtiyaçlarını ve mevcut şartlarını dikkate alarak hazırlanmış, onların problemlerini ve muhtemel çözüm önerilerini içeren bir belgedir. Konunun kapsamı: Yayım programlarının planlama esasları Yayım programında izlenen yollar

3 3 Yayım Programının (YP) Özellikleri YP’nın uygulama yönü ön planda olup, uygulama zorla olmaz. YP’nın değişen şartlara uyum sağlayacak şekilde esnek olmalıdır. YP’nın kırsal kalkınmaya devamlı bir katkı sağlaması gerekir. Halkın bugünkü ihtiyaçları ile birlikte, gelecekteki ihtiyaçları da karşılaması gerekir.

4 4 Tarımsal Yayım Programları Programa bağlı olmayan yayım çalışmaları Programa bağlı yayım çalışmaları

5 5 1.Programa Bağlı Olmayan Yayım Çalışmaları Bu yayım çalışmalarında sorunlar genellikle bellidir ve yayımcının bu sorulara vereceği cevaplar hazırdır. Yayım teşkilatı, bu konularda elemanlarını önceden eğitir ve gerekli yayım materyali hazır bulundurulur. Örn: Bulaşıcı hastalıklarla ilgili bir yayım çalışması Broşürler önceden hazırlanır ve soru geldiğinde bu broşürler çiftçilere dağıtılabilir, medyaya verilebilir. Yayımcı ise, zamanının büyük kısmını çiftçilerin sorularına cevap vererek geçirir.

6 6 OIumlu Yönleri Yayımcının ihtiyaç sahiplerinin sorularını anında cevaplaması Programlama için zamanın harcanmamış olması Olumsuz Yönleri Problem sahibi çiftçilerin büyük kısmı gerektiği zamanda problemlerini ortaya koyamadığından, yeni problemlerin gün ışığına çıkartılması uzun zaman alabilmektedir. Hatta çiftçiler, gerçek problemin ne olduğunu bile tespit edememektedir. Yayımcılar, ancak kendilerine fikir bakımından yakın olan çiftçileri etkileyebilmektedir. Çalışmalarını programa bağlamayan yayımcılar, dikkatlerini farklı konulara dağıtmak durumunda olduklarından hiçbir konuya derinliğine nüfuz edememekte ve gerekli bilgiye sahip olamamaktadır. Bu olumsuzluklardan dolayı, programa bağlı olmayan yayım çalışmaları genellikle tavsiye edilmemektedir.

7 7 Yayım Programı Planlamasının Esasları Planlama gerçek verilere dayandırılmalı, En önemli problemlere öncelik verilmeli, Yayım programının geniş bir kitleye yansımasına çalışılmalı, Uzun dönemde ortaya çıkabilecek şartlar, kısa dönemde meydana gelebilecek değişiklikler ve acil durumlar dikkate alınarak hazırlanmalı, Programlar, halkın kendi problemlerini kendilerinin çözebilmesi yönündeki yeteneklerini geliştirebilecek tarzda eğitici bir nitelik taşımalı, Yayım programlarının hazırlanmasına çiftçilerin katkılarının sağlanması, Programlar hedef kitlenin teknik, ekonomik ve sosyal çevresi ile uyumlu olmalı, Çiftçilere ulaşılacak hedef ve bunun için takip etmeleri gereken yol gösterilmeli ve onlara bu konuda gerekli yardım sağlanmalı, Yayım programları iyi yetişmiş ve etkili uzmanlar tarafından yürütülmeli, Yayım programlarının planlanması ve uygulanmasında gönüllü çiftçilerden azami ölçülerde yararlanılmalı

8 8 Yayım Programlarının Aşamaları İNCELEME PLANLAMA UYGULAMA DEĞERLENDİRMEDEĞERLENDİRME

9 9 1. İnceleme (Mevcut Durumun Değerlendirilmesi) Bu aşamada, program ile ilgili veriler toplanarak değerlendirilir (Bu konu üzerinde daha önceki derslerde ayrıntılı bir şekilde durulmuştur!). Coğrafi konum Doğal yapı, Demografik yapı Sosyo-ekonomik yapı Yöreye hizmet verem kuruluşlar Haberleşme imkanları Yayım teşkilatının imkanları Hedef grup analizi!..

