ESKİ ROMA’DA MALİ OLAYLAR

ESKİ ROMA’DA MALİ OLAYLAR
Maliye Tarihi Doç. Dr. Temel GÜRDAL SAÜ /Maliye

Öğrenme Hedefleri Bu konuyu çalıştıktan sonra:
Eski Roma’da krallık dönemi mali olayların gelişimini öğrenecek, Eski Roma’da cumhuriyet dönemi mali olayların gelişimini kavrayacak, Eski Roma’da imparatorluklar dönemi mali olayların gelişimini öğreneceksiniz.

İçindekiler Konunun Özeti Değerlendirme Soruları
* 4.ROMA’DA MALİ OLAYLAR 4.1. Roma’nın Krallık Dönemi Mali Olayları 4.2. Cumhuriyet Dönemi Mali Olayları Kamu Hizmetleri Kamu Hizmetlerinin Finansmanı Mali Örgüt 4.3. İmparatorluklar Devri Mali Olayları Kamu Hizmetleri Kamu Hizmetlerinin Finansmanı Mali Örgüt, Hazine Konunun Özeti Değerlendirme Soruları

ESKİ ROMA’DA MALİ OLAYLAR
Eski Roma’da krallık dönemi mali olayların gelişimini öğrenecek ESKİ ROMA’DA MALİ OLAYLAR Roma İmparatorluğu’nun çekirdeğini oluşturan Roma şehir devletinin MÖ 754 (751?, 753?) yılında kurulduğu kabul edilir. Eski Roma tarihi genel olarak dört kısma ayrılarak incelenmektedir. MÖ 754 ile MÖ 509 arası Krallık dönemi, MÖ 509 ile MÖ 27 arası Cumhuriyet dönemi, MÖ 27 ile MS 284 arası ilk İmparatorluk, MS 284 ile MS 565 arası da son İmparatorluk dönemidir

ROMA’DA KRALLIK DÖNEMİ MALİ OLAYLAR
Eski Roma’da krallık dönemi mali olayların gelişimini öğrenecek, ROMA’DA KRALLIK DÖNEMİ MALİ OLAYLAR Roma‘nın ilk zamanlarda bir şehir devleti olarak kurulduğu belirtilmektedir. Roma’da kuruluşundan itibaren etkin rol oynayan halk meclisleri sadece hür vatandaşlardan oluşuyordu. Diğer taraftan şehrin ileri gelenlerinden oluşan bir senato meclisi de bulunmaktaydı. Roma’da meclislerin etkinliği dönemlere göre faklı düzeyde olmuş ancak en etkin oldukları dönem cumhuriyet dönemidir. Bu dönemde devletin bazı idari, yargısal, dini ve askeri hizmetler yürüttüğü söylenebilir. Roma’nın bu ilk döneminde askerlik hizmeti zorunluydu. Her kabile başına belirli sayıda asker verme zorunluluğu vardı. Bu dönemde alınan istisnai mahiyette tek verginin ise tributum olduğu belirtilmektedir. Bu vergi önceleri baş vergisi şeklinde alınıyordu. Ancak özellikle cumhuriyet dönemi içerisinde olağanüstü bir servet vergisine dönüştü.

ROMA’DA CUMHURİYET DÖNEMİ MALİ OLAYLARI
Eski Roma’da cumhuriyet dönemi mali olayların gelişimini kavrayacak, ROMA’DA CUMHURİYET DÖNEMİ MALİ OLAYLARI Roma’da ordu, belirli yaşa gelmiş kimselerin, savaş sırasında, zorunlu olarak askere alınması ile oluşturulurken Cumhuriyet döneminin sonlarına doğru MÖ II. Yüzyıldan itibaren Caisus Marius zamanında zorunlu askerlik sistemini kaldırılarak askerlik bir meslek haline getirilmiş, gönüllülerden müteşekkil devamlı (paralı) ordu sistemine geçilmiştir. Büyük finansal sorunlar, esas itibarıyla savaş zamanlarında ortaya çıkmıştır. Özellikle asker maaşlarını ödemede zorluklar ortaya çıkmıştır. Kamu giderleri içerisinde önem taşıyan giderlerden birisi de Cumhuriyetin başlangıcında ve orta devrelerinde ordunun teçhizi ile ilgili giderlerdir. Özellikle süvarilerin ve donanmanın hazırlanması ile ilgili giderler önem taşımıştır.

