1 T.C. Yükseköğretim Kurulu Projenin ülkemizdeki; Akademik Organizasyonu için Yükseköğretim Kurulu’na, Finansal Destekleri için Avrupa Komisyonu’na Finansal.

... konulu sunumlar: "1 T.C. Yükseköğretim Kurulu Projenin ülkemizdeki; Akademik Organizasyonu için Yükseköğretim Kurulu’na, Finansal Destekleri için Avrupa Komisyonu’na Finansal."— Sunum transkripti:

1 1 T.C. Yükseköğretim Kurulu Projenin ülkemizdeki; Akademik Organizasyonu için Yükseköğretim Kurulu’na, Finansal Destekleri için Avrupa Komisyonu’na Finansal Organizasyonu için Ulusal Ajans’a Ofis destekleri için YÖK Uluslararası İlişkiler Birimi’ne teşekkür ederiz. BOLOGNA UZMANLARI 5. DÖNEM ULUSAL TAKIMI PROJESİ 12 Şubat 2010 Hacettepe Üniversitesi Ömer AÇIKGÖZ Gönül AKÇAMETE Miraç AKÇAY Süheyda ATALAY Sultan GÜROL Hasan MANDAL Selda ÖNDEROĞLU Metin TOPRAK Fahri YAVUZ

2 2 1. Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi ve temel olarak 2/3 aşamalı yükseköğretim sistemi (Lisans, Master ve Doktora) 2. Ortak bir kredi sistemi (ECTS-AKTS) 3. Öğrenci/Öğretim üyesi Hareketliliği 4. Kalite güvencesi konusunda işbirliği 5. Yükseköğrenimde Avrupa boyutu 6. Yaşam boyu öğrenim 7. Öğrencilerin süreçlere katılımı 8. Avrupa Yükseköğretim Alanı (EHEA)’nın çekiciliğinin arttırılması 9. Avrupa Yükseköğretim Alanı (EHEA) ile Avrupa Araştırma Alanı (ERA) arasındaki sinerjinin oluşturulması 10. Bu çalışmaların 2010 yılına kadar tamamlanması ve EHEA ‘nın oluşturulması BOLOGNA SÜRECİ ÇALIŞMA KONULARI 1999 2010

3 TÜRK YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ TYYÇ (NQF) Alan Yeterlilikleri Alan Yeterlilikleri Alan Yeterlilikleri YETERLİLİKLER Program çıktıları Program Çıktıları Ders ler Öğrenme Çıktıları

4 Program Çıktıları: 1. Programa Özgün Çıktılar 2. Genel (Jenerik) Program Çıktıları Çıktı (Outcome): Yetkinlik ve beceri seti Program Eğitim Amaçlarının Belirlenmesi Dış Paydaş Görüşleri (Mezunlar, işverenler, Meslek Odası Temsilcileri, Danışma Kurulu) İç Paydaş Görüşleri Öğretim Üye/Elemanları, Bölüm Personeli, Öğrenciler) Bölüm misyonu ve vizyonu (Üniversite misyonu ve vizyonu) Program Çıktılarının Belirlenmesi Girdiler: Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi, Alan Yeterlilikleri Programın Eğitim Amaçları. Program çıktıları belirlemedeki amaç: mezunun yetkinliklerini net, yalın, ölçülebilir ifadelerle (assessable statements) detaylı biçimde tanımlamaktır. PROGRAM ÇIKTILARININ BELİRLENMESİ (PROGRAMME OUTCOMES)

5 DERS /MODÜL ÖĞRENME ÇIKTILARI (Learning Outcomes) Öğrenme çıktıları, öğrenim sürecinin tamamlanmasının ardından, başarılı olmuş bir öğrencinin ne bileceğinin,ne anlayabileceğinin, ne yapabileceğinin sistematik şekilde ifade edilmesidir. Öğrenme çıktıları, öğretenin amacından ziyade öğrenenin başarısı ile ilgilidir. Bu nedenle dersin amaçları ile öğrenme çıktıları aynı değildir.

