Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği (Tarım İşvereni ve Tarım İş Aracısı Eğitimi) Prof. Dr. Zeynep ŞİMŞEK Harran Üniversitesi Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği.

... konulu sunumlar: "Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği (Tarım İşvereni ve Tarım İş Aracısı Eğitimi) Prof. Dr. Zeynep ŞİMŞEK Harran Üniversitesi Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği."— Sunum transkripti:

1 Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği (Tarım İşvereni ve Tarım İş Aracısı Eğitimi)
Prof. Dr. Zeynep ŞİMŞEK Harran Üniversitesi Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü

2

3 İş Sağlığı ve Güvenliği
Kapalı ortam Eğitim almış Yapılan iş aynı İş yeri hekimi Kentsel alanlara yakın Denetim mekanizması var Açık hava Eğitimsiz Farklı işler Küçük işl. Aile üyeleri İş Eğitimi yok Kırsal alanda -İş olarak görülmemesi Yetişmiş insan gücü?????? İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı

4 TÜİK, Hanehalkı İşgücü İstatistikleri, Ekim 2012
% Tarım işletmesi sayısı: 3,076,649

5 Tarım en tehlikeli iş kollarından biri
Bulaşıcı hastalıklar (Enfeksiyon ve paraziter hastalıklar) Brusellozis, leishmaniazis, sıtma, tetanos…. Tarım makine ve aletleri Pestisitler (Zirai İlaçlar) Allerjik maddeler (toz, bitkiler…) Güneş ışınları Sıcak stresi Ergonomik tehlikeler (Duruş pozisyonu, ağır taşıma, tekrar eden işler…) Böcek, yılan, akrep sokmaları…. Göç Kadınlar, Çocuklar, Mevsimlik tarım işçileri

6 SULU TARIM Bulaşıcı Hastalıklar? Sıtma YAŞAM ALANI Tüberküloz

7

8 Leishmaniasis’de Klinik Şekiller
Visseral (VL) Deri (CL) L.Tropica L.aethiopica L.major L.infantum L.chagasi L.donovani Mukokütanöz(MCL) L.b.braziliensis

9 Tarımda Çalışanlarda Sık Görülen Sağlık Sorunları
Solunum sistemi hastalıkları Kas iskelet sistemi hastalıkları Bulaşıcı hastalıklar (zoonozlar ve su ile bulaşan hastalıklar) Kaza ve yaralanmalar Dermatolojik sorunlar Psiko-sosyal sorunlar Kanserler

10 Bulaşıcı Hastalıklar (Hayvanlar / Su)

11 Su ile Bağlantılı Enfeksiyon Hastalıklarının Bulaşma Yolları
Sudan kaynaklananlar: Tifo, kolera, hepatit A gibi Su yokluğundan kaynaklananlar Suda yaşayan canlılarla bulaşanlar Su ile bağlantılı vektörlerle bulaşanlar

12 Tarım Çalışanlarında Sık Görülen Hayvan Kaynaklı Hastalıklar
Bruselloz Kuduz Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Leishmaniazis Leptospirozis Şarbon Kistik ekinokokkozis Batı nil ensefaliti Hantavirüs enfeksiyonu

13 Kaza ve Yaralanmalar

14 Dermatolojik Sorunlar
Tarımsal ve kırsal alan ile alakalı deri hastalıkları Kontakt dermatit İnfeksiyöz dermatit Artropod(bit, kene, akar vb) kaynaklı dermatit Güneş ışığı kaynaklı dermatit Sıcak, soğuk ve nem ile alakalı deri bozukluklarıdır

15 Psikososyal Sorunlar

16 Tarımda önemli stres kaynakları
Genel olarak çevresel risklerle ilişkili Hasat döneminde kötü hava koşulları Makinelerin bozulması Ürünlerin zirai ilaç kalıntısı nedeniyle satılamaması Yeterli ve uygun destek verilememesi Hayvanların hastalanması

17 Kanserler Aşırı güneş maruziyeti
Metilbromit, asetik asit herbisit gibi maddeler

18 Genel Çevresel Riskler
Güvenli içme-kullanma suyu Arazi tipi tuvalet El yıkama düzeneği Yiyeceklerin muhafazası Temizlik ihtiyaçları Uyurken cibinlik

19 Yerden yüksekte yatak İşletmede tehlikeli yapıların denetimi Elektrik telleri Toz Su kanalı Gürültü

20 Tarım toplumlarında yapılanlar
Çalışanlar için yeterli ve hava şartlarına uygun sıcaklıkta, güvenli içme suyu temini İşçi sayısına göre, iş alanına yakın, halk sağlığı kurallarına uygun şekilde seyyar tuvalet Yiyecekleri muhafaza edecek buzdolabı Yemeklerin hijyen kurallarına uygun, yeterli ve dengeli, ulaşılabilirliği Dinlenme, uyuma, banyo yapma yemek yeme gibi temel ihtiyaçların karşılanabileceği hava koşullarına uygun geçici barınaklar

21 İşçilerin eğitimi Çalışma alanlarının temiz tutulması İşçileri tozdan korumayı sağlayacak uygun kişisel koruyucuların dağıtılması

22 Hayvanlarla İlişkili Riskler
Hayvan barınaklarının çitlenmesi Veteriner kontrolü Brusella aşısı Köpekler için kuduz aşısı Hastalıklı hayvanların yenmesi