10 10 Hedef Grup (HG) Analizi HG’un mevcut davranışları, bu davranışları nedenleri ve bu davranışlarla ilgili beklentileri nelerdir? HG’un problem olarak algıladığı konular nelerdir? Hedef grubun farkında olmadan yaptığı eksik veya zararlı uygulamaları var mıdır? Örnek: Anız yakılması (En çok üzerinde durulması gereken konulardan biri) Çözümü gerektiren konularda, HG’un bilgi ve becerileri nelerdir? Çözümü kolaylaştıran ve zorlaştıran etkenler var mıdır? HG içinde kararlar kimler tarafından alınmaktadır? Bu kararlara kimler etki etmektedir? HG’ın kullandıkları haberleşme kanalları nelerdir? Yaygın lehçe hangisidir? HG’taki çiftçilerin yayım personeline karşı tutumları nasıldır? Onlara güvenmekte midirler? HG içinde sözüne güvenilen insanlar kimlerdir? HG içindeki çiftçilerin kaynak dağılımı nasıldır? HG içindeki çiftçileri, çeşitli alt gruplara ayırmak için, ayırt edici karakteristikler (yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, işletme büyüklüğü, sulu arazi, girdi kullanımı, tarım dışı gelirler) nelerdir?

11 11 Mevcut durumun analizi sonucunda, araştırma alanının kaynak yapısı ve sorunları ortaya çıkacaktır. Programın amaçları ve mevcut sorunlar, önem derecelerine göre sıralanır ve daha sonra da bir inceleme (etüt) raporu hazırlanmalıdır. Yayım programı uygulamaya konulmadan önce inceleme (etüt) raporu, konu ile ilgilenenlerin bilgilerine sunulmalı ve görüşleri alınmalıdır. Böylece ileride yayım çalışmalarına karşı doğabilecek tepkiler baştan önlenmiş olacaktır. İnceleme raporu üzerinde ilgililerin görüşleri alındıktan sonra planlama aşamasına geçilir.

12 12 2. Planlama Aşaması Planlama: Yayım çalışmalarını gerçekleştirmek için yapılması düşünülen çalışmaların belirlenmesi ve bir iş takvimine bağlanması Planlamanın sağlayacağı faydalar: Kıt kaynakların ekonomik olarak değerlendirilmesi Bütçenin hazırlanması ve bunun için gerekli ödeneklerin sağlanması kolaylaşır, Programın yönetim ve denetimi sağlanır.

13 13 Planlama Esnasında Aşağıdaki İşlemler Yapılır: 1. Kırsal kesimin istek ve ihtiyaçları belirlenir. 2. İhtiyaçlar önceliklerine göre sıralanır. 3. İhtiyaçların giderilmesini engelleyen problemler belirlenir. 4. Problemler için alternatif çözüm önerileri geliştirilir. 5. Yayımcılar ve çiftçilerin işbirliği ile program amaçları ortaya konulur.

14 14 Program amaçlarının gerçekleştirilmesi, hazırlanacak iş planları ile mümkün olacaktır. İş planı: Yapılacak işi, kimin tarafından ve ne zaman yapılacağını, nerede uygulanacağını ve beklenen sonuçları ortaya koyan bir çizelgedir. Yayım programının sistemli ve düzenli bir biçimde uygulanmasını sağlayan bir faaliyet çizelgesidir.

15 15 İş Planı Hazırlanırken Dikkate Alınması Gereken Konular Yayım programının amaçlarına ulaşılmasını sağlayacak yayım metotları ortaya konulmalıdır. İş planı, ihtiyaç duyuldukça değiştirilebilecek esneklikte olmalıdır. İş planı, program gerçekleştirilmesi için yapılması gereken işleri, bunların takvimini ve sorumlulukların kimler tarafından paylaşılacağını göstermelidir. İş palanına alınan yayım çalışmaları, uzman personel, mali kaynaklar ve diğer kaynaklar açısından uygulanabilir nitelikte olmalıdır. İş palanı, varılacak sonuçların değerlendirilmesine imkan tanımalıdır. Planlama aşamasında nelerin yapılacağı, iş planında ise nasıl yapılacağı üzerinde durulur.