6 Yetkinlik (competence) öğrenme çıktısı(learning outcome) “Yetkinlik” (competence) ile “Öğrenme Çıktısı” (learning outcome) arasında net bir farklılık vardır. Öğrenme çıktıları yetkinliklerin eğitim-öğretim programına dönüştürülmüş halidir. Öğrenen (öğrenci) öğrenme çıktıları aracılığı ile yetkinliklerin bileşenlerine ulaşır. Öğrenme çıktıları bir eğitsel çerçeve içinde sistematik olarak yazılır/yazılmalıdır. Yetkinlikler “öğrenen “ tarafından geliştirilir ve kazanılır. Öğrenme Çıktıları ise “ öğrenen” ve “ öğreten” tarafından yazılır. 6

7 Directive 2005/36/EC AB mesleki yeterliliklerin Tanınması Avrupa Birliği vatandaşlarının kendi ülkeleri dışındaki ülkelerde de mesleklerinin tanınmasına / icra edebilmelerine ilişkin kuralları düzenleyen karar. Hedef: kişilerin Avrupa iş piyasasında serbest dolaşımı Genel Meslekler Düzenlenmiş Meslekler ( Regulated Professions) – Tıp Doktorluğu, Eczacılık, Mimarlık, Hemşirelik, Ebelik, Diş Hekimliği, veterinerlik. Düzenlenmiş mesleklerin Tanınması ile ilgili kurallar bu dökümanda belirlenmiştir.

8 Directive 2005/36/EC AB mesleki yeterliliklerin Tanınması Diş Hekimi :En az 5 yıllık teorik+pratik çalışma; gerekli bilgi ve beceriler seti verilmiş. Eczacı: En az 5 yıllık teorik+pratik eğitim-4 yılı tam zamanlı + en az 6 ay staj, gerekli bilgi ve beceriler seti verilmiş. Hemşire: 4600 saat teorik+pratik eğitim;en az 1/3’ü teorik eğitim,gerekli bilgi ve beceriler seti verilmiş.

9 Avrupa’da Yüksek Öğretim Yapılarının Ayarlanması (Tuning Projesi) ‘Tuning Educational Structures in Europe’ 2000’de başladı gelişerek devam ediyor ( 3. dönemi tamamlandı).. Projenin amacı: Değişik disiplinlerde, lisans+yüksek lisans programları için genel ve ilgili alana özgü yetkinliklerin belirlenmesi. Projenin İlkesi: Ülkelerdeki farklı eğitim yapıları ve programların çeşitliliği ve özgünlüğü göz önüne alınarak uyumlu hale getirilmesi/ İnce Ayarı. Türkiye henüz katılmıyor. Çalışılan disiplinler: 27....

10 Program Tasarımı ve Planlaması İçin Tuning Yaklaşımı Tuning Yaklaşımının Özellikleri: Öğrenen merkezli, öğrenme çıktıları odaklı eğitim programı hazırlanması. Akademik ve mesleki profillerin tanımlanması. Öğrenme çıktılarının tanımlanması. Genel ve alana özgü yetkinliklere odaklanılması ve bunların belirlenmesi.

11 11 Diş hekimliği eğitimi ve mesleki gelişim için yüksek öğretim kurumları ve eğitimcilere destek veren çalışmalar Kuruluş :1975 ; Üye sayısı:160 (TR’den 12 Fakülte) DentEd: 10 yıllık diyalog,işbirliği ve kurum ziyaretleri sonucunda diş hekimliği eğitiminde ortak standartlar belirlenmesi için çalışma grupları kurulması kararı ( projenin 3. dönemi 2004-7). 2007’den sonra ADEE Dünya Diş Hek. Federasyonu (FDI) ile ortak çalışma kararı. Çalışma grupları: 1-diş hekiminde olması gereken yetkinlikler- genel profil ( en son belge 2009) 2-Eğitim-öğretim programı yapısı ve AKTS(ECTS) 3-referans noktaları ve kalite güvencesi 4-Dünya kongresi düzenleme komitesi 5-diş hekimliği öğrencilerinin çalışmalara katılımı Çalışmalar: çıktı odaklı eğitim programı, modüler sistem, ECTS temelli, hareketliliği kolaylaştırıcı, kalite güvencesi sağlama Diş Hekimliği Avrupa Diş Hekimliği Eğitimi Birliği (ADEE-Association for Dental Education in Europe) http://www.adee.org/cms/