Eski Roma’da cumhuriyet dönemi mali olayların gelişimini kavrayacak, , ROMA’DA CUMHURİYET DÖNEMİ MALİ OLAYLARI Antik dönemde, devlet görevlilerinin maaşları vergi gelirleri ile karşılanmazdı. Sadece katiplerin, elçilerin ve yönetim personelinin maaşları vergi gelirleri ile karşılanırdı. Üst düzey devlet görevlileri harcamalarını kendi ceplerinden yapmak durumunda idiler. Bu nedenle bu tür görevlere ancak varlıklı kişiler talip olabiliyordu. Bu göreve talip olma nedeni de şan, şöhret ve saygınlık kazanmaktı. Cumhuriyetin son iki yüz yılı böyle geçmişti. Devlet işlerini kendi ceplerinden harcayarak yürütme, seferler düzenleme, inşaatlar yapma, yollar ve kaleler yapma gibi konularda kamu harcamalarının finansmanını sağlamak (zenginlere ait) bir şeref olarak görülüyordu. Kamu harcamalarının karşılanması, ordu komutanlarının MÖ III. Yüzyıldan beri askerlerine dağıttığı (donativum) savaş ganimetlerinden gelen paralarla başlamıştır

Eski Roma’da cumhuriyet dönemi mali olayların gelişimini kavrayacak, ROMA’DA CUMHURİYET DÖNEMİ MALİ OLAYLARI Kamu ekonomisi MÖ. Üç yüz yıl içerisinde az sayıdaki güçlü politik ve askeri kişiler tarafından yönetildi. Bunun da etkisiyle daha sonraları İmparatorlar zamanında bir yandan devlet kasası ile devletin malvarlığı, diğer yandan da İmparatorların kasalarıyla mal varlıkları arasında yeniçağa kadar uzanan ayrılık hazırlanmış oldu. Cumhuriyet döneminde askeri harcamaları, tâbi eyaletler yaptığı için merkezdeki devlet sadece olağan yerel harcamaları yapmıştır. Bunlar zorunlu personel harcamaları ve idari masraflar yanında, inşaatlar, resmi binaların bakım ve onarımı, mabetler ve meşhur oyunlar için yapılan masraflardır. Ancak bazen büyük harcamalar gerektiren seyahatler de olurdu, ancak bu masraflar da sonraki devirlerde eyaletlerce karşılanmaya başlamıştır.

Eski Roma’da cumhuriyet dönemi mali olayların gelişimini kavrayacak, ROMA’DA CUMHURİYET DÖNEMİ MALİ OLAYLARI Roma İmparatorluğunda başlarda vergilerin tahsilinde iltizam usulü (Locatio Usulü) uygulanmaktaydı. M.Ö. 27 yılında mali alanda düzenlemeler yapılmış vergilerin, devlet memurları tarafından sabit bir para karşılığı tahsil edilmesi yoluna gidilmiştir. Kamu hizmetlerinin yapılmasında mültezimlerin de rolü olmuştur. Uygulamada, mültezimler hem vergi topluyor ve hem de bu vergileri devletin kendisinden istediği hizmetlerin finansmanında kullanıyordu. Diğer bir ifadeyle, mültezimler, devlet tarafından kendilerine sipariş edilen mal ve hizmetleri üreterek özel devlet müteahhidi rolüne bürünüp, yollar köprüler inşa eder, mabedler, su viyadükleri tesis eder, silah cephane gönderir, gıda maddeleri sağlar, yollar yaparlar ve aynı zamanda bunlar için gerekli vergileri toplarlardı.