16 16 3. Uygulama Aşaması Yayım faaliyetlerinin en önemli aşaması olup, bu aşamada çiftçiler, yeni bilgileri öğrenerek tutum ve davranış değişiklikleri içine gireceklerdir. Başarılı bir uygulama için gerekli şartlar: Yayımcı çok iyi bir teknik bilgisi olmalı, yürüttüğü eğitim faaliyetinin bütün inceliklerine sahip olmalıdır. Ele alınan konu ve hedef kitleye en uygun yayım tekniklerinin seçilmesidir. Herkesin sorumluluklarını bilmesi ve yerine getirmesi, Gerekli malzeme ve diğer ihtiyaçların zamanından önce hazır hale getirilmesi, Gerekli haberleşme/iletişim ağının kurulabilmesi

17 17 4. Değerlendirme Aşaması Yayımda değerlendirme, çiftçinin duygu ve düşüncelerinde ne derece olumlu değişmeler sağlandığının ölçülmesidir. Yapılacak değerlendirmeler sonucunda; Nelerin, nasıl yapıldığı ve Uygulamaya konulan yeni üretim teknikleri ve bunların ne derece kalıcı oldukları ortaya konulmalı, İhtiyaçlara göre inceleme, planlama ve uygulama aşamalarının yeniden düzenlemesinin yapılması gerekmektedir.

18 18 Değerlendirmenin Aşamaları 1. Değerlendirmenin amaçlarının ortaya konulması, Değerlendirmeyi neden yapıyoruz? 2. Yayım çalışmalarının değerlendirilmesi amacıyla hipotezin belirlenmesi, Başlangıç hipotezi: “Problemin çözümünde yayım çalışmasının etkisi yoktur” Alternatif hipotez: “Problemin çözümünde yayım çalışması etkilidir” 3. Gerekli veriler toplanarak belirlenen hipotezin istatistik yöntemlerle test edilmesi ve doğru hipotezin seçilmesi.

19 19 Yayım programının değerlendirme planında; Değerlendirmenin hangi amaçlarla yapılacağı, kimlere veya nelere uygulanacağı, Değerlendirilecek konular, Değerlendirmede uygulanacak analiz metotları, görev alacak personel, Değerlendirme için ayrılacak mali kaynak, Değerlendirme sonuçlarının kimlere ve ne zaman iletileceği ortaya konulmalıdır.

20 20 Yayım Programlarını Değerlendirmenin Faydaları Programın olumlu ve olumsuz yanları ortaya konularak, gerekli değişikliklere imkan sağlamak. Benzeri programlarda aynı hataların yapılmasını önlemek. Sorunları zamanında belirlenerek düzeltme imkanlarını aramak. Yayım programına kaynak sağlayan kuruluşları bilgilendirmek suretiyle programa olan katkıların devamını sağlamak, işbirliğini güçlendirmek. Yayım programının başarısını göstermek suretiyle yayım personeline bulundukları yer konusunda açıklayıcı bilgi vermek ve moral destek sağlamak. Yayımcıya daha gerçekçi hedefler belirleme ve bu hedeflere ulaşmak için en uygun metotları seçmede yardımcı olmak.

21 21 Yayım Programlarının Değerlendirilmemesinin Nedenleri Değerlendirmenin öneminin yeterince anlaşılamaması ve eğitim programlarına yapacağı katkıların tahmin edilememesi, Değerlendirmeyi yapabilecek personelin bulunmayışı, Program planlamasının değerlendirme yapmaya uygun olmaması, Amaçların ölçülmesindeki güçlükler, Zamanın darlığı ve rutin işlerin çokluğu Olumsuz sonuçların yaratacağı etkilerden ve sorumluluklardan kaçınılması

22 22 Değerlendirmede Aşamasında En gerekli Bilgiler Fiziki kaynaklar, alt yapı ve kurumsal yapı Yayım palanında öngörülen fiziki alt yapı ve hizmet içi eğitim programlarının gerçekleştirilme derecesi, program hedeflerine yakınlığı, hedeflere ulaşılamamasının nedenlerine ilişkin bilgiler Yayım faaliyetlerinin gerçekleştirilme derecesi Yayım mesajlarının çiftçiye ulaştırılmasında planlanan faaliyetlerin planlanan yer, zaman ve yeterli sayıda gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği, yeterli sayıda broşür, afiş vs’nin hazırlanarak gerekli yerlere dağıtılıp dağıtılmadığı, demostrasyon veya tarla günlerinin amaçlandığı şekilde gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği vb Çiftçilerin yayım programına katılımı Hangi faaliyetlere kinler ne ölçüde katılmıştır? Yayım programına katılanların yayım programı hakkındaki görüşleri nelerdir? Verilen mesajların yayarlılık derecesinedir? Yayım önerilerinin uygulanması Yayım servisinin başarısının birinci göstergesidir. Yayım programının etkilerinin ölçülmesi Yayım programının hedef kitlenin hayat standardına, üretim sistemlerine, tüketim alışkanlıklarına, istihdam ve örgütlenmesine, sağlık ve eğitim düzeyine etkileri Program dışı faktörlerin (iklim, girdi fiyatları, ürün fiyatları, kredi, doğal afetler) etkilerinin de ayrıca değerlendirilmesi önemlidir.