12 12 Diş Hekiminin Yetkinlikleri (2009) ALTI ANA ALAN I. Profesyonellik (Professionalism) II. Kişilerarası iletişim ve sosyal beceriler (Interpersonal, Communication and Social Skills) III. Bilgi temeli, bilgi ve bilgi okur yazarlığı (Knowledge Base, Information and Information literacy) IV. Klinik bilgi toplama (Clinical Information Gathering) V.Tanı ve tedavi planlaması ( Diagnosis and Treatment Planning) VI. Ağız sağıığının sağlanması ve korunması ( Establishing and Maintaining Oral Health) VII. sağlığın yaygınlaştırılması (Prevention and Health Promotion) Her ana alanın içinde temel ve yardımcı yetkinlikler yer alır; yardımcı yetkinlikler her fakülte/okulun kendi misyon-vizyonuna göre belirlenir. Avrupadaki diş hekimliği fakültelerinin tanımlanmış 17 adet ana yeterliliğe kesinlikle uymaları beklenmekle birlikte yardımcı yeterlilikler fakülteler arasında değişiklik gösterebilir.

13 Hemşirelik 2002’den beri Tuning projesi kapsamında, 15 ülke, 5 ana alanda 21 yetkinlik –Mesleki değerler ve hemşirenin rolü –Hemşirelik uygulamaları ve klinik karar verme, –Bilgi ve bilişsel yetkinlikler –İletişim yetkinlikleri –Liderlik, yönetim ve ekip çalışması yetkinlikleri Çalışmalar: EFN: European Federation of Nursing Associations (efn@efn.be) ENSA: European Nursing Student Association ESNO: European Specialist Nurses Organisations ( www.esno.org)www.esno.org ICN: The International Council of Nurses (www.icn.ch) ENNO-European Network of Nurses Organizations 13

14 Hemşirelik Avrupa Hemşirelik Dernekleri Federasyonu EFN- European Federation of Nurses Associations 2007 Bologna Süreci ile uyumlu hemşirelik eğitim-öğretim programı geliştirmek, Program geliştirme çalışmalarında genel hemşire yetkinliklerinin belirlenmesi için ulusal derneklerle, eğitim kurumlarıyla ve paydaşlarla çalışmak, Sürekli mesleki gelişim ve yaşam boyu öğrenme ilkelerine bağlı kalmak, Geliştirilen programdaki yeterlilikleri Avrupa yeterlilikler çerçevesi ile ilişkilendirmek kararını almıştır. efn@efn.befn@efn.be 14

15 Hemşirelik Direktif 36, Bologna Süreci ve Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi hakkında EFN, ENSA, ESNO and ICN’in ortak görüşü Avrupa içinde gittkçe daha fazla hareketliliğe sahip olan hemşireler bu üçlünün sağladığı, yeterliliklerin ülkeden ülkeye taşınabilirliği ve eğitim-öğretim programlarının birbiri ile uyumlu hale konmasından yarar sağlayacaklardır. Ancak gözlenen bu üç süreç kendi içlerinde ayrı ayrı işlemekte olup aralarında acilen sinerji oluşturulması gereklidir. POSITION PAPER ON SYNERGY BETWEEN DIRECTIVE 36, BOLOGNA and EUROPEAN QUALIFICATIONS FRAMEWORK; EFN Position Statement – October 2008 EFN: European Federation of Nursing Associations ENSA: European Nursing Student Association ESNO: European Specialist Nurses Organisations ICN: The International Council of Nurses