Eski Roma’da cumhuriyet dönemi mali olayların gelişimini kavrayacak, ROMA’DA CUMHURİYET DÖNEMİ MALİ OLAYLARI Kamu Hizmetlerinin Finansmanı Cumhuriyet döneminde arazi sınıflara ayrıldı. Vatandaşlar yer aldıkları arazi sınıflarına göre vergi vermekle yükümlü tutuldu. Yine bu sınıflar çerçevesinde söz konusu sınıflara dahil olanlardan ne kadarının askerlik yapacağı belirleniyordu. Roma’da, Atina ve diğer yunan şehirlerinde olduğu gibi devletin finansmanı kişilere yüklenmiştir. Çeşitli kamu hizmetleri için toplumu oluşturan değişik varlıklı kesimlere belirli yükümlülükler getirilmiştir. Savunma hizmetlerinin finansmanı toplumun en zengin kesimi üzerine yüklenmişti. Roma devleti, normal şartlarda savunma ve güvenlik hizmetlerinin finansmanının karşılanması dışında vatandaşlara her hangi bir yükümlülük yüklemezdi. Vergi, devlete tabi ve bağımlı olan yörelerin halkından alınırdı. Eski Yunan’da olduğu gibi Roma vatandaşları da sadece zorunlu hallerde “tributum” denilen varlık vergisi ile yükümlü olurlardı

Eski Roma’da cumhuriyet dönemi mali olayların gelişimini kavrayacak, ROMA’DA CUMHURİYET DÖNEMİ MALİ OLAYLARI Roma parası, “asse”nin sikke haline gelmeden metal külçe halinde kullanılmaya başlanması MÖ. III. Yüzyılda olmuştur. Bu döneme kadar ayni ekonomi, yani, ayni mübadele geçerli olduğundan, vergi ödemelerinde büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar önemli rol oynamıştır. MÖ II. Yüzyıldan itibaren Marius tarafından zorunlu askerlik sistemini kaldırılarak askerliğin bir meslek haline getirilmesi, kamu finansman ihtiyacını çok büyük ölçüde artırmıştır. Artan kamu finansmanı ihtiyacı ele geçirilen ülkelere konulan yüksek vergilerle karşılanmıştır.

Eski Roma’da cumhuriyet dönemi mali olayların gelişimini kavrayacak, ROMA’DA CUMHURİYET DÖNEMİ MALİ OLAYLARI Arazi sistemi Hakimiyet altına alınan topraklar ve bu topraklar üzerindeki menkuller Roma devletinin malı kabul edilirdi. Genellikle mağlup edilen devletlerin arazilerinin üçte biri Roma devleti malı olarak kabul edilir ve bu araziler kiralama yoluyla Roma devleti vatandaşlarına bırakılırdı. Bu arazilere yerleşen kimseler, yerleştikleri bu arazileri işleyerek geçinirlerdi. Bazen mağlup devletlerin tüm arazileri Roma devleti malı olarak alınır, bu yerlerin halkına da Roma vatandaşı olma hakkı verilirdi. Para, değerli ziynet eşyası, araç, gereç vb. savaş ganimeti olarak savaşı kazanan komutana ve askerlere düştüğü halde, arazi Roma devletine ait olurdu. Bu topraklar vergi mükellefi olacak ilk sahiplerine bırakılabildiği gibi, ele geçirilen topraklar devlet toprağı haline getirilip kira yoluyla Romalı vatandaşlara verilebiliyordu. Roma’ya uzakta bulunan yerlerin idaresi eyalet idaresi şeklinde idi. Bu eyaletlerde mali işlere bakan bir quaestor bulunurdu.