23 23 Değerlendirme Raporu Değerlendirme işlemi sonucunda bir değerlendirme raporu hazırlanır. Bu raporda, uygulanan program sonucunda elde edilen başarılar, karşılaşılan güçlükler, başarısızlık nedenleri ve önlemleri ile programın bir genel değerlendirmesi yapılır. Hazırlana rapor ilgili kişilerin ve kuruluşların bilgilerine sunulmalıdır. Program hedeflerine ulaşılamadığı durumlarda, suç genellikle başkalarında aranmaktadır. Genellikle çiftçinin tutucu olması, çalışkan olmaması, bilgisiz olması buna neden olarak gösterilmektedir. Böyle durumlarda yayımcının kendi çalışma metotlarını analiz etmesi daha akılcıdır. Hedef grup eğitimsiz olabilir, ancak bu yayım programlarında yeterince dikkate alınmış mıdır? Alınmış ise seçilen metotlar ve yapılan planlama bu gerçekle bağdaşmakta mıdır? Yayımcı, çiftçi ihtiyaçlarını ön plana almış mıdır? Kötü sonuçlardan daima yayımcıyı sorunlu tutmak da hatalıdır. Bazen olaylar tamamen yayım personelinin dışında gelişebilir. Örn: Piyasalarda fiyatların düşmesi, kuraklığın yaşanması, bazı kurum/kuruluşların sözlerini tutmaları gibi

24 24 Tarımsal Yayım Programlarının Değerlendirilmesi Kim tarafından Yapılmalıdır? Amaç, değerlendirme sonucunun programın iyileştirilmesine katkıda bulunmasıdır. Bizzat programı yürüten yayımcılar mı? Yayım teşkilatı içinde çalışan ancak program yürütücüleri dışındaki uzmanlar mı? Yayım teşkilatı dışındaki bağımsız araştırıcılar mı?

25 25 Program Yürütücüleri Tarafından Yapılan Değerlendirme Olumlu Yönleri Konuyu en iyi program yürütücülerinin bilmesi ve bu avantajdan yararlanabilmeleri Program önerilerinin hemen uygulamaya konulabilmesi Olumsuz Yön Gerek yayımcı ve gerekse çiftçi tarafsız olamayabilir. Çiftçinin yayımcıyı kötülemesi veya yayımcının hatanın kendisinde olduğunu kabullenmemesi

26 26 Yayım Teşkilatı İçinden Bir Uzmanın Yapacağı Değerlendirme Olumsuz Yönleri Bu kişilerin değerlendirme için gerekli bilgileri çiftçilerden almaları, Değerlendirme raporunu sunacakları kişileri, programın başarısını artırmak amacıyla değerlendirmenin yapıldığını, yoksa belli kişileri yermek veya terfi ettirmek için yapılmadığını ikna edebilmesi gerekmektedir. Değerlendirme uzmanının, kendi yayım teşkilatını veya yöneticilerini eleştirmesinin çok zor olması, Yıllarca aynı işi yapan uzmanlar için değerlendirme işi kanıksanmış hale gelebilir, yeni ve orijinal sorulması mümkün olmayabilir.

27 27 Bağımsız Araştırıcılar tarafından Yapılan Değerlendirme Olumlu Yönleri Zor ve sorulması gereken soruları yöneltebilir ve çok faydalı olabilir. Teşkilatın uyguladığı sistemleri eleştirmekte teşkilattaki uzmanlara göre daha rahat hareket ederler. Uzmanlarca kanıksandıkları için, bir türlü göz batmayan sorunları daha rahat teşhis edebilirler. Olumsuz Yönleri Teşkilattaki kişiler arasındaki ilişkileri bilmemeleri, çalışmalarının etkinliğini azaltabilir. Teşkilattakilerle fikir alış-verişinde bulunmaları da zordur.

28 28 Değerlendirmeyi yapanın “yayımcının noksanlarını bulmaya çalışan bir ansan değil, sorunlarını çözmede yardımcı olmaya çalışan birisi olması” veya “yayımcıya hatasını kendisinde buldurtacak biçimde yaklaşması” yayımcının güveninin kazanılmasına ve ihtiyaç duyacağı verilerin teminine katkısı olacaktır. Yayım teşkilatının içinden ve dışından katılan uzmanların oluşturacağı bir değerlendirme ekibinin daha verimli bir çalışma yapacağı söylenilebilir. Böylece herkes birbirinin tecrübesinden yararlanabilir.

29 29