16 Eczacılık – Pharmine 142078-LLP-1-2008-BE-ERASMUS-ECDSP EAFP tarafından önceki yıllarda (1995-97) yapılan çalışmaların sonucu Avrupa’da eczacılık eğitiminde yeni yaklaşımlara duyulan ihtiyaç. Amaç: Yetkinliklere dayalı çekirdek eğitim programı oluşturmak. Hedef: Eczacılık eğitimini Bologna prensipleri ile uyumlu hale koyma, yetkinlikleri belirleme, kalite güvencesi, ECTS, Directive 2005/36/EC ile karşılaştırma, Proje Ortakları: Europaen Association of Faculties of Pharmacy (EAFP) European Pharmaceutical Students’ Association (EPSA) Pharmaceutical Group of the European Union(PGEU) European Association of Hospital Pharmacists(EAHP) European Industrial Pharmacists Group (EIPG) Asosiye Üyeler (TR) Avrupa’da eczacılık eğitimi durum tespiti anketi (2009): Finlandiya cevabı: 2005/36/EC ile çelişki yok 16

17 Eczacılık Eğitimi Avustralya, Sydney Üniversitesi; 4 yıllık eczacılık eğitimi ve müfredat tasarımı için araştırma, Yöntem: uluslararası iyi uygulama standartlarının incelenmesi, öğretim elemanı, öğrenci anketleri, Sonuç: Modüllerden oluşan ve her yıl ve program sonunda bilgi, beceri ve davranışların program çıktıları olarak detaylı açıklandığı müfredat yaklaşımı. Öğrencilere yapılan geribildirim, değerlendirme ve iş yükü anketlerinin göz önüne alınması Am J Pharm Educ. 2009 Feb 19;73(1):12.

18 Beslenme ve Diyetetik Programı IUNS, EFAD ve DIETS Tematik Ağı IUNS -International Union for Nutrition Societies ICDA- International Confederation of Dietetic Associations EFAD-European Federation of Associations of Dieteticians EFAD 1986’dan beri diyetisyenlik eğitimi ve uygulama alanlarını çalışıyor. EFAD 2003 Roskilde Kararı: Bologna Süreci ana konularıyla uyumlu çalışma. EFAD 2007 Taormina Kararı: eğitimciler için referans noktaları ve kalite göstergeleri, Avrupa diyetisyen yeterlilikleri, yaşam boyu öğrenme, teknik terimler için ortak dil oluşturma DIETS Tematik Ağı- Avrupa’da Diyetisyen Eğitimi ve Öğretiminde Kullanılacak Standartların Geliştirilmesi Projesi Türkiye Diyetisyenler Derneği EFAD üyesi ve DIETS’a katıldı. Avrupa Diyetisyen Yeterlilikleri Çerçevesi (EFAD toplantısı-Eylül 2009).Türkçe çevirisi mevcut. 18

19 Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Programı ENPHE- European Network of Phsiotherapy in Higher Education ENOTHE-European Network of Occupational Therapy in Higher Education (1995 -...); Tuning WFOT-World Federation of Occupational Therapists, ttp://www.wfot.org.au/ttp://www.wfot.org.au/ WCPT- World Confederation for Physical Therapy WCFT-WCPT Guidelines for Physical Therapist Professional Entry-Level Education : Eğitim programı oluşturma, geliştirme, iç ve dış kalite güvencesi ve standartları kontrol için rehber döküman. 19