Eski Roma’da cumhuriyet dönemi mali olayların gelişimini kavrayacak, ROMA’DA CUMHURİYET DÖNEMİ MALİ OLAYLARI Arazilerin ele geçirilmesi biçimi ve Vergileme Harp sonunda Roma’ya teslim olan eyalet halkı ve onların çocukları yabancı sayılırdı. Bunlar asker olamazlardı. Buna karşın bir gayrimenkul vergisi öderlerdi. Hatta ödenen verginin tarzına göre eyaletler ikiye ayrılmakta idi. İki eyalet sisteminde de toprağın maliki Roma idi. Ancak eyalet arazisinin halkı, Roma’ya mukavemet etmeden teslim olmuşsa, arazi, bu yerlerin ele geçirilmeden önceki kullanıcılarına bırakılıyor ve buna karşın araziyi kullanan ve kullanma hakkını çocuklarına devredebilen bu kişiler Roma’ya Stipendium ismi verilen sabit bir miktar vergi öderlerdi. Eğer eyalet halkı bir direnişten sonra teslim olmaya mecbur kalmışsa, arazi ganimet olarak sahiplenilir, eyalet halkına arazi kira ile verilirdi. Bu kira bedeline vectigal denirdi. Diğer dolaysız vergilerin kayda değer bir önemi yoktur. Mesela Cato tarafından uygulanan lüks vergisi ve kölelikten kurtulma vergisi gibi vergiler de söz konusu olmuştur. Devlet açısından düzenli gelir olarak, “Vectigalia” denilen ve devlet arazisinden yararlanma ilkesine göre alınan bir vergi bulunmaktaydı. Cumhuriyet döneminde şehirler arası geçişte iç gümrük vergileri alınırdı. Gümrükler ve özellikle iç gümrükler ilk önemini yitirdi ve MÖ 60’da İtalya’da tamamen kaldırıldı.

Eski Roma’da cumhuriyet dönemi mali olayların gelişimini kavrayacak, ROMA’DA CUMHURİYET DÖNEMİ MALİ OLAYLARI Vergi gelirlerinin büyük bir bölümü tarımsal faaliyetlerden alınan 1/10 nispetindeki vergiler ile doğrudan alınan tirubutum”lardan oluşuyordu. Cumhuriyet döneminde Roma İmparatorluk arazisi içerisinde bir vergilendirme Birliği'nden söz etmek mümkün değildir. Bazı eyaletler vergi yükünün ağırlığı yüzünden ekonomik çöküntüye uğramışlardır. Örneğin, Yunanistan’ın Roma hakimiyeti sırasında harabeye dönmesi bu yüzdendir. Roma devletinde vergi bir takım mültezimler tarafından ve ordu tarafından da toplanıyordu. Bu anlamda vergiyi alan ordunun komutanı idi. Örneğin Sezar, seferlerinin finansmanında vergilerin bir kısmını bizzat alıp kullanmıştır. Senato, sivil idare şeklini tercih ediyordu. Bu sistem yüzünden eyaletlerin çoğu zaman sorumsuzca yağmalanması söz konusu olurdu.

Eski Roma’da cumhuriyet dönemi mali olayların gelişimini kavrayacak, ROMA’DA CUMHURİYET DÖNEMİ MALİ OLAYLARI Mali Örgüt Kamu maliyesi yönetimi için “questor” denilen memurlar görevlendirilirdi. Bunların sayısı, başlangıçta iki iken daha sonra sayıları artırılmıştır. Bunlar bu günkü maliye bakanları gibi, devletin tüm maliyesi ile yetkili değildi. Her biri ayrı bir alanda yetkili idi. Kimi savaş hazinesinden, kimi erzak hazinesinden, kimi kamu arazisinden vb. yetki ve sorumluluk sahibi idiler. Roma ülkesi şehirleri giderek kendi questorlarına sahip olmuşlardır. Bununla beraber mali meselelerde en yüksek sorumluluk senatoya ve senatoca görevlendirilen iki Zensor’a aitti. Bu Zensorların, vatandaşların mal varlığını beş sınıfta toplayarak değerlendirmek, kamu arazilerinin gelirini toplamak, vergi ve gümrükleri toplamak ve resmi anlaşmalar yoluyla gelen gelirleri toplamak gibi önemli görevleri bulunduğu için, ellerinde aynı zamanda önemli finans ilişkileri de olurdu. Zensorluk makamı, MÖ 80 yılında Sulla tarafından geçici olarak, daha sonra ise Sezar tarafından nihai olarak lağvedildi.