23 Hayvan doğumunda eldiven kullanımı
Ahırların kireçlenmesi Hayvan dışkısı Zehirli hayvan ısırmaları

24 Olması gerekenler İşçilerin bot, eldiven ve iş elbiseleri giymesi,
Binalar, dinlenme ve uyuma yerleri iyi aydınlatılması Kapı ve pencerelerine tel takılması Zehirli hayvanların bulunduğu bölgelerde çalışılıyor ise, çalışma alanı taş yığını, atık ve molozlardan temizlenmesi Böcek kovucu kullanılması

25 İlkyardım konusunda eğitilmiş personel bulundurulması
İlkyardım çantası ilk yardım çantasında panzehir, amonyak, permanganat, hipoklorit gibi malzemeler bulundurulması İşçilerin alerji kayıtları tutulmalı, alerjisi olanlar yanında epinefrin iğnesi taşımalı Tetenoz aşılarının takibi Ayakkabı, iş kıyafeti, yüz-boyun tülü, eldiven gibi kişisel koruyucular uygun malzemeden yapılmış olması

26 Nakliye ve Hareketli Makinelerle İlişkili Riskler
İşçilerin güvenli taşınması Eski traktörlere güvenlik kabini, koruma halkası Tarım makinelerinde emniyet kemeri Traktör bakım ve kontrolleri İşletmede tabanca ya da ateşli silah bulunması Arazi araçlarını kullanırken uygun başlık

27 Pestisit Kullanımı ile İlişkili Riskler
Pestisit seçimi ve miktarının belirlenmesi Pestisitlerin doğru şekilde depolanması Pestisit uygulayıcılarının eğitimli olması Pestisit uygularken kişisel koruyucu donanım kullanılması Pestisit uygulama sonrası ellerin sabunla yıkanması Pestisit uygulama sırasında sigara içme ya da bişeyler yeme

28 Pestisit uygulanan alana giriş yasağı
Paketteki prospektüsün okunması Pestisit uygulanan alanda çocuk bulunması Boş pestisit kaplarının imha edilmesi Boş pestisit kaplarının başka amaçla kullanılması

29 Çocuklarla İlişkili Riskler
İşletmede çocuk işçi çalışması Çocuklar için oyun alanı 13 yaşın altında çocukların traktör kullanması

30 Termal Stres Güneşte çalışırken bol su içme
İnce, bol, açık renk giysiler Geniş kenarlı şapka, güneş gözlüğü 11:00 ile 15:00 arası tarlada çalışma Dolu, yıldırım çarpması gibi durumlar için sığınacak güvenli alan Yangın söndürücüler

31 Ergonomi ile İlişkili Riskler
El aletlerinin ergonomikliği Kaldırılabilecek ağırlığın üstünde yük taşıma

32 Sağlık Hizmetlerinin Kullanımı
Tarlada çalışma süresi içinde koruyucu hekimlik uygulamalarından yararlanma Hasta olunca hemen doktora gitme

33 Tarım İşletme Büyüklüğü

34 Tarım İşletmelerinin İşletme Tipine Göre Dağılımı

35 Tarımın yapılma Şekli Tarımın yapılma Şekli Sayı Yüzde Makineli tarım
16 5,0 İnsan gücüne dayalı tarım 10 3,1 Her ikisi 297 92,0 Toplam 323 100,0

36 Hayvan Yetiştiriciliği Durumu
Sayı Yüzde Hayvan Yetiştirmiyor 66 20,4 Büyükbaş 118 36,5 Küçükbaş 79 24,5 Hem Büyükbaş Hem Küçükbaş 60 18,6 Toplam 323 100,0

37 Mevsimlik İşçi Çalıştırma Durumu

38 Genel Çevresel Risk Prevalansı

39 Hayvanlarla İlgili Riskli Davranış Prevalansı

40 Nakliye ve Taşıma ile İlişkili Risk Prevalansı

41 Pestisitlerle İlişkili Riskli Davranış Prevalansı

42 Çocuklara Yönelik Riskli Davranış Prevalansı

43 Termal Stres ile İlişkili Riskli Davranış Prevalansı

44 Psikososyal Faktörler ve İlişkili Risklerin Prevalansı

45 Ergonomi kaynaklı riskli davranışlar

46 Beslenme ve Sigaraya İlişkin Riskli Davranış Prevalansı
Beslenme ve sigaraya ilişkin riskli davranışlar Sağlıklı Davranış Riskli Davranış Toplam % Sigara içme 48,3 51,7 100,0 Sebze-meyve tüketimi 65,9 34,1 Mayasız ekmek tüketimi 0,3 99,7

47 Sağlık Hizmetlerinin Kullanımı ile İlgili Davranışlar Prevalansı
Sağlıklı Davranış Riskli Davranış Toplam % Tarlada çalışma süresi içinde aile hekimi, aile sağlığı elemanı tarafından takip edilme durumu 31,9 68,1 100,0 Hasta olunduğunda hemen doktora gitme durumu 55,4 44,6

48 Öneriler Tarım işletmelerinde sağlıklı yaşam alanı oluşturulması (tarlada belli mesafelerde arazi tipi lavabo ve tuvalet, el yıkama düzenekleri vb) Gezici sağlık ekiplerinin kurulması bu amaçla yasal düzenlemelerin hazırlanması, Tarım nüfusunun yoğun olduğu bölge, köy ve ilçelerde başta pestisit olmak üzere örgün ve yaygın sağlık eğitimi programlarının hazırlanması ve uygulanması Tarım alanlarından öncelikli olarak riskli davranışlara yol açacak durumların kontrol altına alınması, eğer kontrol altına alınamıyorsa kişisel koruyucu donanım kullanılmasının yaygınlaştırılması

49 Teşekkürler