20 Fizyoterapi ENPHE-ETHIC Tematik Ağları ENPHE- Tematik Ağ; Tuning projesi kapsamında (2003-..)- Yetkinlikleri belirleme çalışması, ETHIC Project- Enphe’s Tuning Harmonic Innovative Curricula Project – Tematik Ağ ( 2007-..); Amaç : Avrupa’da kullanılabilecek yetkinlik ve kredi sistemi temelli bir Fizyoterapi programı oluşturmak. Şeffaflık, hareketlilik, ECTS,kalite güvencesi için standartlar, yenilikçi öğretme –öğrenme yöntemleri Çalışma: Yetkinlikler listesi; Fizyoterapist profili Sağlık Hizmeti sunan kişilerin alan yetkinlikleri ( Tuning projesi (2005), Kanada(2004) ve Avustralya(2002) yetkinlik standartları ile uyumlu) 20

21 Çocuk Gelişimi California State University: Ulusal eğitim ve meslek standartlarına uygun yeterliliklere sahip eğitimciler yetiştirmek Program çıktıları: bölüme özel hazırlanmışyeterlilikler http://earlychildhoodstudies.csuci.edu/ Cape Cod Community College (Univ. Of Massachusetts ): Program çıktıları 5 bölüm halinde düzenlenmiş www.capecod.edu/...child.../05_-_Early_Childhood_Education_Program_Outcomes.pdf - University of Agder- Norveç : Program çıktıları 5 grup yetkinlik, Tuning projesine göre. http://www.uia.no/en/portals/study/info_centre/ects/09-10/bachelor_s_programme_in_pre-school_education 21

22 AKREDİTASYON Amerika-EatRight Commission on Accreditation for Dietetics Education (CADE) Qualitative and/or quantitative data needed to determine if expected outcome measures have been achieved Groups from which data will be obtained; internal stakeholders (such as students, graduates, administrators, faculty) and external stakeholders/those not involved with the program (such as employers, practitioners, dietetics education program directors, faculty from other disciplines) must be represented. 22

23 Program çıktılarının Öğrenciler ve öğretim elemanlarına yararı Program-level learning outcomes: inform students what they can expect to achieve from a program of study, so they can organize their time and efforts; communicate curriculum/program goals in a meaningful way to a broader community; help to determine the extent to which learning has been accomplished; guide faculty members and administrators, in part, to determine program(s) of study, course objectives, appropriate learning experiences, assessment, and program evaluation strategies. In order to meet the needs and circumstances of undergraduate curricula, program-level learning outcomes should be developed by representative members of the whole learning community in order to embrace a wide range of interpretations and adaptations. Am J Pharm Educ. 2007 October 15; 71(5): 90 - Kanada.

24 PROGRAM YETERLİLİKLERİ Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi kabul edildi (21.01.2010). Alan Yeterlilikleri çalışmaları sürüyor.  Tüm eğitim- öğretim programlarında: Program yeterliliklerinin belirlenmesi. Program-level learning outcomes: inform students what they can expect to achieve from a program of study, so they can organize their time and efforts; communicate curriculum/program goals in a meaningful way to a broader community; help to determine the extent to which learning has been accomplished; and guide faculty members and administrators (within resource constraints), in part, to determine program(s) of study, course objectives, appropriate learning experiences, assessment, and program evaluation strategies. In order to meet the needs and circumstances of undergraduate curricula, program-level learning outcomes should be developed by representative members of the whole learning community in order to embrace a wide range of interpretations and adaptations. 4 4 Am J Pharm Educ. 2007 October 15; 71(5): 90. kanada

25 Sonuç Günümüzde eğitim alanlarında çıktı odaklı eğitim-öğretim hedeflenmektedir, Türk Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi (TYYÇ) bu hedefi gerçekleştirmek üzere oluşturulmuştur. - Alan Yeterlilikleri - Program Yeterlilikleri - Ders/ modül/komite Öğrenme Çıktıları - Öğrenme çıktıları ölçülebilir olmalıdır. Her Eğitim-Öğretim Aktivitesinin içeriğinin, değerlendirilmesinin gözden geçirilmesi çalışmaların önemli bir parçasıdır

26 İlginiz için teşekkür ederiz..