Eski Roma’da cumhuriyet dönemi mali olayların gelişimini kavrayacak, ROMA’DA CUMHURİYET DÖNEMİ MALİ OLAYLARI Roma maliyesinin merkeziyetçiliği vergi iltizamı ile aşılıyordu. Vergi toplanmasında uygulanan iltizam usulünün yanında ordunun da vergi topladığı görülmektedir. Mültezimler, yeni vergilerden ziyade daha kolay alabildikleri için alışılagelinmiş yerel vergiler üzerinde dururlardı. Vergi alacaklarını zamansız bir şekilde takip eden mültezimlerin vergi kaynaklarının korunması hususundaki gafleti olumsuz sonuçlara yol açıyordu. İmparatorluk içerisinde bir ölçüde de olsa tek bir vergiden bahsetmek cumhuriyet dönemi için mümkün değildir. Vergi iltizamı, maliyenin, yavaş yavaş az sayıdaki vergi mültezimlerinin elinde toplanmasına yol açmıştır. Mültezimler hem vergi topluyor ve hem de bu vergileri devletin kendisinden istediği hizmetlerin finansmanında kullanıyordu.

ROMA’DA İMPARATORLUK DÖNEMİ MALİ OLAYLAR
Eski Roma’da imparatorluklar dönemi mali olayların gelişimini öğreneceksiniz ROMA’DA İMPARATORLUK DÖNEMİ MALİ OLAYLAR İmparatorluklar Devri Mali Olayları Roma İmparatorlar devrinin başlangıcında kamu maliyesi alanında, imparator Augustus ile başlayan çok etkili reformlar görülmektedir. Bunlar; vergilendirmenin reorganizasyonu, vergi idaresinin kurulması, vergi iltizamının kaldırılması, devlet maliyesinin merkezileştirilmesi ve paranın düzeltilmesi uygulamalarıdır. Kamu Hizmetleri Maliyede yapılan değişiklikler ve özellikle merkezileşme sonucu bütçe hacminde önemli bir büyüme sağlanmıştır. Eyaletler gelişip I. ve II. Yüzyılda refah içerisinde yaşamışlardı.

Eski Roma’da imparatorluklar dönemi mali olayların gelişimini öğreneceksiniz ROMA’DA İMPARATORLUK DÖNEMİ MALİ OLAYLAR Önceleri devlet bütçesinin dışında, yan hesaplarda gösterilen veya ordu komutanları ile vergi mültezimlerinin net hesaplarında görünmeyen meblağlar, artık brüt gelir gider prensibine göre kayıt altına alınmaya başlanmıştır. Bunun içinde çok sayıda memur istihdamı için yeni masraflar ortaya çıkmıştır. Bu memuriyetler, yeni kurulan devlet postası, hukuk sisteminin iyileştirilmesi ve devletin iç ve dış düzeninin sağlamlaştırılması amacı ile ihdas edilmiştir. Bunların arasında bugünkü polislerin öncüsü sayılabilecek ve itfaiye eri olarak da iş gören şehir bekçiliği de vardı. Ayrıca çok sayıda kamu binası, su kemerleri ve yollar içinde yapılan masraflar kamu harcamalarındaki artışın önemli nedenlerindendi. Diğer taraftan, yol, köprü, kanal vb. tesislerin yapım bakım ve onarım masrafları yerel halk tarafından karşılanırdı.

Eski Roma’da imparatorluklar dönemi mali olayların gelişimini öğreneceksiniz, ROMA’DA İMPARATORLUK DÖNEMİ MALİ OLAYLAR II. Yüzyılda mali durumun giderek bozulmasıyla, eşitlik prensibinden hareketle, vatandaşların yerel ve kamusal alanlarda, bizzat hizmet veya para verme zorunluluğu uygulamaya kondu. Büyük mali giderler Augustus yönetimini, devletin vergi kaynaklarını sonuna kadar kullanmaya ve o döneme kadar garanti altında olan özgürlükleri sınırlamaya zorlamasına rağmen, genel vergi baskısı, bu yükün daha adil paylaştırılması yönünde yapılan icraatlar sonucu hafiflemiştir.

Eski Roma’da imparatorluklar dönemi mali olayların gelişimini öğreneceksiniz, ROMA’DA İMPARATORLUK DÖNEMİ MALİ OLAYLAR Saf Roma vatandaşlarının önceleri vergi imtiyazları vardı. Batıda ve doğudaki çeşitli şehirlerde bu imtiyaza sahip kişiler bulunmaktaydı yılında Caracalle zamanında, tüm özgür kişilerin Roma vatandaşlık hakkını elde etmeleri ile bu imtiyaz ortadan kalkmış oldu. Bu suretle bizzat Roma’da yaşayanlar bile % 5 miras vergisine tabi oldular. Köle satış vergileri ile diğer ticari vergiler de giderek hiç bir istisnai durum kalmamıştı. Roma’da önceleri pek saydam olmayan gümrük konusu, Augustus reformları sayesinde basitleştirildi. Bu basitleştirme, devletin gümrük bölgeleri sayısını asgari düzeye indirmesi suretiyle gerçekleştirilmiştir. Bu vergilerde oran % 2 ile 5 arasında idi. İç gümrüklerin günümüzde yadırganan mevcudiyeti, aslında o zamanlar henüz mevcut olmayan ulaşım ve tüketim vergisinin yerine konulmuş yumuşak vasıtalı bir vergi olarak değerlendirilebilir. Bu vergileri özerk yerel yönetimler topluyordu.

Eski Roma’da imparatorluklar dönemi mali olayların gelişimini öğreneceksiniz ROMA’DA İMPARATORLUK DÖNEMİ MALİ OLAYLAR I. Yüzyıl İmparatorları, sikke kullanımını yaygınlaştırdılar. Sikke kullanımı sayesinde, doğal ekonomi yerini para ekonomisine bırakmaya başlamıştır. Para ekonomisi de, İmparatorun hakkını İmparatora verdiren daha adil bir vergilendirmenin şartlarını sağlamıştır. Para değerinin enflasyonla bozulması, ikinci Yüzyıl sonlarına doğru başlayıp, üçüncü Yüzyıl ortalarında şiddetlenmiştir. Paranın değer kaybetmesi sonucu vergi gelirlerinde azalışların ortaya çıkması, vergilerin para yerine malla ödenmesi yoluyla önlenmiştir. Daha sonra yeni vergi düzenlemelerine gidildi. Bu verginin esasını bir varlık vergisi oluşturuyordu. Bu, ticari ve zirai gelirlerden kesilen bir vergi idi. Gayrimenkullerin vergilendirilmesi konusunda ise, vergi gelirlerini garanti altına almak ve artan göçleri engellemek gayesi ile tüm yerel yönetimler sorumlu kılınmıştır.

Eski Roma’da imparatorluklar dönemi mali olayların gelişimini öğreneceksiniz, ROMA’DA İMPARATORLUK DÖNEMİ MALİ OLAYLAR Mali Örgüt, Hazine MÖ. 27 yılında Augustus ile başlayan imparatorlar devri, II. Yüzyılda devletin en güçlü dönemini ve refah dönemini, III. Yüzyılda ise asker İmparatorlar yönetiminde çöküş sürecini yaşamış ve nihayet İmparatorluğun bölünmesi ile ayakta kalabilen doğu kısmı Bizans merkezi etrafında varlığını sürdürmüştür. Roma Devleti’nde İmparatorların mal varlığı ve devletin kasaları (ikisi bir arada fiskus=sepet diye anılırdı) birbirinden ayrı yürütülmüştür. Fiskus da temelde kamu ekonomisinin bir parçasını oluşturuyordu ve patronu tek başına İmparatordu.

Eski Roma’da imparatorluklar dönemi mali olayların gelişimini öğreneceksiniz, ROMA’DA İMPARATORLUK DÖNEMİ MALİ OLAYLAR Böylece zaman içerisinde devlete ait eyalet ve vergiler yanında İmparatora ait eyalet ve vergiler de olmuştu. Devlet maliyesini sağlam bir zemine oturtmak için, vergi sisteminin değiştirilmesi ve tekemmülü sağlanmıştır. Vergi mültezimleri vergi kaynaklarının problemlerini dikkate almadıkları için devlet iltizam yerine kendi idare mekanizması yardımı ile vergilerini toplamak yoluna girmiştir. Bu iş için devlet, yetişmiş güvenilir elemanlara sahip olma durumunda idi. Zaten onlar olmadan devletin düzenli bir yönetim kurması da mümkün değildi. Böylece Augustus, hiyerarşik yapıda, bir yönetim geliştirerek, Roma devletine iki yüz yıl boyunca, içerde ve dışarda sağlam bir zemin bırakmıştır.

Eski Roma’da imparatorluklar dönemi mali olayların gelişimini öğreneceksiniz, ROMA’DA İMPARATORLUK DÖNEMİ MALİ OLAYLAR Maliyenin başında her birinin önemine göre maaşları 60 bin ile 300 bin Sesterz arasında olan münferit prokutorlar bulunurdu. Bu prokutorların emrine de istedikleri kadar memur verilirdi. Bunlar vergilerin bir birim dahilinde toplanmasını sağlarlardı. Vergi yükünü daha adil ve daha tahammül edilebilir bir şekilde paylaştırabilmek için, devletin tümünde, İmparator Augustus’dan kaynaklanan ve bütün dünyanın ilgisini çeken bir uygulama başlatılmıştır. Bu uygulamaya göre zensorlar Roma vatandaşlarını mal varlıklarına göre değerlendirip vergi yüklerini tayin ediyorlardı

Konunun Özeti Roma İmparatorluğu’nun çekirdeğini oluşturan Roma şehir devletinin MÖ 754 (751?, 753?) yılında kurulduğu kabul edilir. MÖ 754’ten MS 565 yılına kadar süren eski Roma tarihi genel olarak dört kısma ayrılarak incelenmektedir. MÖ 754 ile MÖ 509 arası Krallık dönemi, MÖ 509 ile MÖ 27 arası Cumhuriyet dönemi, MÖ 27 ile MS 284 arası ilk İmparatorluk, MS 284 ile MS 565 arası da son İmparatorluk dönemidir. Roma‘nın ilk zamanlarda bir şehir devleti olarak kurulduğu belirtilmektedir. Roma’da kuruluşundan itibaren etkin rol oynayan halk meclisleri sadece hür vatandaşlardan oluşuyordu. Diğer taraftan şehrin ileri gelenlerinden oluşan bir senato meclisi de bulunmaktaydı. Roma’da belirtilen meclislerin etkinliği dönemlere göre faklı düzeyde olmuş ancak en etkin oldukları dönem cumhuriyet dönemidir. Roma’da ordu, belirli yaşa gelmiş kimselerin, savaş sırasında, zorunlu olarak askere alınması ile oluşturulurken Cumhuriyet döneminin sonlarına doğru MÖ II. Yüzyıldan itibaren Caisus Marius zamanında zorunlu askerlik sistemini kaldırılarak askerlik bir meslek haline getirilmiş, gönüllülerden müteşekkil devamlı (paralı) ordu sistemine geçilmiştir. Roma devleti, normal şartlarda savunma ve güvenlik hizmetlerinin finansmanının karşılanması dışında vatandaşlara her hangi bir yükümlülük yüklemezdi. Vergi, devlete tabi ve bağımlı olan yörelerin halkından alınırdı. Eski Yunan’da olduğu gibi Roma vatandaşları da sadece zorunlu hallerde “tributum” denilen varlık vergisi ile yükümlü olurlardı.

DEĞERLENDİRME SORULARI
Soru 1. Eski Roma’da Cumhuriyet dönemi mali olayların gelişimini açıklayınız? Soru 2. Eski Roma’da mali olayları açıklayınız?

DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Eski Roma’da varlık vergisine verilen ad aşağıdakilerden hangisidir? a) Quaestor b) Vectigalia c) Marius d) Tributum e) Asse 2. Eski Roma’da devlet arazisinden yararlanma ilkesine göre alınan vergi aşağıdakilerden hangisidir? a) Quaestor b) Vectigalia c) Marius d) Tributum e) Asse

Haftaya görüşmek üzere iyi çalışmalar dilerim

ESKİ ROMA’DA MALİ OLAYLAR

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "ESKİ ROMA’DA MALİ OLAYLAR"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim

Giriş

Sosyal ağ üzerinden giriş yapmak:

ESKİ ROMA’DA MALİ OLAYLAR

Benzer bir sunumlar

... konulu sunumlar: "ESKİ ROMA’DA MALİ OLAYLAR"— Sunum transkripti:

Benzer bir sunumlar

Proje hakkında

Geri bildirim